Transcript αγχος και διατροφη

Ο παράγοντας άγχος στην διατροφή,
ένα μονοπάτι προς την παχυσαρκία
και τις Διατροφικές Διαταραχές
Εισηγητής:
Δήμος Νικόλαος
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Ο παράγοντας άγχος
• Ένα φυσιολογικό στάδιο ετοιμότητας
• Συνήθως προκαλείται από εξωτερικά ερεθίσματα
• Μπορεί να προκληθεί από κακή διατροφή ασιτία,
δίαιτα, καφές, ζάχαρη, αβιταμίνωση
• Ο καθένας μας αντιλαμβάνεται το άγχος διαφορετικά
• Είναι πιθανό να δημιουργήσουν σωματικές διαταραχές
όπως αλλεργίες, ευερέθιστο έντερο, θυρεοειδή αδένα,
υπέρταση, διαταραχές κύκλου, μεταβολισμό και
ψυχοσωματικές διαταραχές
Υπάρχει περίπτωση το άγχος να
επηρεάζει την διαιτητική μας πρόσληψη;
• Είμαστε μια χημική μηχανή
• Οι τροφές μας προσφέρουν θρεπτικά συστατικά
• Το φαγητό δεν ικανοποιεί μόνο την βιολογική μας
ανάγκη για θρέψη
• Τρώμε βιολογικά, κοινωνικά, συναισθηματικά
Άγχος και διατροφή- έρευνες σε ζώα
• Το ερέθισμα μπορεί να είναι διαφορετικό αλλά
υπάρχει διαφορά στην διατροφή των υπό εξέταση
ζώων
• Οι χρόνιοι παράγοντες άγχους έχουν μεγαλύτερη
επίδραση στην δημιουργία επεισοδίων υπερφαγίας
Άγχος και διατροφή στον άνθρωπο
• Ο παράγοντας άγχος σε έρευνες μπορεί να είναι το
σχολείο η εξεταστική, εργασία με υψηλό δείκτη στρες ,
ψευδή νέα για την υγεία κ.α.
• Παρατηρήθηκε αύξηση προτίμησης σε σοκολάτα γλυκά
τρόφιμα σε λίπος στροφή προς τα σνακ και λιγότερα
κυρίως γεύματα, λιγότερα φρούτα & λαχανικά ή ψάρι
Chaniotis, D.I. & Chaniotis, F.I. (2010) Dietary stress in relation to exams anxiety among Greek students. e-Journal of
Science & Technology (e-JST) 5)
Wardle, J. & Gibson E.L. (2007). Diet and Stress. In: Wardle, J. (Eds). Non-Psychiatric, 1, 694-698
• Στις έρευνες που είχαμε αύξηση βάρους εμπεριέχεται
μείωση της φυσικής δραστηριότητας
• Μείωση κατανάλωσης πρωινού γεύματος
Σοκολάτα
• Τα γλυκά τρόφιμα αυξάνουν την αντοχή στον πόνο (cold pressor test)
• Τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες και λίπος διεγείρουν το σύστημα των
οπιοειδών (ενδορφίνες και ντοπαμίνη) που επηρεάζει τον έλεγχο πόνου,
επιβράβευση, απόλαυση ικανοποίηση και εθισμό
• Περιέχει μαγνήσιο που μας ηρεμεί.
• μεθυλξανθίνες στη σοκολάτα, καθώς και η θειοβρωμίνη, μπορούν
πράγματι να βελτιώσουν τη διάθεση
• ανανδαμίδη (λιπίδιο υπάρχει ενδογενώς στον εγκέφαλο), όμως διασπάται
πολύ γρήγορα. Η πρόσληψη της μέσω της σοκολάτας είναι αυτή που
μπορεί να διαφοροποιήσει τη διάθεση μας. Έχει και άλλες δυο ουσίες
που μπλοκάρουν τη γρήγορη διάσπαση της ενδογενούς ανανδαμίδης
• η σοκολάτα περιέχει το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη , η οποία
μεταβολίζεται στη σεροτονίνη ( νευροδιαβιβαστής με αντικαταθλιπτική
δράση)
Σεροτονίνη
• Είναι νευροδιαβιβαστής που παίζει ρόλο στην διάθεση, ηρεμία και
ευεξία που νιώθουμε
• Παράγεται με την κατανάλωση υδατανθράκων και την
απελευθέρωση ινσουλίνης στο αίμα. Η ινσουλίνη δρα στην
τρυπτοφάνη ώστε να περάσει στον εγκέφαλο και εκεί αλληλεπιδρά
με την Β6 για να παραχθεί σεροτονίνη.
• Η ιδανική παραγωγή & έκκριση σεροτονίνης εξασφαλίζεται όταν το
30% των απαιτούμενων θρεπτικών συστατικών ενός ημερήσιου
διαιτολογίου λαμβάνονται στο πρωινό γεύμα
• Η βιτC διπλασιάζει την ταχύτητα παραγωγής της
• Στον εγκέφαλο των αντρών παράγονται κατά 53% υψηλότερα
επίπεδα & σχηματίζεται κατά 52% ταχύτερη σύνθεση σεροτονίνης
Πως πρέπει να τρώμε για να
καταπολεμήσουμε το άγχος
Πως πρέπει να τρώμε για να
καταπολεμήσουμε το άγχος
Πως πρέπει να τρώμε για να
καταπολεμήσουμε το άγχος
Πως πρέπει να τρώμε για να
καταπολεμήσουμε το άγχος
• Ξεκινάμε με ένα καλό πρωινό
• Στα κυρίως γεύματα πρέπει να
κάνουμε τριάδες
• Δεν παραμελούμε τα
ενδιάμεσα γεύματα
• Προτιμούμε τα τρόφιμα που
είναι όσο πιο κοντά στην
μητέρα φύση και όχι τα
επεξεργασμένα
Το άγχος μπορεί να μας παχύνει
• Το άγχος διεγείρει και εξαντλεί τα επινεφρίδια ώστε
να μην μπορεί να λειτουργήσει σωστά το σώμα μας
• Μειώνει την δραστηριότητα μας
• Μας οδηγεί σε συναισθηματική υπερφαγία με
αναζήτηση ηρεμίας μέσα στο φαγητό
• Η δίαιτα είναι ένας παράγοντας στρες
Άγχος και δίαιτα οδηγεί στην
παχυσαρκία!
• Δεν υπάρχει κανένα πλάσμα στην φύση που να κάνει δίαιτα
• οι «περιοριστικοί τύποι» τείνουν να τρώνε περισσότερο ως απάντηση στο
άγχος, ενώ οι «μη περιοριστικοί» τείνουν να τρώνε λιγότερο όταν είναι
αγχωμένοι
Lattimore P & Caswell N (2004) Differential effects of active and passive stress on food intake in restrained and unrestrained eaters. Appetite 42:
167-173
Polivy J and Herman CP (1999) Distress and dieting: why do dieters overeat? International Journal of Eating Disorder 25
• Το άγχος μπορεί να οδηγήσει όσους κάνουν δίαιτες σε υπερφαγικά
επεισόδια
• Τα ανακουφιστικά τρόφιμα όπως σοκολάτα και γλυκά παχαίνουν όταν
καταναλώνονται συχνά
• Όταν δεν υπάρχουν τακτικά γεύματα και υπάρχει άγχος, είμαστε
σχεδιασμένοι να αποθηκεύουμε λίπος (επιβίωση πρωτόγονου ανθρώπου)
• Οι επαναλαμβανόμενες καταστρέφουν τον μεταβολισμό και μας
παχαίνουν ολοένα και περισσότερο (φαινόμενο yo-yo)
Διατροφικές Διαταραχές-άγχος: κοινά
σημεία
• Παρατηρούμε την ύπαρξη κακής εικόνας σώματος
που είναι παράγοντας άγχους για όσους
αντιμετωπίζουν ΔΔ
• Συναισθηματική υπερφαγία σε ορισμένες ΔΔ που
επηρεάζεται από το άγχος
• Διαχείριση καταστάσεων και συναισθημάτων
μέσω της ΔΔ
• Αν και δεν είναι η αιτία, όλες οι ΔΔ ξεκινάνε από
μια δίαιτα
Κακή εικόνα σώματος
Η εικόνα σώματος έχει τέσσερις διαστάσεις
• 1) τη ρεαλιστική διάσταση, η οποία είναι αυτό που βλέπει κάποιος στον
καθρέφτη, «τι θεωρώ πως είμαι σωματικά ανάλογα με αυτό που βλέπω»,
• 2) την ψυχολογική διάσταση, δηλαδή πώς αισθάνεται κάποιος πως είναι το
σώμα
του. Αφορά στην υποκειμενική αίσθηση του σώματος από το ίδιο το άτομο,
• 3) την κοινωνική διάσταση, η οποία σχετίζεται με το πώς θεωρούμε πως οι
άλλοι
αντιλαμβάνονται τη σωματική μας εικόνα, «πώς πιστεύω ότι οι άλλοι με
βλέπουν», «πώς πιστεύω ότι οι άλλοι θα ήθελαν να είμαι».
• 4) την ιδανική διάσταση, η οποία αφορά στο πώς θα θέλαμε τη σωματική μας
εικόνα να είναι, ανεξάρτητα με το εάν αυτό ανταποκρίνεται στην
πραγματικότητα.
Συναισθηματική υπερφαγία
Η «συναισθηματική υπερφαγία» χαρακτηρίζεται
από ανίκητη ανάγκη για φαγητό, συνήθως για
τροφές με χαμηλή ποσότητα ιχνοστοιχείων ή
βιταμινών αλλά με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη,
άμυλο και ζάχαρη, ως αντίδραση σε δύσκολες ή
δυσάρεστες ψυχολογικές καταστάσεις. Η τροφή
ΔΕΝ λαμβάνεται για την ικανοποίηση της
φυσιολογικής βιολογικής πείνας αλλά λαμβάνεται
για την κάλυψη συναισθηματικών αναγκών που δεν
καλύπτονται με καταλληλότερους τρόπους
Είδη Διατροφικών Διαταραχών
•
•
•
•
•
Νευρική Ανορεξία
Βουλιμία
Αδηφαγία
Σύνδρομο Βραδινής υπερφαγίας
Ορθορεξία
Ανορεξία - χαρακτηριστικά σημάδια
• Έντονος φόβος για το φυσιολογικό
βάρος- εικόνα σώματος
• Απώλεια βάρους ή ιδιαίτερα χαμηλό
βάρος
• Απώλεια έμμηνου ρύσης (3 κύκλοι)
• Τελετουργική στάση ως προς το
φαγητό
• Εμετοί ή υπεργυμναστική
• Τρόπος ελέγχου υπερβολικού άγχους
(υπολειτουργία σεροτονίνης)
• Τελειοθηρία, αποφυγή έκφρασης
συναισθημάτων, αντικατάσταση
άγχους με βάρος-φαγητό
Νευρική Βουλιμία -επιπτώσεις
Χαρακτηρίζεται από
επεισόδια υπερφαγίας που
συνοδεύονται από
αντισταθμιστικές
μεθόδους (εμετούς,
καθαρτικά, διουρητικά)
προκειμένου να
αποφευχθεί η πρόσληψη
βάρους
Φαύλος κύκλος της Βουλιμίας
Άγχος  Υπερφαγικό επεισόδιο
↑
↓
↑
Εμετός
↑
↓
← ← ← ← τύψεις ενοχές
Αδηφαγία, Βραδινή υπερφαγία
Ορθορεξία,
• Αδηφαγική διαταραχή, συνήθως συνυπάρχει με
παχυσαρκία αφού έχει τα χαρακτηριστικά της
βουλιμίας χωρίς εκκαθαριστική μέθοδο
• Βραδινή υπερφαγία: οι μισές και άνω θερμίδες
καταναλώνονται μετά το βραδινό, αϋπνία, αδυναμία
επιστροφής για ύπνο αν δε φάει, πρωινή ανορεξία
• Ορθορεξία: άγχος και εμμονή για σωστές
διατροφικές επιλογές
Συμπεράσματα
• Πρέπει να μάθουμε να συνυπάρχουμε με το
άγχος
• Καλές διατροφικές επιλογές
• Φυσική δραστηριότητα
• Προσπάθεια χαλάρωσης μέσω απλών
πραγμάτων και απομάκρυνσης του άγχους
• Αγαπάμε το σώμα μας και το φροντίζουμε
Σας ευχαριστώ