Transcript Proto-sunu4 (Histomonas, Tritrichomonas, Amipler)

Sindirim ve Genital Kanal
Kamçılı Protozoonları
• Simbiotik yaşayan protozoonları içerir.
• İnsan ve hayvanlarda önemli olan
etkenler;
• Trichomonadida ve Diplomonadida
takımlarında yer alırlar.
• Takım: Trichomonadida
• Aile: Trichomonadidae
• Cins: Trichomonas, Tritrichomonas,
Trichomitus, Tetratrichomonas,
Pentatrichomonas
Sindirim ve Genital Kanal
Kamçılı Protozoonları
•
•
•
•
Aile:
Monocercomonadidae
Cins: Histomonas
Histomonas meleagridis
veteriner hekimlik ve
kanatlı sektörü için
önemli etkenlerdendir.
Sindirim ve Genital Kanal
Kamçılı Protozoonları
• Diplomonadida takımında
ise;
• Aile: Hexamitidae
• Cins: Hexamita, Giardia,
Spironucleus, Octomitus
• Bunlardan Giardia
etkenleri önemli sindirim
kanalı kamçılı protozoer
etkenlerindendir.
Trichomonadidae Ailesi
Trofozoit, Morfoloji
Trichomonadidae
• sadece trofozoit formları
vardır.
• Kist oluşturmazlar.
• İkiye bölünerek çoğalırlar.
• kamçı sayıları, arka kamçının
özelliği ve pelta olup
olmamasına göre ayrılırlar.
• Trichomonas,
• Tritrichomonas,
Trichomitus,
Tetratrichomonas
Pentatrichomonas cinsleri vardır.
trofozoit
Trichomonadidae , Cinsler
• Tritrichomonas:
• Üç adet ön
kamçı var.
• Pelta yoktur.
Trichomonadidae , Cinsler
• Trichomitus cinsi:
• Üç adet ön kamçı
var.
• Pelta var.
• Parabazal cisimcik
“ V ” şeklindedir.
Trichomonadidae , Cinsler
• Genus:
Trichomonas
• Anterior flagellum
4 adetdir.
• Pelta bulunur.
• Arka kamçı
(posterior
flagellum) serbest
olarak sonlanmaz.
Trichomonadidae , Cinsler
• Tetratrichomonas
cinsi:
• Dört adet ön kamçı
var.
• Pelta mevcutdur.
Trichomonadidae , Cinsler
• Pentatrichomonas
cinsi;
• Beş adet ön kamçı
var. Kamçıların
dördü bir grup
halindedir.
• Pelta var.
Trichomonadidae
• Bu aileye bağlı bulunan türlerden
önemli olanları ve konakları:
• Tritrichomonas foetus: Hayvanlar
• Trichomonas gallinae : Kanatlılar
• Trichomonas vaginalis: İnsanlar
Histomoniosis
• Histomonas meleagridis
• enfeksiyöz enterohepatitis, enfeksiyöz tiflohepatitis, karabaş
hastalığı.
• Dünyada yaygındır.
• Konakları hindi, sülün,
tavuk ve değişik kanatlılar
olup, hindilerde önemlidir.
• Konakta sekum boşluğu,
sekum mukozası ve
karaciğer parankimasına
yerleşir.
Histomonas meleagridis
Bulaşması
Esas bulaşma yolu;
•Heterakis gallinarum’un
enfekte yumurtalarının
yenmesiyle,
•Enfekte yer solucanlarının
yenmesiyle,
•Ender olarak da İshalli dışkıyla
atılan protozoonların hemen
diğer kanatlılar tarafından
alınmasıyla.
Histomonas meleagridis
morfoloji
• 2 formu vardır. Her iki formda
amibe benzer ve pseudopodu
vardır.
• Kamçılı formu (Lümen formu):
Sekum boşluğunda bulunur. 530 mikrondur.
• Kamçısız formu (Doku formu):
8-21x6-15 mikron, oval yapıda,
sekum mukazası ve karaciğer
parankimasında.
Karaciğer de
Histomoniosis - Epidemiyoloji
•
•
•
•
Epidemiyolojide etkili faktörler:
Heterakis gallinarum : Bulaşmada önemlidir.
Bu askaritin yumurtaları %1 oranında enfekte
olurlar. Ancak yumurtalar dış şartlara oldukça
dayanıklıdır ve 2 yıl kadar canlı kalır ve
protozoonu taşırlar.
Yer solucanları hastalığın yayılışında önemli
yere sahiptir. H. gallinarum yumurtalarını alırlar.
Bu askaritin larvalarını vücutlarında biriktirirler.
Özellikle Sonbahar aylarında ilk yağışları takiben
ani enfeksiyonlar oluşabilir.
Tavuklar hindiler için enfeksiyon kaynağıdır.
Karışık yetiştirme risk faktörüdür. Tavuklar
etkilenmez.
Yaşla birlikte enfeksiyona duyarlılık azalır,
reenfeksiyonlara karşı bağışıklık gelişir.
Histomonas meleagridis, biyoloji
Histomoniosis
Patogenezis
• 3-12 haftalık hindiler çok
etkilenir ve akut form
görülür, %50’lere varan
mortalite,
• İlk klinik bulguları
takiben 2-3 gün içinde
ölümler görülebilir.
• Daha yaşlılarda kronik
seyirlidir ve ölüm azdır.
• Tavuklar hindilere göre
daha az duyarlıdır.
Barsak doku formu
Histomoniosis
Patolojik lezyonlar
• Sekum da ülserler,
• sekum duvarı kalınlaşır,
mukoza fibrinonekrotik,
sosis şeklini alır,
• sarımsı exudat ile doludur,
• zamanla barsak içinde
tıkaç oluşturur,
• bazen barsak delinir ve
peritonitis oluşur,
• barsak duvarında
yapışmalar gözlenir.
Histomoniosis meleagridis
Patolojik lezyonlar
• Karaciğerdeki
lezyonlar tipik ve
hastalığı tanıtıcıdır.
• Çapları 1 cm olan
beyaz dairesel
nekrotik odaklar,
• Kenarları kabarık,
ortası çukur olup, sarı
ile sarımsı yeşil
renkli,
Histomoniosis meleagridis
Patolojik lezyonlar
• Karaciğerde
derinlemesine
nekroz alanları
patognomonik
lezyondur.
Histomoniosis meleagridis
Histopatoloji
• Parazitler lezyonlu
alanlarda, paraziter
vakuoller içerisinde tek
veya birkaçı bir arada
görülür.
• Bölgede hiperemi,
hemoraji, lenfosit
infiltrasyonu, nekrozlu
bölgeler, makrofajlar ve
dev hücreler görülür.
Histomoniosis meleagridis
Klinik Belirtiler
• İnkübasyon süresi 2-3
hafta,
• Düşkünlük, halsizlik,
bitkinlik ilk bulgulardır.
• Kanatlar ve kuyruk aşağı
sarkmış,
• tüyler kabarmış.
• Baş kararmış (siyanotik
renk),
• Kükürt sarısı ishal veya
dışkılama (hastalık için
tipikdir).
Histomoniosis,Tanı
• Klinik ve patolojik belirtiler
tanıda önemlidir.
• Kesin tanı için nekroside
sekum ve karaciğreden
hazırlanacak tuşe veya
histopatolojik kesit
preparatlarında etkenler
aranır.
• Karaciğerdeki lezyonlar
tüberküloz, löykoz ve
tümörlerden; sekumdakiler
ise koksidiyozdan ayrımı
yapılmalıdır.
Histomoniosis - Tedavi
• Hastalık tespit edilen sürülerde tüm
hayvanlar ilaçlanır.
• Tedavi ve koruyucu amaçla ilaçlar
kullanılır.
• Nitroimidazole’lerden;
(Ronidazole,İpronidazole,
dimetridazole)
• Nitrothiazole türevleri,
• Nithiazide kullanılır.
Histomonas enfeksiyonları-kontrol
• Tavuk ve hindiler ayrı yetiştirilmeli,
• Tavuk yetiştirilen yerlere en azından 2 yıl süreyle
hindi sokulmamalı,
• Tavuklar H. gallinarum’a karşı tedavi edilmeli,
• Hastalık riski olan yerlerde yem içinde veya suları
ile koruyucu amaçla dimetridazole, ipronidazole
gibi ilaçlar kullanılmalı.
Tritrichomonas foetus
Sığır Genital Trichomoniosisi
• Etiyoloji: Tritrichomonas foetus
• Yayılışı:
Dünyada yaygındır. Türkiye ?
• Konakları:
sığırlardır
• Yerleştiği Yer:
İneklerde: Uterus, aralıklı olarak
vajina
Boğalarda: Prepusyum boşluğu
Sığır Genital trikomoniozisi
Bulaşma
• Ana bulaşma yolu çiftleşme ile olur.
• Seyrek olarak ise;
Enfekte boğaların suni tohumlamada
kullanılmasıyla ve
Sterilizasyona dikkat edilmeden peş
peşe yapılan genital müdahalelerle
bulaşma olabilir.
Tritrichomonas foetus
Trofozoit, morfoloji
• 20x10 mikron (10-25x3-15)
• Üç adet ön, bir adet arka
kamçı vardır.
• Dalgalı zar tüm vücut
boyunca uzanır.
• Pelta yoktur.
• Aksostil kalındır ve vücudun
arka ucundan dışarı çıkar.
• Mekik veya armut
şeklindedir.
Sığır Trichomoniosis-Biyolojik
gelişme
• Çiftleşme ile ineklere
bulaşır.
• Önce vajina enfekte olur.
• 15-20 gün sonra buradaki
parazitler uterusa geçer.
• Östrustan 2-3 gün öncesi
parazitler tekrar vajinaya
gelir.
• Çiftleşme ile boğalara
geçen parazitler
prepusyum boşluğuna
yerleşir ve sağaltılmadıkları
takdirde yaşam boyu
enfekte kalırlar.
Self-kür olayı vardır.
2-3 östrus siklusu sonucu
parazitler tamamen atılır.
Patogenezis-Klinik Belirtiler
Boğalarda;
• Tipik bulgular oluşmaz ve dikkati çekmez.
• Prepusyum boşluğuna etkenler yerleştiği
için burada küçük nodülcükler gelişir.
• Parazitler nadirende olsa testis, epididimis
ve semen kesesinde görülebilir.
• Klinik olarak bazen prepusyumdan akıntı
geldiği gözlenebilir.
Patogenezis-Klinik Belirtiler
Gebe olmayan ineklerde
• Tipik patolojik lezyonlar oluşmaz.
• Sadece kataral endometritis,
• Bazen vajinitis şekillenir.
• Vajinadan arasıra bir akıntının geldiği
dikkati çeker.
• Birkaç östrus siklusu sonrası
tamamen iyileşir.
Patogenezis-Klinik Belirtiler
Gebe ineklerde
• Endometritis ve plasentitis, 1-14 hafta arasında
abort, yavru zarları atılır ve iyileşir. Dikkati
çekmez. Gebe kalmadığı sanılır.
• Abort olur, yavru zarları atılamaz, kataral veya
prulent endometritis şekillenir, müdahale
edilmezse steril (kısır) kalır.
• Abort olmaz, yavru ölür ve uterus içinde masere
olur, piyometra şekillenir. Uterusta birkaç litre gribeyaz renkte sıvı toplanır, bakteri enfeksiyonu ile
çok pis kokulu durum alır. Müdahale edilmezse
yaşam boyu steril kalır.
Sığır trikomoniozisibağışıklık
• Enfeksiyonu atlatan inek ve
düveler reenfeksiyonlara karşı
nisbeten bağışıktırlar.
• Ancak enfeksiyon oluşabilir.
• Etkenin birkaç serolojik suşu
vardır.
Sığır trikomoniozisi- Tanı
• Sürüde infertilite problemleri, sürüye yeni
bir boğa katılması önemlidir.
• Boğalarda ise prepusyum boşluğu serum
fizyolojik ile yıkanır ve elde edilen sıvı,
• Fötal zarların suları, plasenta ve fötusun
mide içeriği,
• Besi yerlerine (CPLMS : Cystein-peptonliver extract-maltose-serum; BGPS : Beef
extract-glukoz-pepton-serum ; Diamond’s
besi yeri) ekim yapılarak parazit çoğaltılır.
• Serolojik testler (Vajinal akıntıdan yapılan
mukus
aglutinasyon
testi)
sürü
taramalarında kullanılır.
Parazit vajina ve
uterustaki mukus ve
eksudatda bulunur.
Elde edilen sıvı
santrifüj edilir ve
sedimentden
preparatlar
hazırlanıp,
boyanarak
trofozoitler aranır.
Sığır trikomoniozisiEpidemiyoloji
• Enfeksiyon kaynağı boğalardır.
• Boğalarda klinik belirti görülmemesi,
• Boğaların tedavi edilmediği sürece etkeni
taşımaları nedeniyle;
• Boğa ile tohumlama yapılan sürülerde
sorun olur.
• Kontrollü suni tohumlama yapılan
sürülerde enfeksiyon görülmez.
• Suni tohumlama da sterilizasyon ve suni
tohumlamada kullanılan boğaların enfekte
olmaması önemlidir.
Sığır trikomoniozisi-Tedavi
• Boğalarda kıymetli olanlar tedavi edilmeli.
• Bunun için;
• Dimetridazole 50 mg/kg günde bir kez 5
gün süreyle oral verilir.
• İpronidazole 30 cc, i,m
• Prepusyum ve penis tripaflavin, akriflavin
içeren merhemler ile ovulur. Uretra içine
akriflavin %1 lik 30 ml verilir.
• İneklerde ise self-kür olayı olduğu için
tedaviye gerek kalmaz. Enfekte hayvanlar
3 ay kadar çiftleştirilmezse iyileşir.
Sığır trikomoniozisi-Kontrol
• Genel Kontrol-Korunma:
• Çiftleşme ile bulaşabilen hastalıklarda
genel kontrol tedbirleri alınır.
• suni tohumlama tercih edilmeli,
• Bu işlem sırasında asepsi-antisepsiye
uyulmalı,
• Tohumlamada boğa kullanılacaksa iyice
kontrolü yapılmalı,
• Sürüye yeni damızlık inek alındığında
kontrolleri yapılmalıdır.
Sığır trikomoniozisi-Kontrol
Hastalık Çıktığında
• Çiftleşmemiş erkek ve dişiler sürüden
ayrılır ve sağlam kabul edilir.
• Değerli olan boğaların tedavisi yapılır,
diğerleri kesime sevk edilir.
• Daha önce çiftleşmiş olan inekler enfekte
kabul edilir. Komplikasyonsuz olanlar 3 ay
çiftleştirilmez ve bir yıl boyunca da suni
tohumlama uygulanır. Bunlardan gebe
kalan ve normal doğum yapanlar sağlam
kabul edilir.
Trichomonas gallinae
• Esas konakları evcil
güvercinler olup, diğer
kanatlılarda da görülür.
• Kanatlılarda üst sindirim
yolları trikomoniozisi,
• Dünya da yaygındır.
Türkiye de güvercinlerde
görülmektedir.
Trichomonas gallinaeYerleşim Yeri
• Ön sindirim yollarıdır.
• Ağız, sinuslar, orbital bölge,
farinks, özefagus, kursak ve
bazen taşlık da yerleşir.
• Ayrıca akciğer, hava kesesi, kalp,
pankreas, dalak, böbrek, trakea,
kemik iliğinde de görülebilir.
Trichomonas gallinaeBulaşması
• Enfekte anneler yuvadaki
yavrularına hastalığı
bulaştırırlar.
• “Güvercin sütü” ile anne
yavruya etkenleri verir.
• Erişkin güvercin ve diğer
kanatlıların enfeksiyonu ise
enfekte güvercinlerin su içtiği
yerlerden kısa süre sonra su
içmekle olur.
• Yırtıcı kuşlar enfekte
güvercinleri yiyerek enfekte
olur.
Trichomonas gallinaemorfoloji
• Trofozoitler 5-19x2-9
mikron,
• Dört ön kamçı var,
• Arka serbest kamçı
yok,
• Dalgalı zar vücudun
2/3 üne kadardır,
• Aksostil ince,
vücuddan ayrıldığı
yerde kromatin
halkası yoktur.
Trichomonas gallinae
Epidemiyoloji
• Hastalık çok genç güvercinlerde
görülür ve önemlidir.
• Daha önce enfeksiyonu atlatan yaşlı
güvercinler etkilenmezler.
• Enfekte erişkin güvercinler hastalık
kaynağını oluştururlar.
• Hindi ve tavuk gibi kanatlılar ise
bulaşık sulardan su içmekle etkeni
alırlar.
Trichomonas gallinae
patogenezis ve klinik belirtiler
• ağız mukozasında küçük
sarı, dairemsi alanlar gelişir,
zamanla bunların sayıları
artar, genişler ve büyük
kazeifiye kitleler oluşur.
• Farinks, özefagus, kursakda
küçük sarımsı-beyaz odaklar
gelişir. Bunlar da büyük
kazeöz lezyonlara
dönüşebilir.
Trichomonas gallinae
patogenezis ve klinik belirtiler
• Kursakta sıvı birikir,
oluşan kazeifiye kitleler
ve sıvı birikimi lümeni
doldurur.
• İç organlarda ise dairesel
katı sarı kazeöz nodüller
görülür. Bunların çapları
genellikle 1 cm
civarındadır.
Trichomonas gallinae
Tanı
• Üst sindirim yollarındaki tipik
patolojik lezyonlar tanıda önemlidir.
• Lezyonlardan alınan kazıntının
mikroskobik incelemesi ile
parazitlerin görülmesiyle kesin tanı
konur.
• Ayırıcı tanıda kanatlı çiçeği, Avitamini noksanlığı ve moniliosis
enfeksiyonları akla getirilmelidir.
Trichomonas gallinae
Tedavi-Kontrol
• Enheptin (2-amino-5-nitrothiazole) ve
dimetridazole kullanılır.
• Enheptin içme sularına %1.25 oranında 12 hafta süreyle kullanılır.
• Özellikle enfeksiyonun yayılmasında birinci
derecede sorumlu yaşlı güvercinlerin
sularına ilaç katılması,
• Güvercinlerin ticari amaçlı yetiştiriciliğin
olduğu tavuk, hindi kümeslerine
girişlerinin engellenmesi.
Trichomonas vaginalis
• Konakları insanlardır.
• Kobay, rat ve hamster
intravajinal olarak
enfekte edilebilir. Fare
ise deneysel olarak
intravajinal ve
subcutan enfekte
edilebilir.
• Dünya da ve
ülkemizde yaygındır.
• Trofozoitleri 4-32x2.414 (10x7) mikron,
• Kist formu yoktur.
İnsan Trichomoniosis
• Yerleşim Yeri:
Erkeklerde prostat bezi,
vesica seminalis, üretra,
Kadınlarda vajina, nadiren
uterus.
• Bulaşma:
Çiftleşmeyle olur.
• Parazitler bakteri, löykosit
ve akıntıdaki
komponentlerle beslenir.
Trichomonas vaginalisbiyoloji
Trichomoniosis vaginalis
Klinik Belirtiler
• Erkeklerde:
• Genellikle belirtisiz
seyreder, bazen
üretradan hafif bir
kaşıntı ve hafif bir
akıntı gelebilir, bazen
kronik prostatitise
neden olabilir.
• Kadınlarda:
• Vajinada küçük kırmızı
nodülcükler, çilek
görünümlü yapı,
şiddetli kaşıntı ve
vajinal akıntı görülür.
Belirgin klinik bulgaları
vardır.
Trichomoniosis vaginalis
Tanı
• Vajinal akıntıdan
preparatlar
hazırlanıp, boyanır
incelenir.
Trofozoitleri aranır.
• Akıntılar besi
yerlerine ekim
yapılır.
• Serolojik testler .
Trichomoniosis vaginalis
Tedavi
• Metronidazole 250 mg/kg, 3
kere/günde, bir hafta süreyle
uygulanır.
• Eşlerin her ikisi aynı anda tedavi
edilir.
• Bu ilaç hamileliğin en azından ilk 3
ayında kullanılmamalıdır.
Subphylum : Sarcodina
• Amipler,
• belirli bir vücut şekilleri
yoktur.
• Psöydopodlarla hareket
ederler.
• ikiye bölünerek eşeysiz
çoğalırlar.
• Büyük çoğunluğu holozoik
olarak (fagozitozis ile)
beslenir.
• Büyük bir kısmı suda ve
nemli topraklarda serbest
olarak yaşar.
Sarcodina -Özellikler
• Simbiyotik yaşayanlar
(Entamoeba),
• Serbest yaşayanlar
Acanthamoeba ve
Naegleria,
• Patojen türlerin kistleri
vardır.
• Çoğunlukla kistleriyle
bulaşırlar.
• kistleri klorlanmaya
karşı dayanıklıdır.
Bağırsak Amip cinsleri
•
•
•
•
Entamoeba
Iodamoeba
Dientamoeba
Endolimax
• Kist ve Trofozoit
formları özellikleri,
• Kistdeki nucleus
sayısı,
• Karyozom (endozom)
şekli,
Trofozoit
Entamoeba cinsi
• Omurgalı ve omurgasızların sindirim
kanalında bulunurlar.
• Endozom (nükleolus), çekirdeğin
merkezinde veya merkeze yakın olarak
yer alır.
• Kistleri genellikle vardır.
• Memelilerde bulunanlar, olgun kistlerinde
bulunan çekirdek sayılarına göre dört
gruba ayrılır.
Olgun kistlerinde 4 çekirdeği
olanlar(Histolytica grubu)
• Entamoeba histolytica
(E. dispar):
insan,karnivor
• E. hartmanni: insan,
karnivor
• E. equi: at
• E. anatis: ördek
• E. moshkovski: lağım
suları
Olgun kistlerinde 8 çekirdeği
olanlar (Coli grubu)
• Entamoeba coli:
İnsan, diğer primatlar,
karnivor
• E. wenyoni: Keçi
• E.muris: Fare, rat,
hamster
• E.caviae: Kobay
• E.cuniculi: Tavşan
• E.gallinarum: Tavuk,
hindi, kaz, ördek
Olgun kistlerinde tek çekirdeği
olanlar (Bovis grubu)
• Entamoeba bovis: Sığır
• E.ovis: Koyun, keçi
• E.dilimani: Keçi
• E.suis: Domuz, insan
• E.bubalis: Karabo
• E. chattoni: Maymunlar ve insan
Kistleri olmayanlar
(Gingivalis grubu)
• Entamoeba gingivalis:
İnsan, diğer primatlar,
köpek, kedi
• E. equibuccalis: At
• E. suigingivalis:
Domuz
• Tüm bu türlerden E.
histolytica patojendir.
Trofozoitler
Entamoeba
histolytica/dispar
• Amipli dizanteri, amibiozis
• Dünya‘da yaygındır.
Ülkelerin gelişmişlik
durumuna göre hastalık
prevalansı değişmektedir.
• Konakları
• İnsan ve diğer primatlar,
köpek, kedi, domuz, rat,
fare, kobay
Entamoeba
histolytica/dispar
• Yerleştiği Yer:
Kalın bağırsaklar, bazen
karaciğer, arasıra
akciğerler, seyrek olarak
beyin, dalak, deri ve diğer
organlar.
• Bulaşması:
Kistlerinin ağız yoluyla
alınmasıyla olur.
Trofozoitlerle enfeksiyon
olmaz. Bunlar mide
sekretleriyle ölürler.
E. histolytica/disparmorfoloji-Trofozoit
• Belirli bir şekli yoktur.
• 15-50 mikron çapındadır.
• kalın bağırsak lümenindekiler daha
küçük (15-20 mik.),
• Dokulardakiler daha büyük (20-50
mik.),
• ektoplazma ve endoplazma
ayrılmış,
• Psöydopoda sahiptir.
• Endoplazmada gıda vakuolleri,
bakteriler, eritrositler bulunur.
• Veziküler tip çekirdeği ile ortada
endozom ile periferde halka
şeklinde dizilmiş küçük granüller
bulunur.
E. histolytica/disparmorfoloji-Prekist
• Trofozoitlerin kist dönemine geçiş
formu,
• gıda vakuolleri halen bulunabilir.
Bazılarnda ise atılmıştır.
• Çekirdek bölünmeye hazırlık
dönemindedir.
• yuvarlaklaşmış, kist duvarı
salgılanmaya başlamıştır.
E. histolytica/disparmorfoloji-kist
• Kistleri yuvarlak veya
bazen ovaldir
• Çekirdek sayısı kistin
olgunlaşmasına göre
bir, iki veya dört
adettir.
• Olgun kistlerinde dört
çekirdeklidir.
• 10-20 mikron
E. histolytica - E. coli farkları
• Trofozoit:
Fagosite edilmiş
eritrosit olması.
(E. coli’de yok)
• Kist:
Çekirdek sayısı 4,
(E.coli’de 8),
E. hist.-trofozoit
E. Coli-trofozoit
• Endozom:
Merkezi (E.coli’de
kenarda)
E. hist.-cyst
E.coli-cyst
Amibiosis-Epidemiyoloji
• Maymunlar hariç diğer hayvanlarda, kistlenme olmaz.
• insanlar için enfeksiyon kaynağı hayvanlar değildir.
• hayvan enfeksiyonlarının kaynağı insanlardır.
• Kistler:
Oda sıcaklığındaki dışkıda en az iki ay canlı kalır.
Klorlanlanmış sularda canlı kalırlar.
Kuraklığa karşı çok duyarlıdır, kısa sürede ölürler.
•
•
•
•
Bulaşma:
Kistlerin yiyecek / sularla alınmasıyla enfeksiyon olur.
Trofozoitlerin bulaşmada rolü yoktur.
Tuvalet hijyeni, kanalizasyon sisteminin bozukluğu, iyi
yıkanmadan yenen sebze ve meyveler önemli rolü vardır.
Entamoeba
Biyolojik
gelişme
• Amibioziz- Hayat siklusu
Amipli dizanteri
yaşam çemberi
E. histolytica/disparPatogenez-Klinik Bulgular
•
•
•
•
akut,
kronik,
rekurrent,
karaciğer veya diğer
dokularda
komplikasyonlu
seyreder.
• bakteriyel floranın
olduğu durumlarda
doku invazyonu
oluşmaktadır.
• Parazitin patojen
suşu,
Kalın barsak kesiti, trofozoitler,
vakuoler yapı
İnsanlarda Amipli Dizanteri
Patogenez
• kalın bağırsaklarda ülserler,
• Ülserler zamanla genişler ve
damarlar
• parçalanır, kanamalar ortaya
çıkar.
• Nadiren ülserler delinir ve
peritonitis şekillenir.
• Bazen parazitler kan ve/veya
lenf yoluyla karaciğere
giderler. Burada amip apseleri
oluşur. Bu apselerde
bakteriler bulunmayabilir.
• Çok ender olarak parazitler,
akciğerler, beyin ve diğer
organlarda amip apseleri
oluşturur.
Patogenez
İnsanlarda Amipli Dizanteri
Klinik Bulgu
• Karın ağrısı, bağırsaklarda
gaz, tekrarlayan ishal ve
konstipasyon,
• dışkıda kan ve mukus
görülebilir,
• Ateş çıkabilir. Karaciğer
etkilenmişse karaciğer
bölgesinde ağrı, ikterus ve
deride ödem şekillenir.
• Diğer organlara geçmişse
ilgili organlara bağlı
belirtiler ortaya çıkar.
Amibioziz
• Kedilerde deneysel olarak amipli
dizanteri oluşturulmuştur.
• Köpeklerde nadiren doğal enfeksiyonlar
oluşmaktadır. Akut olaylarda kanlı
mukuslu, kroniklerde ise mukuslu bir ishal
vardır.
• Maymunlarda da insanlardaki gibi
seyreder.
• Hayvanlarda parazit kistlenmez.
Amipli Dizanteri
Tanı
• Trofozoitler ishalli dışkılarda
görülür.
• Genellikle olgun kistler aranır.
• Kıvamlı dışkılarda parazitler,
dışkının dış kısmındaki
mukuslu/kanlı kısmındadır.
Dışkıdan froti yapılır,
• Natif lugol,
• trikorom, demir hematoksilen,
• ZnSO4 kullanılmalıdır.
• Birer hafta ara ile üç yoklama
yapılmalıdır.
• serolojik testler.
• Histopatolojik kesitler.
Tedavi-Korunma
• İnsanlar:
• metranidazole, tinidazole, diloxane
furoate,
• Köpek-kedi:
metranidazole (günde 2x10-25
mg/kg,p.o, bir hafta),
furazolidone (günde 3x2-4mg/kg., p.o,
bir hafta)
• Su ve gıda hijyeni korunmada önem
taşır.İnsan dışkısı ile bulaşım önemlidir.
Naegleria fowleri
• Dünya'da değişik ülkelerden bildirilmiştir.
• Nemli toprak, yüzme havuzlan, gölcükler,
göller, kanalizasyon sularında bulunur.
• Hastalık:
Primer amip ensefaliti,
Primer amipmeningoensefaliti,
Naegleria meningoensefaliti,
Negleriamobiozis
• Konakları:
İnsan, deneysel olarak fare, kobay, koyun,
maymunlar
• Beyin’de yerleşir.
Naegleria fowleri
morfoloji
• Trofozoit (amip) formu:
Nemli toprak, sulu ortamda
bulunur. 22x7 mik.
• Flagellalı form: Sulu ortama
geçişte kısa süreli görülür.
• Kist formu: 15-18 mik.,
(trofozoitler kuru ortam,
anaerobik ortam, pH
değişikliği, bakteri metabolik
ürünlerine maruz kaldığında
oluşur)
Naegleria meningoensefaliti
Epidemiyoloji
• Sağlıklı ve aktif olan insanlarda
görülmüştür.
• Enfeksiyon fazla klorlanmış havuz ve
benzeri yerlere girenlerde ortaya çıkmıştır.
• Parazit sıcağı sever.
• Kaplıca suları, fabrikaların nehirlere
boşaltıkları soğutma suları ve diğer
termal
su kirlenmeleri parazitin gelişmesine
uygun ortamlardır.
• Bu tip yerlere girenler enfeksiyon riski
altındadır.
Naegleria fowleri
Bulaşma
• Trofozoitleri sıcak sularda
hızla gelişirler.
• Kistleri kuraklığa ve
klorlanmaya karşı çok
dayanıklıdır.
• Enfekte sulara giren kişilerin
burun mukozasından
trofozoitlerin girmesiyle
bulaşma olur.
• Parazitler nöyroepitelyumu
işgal ederler ve sinir
kordonlarıyla (koku
sinirleriyle) beyine ulaşırlar.
Beyin-trofozoit
Naegleria fowleri
Patogenez
• İnsanlarda primer amip ensefalitisi,
• Enfeksiyon sıklıkla sağlıklı olan çocuklarda ve genç
erişkinlerde ortaya çıkar.
• İnkubasyon süresi 1-2 gün olup, klinik seyri kısadır. Ölüm
5-6 gün içinde olabilir.
• Enfeksiyon akut prulent bakteriyel meningoensefalite
benzer.
• Beyinde yangıya, beyin hücrelerinin hasarına neden olur.
• Histopatolojide beyinde özellikle subarahnoid boşlukta bol
miktarda parazit görülür.
• Fare, kobay, koyun ve maymunların intranazal deneysel
enfeksiyonlarında beyinde akut, hemorajik
meningoensefalitis oluşturulmuştur.
Naegleria meningoensefaliti
• Tanı:
Serebro-spinal sıvıda aktif
amiplerin
belirlenmesiyle,
• Sağaltım:
amphotericine-B ve clotremizole
önerilmektedir.
Ancak genellikle ölüm kısa sürede
şekillendiğinden ve tanı
zamanında konulmadığından
başarı şansı azdır.
Beyinde-trofozoit
Acanthamoeba cinsi
• İnsan ve hayvanlarda
nadiren enfeksiyona
neden olur.
• Doğada göl, gölet,
yüzme havuzları,
kanalizasyonda,
toprakta bulunur.
• Küçük amiplerdir.
• İnce uzun dikenimsi
psöydopodlar
(Akantopod)
oluştururlar.
• Kistleri kuraklığa çok
dayanıklıdır.
Acanthamoeba
enfeksiyonları
• Fırsatçı parazitlerdir.
• İmmun yetmezlik durumlarında önemlidir.
• Klinik belirtisiz insanlarda farinks
mukozasında rastlanmaktadır.
• Kistler solunum yoluyla bulaşabilir.
• Klorlanmaya karşı dayanıklıdır.
• Kent sularıyla yayılabilir.
• Çeşme sularında bulunmuştur.
• Sulfadiazine ve paromycin kullanılır.
Acanthamoeba
enfeksiyonları
• İnsanlarda:
• Primer amip
meningoensefalitisi,
• Acanthamoeba keratitisi,
• İlk lezyonlar parazitin vücuda
giriş yeri olan deri, ürogenital
ve solunum kanalında oluşur.
• Metaztaz sonucu beyin enfekte
olur.
• Hayvanlar:
Rinitis, ensefalitis ve pnömoni
görülmüştür.