Transcript การควบคุมวัณโรคในพื้นที่กรุงเทพมหานคร (นพ.โกวิท ยงวานิชจิต)

การควบคุมวัณโรค
ในพืน้ ทีก่ รุงเทพมหานคร
นายแพทย์ โกวิท ยงวานิชจิต
รองผู้อานวยการสานักอนามัย
การควบคุมวัณโรค
• การดาเนินการเพือ่ ลด การ ป่ วย ตาย
การควบคุมวัณโรค
• การลด จานวนผู้ป่วยวัณโรค
- ผู้ป่วยในปัจจุบัน รักษาให้ หาย
- ป้ องกันไม่ ให้ มีผู้ป่วยเกิดขึน้ ใหม่
• การลด การตาย
- มารักษาเร็ว รักษาหายในคราวแรก
ผลการดาเนินงานควบคุมวัณโรค
ที่ผา่ นมาเป็ นอย่างไร ?
จานวนผูป้ ่ วยวัณโรคในประเทศไทยมาก
เป็ น 1 ใน 22 ประเทศของโลก **
TB Burden Ranking
1. India
2. China
3. Indonesia
4. Nigeria
5. South Africa
6. Bangladesh
7. Ethiopia
8. Pakistan
9. Philippines
10. Democratic
Republic of Congo
11. Russian Federation
12.Vietnam
13. Kenya
14. Brazil
15. United Republic
of Tanzania
16. Uganda
17. Zimbabwe
18. Thailand
19. Mozambique
20. Myanmar
21. Cambodia
22. Afghanistan
ประเทศไทยจัดอยู่ในกลุ่ม 22 ประเทศ ทีม่ ีผู้ป่วยวัณโรคสู งทีส่ ุ ดในโลก
รายงานขององค์ การอนามัยโลก ปี 2553
การคานวณทางระบาดวิทยา คาดประมาณว่ าประเทศไทยน่ าจะ
• จานวนผู้ป่วยวัณโรค (prevalence) ประมาณ 130,000 ราย
(182 ต่ อแสนประชากร)
• ผู้ป่วยวัณโรค รายใหม่ ทุกประเภท
ปี ละ 94,000 ราย
(137 ต่ อแสนประชากร)
• ผู้ป่วยวัณโรค รายใหม่ เสมหะพบเชื้อ ปี ละ 40,000 ราย
• ผู้ป่วยวัณโรค เสี ยชีวติ 11,000 ราย (16 ต่ อแสนประชากร)
ผูป้ ่ วยวัณโรคทุกประเภทและรายใหม่เสมหะพบเชื้อ
ของประเทศไทย พ.ศ.2545 - 2553
70,000
67,314
65,211
63,403
จำนวนผูป้ ่ วย (Cases)
60,000
59,138
59,281
58,907
58,433
58,339
56,124
50,000
40,000
32,253
30,607
30,670
30,437
29,919
29,943
29,112
2545 (2002)
2546 (2003)
2547 (2004)
2548 (2005)
2549 (2006)
2550 (2007)
30,000
34,127
32,745
20,000
10,000
0
ผูป้ ่ วยวัณโรคทัง้ หมด (All Types)
2551 (2008)
2552 (2009)
ผูป้ ่ วยวัณโรคใหม่เสมหะพบเชื้อ (New M+)
แหลงข
่ อมู
้ ล :สำนักวัณโรค วันที่ 30 มกรำคม
2553 ( 2010)
ผลความสาเร็จของการรักษาผูป้ ่ วยใหม่เสมหะพบเชื้อ
ของประเทศไทย พ.ศ. 2545-2552
แหลงข
่ อมู
้ ล : สำนักวัณโรค วันที่ 30 มกรำคม
ผลการรักษาที่ไม่สาเร็จของผูป้ ่ วยใหม่เสมหะพบเชื้อ
ของประเทศไทย พ.ศ. 2545-2552
แหลงข
่ อมู
้ ล : สำนักวัณโรค วันที่ 30 มกรำคม
เหตุทปี่ ระเทศไทยมีจานวนผู้ป่วยวัณโรคมาก
อยู่ในกลุ่ม 22 ประเทศที่มีปัญหาวัณโรค
1. การรักษาหาย รักษาครบ ยังทาได้ ไม่ ดี
2. มารักษาช้ า ยัง มีผ้ ูป่วยวัณโรคระยะแพร่ เชื้อใน
ชุมชนทีย่ งั ไม่ ได้ รับการวินิจฉัยและรักษา
3. มีผ้ ูตดิ เชื้อ HIV อยู่เป็ นจานวนมาก
4. มีผ้ ูตดิ เชื้อ วัณโรค อยู่เป็ นจานวนมาก
ผูป้ ่ วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อ 1 รำย
จะสำมำรถแพร่เชื้อ
ทำให้คนรอบข้ำง
ติดเชื้อ 10-15 รำย/ปี
~30% ของประชำกร
ไทย
ติดเชื้อ วัณโรค
ผู้ติดเชื้อวัณโรค ที่มีภมู ิ ค้มุ กันปกติ
10% ของคนติดเชือ้ จะมี
โอกาสป่ วยเป็ นวัณโรคโดยที่
5% ป่ วยใน 2 ปี แรก
5% จะมีโอกาสป่ วยที่
ช่ วงใดของชีวิตก็ได้
14
ผู้ตดิ เชื้อวัณโรค ถ้ำมี
ภูมิค้มุ กันบกพร่องด้วย
เช่น ติดเชื้อ HIV พบว่ำ
“จะมีโอกำสป่ วยวัณโรค 10% /ปี ”
สถานการณ์ วณ
ั โรคในกรุงเทพมหานคร
WHO คาดประมาณอัตราป่ วยของประเทศไทย
วัณโรครายใหม่ ทุกประเภท (all forms) 137 /100,000ประชากร (WHO 2010)
กทม.ที่มีประชากรประมาณ 10 ล้ านคน คาดว่ าจะมี
ผู้ป่วยวัณโรค รายใหม่ ทุกประเภท 13,700 รายต่ อปี
จานวนและร้ อยละผู้ป่วยวัณโรคทีข่ นึ้ ทะเบียนรักษาในร.พ. รัฐและ
เอกชน กทม.ปี 2551 -2554 เทียบกับค่ าคาดประมาณ
ปี งบประมาณ
2551
2552
2553
2554
ผู้ป่วยวัณโรค
ทุกประเภท
เสมหะบวกรายใหม่
จานวน
ร้ อยละ จานวน ร้ อยละ
7,402
8,622
10,274
10,396
54.02
62.93
74.99
75.88
ทุกประเภท 13,700 รายต่ อปี
3,609
3,915
4,007
4,175
58.21
63.14
64.62
67.34
เสมหะบวกรายใหม่ 6,200 รายต่ อปี
จานวนผู้ป่วยเสมหะบวกรายใหม่ ปี 2551-2554
จานวนผู้ป่วย (ราย)
สถานพยาบาล
สั งกัด กทม
- ศูนย์ บริการสาธารณสุ ข 68 แห่ ง
- ร.พ. สานักการแพทย์ 9 แห่ ง
สั งกัดอืน่
- ร.พ.รัฐบาล
- ร.พ. เอกชน
รวม
ปี 2551
ปี 2552
ปี 2553
ปี 2554
1,100
1,252
1,210
1,102
590
510
1,996
606
646
2,663
534
676
2,797
536
566
3,073
715
1,281
1,044
1,619
1,181
1,616
1,274
1,799
3,096
3,915
4,007
4,175
ทาอย่ างไรถึงจะควบคุมวัณโรคได้
???
ทาอย่ างไรถึงจะควบคุมวัณโรคได้ ?
• ค้ นหาผู้ป่วยให้ พบโดยเร็วโดยเฉพาะทีเ่ สมหะพบเชือ้
•รักษาผู้ป่วยโดยเร็ว ให้ หายให้ ได้ อย่ างน้ อยร้ อยละ 85
• เป็ นระยะเวลาติดต่ อกัน 7-10 ปี ขึน้ ไป
จานวนผู้ป่วยวัณโรค จะลดลงได้ ครึ่งหนึ่ง
ร้ อยละผลสาเร็จของการรักษา ผู้ป่วยวัณโรคของกรุงเทพมหานคร
ปี 2551- 2554 (งวดที่ 1-2)
สถานพยาบาลสั งกัด
2551
2552
2553
2554
(งวดที่ 1-3)
สนอ.
สนพ.
รพ.รัฐ
เอกชน
92.19
79.84
72.61
71.79
91.58
84.37
71.17
69.30
93.26
83.43
71.72
72.34
8828
83.01
72.22
73.79
รวม
74.53
75.73
76.82
77.77
ร้ อยละ
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
ร้ อยละผลสาเร็จของการรักษา ผู้ป่วยวัณโรคในภาพรวม
ของกรุงเทพมหานคร ปี 2551-2554 (งวดที่ 1-3)
เป้าหมาย > 85 %
74.53
ปี 2551
75.73
ปี 2552
แหล่ งข้ อมูล : สานักอนามัย กรุงเทพมหานคร
76.82
ปี 2553
77.77
ปี 2554
ถ้ าหาก การรักษาหาย รักษาครบ ยังทาได้ ไม่ ดี
• การแพร่ ระบาดของวัณโรคในกรุงเทพมหานคร
–MDR TB
–XDR TB
–TDR TB
ค่าคาดประมาณจานวนผูป้ ่ วยวัณโรคดื้อยาในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ (2010)
ประเทศ
บังคลาเทศ
MDR จากผป.รายใหม่ MDR จากผป.วัณโรค
รักษาซ้า
2.2 %
14.7 %
อินเดีย
2.3 %
17.2%
พม่า
4.2 %
10.0 %
เนปาล
2.9%
11.7%
ศรี ลงั กา
0.2 %
17 %
ไทย
1.7%
34.5%
24
TB : ว ัณโรคธรรมดา
ร ักษาด้วย H+R+Z+E
ร ักษาไม่ด ี
MDR-TB : MultiDrug Resistant TB
วัณโรคดือ
้ ยาหลายขนาน (H+R)
ร ักษาไม่ด ี
XDR-TB: Extensively Drug Resistant TB
วัณโรคดื ้อยาชนิดรุนแรง (H+R+A/C/K+Q)
TDR-TB: Total Drug Resistant TB
วัณโรคดื ้อยาทุกตัว (All 1st & 2nd Drugs)
นโยบำยกำรควบคุมวัณโรคของ
กรุงเทพมหำนคร
• ค้นหำผู้ป่วยวัณโรคครอบคลุมพืน
้ ที่
กรุงเทพมหำนครเพือ
่ เข้ำสู่ระบบกำรรักษำ
• กำรควบคุมวัณโรคเป็ นภำรกิจของ
ศูนยบริ
่ ้อง
่ ต
์ กำรสำธำรณสุขทุกแหงที
รักษำและรับผู้ป่วยวัณโรคส่งตอทุ
่ กรำย
โดยไมค
่ ำนึงถึงสิ ทธิของกำรไดรั
้ บ
สวัสดิกำรรักษำ รวมทัง้ ผู้ป่วยไรสิ
้ ทธิทุก
นโยบำยกำรควบคุมวัณโรคของ
กรุงเทพมหำนคร(ตอ)
่
• ดูแลกำกับติดตำมกำรกินยำของผูปวยวัณ
้ ่
โรคให้ครบ โดยเจ้ำหน้ำทีส
่ ำธำรณสุข
ญำติผ้ป
ู ่ วย ผู้นำชุมชน
อำสำสมัคร
สำธำรณสุขทีน
่ ่ ำเชือ
่ ถือ
• กรณีผ้ป
ู ่ วยวัณโรคทุกรำยตองได
รั
้
้ บกำร
ตรวจหำเชือ
้ เอชไอวี และผู้ป่วยวัณโรคที่
ติดเชือ
้ เอชไอวีทก
ุ รำยตองได
รั
้
้ บยำต้ำน
ไวรัส (ARV)
สถำนกำรณกำรควบคุ
มวัณโรคของ
์
พืน
้ ทีเ่ ขต......
ในปี 2553-2555
• จำนวนผูป
้ ่ วยวัณโรครำยใหม่ (Case
Register) ทีไ่ ดรั
้ บกำรลงทะเบียน
ผูป
้ ่ วยวัณโรครำยใหม่ เสมหะ
บวก(M+) ..................รำย
ผูป
้ ่ วยวัณโรค เสมหะลบ(M)...................รำย
ผูป
้ ่ วยวัณโรคกลับเป็ นซำ้
สถำนกำรณกำรควบคุ
มวัณโรคของ
์
พืน
้ ทีเ่ ขต......
ในปี 2553-2555 (ตอ)
่
• จำนวนผูปวยวัณโรคและโรคเอดส (TB/HIV) ที่
้ ่
์
ไดรั
้ บกำรลงทะเบียน ............รำย
• ไดรั
้ บคำปรึกษำ ..............................รำย
• สมัครใจเจำะเลือดตรวจหำเชือ
้ เอชไอวี
.........................รำย
• จำนวนผูป
่ ผ
ี ลเอชไอวีเป็ นบวก
้ ่ วยทีม
.........................รำย
• ผูที
่ ด
ิ เชือ
้ เอชไอวีไดรั
้ ต
้ บยำโคไตรมอกซำโซน
สถำนกำรณกำรควบคุ
มวัณโรคของ
์
พืน
้ ทีเ่ ขต......
ในปี 2553-2555 (ตอ)
่
• จำนวนผู้ป่วยวัณโรคดือ
้ ยำ (MDRTB)
ในพืน
้ ทีร่ บ
ั ผิดชอบ
.................
รำย
• ผลสำเร็จของกำรรักษำวัณโรค (
Success rate)กำรรักษำหำยและ
กิจกรรมกำรดำเนินงำนควบคุม
ป้องกันวัณโรค
ระดมสมอง
.............
การควบคุมวัณโรค
• ค้ นหาผู้ป่วยให้ พบโดยเร็วโดยเฉพาะทีเ่ สมหะพบเชื้อ
•รักษาผู้ป่วยโดยเร็ว และให้ หายอย่ างน้ อยร้ อยละ 85
คุณหาย เราปลอดภัย
ขอขอบคุณ