Transcript tamir-bakım planlaması

TAMİR-BAKIM
PLANLAMASI
Tamir–Bakım Faaliyetlerinin Üretime Etkisi
Üretimin
planlara
uygun
biçimde
sürdürülmesi, üç temel üretim unsurundan
birini
oluşturan
makine
ve
tesislerin
aksamadan çalışmasına bağlıdır. Makinaların
belirli zamanlardaki bakımları ve beklenmedik
zamanlarda ortaya çıkan arızaların giderilmesi
üretim akışını mümkün olduğu kadar
aksatmadan yapılmalıdır.
üretim sistemi büyüdükçe veya üretim
miktarı arttıkça tamir-bakım faaliyetlerinin
önemi artar. Yüzlerce tezgahtan oluşan bir
üretim
hattında
birkaç
makinanın
arızalanması zincirleme etkilerle bütün
sistemi felce uğratabilir. Sipariş üretiminde
arızalanan veya bakıma alınan makinaların
yokluğunu bir ölçüde giderme olanağı
vardır. Fakat sürekli üretimde ve özellikle
proses imalatında arızaların üretim akışı
üzerindeki etkisi çok büyüktür.
TB faaliyetlerindeki aksaklıkların üretim
akışı, verimlilik ve dolayısı ile maliyetler
üzerindeki etkileri şöyle özetlenebilir.
1-Makinaların ve onları çalıştıran işçilerin boş
kalması
2-Dolaylı işçilik ve imalat genel masraflarının
artması
3-Müşteri
taleplerinin
karşılanamaması,
satışlarda düşmeler
4-Aksaklığın meydana geldiği departmanla
ilgili
bulunan
diğer
departmanlardaki
gecikme boş beklemeler
5-Iskarta oranının artması, kalitenin düşmesi
6-Siparişlerin zamanında teslim edilmemesi
yüzünden müşteriyi kaybetme veya tazminat
ödeme.
TB
başlıca
iki
gurupta
toplanan
faaliyetlerden oluşur;
a- Tamir: Üretim sistemindeki makine ve
teçhizat herhangi bir nedenle kısmen veya
tamamen çalışamaz duruma girdiğinde
tekrar çalışır duruma getirmek için
uygulanan işlemlerdir.
b- Koruyucu Bakım: Makina ve teçhizat, arıza
meydana gelmesi beklenmeden, önceden
tespit edilmiş süreler sonunda gözden
geçirilir, gerekli parçalar değiştirilir ve
ayarlamalar yapılır.(şek.10.1)
TB Faaliyetlerinde Alternatif Politikalar
Üretim sisteminin tümü ile aksamadan
çalışmasını sürdürmek, bakımı bir plan
çerçevesi
içerisinde
yürütmek
ve
beklenmedik arızaları minimum düzeyde
tutmak kısaca fabrikanın güvenlik derecesini
arttırmak
şeklinde
tanımlanabilir.
Bir
fabrikanın güvenilirliğini arttırmak için
izlenecek
yol,
yani
temel
politika
belirlenmelidir.
Bu politikalar;
1- TB ekibini geniş, kullanılan araç sayısını
yüksek tutmak
2- Koruyucu bakıma ağırlık vermek
3- Yedek üretim kapasitesi bulundurmak
4- Makinaların güvenilirlik derecesini arttırmak
5- İş istasyonları arasında yarı mamul stokları
bulundurmak
Fabrikalarda TB Organizasyonu
Fabrikalarda TB faaliyetlerini yürütmekle
sorumlu olan departman genellikle Bakım
Mühendisliği adını alır. TB departmanının
temel
fonksiyonu;
ÜPK
ve
imalat
departmanları ile işbirliği yaparak bakım
planları hazırlamak, arızaların en kısa
zamanda giderilmesini sağlamak ve TB
ekiplerini yönetmektir. Bu fonksiyonun
kapsamına giren görevler şunlardır.
1- Üretim araçlarının arızalarının giderilmesi,
bakımlarının yapılması
2- Fabrika binası ve yardımcı tesislerin tamir –
bakımının yapılması
3- Makina, teçhizat ve tesislerin periyodik
muayeneleri
4- Yeni makinaların yerleştirilmesi, değiştirme
işlemlerinin yapılması
TB Prosedürü
İşletmeler organizasyon yapılarına ve
ihtiyaçlarına uyan değişik bir prosedür
oluştura bilirler. (Şekil 10.3 )
Bir işletmede planlı bir tamir bakım için
elde
bulundurulması
gereken
bilgiler
şunlardır.
1-Geçmişe ait TB kayıtları
2-Arızaların meydana geliş süreleri
3-Makinaların kritik parçaları ve ortalama
ömürleri
4-Ortalama TB süreleri
5-Makinaların durması sonunda ortaya çıkan
kayıplar. Üretim kapasitesi ,işçilik, genel
masraflar, satışlar.
6-Yedek parça ve malzeme fiyatları.
7-TB işçilik maliyetleri.
TB Faaliyetlerinin Kontrolü
TB da ayrıntılı kayıtların tutulması,
belirsizlik dolayısıyla güçleşen malzeme ve
işçilik kontrolünün etkinliği açısından önem
taşır.
Yapılan
araştırmalar,
gelişmiş
ülkelerdeki küçük ve orta işletmelerde dahi
TB kayıtlarına gereken önemin verilmediğini
göstermiştir. TB kayıtlarının yetersizliği TB
maliyetlerinin
şişmesine,
beklenmedik
arızaların
artmasına
ve
departmanlar
arasında sürtüşmelere yol açar.
TB faaliyetlerinin kontrolünde rol oynayan
faktörler
ve
ölçme
kriterleri
şöyle
sıralanabilir.
1-Etkili bir organizasyon yapısının kurulması
2-TB ile ilgili her çeşit bilgiyi içeren basit fakat
yeterli bir kayıt sisteminin kurulması
3-TB bütçelerinin yeterli duyarlılık ve
esneklikle düzenlenmesi
4-Uzun ve kısa vadeli TB ihtiyaçlarının
saptanarak programların hazırlanması. Kısa
vadeli
tamir
programlarında
esneklik
sağlanması.
5-TB insan gücü ihtiyaçlarının saptanması
6-TB işçilik, işlem süresi ve malzeme
masraflarının tahmin edilen değerleri ile
gerçek değerleri arasındaki saptamaların
yakından izlenmesi ve önlemlerin vakit
geçirilmeden alınması.
Makinaların Arıza karakteristikleri
TB planlamasında ve bununla ilgili
ekonomik analizlerde makinaların arıza
özellikleri önemli bir rol oynar. Bir
makinanın arıza karakteristiğini tanımlayan
arıza dağılım eğrisi belirli çalışma saatleri
içindeki arızasız çalışma yüzdelerini veren
bir grafiktir.(şekil 10-5)
Koruyucu Bakım ve Tamir
Alternatifleri
Bakım mühendisliğinin karar vermesi
gereken önemli konulardan biri koruyucu
bakım ve tamir alternatiflerinden birinin
seçimidir. Koruyucu bakımda bir makina
arıza çıkarması beklenmeksizin önceden
saptanmış süreler sonunda bakıma alınır.
Bakım esnasında bazı parçalar henüz çalışır
durumda olmalarına rağmen değiştirilir.
Tamir politikasında ise makina bir arıza
çıkarıncaya kadar bakım görmez. Arıza
çıktığında tamir ile birlikte diğer tamir
işlemleri de yapılır.
Koruyucu Bakım Politikasının
Prensipleri
KB politikasının prensipleri şöyle
özetlenebilir;
1-KB arıza dağılım eğrileri az değişir olan
makinalara uygulanmalıdır.
2-Tm/Ts oranı 1’e yaklaştıkça KB den
vazgeçilmelidir.
3-İlk iki prensibin bakım politikası kararı
üzerindeki etkisi, makinaların durmasıyla
ortaya
çıkan
maliyetler
karşısında
hafifleyebilir,
hatta
tamamen
ortadan
4-Makinaların imalatçı tarafından verilen
spesifikasyonları, arıza dağılım eğrileri ve
fabrikanın
arıza
kayıtları
incelenerek;
çalışma yüzdesini durma süresi, işçilik ve
parça maliyetlerinin bir fonksiyonu olarak
veren bağlantılar bulunur.
5-Makinaları durma maliyeti çok yüksek ise, 3.
prensipte belirtildiği gibi KB çalışma saatleri
dışında yapılır. Ayrıca;
a-Tb’ kısaltmak
b-TB ekiplerini geniş tutmak ve
c-TB ekiplerine fazla mesai yaptırmak.
Çok Makinalı Sistemlerde TB
Çok makinalı sistemlerin TB planlamasında
en çok uygulanan matematik yöntem Kuyruk
Modeli veya diğer adıyla Bekleme Hattı
modelidir. Kuyruk modelinin amacı TB
sisteminin toplam maliyetini minimum
yapan kapasitenin bulunmasıdır. Sistemin
toplam maliyeti; tamir için bekleyen
makinarın boş kalma maliyeti ile sistemin
işletme maliyetlerinden ibarettir.
TB Planlamasında Simulasyon
Simulasyon
belirsizlik
unsurunun
bulunduğu her türlü problemin çözümünde
uygulana bilen etkin bir yöntemdir. TB
planlaması, arızalardaki belir- sizlik nedeni
ile, simulasyonun en fazla uygulandığı
alanlardan biridir.