Transcript HAYVANLAR
HAYVANLAR Kendi aralarında iskelet yapılarına göre ikiye ayrılırlar. 1.İskeletleri kemik ve kıkırdak oluşanlara omurgalılar denir. 2.Bu yapıda iskelete sahip olmayanlara ise omurgasızlar denir. Omurgasız hayvanlar İskelet olarak omurgaları yoktur.fakat böceklerdeki kitin tabakası ve midyedeki evcik(kavkı)denilen yapılar dış iskelet görevi yaparlar.karada ve suda yaşayabilirler.suda yaşayan omurgasız hayvanlar deri solungacı yaparlar.karada yaşayan omurgasız hayvanlar trake solunumu yaparlar.bu canlılarda bazı özelliklerine göre kendi aralarında gruplara ayrılırlar. Süngerler Sölenterler Solucanlar Eklem bacaklılar Yumuşakcalar Derisi dikenliler süngerler Sıcak denizlerde koloniler halinde yaşarlar. sölenterler Örneğin mercanlar;koloniler halinde yaşarlar.vücutlarında kalkerden yapılmış iskeletleri vardır.mercan adalarını oluştururlar. solucanlar Çok hücreli hayvanlardan solumlu hayvanların ilk şubesi. Vücutları yumuşak, yassı ya da yuvarlak hayvanlardır. Bir bölümü bütün halinde parçasız bir bölümü parçalı ya da halkadır. Hayvanlarda iki taraflı simetri vardır. Bu şube, vücut yapılarının gelişmelerine göre, üç sınıfa ayrılır : a - Yassı solucanlar, b - Yuvarlak solucanlar, c ? Halkalı solucanlar. Yassı solucanlar sınıfı içinde çoklukla asalak halde yaşıyan Tremetodlar, (koyunlarda kelebek hastalığı yaparlar), Sestodlar (barsaklarda yaşayan asalaklardır) yer alır. Yuvarlak solucanlar sınıfında bulunanlar da asalak halde yaşarlar ve çoklukla birer barsak solucanı halindedirler. Halkalı solucanlar sınıfı da, vücutları halkalardan yapılmış solucanları içine alır. Çoklukla ıslak ve yumuşak topraklarda sık sık görülen yer solucanları, bu sınıftandırlar Eklem bacaklılar Eklembacaklıların dış iskeletleri çoğu zaman sorun oluşturur. Örneğin bu canlılar büyüdükçe kabuk büyümez ve gövdeyi bir bütün olarak örter. Bu durumda tek çare zaman zaman kabuğu dökmektir. Kabuk dökme zamanı yaklaştıkça hayvan kabuğundaki mineralleri kanına çekerek bünyesine alır. Kabuğun altında yeni, yumuşak ve kırışık bir deri oluşturur. Sonra, dıştaki zırh çatlar ve hayvan iskeletini bir hayalet gibi geride bırakarak içinden çıkar. Derisi yumuşak olduğu için gizlenmesi gereklidir. Bu arada deri kırışıklıklarını düzelterek yeni bir kabuk oluşturmaya başlamıştır. Kabuğu sertleşip eski halini alınca hayvan gizlendiği yerden çıkar. yumuşakçalar Salyangoz,midye,istiridye,mürekkeb balığı,ve sümüklü böcek bu gruba girer. Bu gruptan olan ahtopot ve mürekkeb balığı kafadan bacaklılar grubuna girer. Derisi dikenliler Vucutları sert ve dikensiz çıkıntılarla kapılıdır. Deniz kestanesi ve deniz yıldızı bu gruba girer. Omurgalı hayvanlar 5 grupta incelenir. 1.balıklar 2.kurbağalar 3.sürüngenler 4.kuşlar 5.memeliler balıklar Suda yaşarlar Hareketlerini yüzgeçler sağlar Üremeleri yumurta ile olur Vucutları pullarla kaplıdır kurbağalar Nemli yerlerde yaşarlar Kış uykusuna yatarlar Üremeleri yumurta ile olur Gelişme sırasında başkalaşım geçirirler Arka ayakları yüzmeyi sağlayan perdeler vardır. sürüngenler Sürüngenler, Omurgalı hayvanların geniş bir sınıfı. Bu sınıf kertenkele, yılan, kaplumbağa ve timsahları içine alır. Nesilleri tükenmiş olan dinazorlar, ihtiyozorlar da bu sınıfta incelenir. Bugün yeryüzünde yaşayan 7000 kadar türü bilinmektedir. Yılanlar, kertenkeleler, kaplumbağalar, timsahlar ve Tuataradan meydana gelen hayvanlar sınıfı. Vücutları pul veya kemiksi plaklarla örtülüdür. Sürüngenlerin pulları üst derinin kornea tabakasının kalınlaşmasından meydana gelir. Aralarında bulunan yumuşak deri sâyesinde gövdeleri rahatça eğilip bükülebilir. Karın pullarıysa çoğunlukla birbirinin üstüne biner. Bu durum yılanlarda sürünmeye yardımcıdır. Kaplumbağa ve timsahların vücutlarını örten kemiksi plakların yapısına alt deri de katılır. Kaplumbağaların baasını meydana getiren plaklar birbirine kaynamıştır. Timsahlarda ise birbirinden ayrıdır. Kertenkele ve yılanlarda pullu deri, büyümeye mâni olduğundan zaman zaman atılarak yenilenir. Bu duruma gömlek değiştirme denir. Cansız pul ve levhalardan hâsıl olan deri, terlemeye mânidir. Vücut sıvılarının buharlaşmasını önler. Sürüngenlerde ter bezi bulunmadığından kurak ve sıcak bölgelerde rahatça yaşayabilirler. Değişken vücut ısılı (soğukkanlı - heterotermi) omurgalılardan olan sürüngenler, evrimsel olarak Amfibyumlarla sabit vücut ısılı (sıcakkanlı homeotermi) hayvanlar arasındaki geçiş sürecini, denizden karaya, kalıcı geçişi temsil ederler. Vücutlarının pul ya da benzer levhalarla kaplı olması nem kaybını enaz düzeyde tutmalarını sağlar, bu sayede kurak ortamlara oldukça iyi uyum sağlarlar. Vücut ısılarını sabit tutacak metabolizmik mekanizmalara sahip olmadıkları için, vücut ısıları dış ortamın ısısına bağlı olarak değişkendir. Bu yüzden sürüngen türlerinin çok büyük bir kısmı dünyanın ılıman iklim kuşaklarında yaşamlarını sürdürür. Tümü akciğerleriyle solunum yapan sürüngenlerin yumurtlayarak ürerler. Bazı türlerde yavruların yumurtadan çıkması, dişinin içinde gerçekleşir. En eski sürüngen fosillerine Karbonifer Döneme tarihlenen kayaçlarda rastlanır. Karbonifer Dönemi izleyen Permiyen Dönem ve tüm Mezozoik Zaman boyunca, tür çeşitliliği yaygınlık yönünden hızlı bir evrimleşme göstermişler, Mezozoik Zaman'da karalardaki hakim türleri oluşturmuşlardır. Kretase Dönemi nin sonunda gerçekleşen (65 milyon yıl önce) K/T Olayı sonunda sürüngen türlerinin büyük bir bölümü yok olmuşsa da bugün gezegenimizde altıbin kadar alt türü yaşamaktadır. Dünya üzerinde yaklaşık 4500 memeli türü bulunur. Bunların 200 kadarı Avrupa’da görülebilir, Türkiye ise tek başına yaklaşık 170 memeli türü barındırmaktadır. Çift ve karmaşık dolaşım sistemine sahip, sabit vücut sıcaklıklı hayvanlardır. Vücutları genellikle kıllarla örtülüdür. Genç bireyler anne sütü ile beslenirler. Genellikle bacak şeklinde oluşmuş dört üyeleri vardır. Solunumda diyafram kullanırlar. Alt çeneleri bir çift kemikten oluşmuştur; orta kulaktaki kemikler üç parçalı olup kulak zarı ve iç kulakla bağıntılıdır. Hemen hepsinde yedi boyun omuru vardır. Memeliler, sıcak kanlı yaratıklardır. Yani vücut sıcaklıkları genel olarak çevre koşullarından bağımsızdır. Bu ısı yalıtkanlığını sağlamak için ise toplam ürettikleri enerjinin % 80'ini harcarlar. Vücutları tüylerle kaplıdır ki, bu doku bazı türlerde dikenli bir hal alabilir (örneğin kirpi) ya da azalıp neredeyse pürüzsüz hale gelebilir; insan, yunus ve balinalarda olduğu gibi. Doğurarak çoğalırlar. Yavru memeliler, genel olarak belirli bir gelişim evresini tamamlayıncaya kadar annelerinin karnında taşınır. Doğum sırasında yavrunun gelişmişliği memeli türüne göre değişkenlik gösterir. Kör (ve genelde çıplak) doğan ve bazen yıllarca annesi tarafından yetiştirilen memeli türleri olduğu gibi, doğumun ardından kısa süre içinde koşmaya ya da yüzmeye başlayan memeli türleri de vardır. Ancak genel olarak memelilerde, yavruların belirli bir süre anne tarafından bakımı zorunludur. Dişi memeli, yavrusunu bebeğin gelişimi için gerekli bileşenleri içeren zengin içerikli sütü ile besler. Memelilerin vücut büyüklükleri değişkendir. En küçük memeli, bir böcekçil olan Yabanarısı yarasası (Craseonycteris thonglongyai ortalama 3 cm, 1 gr); en büyük memeli ise Mavi balina'dır (Balaenoptera musculus - ortalama 35 m, 120 ton). Memeli vücudu, sıcak veya soğuk iklim koşulları ile mücadele için de farklı özelliklere sahiptir. Karasal memeliler için kalın bir kış kürkü, deniz memelileri için deri altında kalın bir yağ tabakası veya yağlanmış bir kürk bu mücadelenin silahlarıdır. Bazı memeliler de kış uykusuna yatarak, bu dönemi enerjiden tasarruf ederek geçirir. Yiyeceğin bol olduğu dönemde vücudunda depoladığı fazladan kalorileri, yiyeceğin kıt olduğu bu dönemde ‘uyku’ durumunda iken yakar. (Sincaplar, ayılar ve porsuklarda olduğu gibi.) Bu durum gerçek bir kış uykusu halini de alabilir (yediuyurlar ya da yarasalarda olduğu gibi) yani bu süre içinde canlılar, yaşamsal faaliyetlerini ve vücut sıcaklıklarını minimuma indirirler. Bazı memeli türleri insanlar tarafından evcilleştirilmiştir ve yabani türleri ortadan kalkmış ya da çok az kalmıştır. (İnek, at, koyun gibi SEVGİLERİMLE Hazırlayan:habibe Sınıf,no:A9\E 680 zemheri