Transcript Klinikte Öğrenme ve Öğrenmenin Doğası

Klinikte öğrenme ve öğretmenin
doğası
Dr. Yeşim Şenol
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıp Eğitimi Anabilim Dalı
UTEK VI 3 Haziran 2010
“Kitaplar olmaksızın tıp öğrenmek denizde
haritasız yol almaya benzer, hasta
görmeden tıp öğrenmekse denizi hiç
görmeden denizci olmaktır”
Sir William Osler
(1849-1919)
İçerik
•
•
•
•
Klinikte eğitimin hedefleri
Strateji ve yöntemler
Eğitici ve öğrenen rolleri
Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve
sorunları
İçerik
•
•
•
•
Klinikte eğitimin hedefleri
Strateji ve yöntemler
Eğitici ve öğrenen rolleri
Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve
sorunları
Klinik eğitim
• Hasta ve hastaların sorunları üzerine odaklı
• Deneyime dayalı öğrenme modeli
• Birey ve takım çalışmasının birleşimi
Klinik ortam;
yataklı servisleri,
poliklinikleri
toplumu vb. kapsamaktadır
Klinikte eğitim= Gerçek hasta
Klinikte neler öğrenilir?
•
•
•
•
•
•
Bilgi
Klinik beceriler
Klinik akıl yürütme
Hasta yönetimi
Araştırma
Bilgiye ulaşma yolları
(Dent, Harden; 2005, s. 87)
Miller’in ustalık piramidi
İçerik
•
•
•
•
Klinikte eğitimin hedefleri
Strateji ve yöntemler
Eğitici ve öğrenen rolleri
Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve
sorunları
Klinikte nasıl öğrenilir?
Davranışsal öğrenme
yaklaşımı
Yeterliğe dayalı eğitim
Bilişsel öğrenme
yaklaşımı
Tam öğrenme
Yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımı
İşe dayalı, deneyimsel
Sosyal öğrenme
yaklaşımı
Role model
İnsancıl öğrenme
yaklaşımı
Öz yönetimli öğrenme
(Torre et al. The American Journal of Medicine, 2006)
İşe- deneyime dayalı öğrenme
deneyim
uygulama
yansıtma
genelleme
Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme
Hastada hangi belirti
ve
bulgular bulunabilir
deneyim
uygulama
yansıtma
genelleme
Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme
Hastada hangi belirti
ve
bulgular bulunabilir
deneyim
Öğrenci hasta ile
eğitmen gözetiminde
görüşür ve muayene eder
uygulama
yansıtma
genelleme
Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme
Hastada hangi belirti
ve
bulgular bulunabilir
deneyim
uygulama
Öğrenci hasta ile
eğitmen gözetiminde
görüşür ve muayene eder
yansıtma
genelleme
Olgu sunumu ve tartışma
(Öğrenci geribildirim alır)
Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme
Hastada hangi belirti
ve
bulgular bulunabilir
deneyim
uygulama
Öğrenci hasta ile
eğitmen gözetiminde
görüşür ve muayene eder
yansıtma
genelleme
Eğitmenden
kuramsal bilgi
Olgu sunumu ve tartışma
(Öğrenci geribildirim alır)
Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme
Hastada hangi belirti
ve
bulgular bulunabilir
deneyim
uygulama
Bir sonraki sefere
neler yapabilirim
Öğrenci hasta ile
eğitmen gözetiminde
görüşür ve muayene eder
yansıtma
genelleme
Olgu sunumu ve tartışma
(Öğrenci geribildirim alır)
Eğitmenden
kuramsal bilgi
Rehberlik önemlidir
Spencer, BMJ, 2003
İçerik
•
•
•
•
Klinikte eğitimin hedefleri
Strateji ve yöntemler
Eğitici ve öğrenen rolleri
Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve
sorunları
Klinik eğitmenin rolü
Doktor = Öğretmen
Bakım hizmeti
Bilgi veren
Role model
Kolaylaştırıcı
Değerlendiren
Eğitim programı ve ders planlayan
Araştırma sürecinin yaratıcısı
Öğrencilerin en beğendikleri eğitmenler iyi hazırlık yapan eğitmenledir
Kime öğreteceğim?
Öğrencinin anladığını
nasıl anlayacağım?
Ne öğreteceğim
Nasıl öğreteceğim?
Etkin Klinik eğitmen
(Stanford öğretim üyesi gelişim modeli)
•
•
•
•
•
•
•
Olumlu bir eğitim ortamı
Oturumun kontrolü- grup dinamikleri
Amaçların aktarılması
Öğrenme ve hatırlamanın teşvik edilmesi
Değerlendirme
Geribildirim
Kendi kendine öğrenmenin sağlanması
Mikrobeceri
(one-minute preceptor)
Sorumluluk alma
Hataları düzeltme ve
genel prensipleri
öğretme
(öykü- fizik muayene)
“Gördüğünüz hastayı
bana üç dakikada
özetleyin”
“hastada yaklaşımın
iyiydi”
Olguyla ilgili genel
bilgileri öğretme
Tartışma konusu
ortaya atma
“Sana göre bu
hastanın problemi
ne?”
Bu savı destekleyecek
kanıt araştırma
“Bu problemi hangi
verilere
dayandırdın?”
“,,,,,,,saptadığında,,,,,,
yapılmalıdır”
Doğru işi yapma
İşi doğru yapma
ne
nasıl
İşi doğru kişinin
yapması
nasıl
ne zaman
“Dundee çıktı temelli eğitim modelinin”
uyarlaması
( Ramani et al. Med Teach 2008)
Doğru işi yapma
ne
nasıl
1. Zaman etkili eğitim nasıl
2. Yatan hastalarla eğitim
3. Ayaktan tedavi ortamında eğitim
nezaman
4. Yatak başı eğitim
5. İşe dayalı değerlendirme
6. Geribildirim verme
İşi doğru yapma
nasıl
nasıl
1. İstek gösterme- şevkle yaklaşım
2. Klinik öğretime ilişkin
ilkelerin anlaşılması
3. Farklı düzeydeki öğrenciler için
uygun stratejilerin kullanılması
4. Etkin geribildirim ilkelerini bilmek ve
uygulamak
5. Rol modeli olmak
6. Beklenmedik eğitim anını
yakalamak
( Ramani et al. Med Teach 2008)
1. Geribildirim talep etmek
2. İç gözlem
3. Sürekli profesyonel gelişim
ne
nasıl
4. Danışmanlık
5. Eğitim bilimiyle uğraşmak
İşi doğru kişinin
yapması
ne zaman
( Ramani et al. Med Teach 2008)
Öğrencilerin özellikleri
Başlarken
– Eğitici bağımlıdır
– Kendilerinden bilgi,
beceri ve tutum olarak
ne beklendiğinden emin
değildir
– İyi tasarlanmış eğitim
ortamına gereksinim
duyarlar
– Geribildirime
gereksinim duyarlar
(Stritter F, 1986)
Klinik uygulamalar
• Gözlediklerini
uygulamak isterler
• Pasif dinleyici olmak
istemezler
• Eğitim yöntemlerinde
çeşitlilik beklerler
• Birey olarak iletişim
kurulmasını isterler
• Güvenli eğitim ortamı
isterler
Bitirirken
• Öğrenci kendi
sorumluluğunu üstlenir
• Kendi eğitim sürecini
planlamak ister, eğitmen
pasif
• Geribildirim alma
gerekliliğini bilir ve bunu
sistematik uygular
• Bütüncül yaklaşım
içindedir.
Bitirirken
• Öğrenci kendi
sorumluluğunu üstlenir
• Kendi eğitim sürecini
planlamak ister, eğitmen
pasif
• Geribildirim alma
gerekliliğini bilir ve bunu
sistematik uygular
• Bütüncül yaklaşım
içindedir.
SONUÇTA
Eğitici bağımlı öğrenci
Kendi eğitim ihtiyaçlarını fark edip,
onları geliştirme sorumluluğu
gösteren öğrenci
İçerik
•
•
•
•
Klinikte eğitimin hedefleri
Strateji ve yöntemler
Eğitici ve öğrenen rolleri
Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve
sorunları
Klinik eğitimin güçlü yönleri
•
•
•
•
•
•
Gerçek sorunlara eğilme
Hastalardan her türlü bilginin alınması
Aktif katılımın sağlanması
Motivasyon
Doğrudan gözlem
Klinik akıl yürütme, karar verme, empati
ve profesyonalizmin entegre bir şekilde
öğretilmesi
Klinik eğitimin güçlü yönleri
•
•
•
•
•
•
Gerçek sorunlara eğilme
Hastalardan her türlü bilginin alınması
Aktif katılımın sağlanması
Motivasyon
Doğrudan gözlem
Klinik akıl yürütme, karar verme, empati
ve profesyonalizmin entegre bir şekilde
öğretilmesi
Klinik eğitimin güçlü yönleri
•
•
•
•
•
•
Gerçek sorunlara eğilme
Hastalardan her türlü bilginin alınması
Aktif katılımın sağlanması
Motivasyon
Doğrudan gözlem
Klinik akıl yürütme, karar verme, empati
ve profesyonalizmin entegre bir şekilde
öğretilmesi
Klinik eğitimin sorunları
• Amaç ve hedeflerin yeterince
tanımlanmaması
• Hasta sayısı, hasta yatış süresi gibi
nedenlerle standardizasyonun sağlanması
• Klinikte eğitim çok değişken, beklenmedik ve
sürekli değil, öğrenciler sınırlı sayıda hasta
görmekte, çoğunlukla geribildirim alamamaktadır
(Irby et. al. Acad Med 1995,
van del Vleuten et al. Med Teach 2000)
• Doğrudan gözleminin azlığı ve yeterli
geribildirim verilmemesi
• Tartışmalar ve öğrenmenin yansıtılması
için zaman baskısı
• Kuzey Amerika’da tüm tıp hayatı boyunca
hastayla görüşürken ve muayene ederken izlenen
ve geribildirim alan öğrencilerin oranı %10’un
altında, hiç süpervizyon almayan öğrencilerin
oranı %30’un altında
( Hunt CE et al. Acad Med 1999)
• Hastayı rahatsız etme duygusu
• Hastanın eğitim sürecine katılmak
istememesi
• Yoğun bir klinikte, hastalar öğrenci- eğitimci
buluşmasında katılımcı rolü üstlenemeyebilirler.
Bu durum kliniği kontrol dışı bir ortama
dönüştürebilir
( Ramani et al. Med Teach 2008)
• Mahremiyet ve gizliliğin olmaması
• Problem çözme ve tutum gelişiminden
çok bilgilerin yeniden hatırlanması
üzerine odaklanma
• Hastadan çok hastalığa önem verilmesi
Son söz
• Beklenen performansın iyi tanımlandığı
amaç ve öğrenim hedefleri
• Etkili eğitmen- değerlendirme
• Uygun klinik ortam
Yapılandırılmış klinik eğitim
TEŞEKKÜR EDERİM
UTEK VI 3 Haziran 2010