Transcript Hemostaz
Hemostaz
Dr. Metin Akbulut
Hemostaz
Sağlam damar içinde kan akıcı, sıvı ve pıhtısızdır
Damar hasar gördüğünde hızla pıhtılaşma olur
Tromboz: Devamlılığını koruyan damarlarda kan
pıhtısı oluşumu ile sonlanan normal hemostatik
işlevin anormal aktivasyonudur
Tromboz Patolojiktir
Hemostaz ve Tromboz
Damar duvarı
Trombositler
Pıhtılaşma sistemi
Trombositler
Yüzeyinde integrin grubundan glikoprotein
reseptörleri var
Membranla çevrili, düzgün yüzeyli ve disk şeklinde
hücrelerdir
Damar zararı ardından ECM elemanları ile
karşılaşırlar
– Kollajen- en önemlisi
– Proteoglikanlar
– Fibronektin
– Diğer adheziv glikoproteinler
Trombositler
Adhezyon: Yapışma ve şekil değişikliği
Sekresyon: Granül içeriğinin salgılanması
Kümeleşme
– ADP
– Tx A2
– Trombin
kümeleşmeyi artırır
Trombositler - Adhezyon
Ekstrasellüler matrikse yapışma esas olarak
Von Willebrand faktör (VWF) aracılığı ile
VWF trombositler ve ECM arasında köprü
görevi yapar
– trombosit glikoprotein Ib; IIb/IIIa
von Willebrand Faktörü
Büyük kompleks multimerik proteindir
Trombositlerin kollajene yapışabilmesi için gereklidir
Endoteliyal hücreler ve megakaryositler tarafından sentez
Normalde plazmada var, oluşumu hasar sonrasında değil
Pıhtılaşma faktörü Faktör VIII’i taşır
Trombositler - Sekresyon
Trombosit yüzey reseptörlerine bağlanan agonistler
oluşturduğu intrasellüler fosforilasyon neticesinde
başlar
Granüllerin içeriği salınır
– ADP kümeleşmeyi artırır
– Ca++ pıhtılaşmada önemlidir
Tromboksan A2 sentezi yapılır
Trombosit aktivasyonu
Trombosit Ultrastrüktür
Elektron Mikroskopik Görüntüsü
EM görüntüsü
Trombositlerin
çoğu degranüle
Trombosit granülleri
ALFA
–
–
–
–
–
–
–
P selektin
Fibrinojen
Fibronektin
Faktör V ve VIII
Platelet faktör IV
PDGF
TGF
DELTA
–
–
–
–
–
–
ADP
ATP
İyonize Ca
Histamin
Serotonin
Epinefrin
Trombositler -Aggregasyon
ADP and tromboksan A2
– Otokatalitik reaksiyona neden
– Trombosit kümeleşmesini artırırlar
Primer hemostatik tıkaç
Trombosit kontraksiyonu
– Sekonder hemostatik tıkaç
Vazokonstrüksiyon
Geçici bir etki
Hemostasis 1
Hemostasis 2
Hemostasis 3
Hemostasis 4
vWF = von Willebrand Factor
summary
Pıhtılaşma Zinciri
Esas olarak Trombin oluşumu ile sonlanır
Endotelden salınan doku faktörü ve trombositlerden salınan
faktörler pıhtılaşma zincirini başlatır
Fosfolipid bir yüzeyde stabil fibrin pıhtısı oluşturmak üzere
reaksiyona giren serin proteazları ve onların kofaktörleri
Bir dizi inaktif proenzimler aktif enzimlere dönüşür
Suda çözünen fibrinojen suda çözünmeyen fibrin’e
dönüştürülür
Kalsiyum iyonu önemlidir
Pıhtılaşma sisteminin uyarılması ile Trombin açığa
çıkar
– Trombosit yüzey reseptörlerine bağlanır
– ADP ve TxA2 ile daha fazla kümeleşmeye neden
– Fibrinojen
Fibrin
(suda çözünür)
Polimerizasyon
(çözünmez)
Trombin
Trombositler kontraksiyona uğrar ve sekonder tıkaç oluşur.
Secondary Hemostasis Pic
İntrinsek ve Ekstrinsek Yollar
Intrinsek yol Faktör XII aktivasyonu ile başlar
Ekstrinsek yol ise Faktör VII’nin Doku faktörü
ile aktivasyonu sonucunda başlar
Genel son yol
– Faktör Xa protrombini>> trombine çevirir
Intrinsek
Yol
Ekstrinsek
Yol
Ortak
yol
Pıhtılaşma zincirinin son noktası
Factor
number
I
II
III
V
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
-
Descriptive Name
Fibrinogen
Prothrombin
Tissue Factor
Labile Factor
Proconvertin
Anti-hemophilic factor
Christmas factor
Stuart-Prower factor
Plasma thromboplastin anticedent
Hageman (contact) factor
Fibrin stabilizing factor
Prekallikrein (Fletcher factor)
HMWK (Fitzgerald factor)
Active Form
Fibrin subunit
Serine protease
Receptor/cofactor
Cofactor
Serine protease
Cofactor
Serine protease
Serine protease
Serine protease
Serine protease
Transglutaminase
Serine protease
Cofactor
Faktör
Plazma yarı ömrü
(h)
Plazma kons.
(mg/l)
II
VII
IX
X
I
V
VIII
XI
XII
65
5
25
40
90
15
10
45
50
100
0.5
5
10
3000
10
0.1
5
30
K Vitamini
Endotel
Normal hemostazın birçok, genellikle birbirine zıt fonksiyonlarını düzenler
Normalde
– Antiplatelet
– Antikoagulan
– Fibrinolitik
Hasar gördüğünde
– Prokoagulan
Aradaki denge trombüsün oluşumunu, büyümesini,
eritilmesini belirler
PG I2
– Endotel kökenli
– Vazodilatatör
– Trombosit kümeleşmesini
Tx A2
– Trombosit kökenli
– Güçlü vazokonstrüktör
– Kümeleşmeyi
Endotel Hücreleri
İnfeksiyon etkenleri (bakteri toksinleri)
Hemodinamik faktörler
Plazma mediyatörleri
Sitokinler (IL-1 ve TNF) ile aktive olabilir
Endotel
Aktive olunca doku faktörü salgılar
Pıhtılaşma zinciri ekstrensek yolu uyarır
Sonuçta trombin ve fibrin ortaya çıkacak
Trombin
Nötrofil ve monosit yapışmasını doğrudan
stimüle eder
Fibrinojeni parçalar
Kemotaktik fibrin yıkım ürünlerini ortaya çıkarır
Antiplatelet etkiler
Sağlam bir endotel trombositlerin subendotelyal
hücre dışı matriks ile karşı karşıya gelmesini
engeller
Aktive olmamış trombositler endotele yapışamaz
(endotel plazma membranına ait bir özellik)
Fokal endotel hasarı >>> trombosit yapışması ve
lokalize pıhtı oluşumu görülür
Çevre normal endotelden PG I 2 ve NO
Damarları genişletir
Trombosit kümelenmesini engeller
Antikoagulan Özellikler
Membrana bağlı heparin benzeri moleküller
Trombomodulin
AT III heparin benzeri moleküllere
bağlanarak
Trombini
Faktör Xa ve IXa’yı inhibe eder
Antikoagulan Özellikler
Trombomodulin ( spesifik bir trombin res.)
Trombine bağlanarak Protein C’ yi aktive
eder.
Aktive protein C
– Faktör Va
– Faktör VIIIa’ nın enzimatik yıkımı
Pıhtılaşmayı Kontrol
AT III
– Endotel üzerindeki heparin benzeri moleküller
tarafından aktive edilir
– Trombin ve diğer serin proteazların etkisini
inhibe (Faktör IX, X, XI, XIIa)
Protein C ve S
– Kofaktör V ve VIIIa’ yı inaktive ederek etkili olur
– Vit. K’ ya bağımlıdır
– Protein C Trombomodulin tarafında aktive edilir
Protein C Faktör Va ve VIIIa’yı inaktive
Fibrinolitik Özellikler
Plazminojen-Plazmin sistemi
– Fibrin polimerizasyonunu engeller
– Fibrini parçalar ve endotel yüzeyinden fibrini
temizler
– Fibrin yıkım ürünleri güçlü antikoagulan etkiye
sahiptir
Doku tipi plazminojen aktivatörü sentez
Urokinaz –benzeri plazminojen aktivatörleri
Fibrinolitik Yollar
Vasküler Endotel
Protrombotik özellikler
Doku faktörü
– Hasar sonrası salınır
Endoteliyal Ekstrasellüler Matriks
– Güçlü trombojenik
Anti-thrombotic Regulation
t-PA = doku tipi Plazminojen Aktivatorü = Fibrinoliz
Kan Pıhtılaşma Testleri
Protrombin zamanı (PT)
Parsiyel tromboplastin zamanı (PTT)
Protrombin Zamanı
Doku tromboplastin (beyin ekstraktı) ve Ca++
sitratlı plazmaya eklenir
– Saniyeler ölçülür; INR
Ekstrinsek yolu ölçer
– Faktör VII
Ortak yolu ölçer
– Faktör X, V, protrombin, ve fibrinojen
Parsiyel Tromboplastin
Zamanı
Fosfolipid, yüzey aktivatörü (kaolin), ve Ca++
sitratlı plazmaya eklenir
–
–
–
–
Kontakt bağımlı faktör olan Faktör XII’yi aktive
Saniyeler ölçülür
İntrinsek yolu ölçer
Faktörler VIII, IX, XI, XII
Ortak yolu ölçer
Pıhtılaşma
testleri:
Pıhtılaşma
Sistemi
İle İlişkisi