Transcript Татах
ЛАРИНГИТ
Ц ОЧМОГ ЛАРИНГИТ J04.0
Ц ОЧМОГ ЛАРИНГОТРАХЕИТ J04.2
Б ӨГЛӨРӨЛТ ЦОЧМОГ ЛАРИНГИТ ( Ц ОЧМОГ ЛАРИНГОФАРИНГИТ КРУП ) J05.0
J06.0
Ш.ЭНХТӨР Хүүхдийн их эмч Амь тэнссэн төлөвийн анагаах
ТОДОРХОЙЛОЛТ
Олон янзын вирүс, нянгаар үүсгэгддэг амьсгалын замын доод хэсгийн амь насанд халтай эмгэг.
Гэнэт “хуцуулж” ханиалгаж эхэлнэ, амьсгал авалт саадтай болно, хоолой сөөнгөтөж амьсгал хямралын ( дистресс) шинжүүд илэрнэ.
Ихэвчлэн намар, өвлийн цагт тохиолддог (гэвч аль ч улиралд тохиолдож болно). Зонхилон 6 сартайгаас 3 настай хүүхдүүд өвчилдөг.
Гэвч 3 сараас бага, эсвэл 12 – 15 настай хүүхдэд ч тохиолдож болно.
ЗОНХИЛОН ТОХИОЛДОХ ҮҮСГЭГЧИД
Зонхилох үүсгэгч:
Parainfluenza type – 1, Рarainfluenza type – 3 Influenza – A , Influenza – В Аdenovirus Respiratory Syncytial Virus (RSV)
Цөөн тохиолдолд:
Echovirus, mycoplasma, enterovirus, measles, mumps, rhinovirus , corynbacterium diphtheriae, mycoplasma pneumoniae, fungal infections
Шинээр: Human metapneumovirus
ЭМГЭГ ЖАМ БА ЭМГЭГ ФИЗИОЛОГИ
Вирүс төвөнхийн салстад нэвтэрч үрэвсэл, улайлт, хаван, хучуур эдийн үхжилт ба гуужилт үүсгэнэ.
Залгиурын доорх хэсэг цочирч, нарийсана.
Компенсаци: хурдан, гүнзгий амьсгал (<50).
Нарийсалт үргэлжлэн гүнзгийрч, агаарын турбулент урсгал амьсгалын замаар өнгөрөх явцад шуугиант амьсгал гарна.
Цаашид амьсгалын синхронжсон байдал алдагдана.
Гипокси, гиперкапни гүнзгийрч улмаар амьсгалын дутагдал, амьсгал зогсоход хүргэнэ.
ШИНЖ ТЭМДГИЙН ӨРНӨЛ
Амьсгалын замын дээд хэсгийн шинж
нус гоожих, халуурах г.м урьдал шинж
(
– ханиалга, хамраас
±)
.
Өвчин ихэвчлэн орой эсвэл шөнө дунд гэнэт эхэлнэ.
Гол шинжүүд:
Хуцуулж ханиалгах
Амьсгал авалт саадтай болох
Хоолой сөөнгөтөх
Халуунгүй, эсвэл дунд зэрэг халуурах
Бусад:
Цээж татагдах; шинжгүй; Тайван бус болох Шүлс гоожихгүй; Хордлогын
ШИНЖ ТЭМДГИЙН ӨРНӨЛ
Хуцуулж ханиалгах, шуугиант амьсгал оройдоо эсвэл шөнө гэнэт үүсдэг. Гэвч цөөн тохиолдолд аажим өдрийн турш үүсэх нь бий.
Амьсгал авалт саадтай болно. Дистресс гүнзгийрэхэд авалт – гаргалт саадтай байж болно.
Шинж тэмдгүүд шөнөдөө ихсээд, өдөртөө багасна.
Ихэнхидээ 48 цагийн дотор сайжирна. Цөөн тохиолдолд 5 – 6 өдөр үргэлжилнэ.
ЗЦТ олширно (бөглөршилт их байх тусам хүнд хэлбэрийн байна).
Хүнд тохиолдолд богино хугацааны дотор дистресст орно.
ШИНЖ ТЭМДГИЙН ӨРНӨЛ
Шинж тэмдэг засарсны дараа хүүхдүүдэд ихэвчлэн
Амьсгалын замын дээд хэсгийн халдвар төст шинж,
заримдаа нянгийн шалтгаантай
дунд чихний үрэвсэл
тохиолддог.
ХЭЛБЭРҮҮД
Эмнэлзүйн үндсэн хэлбэрүүд:
Цочмог ларинготрахеит
Цочмог ЛТ – вирүсийн урьдал үе (өвөрмөц бус ханиалга, хамраас нус гоожих, халуурах), 12 – 48 цаг.
Төвөнхийн бачууралт
(
spasmodic croup
) Төвөнхийн бачууралт – вирүсийн урьдал үегүй?, халууралтгүй?, шинж тэмдэг нь түр зуурын. Эпизод нь давтагдана.
БАЧУУРАЛТЫН ЗЭРЭГ
Эмнэлзүйн шинжээр 4 зэрэгт хуваана: 1. Хөнгөн –
хуцуулж ханиалгах нь цөөн, тайван үед сонсогдохгүй, амьсгалд туслах булчин оролцохгүй.
2. Дунд –
үе үе хуцуулж ханиалгана, тайван үед шуугиант амьсгал сонсогдоно (амьсгал авалт саадтай болно), тайван үед өвчүүний дээд хонхор ба өвчүү оролцоно, амьсгалын дистресс болон цочрол үгүй эсвэл бага.
БАЧУУРАЛТЫН ЗЭРЭГ
3. Хүнд –
үе үе хуцуулж ханиалгана, амьсгал авалт байнга шуугиантай (амьсгал авалт саадтай), зарим үед амьсгал гаргалт саадтай болно?, өвчүү хүчтэй татагдана, амьсгалын дистресс, цочрол.
4. Амьсгалын дутагдал гүнзгийрнэ –
ухаан бүдэгрэх, О 2 хуцуулж ханиалгана (илэрхий бус), тайван үед амьсгал авалт саадтай (зарим тохиолдолд сонсох боломжгүй), өвчүү татагдана (илэрхий бус байж болно), унтаарах эсвэл гүй үед сааралтах шинжтэй.
ЯЛГАН ОНОШИЛГООНЫ АСУУДАЛД
Мөгөөрсөн хоолойн үрэвсэл:
Өндөр халууралт, хордлогын шинж, эпинефрин үр дүнгүй байх
Эпиглоттит:
Гэнэтийн эхлэл, өндөр халууралт, хуцуулж ханиалгахгүй, дисфаги, шүлс гоожих, зовиуртай царай, суугаа түгшүүртэй байдал
Бусад ховор боловч авч үзэх шаардлагатай байдлууд:
Улаан хоолойн дээд хэсэгт тээглэсэн гадны биет, залгиурын арын буглаа, удамшлын ангиоэдэма
ОНОШИЛГООНЫ АСУУДАЛД
Лабораторийн шинжилгээг аль болох тайван, амьсгалын дистрессгүй үед ав Өвөрмөц асуумжтай, эмчилгээ үр дүнтэй үед дүрс оношлогоо шаардлагагүй Гэвч хажуу болон эгц рентген зураг ач холбогдолтой байж болно
ОНОШИЛГООНЫ АСУУДАЛД
Төвөнхийн бачуурал:
Рентген шинжилгээнд: хэлбэрийн нарийсалт (“steepling” – шовх орой) Конус Эгц зураг дараах эмгэгүүдийн ялган оношлогоонд чухал байж болно. Үүнд:
Нянгийн трахейт:
барзгар өөтэй ирмэг эсвэл трахейг холбосон/бүрхсэн? мембран
Эпиглоттит:
таглаа мөгөөрс зузаарах, томрох
Залгиурын арын буглаа:
залгиурын арын зөөлөн эд овойх
ХҮЗҮҮНИЙ ЭГЦ ЗУРАГ “STEEPLE SIGN”
ХЭВИЙН ДУУНЫ ХӨВЧ
НЯНГИЙН ШАЛТГААНТ ЛАРИНГИТ
ЦОЧМОГ ЛАРИНГИТ:
ХАВАН БА УЛАЙЛТ
МӨӨГӨНЦРИЙН ЛАРИНГИТ
ЦОЧМОГ ЭПИГЛОТТИТ
ЭМНЭЛЭГТ ХЭВТҮҮЛЭХ ЗААЛТ
Нотолгоо хангалттай сайн бус байгаа тул дараах заалтыг болгоомжтой хэрэглэ!
Үнэмлэхүй заалт:
Кортикостеройд эмчилгээ хийлгэсний дараа амьсгалын дутагдлын шинж 4 ба түүнээс дээш цагаар үргэлжлэх, давтагдах Цээж татагдах Тайван үед шуугиант амьсгал сонсогдох
Хэрэв боломжтой бол дексаметазон хэрэглэсний дараа дор хаяж 4 цаг ажигласны дараа эмнэлэгт хэвтүүлэх эсэхийг шийдвэрлэ
ЭМНЭЛЭГТ ХЭВТҮҮЛЭХ ЗААЛТ
Харьцангуй заалт:
Эмнэлгээс хол амьдардаг, тээвэрлэлтийн байдал хангалтгүй.
Ажиглалт болон давтан үзлэг хийх боломж хомс байх. Эцэг эхийн санаа ихээр зовсон байдал. Сүүлийн 24 цагийн дотор эмнэлэгт давтан хандаж байгаа тохиолдол.
ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ
Ерөнхий зарчим:
Хүүхдийг аль болох тав тухтай байлга, эцэг эхийнх нь өвөр дээр эсвэл хамт байлгах.
Шаардлагагүй ажилбараар цочроох, өвтгөхөөс зайлсхийх.
Амьсгалын дистресстэй өвчтөнд О 2 өгөх.
үлээлгэх замаар Антибиотик хэрэглэх заалтгүй. Тайвшруулах эмчилгээ эсрэг заалттай.
ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ
Ерөнхий зарчим:
Амьсгалын байдал, амин чухал шинжүүдийг хянах, давтан үзлэг хийхдээ амьсгалын дистрессын байдалд анхаарлаа хандуулах. Чийгшүүлэлттэй орчин??
Зарим үед “Mist therapy”?? Нотолгоо муутай тул ихэнхидээ зөвлөдөггүй.
Хүнд дистресстэй хүүхдэд судсаар шингэн сэлбэж болно.
ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ
Амьсгалын хүнд дистресстэй өвчтөнд эпинефрин өгөх ( цээж илэрхий татагдах, цочромтгой үед) Сайжрал хэдэн минутанд ажиглагдаж, шинж тэмдгүүд цагийн дараа аажим алга болно
L-epinephrine
1:1000 үр дүн сайтай байдаг
Nebulized epinephrine
заалт болохгүй эмчилгээ эмнэлэгт хэвтүүлэх
ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ
Racemic epineprhine:
0.5
мл 2.25% уусмал, 3 мл физиологийн уусмал эсвэл ариутгасан усаар шингэлнэ.
L Epinephrine:
1:1000 уусмал 5мл, nebulizer-аар, хүнд тохиолдолд давтаж болно.
Racemic epinephrine
болон
L epinephrine
эмнэлгээс гаргалгүй ажиглах хэрэгтэй. үр дүн болон аюулгүй байдлаараа ижил. Үйлчлэл нь 2 цагаас хэтрэхгүй. Эпинефрин авснаасаа хойш 2 цаг
ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ
Dexamethasone
бачууралттай бүх хүүхдэд хэрэглэх заалттай (зөвхөн хуцуулсан ханиалгатай, өөр амьсгалын дистрессгүй хүүхдийг оролцуулан) 0.6
мг/кг, уухаар/булчинд 1 удаа 6 – 24 цагийн дараа давтаж болно Сайжрал 2 - 3 цагийн дотор эхэлж, 24 - 48 цаг үргэлжилнэ.
Dexamethasone уухаар хэрэглэж болно.
Хэрэглэхээс түдгэлзэх заалт: дархлаа тогтолцооны батлагдсан дутал, varicella-ийн контакт.
ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖ
Nebulized budesonide
хэрэглэдэггүй.
бачуурлын үед тогтмол Хэрэглэхэд 10 – 15 мин шаардагдах бөгөөд уух эмнээс илүүтэйгээр цочроодог!!
2 мг (2мл) nebulizer-аар өгнө.
Хэрэглэхгүй байж болох байдал: 1) бөөлжилт, 2) хүнд дистресстэй хүүхэд.
Эпинефринтэй хамт зэрэг хэрэглэж болно.
Nebulized budesonide болон dexamethasone уухаар хэрэглэх нь ижил үр дүнтэй. Budesonide нь dexamethasone-с илүү үнэтэй.
ХҮНДРЭЛ
Цөөн тохиолдолд интубаци тавих хэрэгцээ гардаг (< 1%).
Анх ларингит гэж оношлогдсон хүүхдүүд зарим тохиолдолд нянгийн трахейт-аар хүндэрч болно.
Хангалттай эмчилгээ хийгдээгүй үед амьсгал зүрх зогсох аюултай. Цөөн тохиолдолд уушгины үрэвслээр хүндэрнэ.
ЯТТ-
ААС
Г
АРГАХ
Ш
АЛГУУР
Эхний үзлэг болон хэсэг ажиглалтын дараа хөнгөн зэргийн шинж тэмдэгтэй үед.
Эпинефрин хэрэглэснээс хойш 2 цагийн дараа биеийн байдал сайжирсан нь илэрхий нөхцөлд.
Хэрэв амьсгалын дистресс давтагдвал эмнэлэгт буцаж ирэх боломжтой байх.
Д
АВТАН
Ү
ЗЛЭГ
Ихэнх хүүхдэд давтан үзлэг шаардагдахгүй.
Нэг долоо хоногоос дээш хугацаагаар шуугиант амьсгалтай байсан хүүхэд давтан үзүүлэх хэрэгтэй байдаг.