Transcript NOKTALAMA İŞARETLER sunu

NOKTALAMA İŞARETLERİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
NOKTA
VİRGÜL
SORU İŞARETİ
ÜNLEM
KONUŞMA
ÇİZGİSİ
KISA ÇİZGİ
13.04.2015
7.
8.
9.
10.
11.
12.
TIRNAK İŞARETİ
KESME İŞARETİ
NOKTALI VİRGÜL
İKİ NOKTA
ÜÇ NOKTA
PARANTEZ
1
1. NOKTA
13.04.2015
2
NOKTANIN KULLANILDIĞI YERLER
1. Cümlenin sonuna konur.
Örnek :
 Fatih
gezmek istiyor.
 Yaren
kitaplarını aldı.
13.04.2015
3
2. Sıra gösteren sayılardan sonra
kullanılır.
Örnek :

19. (on dokuzuncu)

5. sınıfta okuyoruz.
13.04.2015
4
3. Bölümleri gösteren harflerden
sonra kullanılır.
Örnek:
13.04.2015
A.
B.
C.
a.
b.
c.
5
4. Tarihlerin yazımında gün, ay, yıl
sayılarını ayırmada kullanılır.
Örnek:

21. 06. 2013

13.04.2015
31. 12. 2012
6
5. Saat ve dakika gösteren sayıları
birbirinden ayırmada kullanılır.
Örnek:
saat 09.30
saat 15.45
13.04.2015
7
2.VİRGÜL
13.04.2015
8
VİRGÜLÜN KULLANILDIĞI YERLER
1- Eş görevli sözcükleri ve sözcük öbeklerini
ayırmada kullanılır.
Çatılar, sokaklar, kırlar karla örtüldü.
Eyüp, Ebrar, Ali, Saliha kütüphaneye gittiler.
13.04.2015
9
2- Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır.
Halit kitaplarını topladı, çantasını
aldı, sokağa çıktı.
Gittik, gördük, geldik.
3- Mektuplarda hitap sözlerinden sonra
kullanılır.
Sevgili Kardeşim,
Sayın Başkan,
Aziz Dostum,
13.04.2015
11
4- Yazışmalarda, başvurulan makamın
adından sonra konur.
Özel Çınar İlköğretim Okulu Müdürlüğüne,
Başakşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne,
13.04.2015
12
5- Özneden sonra kullanılır.
O, bir çocuk gibi ağlıyordu.
özne
13.04.2015
13
6- Vurgulu biçimde belirtilmesi gereken
ögelerden sonra kullanılır.
Resim yapmak, bıraksalar, günler,
haftalar boyunca resim yapmak
geliyordu içimden.
13.04.2015
14
7- Tırnak içine alınmamış aktarma
sözlerinden sonra kullanılır.
Biraz sonra geleceğim, dedi.
13.04.2015
15
8- Konuşma çizgisinden önce konur.
Okul müdürü dershanenin
kapısına gelip,
- Neden gürültü yapıyorsunuz,
dedi.
13.04.2015
16
9- Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak
için konur.
8,5
5,25
15,8
13.04.2015
17
3. SORU İŞARETİ
13.04.2015
18
SORU İŞARETİ (?)
1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna
konur.
Örnek :
Tiyatroya ne zaman gideceğiz?
13.04.2015
19
SORU İŞARETİ (?)
2. mı, mi, mu, mü soru eki ayrı yazılır.
Örnek :
Babam geldi mi?
Ali'yi gördün mü?
Yarın bize gelecek misin?
Bayrağı, Ayşe mi aldı?
13.04.2015
20
4.ÜNLEM İŞARETİ
13.04.2015
21
Ünlem İşaretinin Kullanıldığı
Yerler
1.
Sevinç, kıvanç, acı, korku gibi duyguları
anlatan cümlelerin sonuna konur:
Örnek:
Ah, insafsız!
Ayol, koş, kapıyı aç!
13.04.2015
22
2. Seslenme ve uyarı sözlerinden sonra
konur.
Örnek:
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir,
ileri!
Hey delikanlı!
Dur, bekle!
13.04.2015
23
3. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme
anlamı kazandırmak için ayraç içinde
ünlem işareti konur.
Örnek:
Unutmasaymış (!) telefon edecekmiş.
13.04.2015
24
5.KONUŞMA ÇİZGİSİ
13.04.2015
25
Konuşma Çizgisinin Kullanıldığı
Yerler
1. Yazıda konuşmaların başına konur.
– Adım Mustafa!
– Benim adım da Mustafa! Demek
adaşız.
– Sen Atatürk’ü tanır mısın?
13.04.2015
26
2. Oyunlarda konuşanın adından sonra
konabilir.
Hacivat – Burası bir park.
Karagöz – Alay mı ediyorsun? Böyle park
mı olur ?
Hacivat – Haklısın Karagöz’üm!
Karagöz – Yerlerde çöp dolu, hayret!
13.04.2015
27
6.KISA ÇİZGİ
13.04.2015
28
Kısa Çizginin Kullanılması
1.
Satıra sığmayan sözcükler bölünürken
satır sonuna konur.
...okuldan ge –
lirken teyzemi gördüm.
……Babam İstanbul’dan çan –
ta almış.
13.04.2015
29
2. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri
ayırmak için konur.
gör – üş , al – ış ,
uç - uş , bil – gi – siz - lik
13.04.2015
30
3. Dil bilgisinde eylem ve kök gövdelerini
göstermek için konur:
gel git -
13.04.2015
gör okut -
al başar -
31
4.Dil bilgisinde eklerin başına konur:
13.04.2015
-lık ,
-siz,
-de ,
-leyin
-ci,
32
5. Dil bilgisinde heceleri göstermek için
konur.
a-nah-tar
ki-tap-lık
kum-ba-ra
13.04.2015
33
6. Birbirleriyle ilgili kavramlar ve
rakamlar arasına konur:
Annem Türkçe-Arapça sözlük almış.
13.04.2015
34
7.TIRNAK İŞARETİ
13.04.2015
35
Tırnak İşaretinin kullanılması
1. Başka bir kimse veya yazıdan
olduğu gibi alınan sözlerin başına ve
sonuna konur.
Atatürk diyor ki : “Hayatta en hakiki
mürşit ilimdir.”
13.04.2015
36
2.Özel olarak belirtilmek istenen
sözler tırnak içine alınır.
Varlıkların yaptıkları işi, oluşu ve
hareketi bildiren sözcüklere “eylem”
denir.
13.04.2015
37
8.KESME İŞARETİ
13.04.2015
38
1-Özel isimlere getirilen çekim eklerini ayırmada
kullanılır.
Aydın'ın inciri çok tatlı olur.
Van Gölü’nü hiç görmedim.
Yusuf’un yaptığı resim daha güzel.
13.04.2015
39
2- Kısaltmalardan sonra gelen ekleri ayırmada
kullanılır.
Dayım THY'de çalışıyor.
Zeynep TBMM’ye gitti.
Ceyda PTT’den pul aldı.
13.04.2015
40
3- Sayılardan sonra gelen ekleri ayırmada
kullanılır.
Atatürk. 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı.
Biz 6’ncı katta oturuyoruz.
13.04.2015
41
4-Özel adlara getirilen ekler, satır sonuna geliyorsa
yalnız kesme işareti kullanılır.
Örnek :…………………………….. Van Gölü’
nün suları kabardı.
13.04.2015
42

9. NOKTALI
VİRGÜL
13.04.2015
43
1.
Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya
takımları birbirinden ayırmak için kullanılır.
Örnek:
Meyvelerden elma ,armut,kirazı;
sebzelerden ıspanağı çok severim.
13.04.2015
44
2.
Ögeler arasında virgül bulunan cümleleri
birbirinden ayırmak için kullanılır kullanılır.
Örnek:
İki saatten beri burada bekliyorum;
otobüs, dolmuş, hiçbir araç yok.
13.04.2015
45
3. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden
ayırmak için konur.
Örnek:
Pazardan karanfil, papatya; lahana,
pırasa tohumları aldım.
13.04.2015
46
10. İKİ NOKTA
13.04.2015
47
1.
Kendisinden sonra örnek verilecek
cümlenin sonuna konur.
• En çok sevdiğim meyve şunlardır: çilek,
kiraz ve muz.
13.04.2015
48
2.
Kendisinden sonra açıklama yapılacak
cümlenin sonuna konur:
• Kendimi tanıtayım: Emekli Öğretmen
Mehmet Asan.
13.04.2015
49
3.
Edebî eserlerdeki karşılıklı
konuşmalarda, konuşan kişinin adından
sonra konur.
Müdür: Hangi arkadaşınızmış o?
Öğrenci: işte, bu.
Müdür: Sen misin bu yaramazlıkları yapan?
13.04.2015
50
11. ÜÇ NOKTA
13.04.2015
51
1. Tamamlanmamış tümcelerin sonuna
konur:
Muhtar, Veliköy nahiyesine bağlı
hangi köyler var?
- Pınarlı, Meşeli, Cevizli ...
13.04.2015
52
2.
Çeşitli nedenlerde açıklanmak
istenmeyen sözcük ve bölümlerin yerine
konur.
Sanki onu ...e ben şikâyet etmişim!
Onunla ... köyüne gittik.
13.04.2015
53
3.
Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan
sözcük ve bölümlerin yerine konur.
"... Çocukluğumun bayram günlerini düşünüyorum
... Kimse gitmezdi kent dışına. Evlerden
evlere bayramlaşmaya gidip gelinirdi.
Büyüklere konuk gitmek, onların ellerini
öpmek âdetti (...)".
.
13.04.2015
54
4.
Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan,
eksik bırakılan cevaplarda kullanılır:
Alınmayan sözcük ve bölümlerin yerine yay
ayraç içinde üç nokta da konulabilir.
- Yabancı yok?
- Kimsin?
- Ali (...)
- Hangi Ali?
- Sen misin, Ali Usta?
- Benim! (...)
13.04.2015
55
12. PARANTEZ
13.04.2015
56
1. Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya
ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır.
• Kişi (şahıs), adlarının yerini tutan
sözcükler adıl (zamir)dır.
13.04.2015
57
2. Tiyatro (piyes) yapıtlarında konuşanın
hareketlerini, durumunu açıklamak ve
göstermek için kullanılır:
Hacivat - Hiç sorma burnum düştü!
Karagöz - (Yerde bir şey aramaya başlar.) Tüh!
Benim burnum yerinde. Seninkini bulamazsak
ne olacak?
Hacivat - (Güler.) Para mı düşürdün? Yerde ne
arıyorsun?
13.04.2015
58
Alıştırma ve Uygulamalar
1.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde
kesme işareti yanlış kullanılmıştır?
A.Kedi’nin yediği eti gördün mü?
 B.Karabaş’ın kovaladığı kedi dama kaçtı.
 C.Ayşe’nin elindeki süt döküldü
 D. Selami 1958’de doğdu.

13.04.2015
59
Alıştırma ve Uygulamalar
2.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde
kesme işareti doğru kullanılmıştır?
A.Eve gelmeden önce T.B.M.M.’ye
uğradım.
 B.Evden ayrılırken yanıma çanta’mı aldım.
 C. 75’cm kumaş aldım.
 D.Deniz okulda defter’lerini kaybetti.

13.04.2015
60
Alıştırma ve Uygulamalar
Aşağıdaki cümlelerin sonuna hangi
noktalama işaretleri konmalıdır?

Aman dikkat et ( )
Nerden geliyorsun ( )
Ben gidiyorum ( )
İzmir’den akşam geldim ( )
Oh, dünya varmış ( )
Mustafa gitti mi ( )
13.04.2015
61
Alıştırma ve Uygulamalar
Aşağıdaki cümlelerin sonuna hangi
noktalama işaretleri konmalıdır?
Yaşar evde gazete okuyor ( )
 - Sayın Arkadaşım ( )
 - Değerli kardeşim ( )
 - Gülsena okuldan gitti mi ( )
 - Adınız nedir ( )
 - Ey Türk Gençliği ( )
 - Betül okula gelirken servise binmedi ( )

13.04.2015
62
Aşağıdaki cümlelerin sonuna uygun olan
noktalama işaretlerini koyunuz.
Sabahleyin törene zamanında yetiştim ( )
 Kahvaltı çok güzeldi ( )
 Kareli defter aldın mı ( )
 Kitaplarımı temiz ve düzenli kullanırım ( )
 Ay ( )
Kazlar üzerime geliyor ( )
 Hatice’yi gördün mü ( )
 Yere düşünce burnum kanadı ( )
 Kitabın konusunu beğendin mi ( )
 Gemi sahilden çok uzaklara demir attı ( )
 Eyvah ( ) Dişim çıktı ( )
 Soba yanmıyor mu ( )

13.04.2015
63