Transcript prezentacja

Finanse publiczne w Polsce
w okresie kryzysu
22 luty 2012
W ostatnich 4 latach skumulowany wzrost PKB
w Polsce był zdecydowanie najwyższy w UE
Skumulowany wzrost PKB w latach 2008-2011
20,0
w%
15,8
15,0
10,0
6,5
5,0
0,0
0,0
-5,0
-5,7
-10,0
-4,2 -3,5 -3,4
-2,2
-3,1 -3,0 -2,4
8,0
3,5
2,3 2,5 2,7 2,7 2,8 3,1
1,7
0,2
-1,0 -0,5 -0,5
-9,2 -8,8
-11,9
-15,0
Polska
Słowacja
Malta
Szwecja
Cypr
Czechy
Bułgaria
Austria
Belgia
Niemcy
Holandia
Francja
Rumunia
Luksemburg
UE - 27
Finlandia
Hiszpania
Słowenia
Portugalia
Węgry
Dania
Wielka Brytania
Źródło: AMECO, GUS
Włochy
Litwa
Estonia
Irlandia
Grecja
-17,1
Łotwa
-20,0
Silny wzrost inwestycji publicznych
w czasie kryzysu
Skumulowana zmiana udziału inwestycji publicznych
w PKB w latach 2008-2011
2,5
2,2
w pkt. proc.
2,0
1,5
0,9
1,0
1,0
0,4
0,5
0,1
0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,3
0,0
-0,5
-0,7
-0,8 -0,8
-1,0
-1,1
-0,6
-0,5 -0,4
-0,2
-0,3 -0,3
-0,1 -0,1 -0,1
-1,1
-1,4 -1,3
-1,5
-1,6
Polska
Luksemburg
Cypr
Dania
Holandia
Finlandia
Szwecja
Niemcy
Belgia
Czechy
UE - 27
Słowacja
Austria
Francja
Słowenia
Portugalia
Węgry
Włochy
Rumunia
Litwa
Grecja
Bułgaria
Wielka Brytania
Źródło: AMECO
Estonia
Łotwa
Hiszpania
Malta
Irlandia
-2,0
Mimo bardzo dobrych wyników gospodarczych na
tle innych krajów UE, Polska nie uniknęła
pogorszenia sytuacji finansów publicznych
%PKB
Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych i państwowy dług
publiczny w Polsce
0,0
30,0
MTO = Deficyt 1% PKB
-1,0
35,0
-2,0
40,0
Deficyt 3% PKB (Procedura nadmiernego deficytu)
-3,0
45,0
-4,0
50,0
-5,0
Próg 55% PKB dla długu
55,0
-6,0
-7,0
60,0
Państwowy dług publiczny (p. oś)
Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych
-8,0
2001
2002
Źródło: AMECO, MF
65,0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Ocena finansów publicznych
w Polsce często jednak rozmija
się z rzeczywistością
Czy zadłużenie Polski bardzo silnie
wzrosło w czasie kryzysu?
40
0
-10
18,9
17,4
16,6
16,5
14,9
13,9
13,1
12,8
Holandia
Włochy
Dania
Niemcy
Słowacja
Finlandia
Belgia
Luksemburg
0,3
-3,9
Szwecja
5,8
Polska (bez OFE)
Bułgaria
6,1
Cypr
2,1
7,5
Malta
Estonia
8,9
11,6
20,9
Litwa
Polska
21,2
Francja
12
21,2
Rumunia
Czechy
21,7
EA-17
12
22,4
Słowenia
Węgry
Źródło: AMECO, MF
Austria
23,5
UE-27
33,3
w pkt. proc.
Portugalia
33,4
10
Hiszpania
20
35,8
30
Łotwa
39,6
50
Wielka Brytania
55,4
60
Grecja
83,2
90
Irlandia
Przyrost długu publicznego w Polsce w czasie
kryzysu należał do najmniejszych w UE
Skumulowana zmiana długu sektora instytucji rządowych
i samorządowych w relacji do PKB w latach 2008-2011
100
80
70
Czy dług publiczny w Polsce jest
wyjątkowo wysoki?
81,7
Niemcy
Estonia
17,5
Bułgaria
34,0
Rumunia
19,5
36,3
Szwecja
Luksemburg
37,7
Litwa
44,1
Dania
39,4
44,5
Słowacja
Polska (bez OFE)
44,8
Łotwa
39,9
45,5
49,1
56,6
Słowenia
Finlandia
Polska
64,2
Holandia
69,6
Malta
64,9
69,6
Hiszpania
Cypr
72,2
Austria
Czechy
Źródło: AMECO, MF
75,9
82,5
0,0
UE-27
5,8
20,0
84,0
40,0
Wielka Brytania
60,0
85,4
80,0
Francja
w % PKB
Węgry
101,6
108,1
97,2
100,0
Belgia
Portugalia
Irlandia
120,0
120,5
140,0
Włochy
162,8
180,0
Grecja
Poziom długu/PKB jest w Polsce wyraźnie niższy
niż w UE, szczególnie po uwzględnieniu kosztów
reformy emerytalnej
Szacowany dług publiczny w 2011 r.
160,0
Czy deficyt jest obniżany przez
ograniczanie wydatków czy może przez
podnoszenie podatków?
Analiza wydatków wymaga wyróżnienia środków UE
FAKT: REDUKCJA DEFICYTU
O 1% PKB DZIĘKI OBNIŻENIU
WYDATKÓW
Wzrost wykorzystania środków UE
o 2% PKB
+2% PKB
Cięcie
wydatków
-1% PKB
Dochody
bez zmian
=
+2% PKB
ZAWSZE
RÓWNE
bez wpływu
na deficyt
Wydatki
finansowane
środkami z UE
Dochody z UE
Analiza wydatków wymaga wyróżnienia środków UE
+2% PKB
Brak wyróżnienia
środków UE
prowadzi do …
+1% PKB
Dochody Wydatki
… błędnych wniosków: redukcja deficytu poprzez
zwiększenie dochodów (podatków?) o 2% PKB, przy
równoczesnym ZWIĘKSZENIU WYDATKÓW (???) o 1% PKB!
Rekordowe ograniczenie wydatków
w latach 2011- 2012
Stosowana przez KE miara oceny polityki wydatkowej
Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych bez środków UE,
kosztów obsługi długu i cyklicznych wydatków na bezrobocie w Polsce
9,0
8,2
8,2
r/r, realnie (deflator PKB)
8,0
7,1
7,0
6,0
4,9
5,0
Średnia 2001-2007
4,8
4,0
4,0
3,5
3,1
2,8
3,0
2,0
0,8
1,0
0,8
0,0
0,0
-1,0
2001
2002
Źródło: AMECO, MF
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Bardzo silny spadek wydatków/PKB
w latach 2011-2012 – do jednego
z najniższych poziomów w historii
Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych
53,0
Ogółem w UE-27
w % PKB
Ogółem w Polsce
Wydatki w Polsce bez środków UE
51,0
49,0
47,0
45,0
43,0
41,0
39,0
2000
2001
2002
Źródło: AMECO, MF
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Jak wysokie są obciążenia podatkowe
w Polsce na tle innych krajów UE?
Obciążenia podatkowe w Polsce są
zdecydowanie niższe niż średnio w UE
Wpływy z podatków i składek na ubezpieczenia społeczne w 2010 r.
w % PKB
50,0 48,3
46,1 45,6
44,3
45,0
43,5
42,3 42,1
39,4 39,2 39,1
40,0
37,9 37,9 37,6
37,1
35,5
35,0
34,5 34,3 34,0
33,5 32,9
32,7
31,5
29,6
30,0
28,0 27,9
27,3 27,1 27,1
25,0
Litwa
Bułgaria
Łotwa
Rumunia
Słowacja
Irlandia
Polska
Hiszpania
Grecja
Czechy
Estonia
Malta
Portugalia
Cypr
Wielka Brytania
Węgry
Słowenia
Luksemburg
Holandia
Niemcy
Finlandia
Włochy
UE-27 (śr. arytm.)
Źródło: Eurostat
Austria
Francja
Belgia
Szwecja
Dania
20,0
Czy tempo obniżania deficytu w Polsce
jest wystarczające?
W latach 2011-2012 skala konsolidacji fiskalnej
w Polsce największa w UE (z wyjątkiem niektórych
krajów objętych programami pomocowymi)
Skumulowana zmiana relacji salda sektora instytucji rządowych
i samorządowych do PKB w latach 2011-2012
8,0
pkt. proc.
22,7
6,0
4,8 5,0
4,0
3,2 3,3 3,4
2,0
0,5 0,6
1,7 1,9 1,9
1,4 1,5
1,3
1,3
1,0 1,0
3,8
5,3
4,3
2,6 2,6 2,6
2,3 2,5
0,0
0,0
-2,0
-2,0 -1,9
Źródło: AMECO, MF; kolorem czarnym zaznaczono kraje objęte programami pomocowymi
Irlandia
Portugalia
Łotwa
Polska
Litwa
Grecja
Hiszpania
Rumunia
Niemcy
Słowacja
UE-27
Cypr
Wielka Brytania
Włochy
Finlandia
Holandia
Francja
Węgry
Bułgaria
Austria
Belgia
Czechy
Malta
Słowenia
Szwecja
Luksemburg
Dania
Estonia
-4,0
Wyzwania
Eliminacja nadmiernego deficytu w 2012 r.  jeden
z najlepszych wyników w historii, ale to historia
głębokiej nierównowagi finansów publicznych
Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce
w % PKB
0,0
-1,0
-2,0
-3,0
-4,0
-5,0
-6,0
-7,0
Średnia w latach 1995-2011
MTO - średniookresowy cel budżetowy
-8,0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Źródło: AMECO, MF
Deficyt musi być obniżony nie do 3%,
lecz 1% PKB (MTO - średniookresowy cel
budżetowy): warunek stabilności finansowej
i zabezpieczenia środków UE
Saldo sektora w czasie ożywienia i spowolnienia gospodarczego
1.0
% PKB
0.0
-1.0
MTO = -1% PKB
-2.0
-3.0
-4.0
-5.0
W okresie spowolnienia Polska byłaby poddana
procedurze nadmiernego deficytu  ryzyko utraty
funduszy spójności
Osiągnięcie MTO (w 2015 r.) wymaga dalszego
obniżania deficytu
Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce
%PKB
…..…
0,0
MTO = Deficyt 1% PKB
-1,0
-2,0
Deficyt 3% PKB (Procedura nadmiernego deficytu)
-3,0
-4,0
-5,0
-6,0
-7,0
-8,0
2001
2002
Źródło: AMECO, MF
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Dziękuję za uwagę