Transcript 5.Zoroastrianism

ศาสนาโซโรอัสเตอร์ (ZOROASTRIANISM)
ศาสนาแห่ งการรณรงค์ ระหว่างความดีกบั ความชั่ ว
1
1
ประวัติความเป็ นมา
 โซโรอัสเตอร์
เรี ยกตามชื่อศาสดาท่านหนึ่งที่มีบทบาทสาคัญมากที่สุดต่อ
ศาสนานี้
 โซโรอัสเตอร์ (ภาษากรี ก)เพี้ยนมาจากคาว่า Zarathustra แปลว่า รวยอูฐ
 บางครั้งก็เรียกศาสนานีว้ ่ า เปอร์ เซีย หรือปาร์ ซี ตามชื่ อเดิมของประเทศ
 ศาสนาโซโรอัสเตอร์ เกิดที่ประเทศอิหร่ าน เมื่อประมาณ 117 ปี ก่อน
พุทธศักราช เป็ นศาสนาสาคัญของอิหร่ านก่อนที่จะหันมานับถือศาสนา
อิสลาม และศาสนานี้เป็ นต้นทัศนคติในเรื่ องทวินิยม และเป็ นศาสนาที่มี
อิทธิพลต่อการเกิดขึ้นของศาสนายิวและศาสนาคริ สต์
2
ประเภทของศาสนา
= ถ้ามองในแง่ เทพเจ้ าแห่ งความดี กับ เทพเจ้ าแห่ งความชั่ ว
[อหุระ มัซดา(ออร์ มุซด์ )กับอังกระ เมนยุ(อหริมัน)]
 เอกเทวนิยม = ถ้ามองในแง่ที่วา่ ผลสุ ดท้ายเทพเจ้าแห่ งความดี (อหุ รมัสดา)
กาชัยชนะในจักรวาล
 ทวิเ ทวนิ ย ม
3
ศาสดาของศาสนาโซโรอัสเตอร์

ผู้เป็ นศาสดาของศาสนานีค้ อื โซโรอัสเตอร์ หรือเรียกอีกชื่อว่ า
ซาราธุสตรา เกิดในคริสต์ ศตวรรษที่ 7 ก่ อน ค.ศ. ตามประวัติกล่ าวว่ า
มีชีวติ อยู่ในระหว่ างก่ อน ค.ศ.580-663
4
สั ญลักษณ์ ของศาสนาโซโรอัสเตอร์

นิยมใช้ รูปศาสดาโซโรอัสเตอร์ และคบไฟในกระถางเป็ นเครื่องหมาย
เพราะในศาสนานีบ้ ูชาไฟในฐานะเทพเจ้ าแห่ งแสงสว่ าง และความอบอุ่น
อันเป็ นเครื่องหมายแสดงถึงคุณลักษณะของพระเจ้ าอหุระ มาซดะ
ไฟผู้ให้ กาเนิดแสงสว่ างย่ อมเผาผลาญสิ่ งสกปรก ให้ เหลือแต่ ความบริสุทธิ์
เปรียบเสมือนพระเจ้ าประทับอยู่ทใี่ ด ทีน่ ั่นย่ อมมีแต่ ความบริสุทธิ์
5
คัมภีร์ในศาสนาโซโรอัสเตอร์

คัมภีร์ในศาสนานี้เรี ยกว่า อเวสตะ (Avesta) หรื อ เซนด์ อเวสตะ

แปลว่า ความรู ้ตรงกับคาว่า เวทะ ในคัมภีร์พระเวทของศาสนาพราหมณ์

ภาษาที่ใช้จารึ กเป็ นภาษาอเวสตะ(มีลกั ษณะคล้ายภาษาสันสกฤต)
6
คัมภีร์ในศาสนาโซโรอัสเตอร์
 คัมภีร์อเวสตะแบ่งออกเป็ น 5 หมวดใหญ่ ดังนี้
1) ยัสนะ (Yasna) เป็ นหมวดที่วา่ ด้วยพิธีกรรม การพลีกรรม
บวงสรวงต่อพระเจ้า มีอยูด่ ว้ ยกัน 5 บท
2) วิสเปรัท (Visperad) เป็ นหมวดว่าด้วยบทสวดอ้อนวอนต่อ
เทพทั้งปวง ใช้คู่กบั ยัสนะ ประกอบด้วยบทง่ายๆ 20 บท
3) เวทิททั (Vedidad) เป็ นหมวดว่าด้วยบทสวดขับไล่ภูตผีปีศาจ
และเทพ เฉพาะนักพรตหรื อพระในศาสนานี้เท่านั้น
7
คัมภีร์ในศาสนาโซโรอัสเตอร์
4) ยัธส์ (Yaths) เป็ นหมวดว่าด้วยบทสวดบูชาทูตสวรรค์ 21 องค์
นักพรตได้นามาใช้เป็ นคัมภีร์แรกในพิธีกรรม เป็ นคัมภีร์คู่มือของนักพรต
5) โขรท-อเสตะ (Khorda-Avesta) แปลว่า "อเวสตะเล็กน้อย"
เป็ นหมวดที่เป็ นหนังสื อบทสวดคู่มืออย่างย่อสาหรับใช้ในหมู่ศาสนิกชน
สามัญทัว่ ไป
8
นิกายในศาสนาโซโรอัสเตอร์
 1. นิกายษหันษหิส (Shahanshahis) นิ กายนี้ คงถือคัมภีร์ที่วา่ ด้วยการที่
พระเจ้าแจ้งเรื่ องราวต่างๆ ลงมาทางศาสดาโซโรอัสเตอร์เป็ นสาคัญ ซึ่ง
คัมภีร์ดงั กล่าวเป็ นคัมภีร์ที่เกิดขึ้นใหม่ในสมัยต้นศตวรรษที่ 3 อันได้มี
การแปลคัมภีร์ของศาสนานี้เป็ นภาษาปาลวี ซึ่งใช้ในเปอร์เซี ยในสมัย
นั้น ชื่อว่ า คัมภีร์เมนอกิขรัท
9
นิกายในศาสนาโซโรอัสเตอร์
 2. นิกายกัทมิส (Kadmis) นิ กายนี้ ยด
ึ มัน่ ในคัมภีร์ที่วา่ ด้วยพิธีกรรม
ต่างๆ อันได้แก่ คัมภีร์ชะยิต-เน-ชะยิต ซึ่งเกิดขึ้นในสมัยเดียวกันกับ
คัมภีร์เมนอกิขรัท
10
เทพเจ้ าของศาสนาโซโรอัสเตอร์

ศาสนาโซโรอัสเตอร์ถือว่าพระเจ้ าอหุระ มาซดะแปลว่า พระเจ้า
แห่งปัญญา เป็ นผูส้ ู งสุ ดในสากลโลกเพียงพระองค์เดียวที่พึงเคารพบูชา
เหนือสิ่ งอื่น หรื อเทพใดๆ พระองค์เป็ นพลังแห่งแสงสว่าง แห่งชีวิต
แห่งความสัตย์จริ ง และแห่งความดีงาม มีคู่แข่ง คือพญามารอหริ มนั
เป็ นพระเจ้าฝ่ ายชัว่ แต่สุดท้ายก็คือ ชัยชนะของคุณธรรมฝ่ ายดีงามจะต้องมี
เหนือความชัว่ ช้าในที่สุด
11
จานวนผู้นับถือศาสนาโซโรอัสเตอร์
ประมาณ 150,000 คน (ปี ค.ศ.2002) อยูท่ ี่เมืองบอมเบย์ ประเทศอินเดีย
และประเทศอิหร่ าน

12
ศาสนสถานของศาสนาโซโรอัสเตอร์

ฮีโรโดตุส นักประวัติศาสตร์ชาวกรี ซ ได้เขียนไว้วา่ ชาวอิหร่ าน
ไม่มีโบสถ์ทางศาสนา แต่มีการค้นพบโบสถ์ของชาวอิหร่ าน
ในเวลาต่อมา มีลกั ษณะเป็ นเฉลียง หรื อเป็ นหอคอย หรื อเป็ นห้อง
สี่ เหลี่ยมจัตุรัส และยังพบชาฮาร์ทกั ซึ่งเป็ นอาคารศักดิ์สิทธิ์ มีประตู
4 แห่ง โบสถ์เช่นนี้มีกระจัดกระจายทัว่ ไปในอิหร่ าน
13
นักบวชของศาสนาโซโรอัสเตอร์
 พวกพระมากีในตอนแรกๆ ไม่ได้นบ
ั ถือศาสนาโซโรอัสเตอร์
 ในสมัยสาสาเนี ย มีการแต่งตั้งพระตาแหน่งมากุนท
ั หรื อหัวหน้ามากี
 ตาแหน่งอีทร์ พัท แต่เดิมคือครู สอนศาสนา ต่อมาได้รับความไว้วางใจ
ให้เป็ นผูด้ ูแลไฟ
 พระในตาแหน่งเฮอร์ บัด หรือเออร์ วด
ั เป็ นตาแหน่งพระในระดับต่า
มีความสาคัญในการประกอบพิธีกรรม ในฐานะผูช้ ่วยพระ
14
นักบวชของศาสนาโซโรอัสเตอร์
 พระชั้นเหนื อระดับนี้ ข้ ึนไป เรี ยกว่า โมเบด
 พระชั้นสู งที่สุด เรี ยกว่า ทัสทุระ
พระตาแหน่งนี้ เป็ นผูบ้ ริ หารโบสถ์
 ตาแหน่งพระเป็ นตาแหน่งสื บต่อกันเป็ นมรดก แต่ผส
ู ้ ื บต่อจะต้องมี
คุณสมบัติพอ
นักบวชของโซโรอัสเตอร์กำลังทำพิธี
15
หลักคาสอน และจริยศาสตร์ ของศาสนาโซโรอัสเตอร์

หลักธรรมขั้นพืน้ ฐานสาหรับชาวบ้ าน
1.) สอนถึงเมตตากรุณา และบาปหนักทีส่ ุ ดในศาสนานี้
2.) สอนถึงคุณค่ าของความขยันหมั่นเพียร
3.) สอนให้ แต่ งงาน ไม่ ส่งเสริมเพศนักบวช
4.) คาสอนทีจ่ ะนาไปสู่ การอยู่ร่วมกับปวงเทพ 6 ประการ
5.) สอนถึงหน้ าทีข่ องมนุษย์ 3 ประการ
6.) หลักการสร้ างนิสัยทีด่ ี 4 ประการ
16
หลักคาสอน และจริยศาสตร์ ของศาสนาโซโรอัสเตอร์
 หลักธรรมขั้นสู งสาหรั บนักบวช
มีขอ้ ปฏิบตั ิอนั เรี ยกว่า ธรรม5 และข้อห้ามอันเรี ยกว่า วินยั 10
สาหรับนักพรต
คาสัง่ สอนของศาสนาโซโรอัสเตอร์ถึงแม้จะมีมาก แต่เมื่อ
สรุ ปแล้วก็มี 3 อย่าง คือ คิดดี พูดดี และทาดี การคิดดี คือคิดแบบคนดี
คิดโดยยึดมัน่ อยูใ่ นความบริ สุทธิ์ถูกต้อง พูดดี คือพูดอยูใ่ นเหตุผล
ส่ วนทาดี คือการกระทาที่ได้รับการสรรเสริ ญจากคนดี
17
หลักความเชื่อของศาสนาโซโรอัสเตอร์
 ศาสนาโซโรอัสเตอร์ สอนว่ามีเทพเจ้าอยู่ 2 องค์ คือ พระอหุ ระ มาซดะ
และอหริ มนั พระอหุระ
 มาซดะ เป็ นเทพเจ้าแห่ งความดี ทรงสร้างโลกและสรรพสิ่ งที่ดีงาม
 ผูช
้ ายคนแรกที่ทรงสร้างขึ้นคือ เมเชีย (Meshia) และหญิงคนแรกคือ
เมเชียนา (Meshiana) และในช่วงการสร้างนั้นพระองค์ยงั ได้สร้าง
แสงสว่างขึ้นระหว่างฟ้ ากับดิน
18
หลักความเชื่อของศาสนาโซโรอัสเตอร์
 แต่บางตาราก็วา่ มนุษย์ชายคนแรกที่พระเจ้าสร้างขึ้นชื่ อมัศยา
ส่ วนมนุษย์หญิงคนแรกชื่อมัศโยอี ทั้งคู่อยูด่ ว้ ยกันมีลูก 14 คน
เป็ นชาย 7 หญิง 7
 พระอหุ ระ มาซดะ นอกจากทรงสร้างสรรพสิ่ งแล้ว ยังเป็ นพระเจ้า
แห่งความดี
 ส่ วน อหริ มน
ั เป็ นเทพเจ้า แห่งความชัว่ สร้างแต่สิ่งที่ไม่ดีท้ งั หลาย
ั ตลอดเวลา
 เทพทั้ง 2 องค์ต่อสู ้กน
19
จุดมุ่งหมายปลายทางสู งสุ ดในชีวติ ของศาสนาโซโรอัสเตอร์

จุ ดมุ่ งหมายปลายทางสู งสุ ดอันเป็ นความสุ ขที่ แท้จริ งและนิ รันดร
คือสวรรค์ วิธีที่จะทาให้บรรลุ จุดหมายปลายทางนั้น ศาสนิ กชนจะต้อง
ตั้ง อยู่ ใ นศี ล ธรรม คื อ บ าเพ็ ญ ตนให้ มี ค วามบริ สุ ท ธิ์ ทางกาย วาจา ใจ
และบูชาพระเจ้าด้วยความจงรักภักดีอย่างแท้จริ ง ชาวโซโรอัสเตอร์ เชื่อว่า
ชีวิตในโลกนี้มีครั้งเดียว จากนั้นจะไปอยูน่ รกหรื อสวรรค์ชวั่ นิรันดร
20
ประเพณี และพิธีกรรมในศาสนาโซโรอัสเตอร์
 พิธีบูชาไฟ
จะจุดไฟเพื่อบูชาไว้ไม่ขาดสาย จะคอยระวังไม่ให้ไฟดับ
 พิธีศพ
จะนาไฟไว้ในห้องที่ศพอยู่ รักษาไฟไม่ให้ดบั จนครบ 3 วัน
จึงย้ายศพไปไว้ในหอคอยแห่งความสงบ ทิ้งศพให้เป็ นเหยือ่ นกแร้ง
กวาดกระดูกลงบ่อที่อยูต่ รงกลางหอคอย เมื่อล่วงไปได้ 4 วัน วิญญาณ
ก็จะเดินทางไปสู่ ปรโลกต่อไป
 พิธียส
ั นะ
เป็ นพิธีบวงสรวงเทพเจ้าด้วยโสม หรื อเหล้าศักดิ์สิทธิ์
21
ประเพณี และพิธีกรรมในศาสนาโซโรอัสเตอร์
 พิธีปฏิญาณตนเข้ านับถือศาสนาโซโรอัสเตอร์
ปฏิญาณตนเมื่ออายุครบ 7 ปี ในอินเดีย และ10 ปี ในอิหร่ าน เมื่อพิธีเสร็ จ
จะได้รับเสื้ อ1 ตัว และกฤช1 เล่ม ซึ่งใช้เป็ นเครื่ องประดับกายตลอดชีวิต
 พิธีนวโชติ
เมื่ออายุได้ 15-17ปี จะต้องเข้าพิธีนวโชติดว้ ยการสวมด้ายมงคล
 พิธีนมัสการตอนสายัณห์
โค้งตัวลงบรรจงจุ่มมือทั้งสองในน้ าทะเล แล้วเอาขึ้นมาแตะ
ที่หน้าผากอย่างช้าๆ แล้วจับชายสไบมาแตะหน้าผากอีกครั้ง ปลดสไบ
มาคาดพุง แล้วหันหน้าไปทางพระอาทิตย์ซ่ ึงกาลังจะตกลับขอบฟ้ า
22
ประเพณี และพิธีกรรมในศาสนาโซโรอัสเตอร์
พิธีบูชาไฟ
23
วันสาคัญทางศาสนาโซโรอัสเตอร์
ศาสนาโซโรอัสเตอร์ได้นบั เดือนกุมภาพันธ์ หรื อมีนาคม
เป็ นเดือนแรกของปี คล้ายกับปฏิทินของจีน
 วันขึน
้ ปี ใหม่ หรือโนรุซ (No Ruz) วันขึ้นปี ใหม่อยูใ่ นช่วงเดือนแรก
ของปี ประมาณเดือนกุมภาพันธ์หรื อมีนาคม วันนี้ถือว่าเป็ นวันดี
เป็ นวันแห่งการเกิด และการสร้างสรรค์
 วันแห่ งวิญญาณ หรือมุกตัด (Muktad) เป็ นวันที่แสดงความเคารพ
ต่อดวงวิญญาณบรรพบุรุษ
24
สาเหตุทที่ าให้ ศาสนาโซโรอัสเตอร์ เสื่ อมลง
สาเหตุที่ทาให้ศาสนาโซโรอัสเตอร์ค่อยอันตรธานหายไปจาก
ประเทศอิหร่ านก็เพราะเหตุ 2 อย่าง คือ
1. ถูกพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชแห่งกรี ก ได้เข้ามารุ กราน
จนมีชยั เหนือดินแดนนี้ เมื่อประมาณ พ.ศ. 213 พระองค์สงั่ ให้เผา
คัมภีร์ศกั ดิ์สิทธิ์ของศาสนาโซโรอัสเตอร์และศาสนิกถูกบังคับ
ให้นบั ถือศาสนากรี กแทน
25
สาเหตุทที่ าให้ ศาสนาโซโรอัสเตอร์ เสื่ อมลง
2. เมื่อกลางคริ สต์ศตวรรษที่ 17 ผูม้ ีอานาจในศาสนาอิสลาม
กาลังเอาชนะโลกในนามพระอัลเลาะห์ได้เข้ามายึดครองอิหร่ าน
สัง่ ให้เผาทาลายคัมภีร์ศกั ดิ์สิทธิ์ที่หลงเหลืออยูท่ ้ งั หมด ทั้งบังคับศา
สนิกของศาสนาโซโรอัสเตอร์ให้เปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลาม
ใครขัดขืนจะถูกฆ่า ทาให้ศาสนิกของศาสนาโซโรอัสเตอร์ผไู ้ ม่ยอม
เปลี่ยนศาสนา ได้พากันหลบหนีไปอยูเ่ มืองบอมเบย์ ประเทศอินเดีย
ศาสนาโซโรอัสเตอร์ จึงแทบสู ญสิ้ นไปไม่ประจักษ์แก่ชาวโลก
เป็ นเวลานานหลายศตวรรษ จนถึงต้นคริ สต์ศตวรรษที่ 19 ชาวโลก
เริ่ มได้รู้จกั ศาสนานี้อีกครั้งหนึ่ง
26
บทบาทของศาสนาโซโรอัสเตอร์ ต่อสั งคม
 คาสอนที่เน้นความบริ สุทธิ์ สะอาด
 ช่วยลดช่องว่างระหว่างคนรวยกับคนจน
ั ด้วยความบริ สุทธิ์ใจ
 ช่วยให้สงั คมมีความรักใคร่ สมัครสมาน และสามัคคีกน
 ช่วยให้สงั คมประพฤติแต่ในสิ่ งที่เป็ นสุ ข ละเว้นสิ่ งที่เป็ นบาป
่ ย่างมีกาลังใจที่จะต่อสู ้กบั ปั ญหาอุปสรรค
 ช่วยให้สงั คมมีความเป็ นอยูอ
และความยากลาบากในชีวิต
 การบูชาไฟช่วยให้สงั คมได้แสดงออกซึ่ งความสานึ กในบุญคุณที่ธรรมชาติได้
มีต่อมนุษย์
27
ความเกีย่ วข้ องกับศาสนาอืน่
1) ศาสนาพราหมณ์ กบ
ั โซโรอัสเตอร์
- มีบรรพบุรุษรวมกันมาในอดีต ต่ างสื บสายมาจากเผ่ าอารยันเหมือนกัน
- คัมภีร์อเวสตะกับพระเวท เดิมมีลกั ษณะเป็ นพหุเทวนิยม และเชื่อเทพเจ้ าหลาย
องค์ เหมือนกัน
- ความแตกต่ างจากภูมิศาสตร์ สั งคม การเมืองเมื่อนานวันมากขึน้ จึงเป็ นเหตุให้
ความคิดความเชื่อทางศาสนาต่ างกันไปด้ วย
28
ความเกีย่ วข้ องกับศาสนาอืน่
2) ศาสนายิวกับโซโรอัสเตอร์
- ชาวกรีกโบราณเชื่อว่ าเป็ นต้ นทัศนคติในเรื่องทวินิยมของโลกและจุดหมาย
ปลายทางของมนุษย์
- ยังเชื่ออีกว่ า ท่ านโซโรอัสเตอร์ เป็ นผู้สอนพิธาโกรัส (Pythagorus) ในบาบิ
โลน
- นักค้ นคว้ าทางประวัติศาสตร์ พบว่ า มีอทิ ธิพลต่ อพัฒนาการของศาสนายิว
และการเกิดของศาสนาคริสต์ ด้ วย ท่ านโซโรอัสเตอร์ เป็ น = Mesiah หรือ
Christ
29
มีความคล้ ายคลึงกันหลายอย่ างระหว่ างคัมภีร์ไอไซอาห์ (Isaiah) ของยิวกับคัมภีร์คาถา
(Catha) ของโซโรอัสเตอร์ เช่ น
= พระเจ้ าเป็ นผู้สร้ างมนุษย์ คู่แรกของโลก
= แสงสว่ างกับความมืดหรือเทพเจ้ าฝ่ ายดีกบั ฝ่ ายชั่ว
- เหตุทศี่ าสนายิวและคริสต์ ได้ รับอิทธิพลจากโซโรอัสเตอร์ เพราะมีการติดต่ อเริ่มตั้งแต่ ใน
ศตวรรษที่ 2 ก่ อน ค.ศ. และมากทีส่ ุ ดในช่ วงกลางศตวรรษแรกก่ อนคริสตศก
- ส่ วนศาสนาอิสลามกับศาสนานีเ้ ป็ นไปในลักษณะผลกระทบต่ อกัน เพราะเดิมเป็ นศัตรูกนั
อย่ างรุนแรง จนในคัมภีร์ของศาสนาอิสลามเพิม่ นรกอีกขุมหนึ่งสาหรับพวกโซโรอัสเตอร์
โดยเฉพาะเรียกว่ า ปาร์ ซี
30
สรุปลักษณะพือ้ ฐานศาสนาโซโรอัสเตอร์
1. เป็ นได้ท้ งั ทวิเทวนิยม และเอกเทวนิยม
2. พระอหุระ มาซดะ เป็ นพระเจ้าสู งสุ ดเพียงองค์เดียว
3. โลกมนุษย์ เป็ นสมรภูมิระหว่างความดีกบั ความชัว่
4. เชื่อว่าตายแล้วเกิดในโลกวิญญาณ
5. เน้นเรื่ องการปฏิบตั ิที่จะทาให้กาย วาจา ใจ บริ สุทธิ์
6. ให้ความสาคัญต่อเพศฆราวาสมากกว่านักบวช
7. เป็ นศาสนาที่ให้ศาสนิกตามไฟมิให้ดบั
31