RACHUNKOWOŚĆ

wiadomości ogólne



Podstawą prawną rachunkowości w Polsce jest Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości

(tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223, z późn. zm., dalej:

uor

- ustawa o rachunkowości ), składająca się z 12 rozdziałów.  Ustawa nie reguluje wszystkich problemów

PREZENTOWANE ZAGADNIENIA

 Pojecie rachunkowości.

 Przedmiot rachunkowości  Podmioty rachunkowości  Funkcje rachunkowości  Zasady rachunkowości  Zakładowy plan kont

Rachunkowość – to system informacyjny jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze.

Innymi słowy jest to system ciągłego ujmowania, grupowania, prezentacji, analizy i przekazywania, wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się danych liczbowych, zarówno ogólnych jak i szczegółowych o działalności gospodarczej i sytuacji finansowo-majątkowej jednostki gospodarczej.



Przedmiotem rachunkowości

są zjawiska i procesy gospodarcze występujące w jednostce, a mające wpływ na stan i strukturę majątku oraz wyniki osiągane przez tę jednostkę.



Podmiot rachunkowości –

jednostka gospodarcza prowadząca rachunkowość (obowiązkowo lub z wyboru).

Jednostki zobowiązane do stosowania zasad rachunkowości :

to mające siedzibę lub miejsce zarządu na terenie RP: • spółki handlowe (osobowe i kapitałowe), inne osoby prawne - z wyjątkiem Skarbu Państwa i NBP; • osoby fizyczne, spółki cywilne, s-ki jawne tych osób, s-ki partnerskie z uwzględnieniem określonych warunków, • banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń;

 gminy, powiaty, województwa, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, fundusze celowe;  osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (bez względu na wielkość przychodów);

 wszystkie inne jednostki, jeśli otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, samorządu lub fundusze celowe (od początku roku obrotowego, w którym te dotacje zostały przyznane).

Funkcje rachunkowości



Nadrzędną funkcją rachunkowości

jest funkcja

informacyjna

– informowanie zainteresowanych użytkowników informacji rachunkowej o sytuacji majątkowo-finansowej i działalności jednostki gospodarczej.

Funkcje szczegółowe, to m.in.: a) sprawozdawcza

– sporządzanie sprawozdań i zestawień dla wewnętrznych i zewnętrznych użytkowników,

b) podatkowa

– umożliwia prawidłowe ustalenie i rozliczenie zobowiązań podatkowych,

c) dowodowa

– wykorzystanie urządzeń księgowych jako dowodu w ewentualnych procesach sądowych i postępowaniu podatkowym,

d) kontrolna

– ochrona majątku przed nadużyciami, ochrona wierzycieli, ocena efektywności i ocena wykonania zadań,

e) motywacyjna (stymulacyjna)

powierzonych im zadań. – stymuluje zarówno zarządzających jak i wykonawców do lepszej realizacji

Zasady rachunkowości:

Nadrzędną koncepcją jest zasada

RZETELNEGO I WIERNEGO OBRAZU

(true and fair view) - zasady rachunkowości należy stosować w sposób prawidłowy, aby rzetelnie i jasno przedstawiający w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym sytuację finansową i majątkową oraz wynik finansowy jednostki, (z wyłączeniem, upiększania, wybiegów, przemilczania, należy obowiązkowo podać odpowiednie informacje o działalności i wynikach jednostki.

Podporządkowane zasady: „rzetelnego i wiernego obrazu”

Zasada memoriału

– w księgach rachunkowych i wyniku finansowym ujmuje się wszystkie przychody i koszty dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Jej przeciwnością jest zasada kasowa;

Zasada periodyzacji

– przyporządkowuje się zdarzenia gospodarcze okresom i wyniki działalności ujmuje się za te okresy czasu (okresy sprawozdawcze);

Zasada istotności

– w sprawozdaniu finansowym należy wykazać wszystkie zdarzenia, które w sposób znaczący wpływają na działalność i sytuację finansową jednostki;

Zasada współmierności

– osiągniętym przychodom należy w wyniku finansowym przeciwstawiać odpowiadające im koszty – co oznacza ich zgodność zarówno czasową (przeciwstawienie przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu, np. czynsz, prenumerata), jak i merytoryczną (przychodom ze sprzedaży należy przeciwstawiać koszty wytworzenia produktów sprzedanych);

Zasada zakazu kompensat

– nie można, ze względu na przejrzystość, kompensować ze sobą różnych co do rodzaju aktywów, pasywów, przychodów i zysków (np. oddzielnie wykazywać należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług, czy przychody i koszty);

Zasada ciągłości (porównywalności)

- w kolejnych okresach sprawozdawczych należy stosować względnie stałe metody i rozwiązania, a w przypadku zmian należy o nich poinformować odbiorców informacji; przejawia się głównie w tym, że bilans końcowy za dany okres jest identyczny z bilansem początkowym okresu następnego; zasada ta pozwala na dokonywanie porównać w czasie;

Zasada ostrożnej wyceny

przejawia się w podejściu do: -sposobów wyceny składników majątkowych (np. należności, zapasy towarów, majątek trwały) – wskazana raczej „pesymistyczna niż optymistyczna” wycena aktywów i pasywów, tj. wskazane raczej zawyżenie wartości zobowiązań niż ich zaniżenie oraz zaniżenie wartości aktywów niż ich zawyżenie (przejawia się m.in. ujmowaniem odpisów aktualizujących aktywa);

ujmowania przychodów, kosztów, strat i zysków do wyniku danego okresu – poprzez zaliczanie do wyniku finansowego wyłącznie niewątpliwych przychodów i zysków oraz wszystkich poniesionych kosztów i strat;

Zasada wyższości treści nad formą

- określone operacje należy ująć w księgach i sprawozdaniach finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną, nawet jeśli z formalnego punktu widzenia nie powinny się tam znaleźć (np. leasing finansowy);

Zasada kontynuacji działalności

- zakłada się, że jednostka ani nie zamierza, ani nie jest zmuszona do likwidacji lub znacznego uszczuplenia skali swojej działalności

Zakładowy plan kont;

Jednym z obowiązków ustawowych w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych jest opracowanie

zakładowego planu kont,

tj. wykazu stosowanych w jednostce kont wraz z opisem zasad prowadzenia rachunkowości. ZPK powinien zawierać m.in.:

•datę rozpoczęcia i zakończenia roku obrotowego, •przyjęte zasady wyceny składników majątkowych (w zakresie, w jakim ustawa pozostawia wybór), •określenie zasad amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z określeniem sposobu dokonywania odpisów aktualizujących ich wartość,

•określenie środków trwałych o niskiej wartości początkowej, dla których odpisy amortyzacyjne będą dokonywane zbiorczo lub przez jednorazowe odpisanie ich wartości, •wybrany wariant sporządzania rachunku zysków i strat (porównawczy lub kalkulacyjny) i wybór wariantu ewidencji kosztów, •określenie terminów i zasad przeprowadzania inwentaryzacji.

Konta planu kont zebrano w dziewięć zespołów, ponumerowanych

od 0 do 8:

ZESPÓŁ 0

- Aktywa trwałe

ZESPÓŁ 1

- Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa ] finansowe

ZESPÓŁ 2

- Rozrachunki i roszczenia

ZESPÓŁ 3

- Materiały i towary

ZESPÓŁ 4

- Koszty według rodzajów i ich rozliczenie

ZESPÓŁ 5

- Koszty według typów działalności i ich rozliczenie

ZESPÓŁ 6

- Produkty i rozliczenia międzyokresowe

ZESPÓŁ 7

- Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem

ZESPÓŁ 8

- Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne i wynik finansowy

 Zakładowy plan kont powinien być skonstruowany tak, aby można było sporządzić według obowiązujących wzorów sprawozdania finansowe i statystyczne.

Opracowując zakładowy plan kont jednostki mają możliwość posłużenia się wzorem: Wzorcowym Planem Kont - opracowanym przez Departament Rachunkowości w Ministerstwie Finansów, publikowanym przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.

Zakładowe plany kont, chodź oparte na wzorcowym planie nie są dokładnym jego odwzorowaniem. Stosownie do potrzeb, podmiot gospodarczy może zrezygnować z niektórych kont syntetycznych, dowolnie rozbudowywać analitykę i ewidencję pozabilansową.

Słupsk 2012 rok

Dziękuję za uwagę.

Bożena Kozak