Transcript hhh
Πρόγραμμα Σπουδών Αγωγή Υγείας Δρ Σούλα Ιωάννου Δρ Χριστιάνα Κούτα Δρ Νεόφυτος Χαραλάμπους Θετική Έννοια της Υγείας – 1ος Ορισμός • «Υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας» (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, 1948) Η Υγεία ως εφόδιο ζωής • «Ως την έκταση την οποία ένας άνθρωπος ή μια ομάδα ανθρώπων μπορεί από τη μια να αναγνωρίζει τους στόχους του και να ικανοποιεί τις ανάγκες του και από την άλλη να αλλάζει ή και να αντιμετωπίζει το περιβάλλον του. • Η Υγεία ορίζεται ως εφόδιο ζωής και όχι ως αντικειμενικός σκοπός ζωής. (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, 1984) Ολιστική έννοια της υγείας ΝΟΗΤΙΚΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ Ευρεία Έννοια της Υγείας Τρόπος Ζωής •Διατροφικά πρότυπα •Κάπνισμα •Άσκηση •κλπ ΥΓΕΙΑ Συνθήκες Διαβίωσης •Μεταφορές •Κοινωνικά εφόδια •Φυσικό και ψυχοκοινωνικό περιβάλλον Τι επηρεάζει την υγεία; άτομο άμεσο περιβάλλον ευρύτερο περιβάλλον Τι επηρεάζει την υγεία; ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ Κληρονομικότητα Φύλο Οικογένεια Θρησκεία Κουλτούρα Φίλοι Έσοδα Διαφήμιση Κοινωνική ζωή Κοινωνική τάξη Ρατσισμός Μόλυνση του περιβάλλοντος ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ Ηλικία Εργασία Συνθήκες εργασίας Υπηρεσίες υγείας Αυτοπεποίθηση Πρόσβαση στα γυμναστήρια και καταστήματα ▫ Τόπος διαμονής ▫ Μόρφωση ▫ Εκπαίδευση Προαγωγή Υγείας άτομο άμεσο περιβάλλον ευρύτερο περιβάλλον Προαγωγή Υγείας Πρόγραμμα Σπουδών Αγωγής Υγείας Μετακίνηση έμφασης από • Παραδοσιακές παρεμβάσεις πρόληψης Σωματικές συνέπειες συμπεριφορών που σχετίζονται με την υγεία του ατόμου (διατροφή, κάπνισμα, αλκοόλ κτλ) • Σύγχρονες παρεμβάσεις Προαγωγής Υγείας Παράγοντες που προβάλλονται στην προσωπική επιλογή υγιεινών συμπεριφορών Παραδοσιακές παρεμβάσεις Αγωγής Υγείας Σκοπός: Αλλαγή Συμπεριφοράς του ατόμου Μεθοδολογία Θεωρητικές αρχές • Πληροφόρηση με βάση βιο-ιατρικά δεδομένα • Eκφοβισμός • Θυματοποίηση • Επικέντρωση στον τρόπο ζωής των ατόμων • Οι επιλογές του κάθε ατόμου καθορίζονται αποκλειστικά από το ίδιο το άτομο • Οι αλλαγές συμπεριφοράς είναι αποτέλεσμα ατομικής ενημέρωσης και προσπάθειας Σύγχρονες παρεμβάσεις Προαγωγής Υγείας Σκοπός: «η υγιέστερη επιλογή να γίνει η ευκολότερη λύση» Θεωρητικές αρχές Μεθοδολογία • Η δημιουργία υποστηρικτικού περιβάλλοντος • Η ενδυνάμωση του ατόμου ▫ ▫ ▫ ▫ Ενεργός Συμμετοχή Ικανότητα για δράση Κοινωνικές Δεξιότητες Κριτική Σκέψη • Οι επιλογές του κάθε ατόμου επηρεάζονται από περιβαλλοντικούς παράγοντες • Η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης • Απαραίτητη και η κοινωνική αλλαγή για την αλλαγή προσωπικής συμπεριφοράς Πρόγραμμα Σπουδών Αγωγής Υγείας Γιατί; Τι; Πώς; Πού; Πότε; Γιατί; • Συμβάλλει στην εκπλήρωση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών στόχων του σχολείου • Υποστηρίζει συμμετοχικές και δημοκρατικές διαδικασίες • Προωθεί ενεργητική και βιωματική μάθηση • Αναπτύσσει νέες διόδους συνεργασίας σχολείου, οικογένειας και κοινότητας Γιατί; Συμβάλλει στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων όπως • το κάπνισμα • το αλκοόλ • την παραβατικότητα • τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα • τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες • την οδική ασφάλεια • το ρατσισμό • και την κοινωνική ανισότητα Γιατί; • «Εθνική Στρατηγική του Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου • «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Εγκληματικότητας • «Εθνική Στρατηγική για την Οδική Ασφάλεια» • «Στρατηγική για την Επαγγελματική Υγεία και Ασφάλεια» • «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια • «Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των φύλων» • «Εθνική Στρατηγική για την πρόληψη των παιδικών ατυχημάτων» Γιατί; • Συμβάλλει στη συστηματική και διαβαθμισμένη προσφορά όλων των θεματικών πεδίων της αγωγής υγείας • Αποφεύγεται η αποσπασματικότητα που επικρατεί • Συμβάλλει στη βελτίωση της μεθοδολογικής προσέγγισης του μαθήματος • Αποφεύγεται ο δογματισμός, ο εκφοβισμός και η θυματοποίηση ανθρώπινων συμπεριφορών Τι περιλαμβάνει; 1. Ανάπτυξη και ενδυνάμωση εαυτού 2. Ανάπτυξη ασφαλούς και υγιούς τρόπου ζωής 1.1 Ανάπτυξη και εξέλιξη εαυτού 1.2 Συναισθηματική εκπαίδευση και αυτοεκτίμηση 1.3 Αξίες ζωής 2.1 Υγιεινός τρόπος ζωής και συνθήκες ζωής 2.2 Φαγητό και υγεία 2.3 Φυσική δραστηριότητα και υγεία 2.4 Χρήση και κατάχρηση ουσιών 2.5 Ασφάλεια 3. Δημιουργία και βελτίωση κοινωνικού εαυτού 4. Δημιουργία ενεργού πολίτη 3.1 Οικογενειακός προγραμματισμός, σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία 3.2 Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και σχέσεων 3.3 Αποδοχή, διαχείριση διαφορετικότητας και διαπολιτισμικότητας 4.1 Αγωγή του καταναλωτή 4.2 Οικονομική και επαγγελματική αγωγή 4.3 Δικαιώματα και υποχρεώσεις Τι στοχεύει; Το πρόγραμμα σπουδών της Αγωγής Υγείας ενθαρρύνει τους μαθητές, εκπαιδευτικούς και γενικά την κοινότητα • Για συλλογική δράση για περιβαλλοντικές αλλαγές, αφού εντοπιστούν οι εξωγενείς παράγοντες • Ο ρόλος του ατόμου για την υγεία δεν παραβλέπεται, αλλά τοποθετείται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Τι στοχεύει; Προώθηση αλλαγών Ικανότητα για δράση Καθοριστικοί παράγοντες Διερεύνηση καθοριστικών παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία • • • • • Κουλτούρα ΜΜΕ Κοινωνική τάξη Γνώση Υπηρεσίες κοινότητας • Οικογένεια • • • • • • Πίεση συνομηλίκων Οικονομική κατάσταση Νόμοι Γραφειοκρατία Διαφθορά Τόπος διαμονής Δράση • Δράση: ικανότητα κάποιου να δραστηριοποιείται, να εισαγάγει και να επιφέρει αλλαγές που αφορούν την υγεία. • Δεν εστιάζεται μόνο στις αλλαγές της συμπεριφοράς ή του τρόπου ζωής •Στοχεύει στη δράση που αναζητά και επιφέρει θετικές αλλαγές στο περιβάλλον στο οποίο ζουν, παίζουν, διασκεδάζουν και μαθαίνουν οι μαθητές Ανάπτυξη Ικανότητας για Δράση • Από κοινού με ενήλικες και αρμόδιες υπηρεσίες των σχολείων και της κοινότητας • οι μαθητές βελτιώνουν την αντίληψή τους για τις συνθήκες διαβίωσης και την ικανότητά τους να τις αλλάξουν. • Eνεργητική συμμετοχή • Συμβουλή εμπειρογνώμονα • Σχολική και κοινοτική συμμετοχή • Αξιολόγηση αναγκών • Έρευνα αγοράς • Οραματισμός αλλαγής • Εμπλοκή ατόμων-κλειδιά Προώθηση Αλλαγής • Τοπική κοινότητα • Γειτονιά • Τάξη • Σχολείο • Αυλή • Σπίτι •Δημιουργική απασχόληση κατά το διάλειμμα •Δημιουργία Ομίλων στην κοινότητα •Κουτί επικοινωνίας Τι; ΑΞΟΝΑΣ Α • Ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων γνώσεων σχετικά με το τι είναι ωφέλιμο και τι βλαβερό για την υγεία των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία των τρόπων προστασίας του εαυτού μας και των άλλων στην καθημερινή μας ζωή των στρατηγικών και πολιτικών στο περιβάλλον που συμβάλλουν υποστηρικτικά ή κατασταλτικά στην ανάπτυξη υγιεινών συμπεριφορών. Τι; ΑΞΟΝΑΣ Β • Καλλιέργεια αξιών, υιοθέτηση στάσεων και επίδειξη συμπεριφορών, που απαρτίζουν τη σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα. Τι; ΑΞΟΝΑΣ Γ΄ • Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων που απαιτούνται από την κοινωνία του 21ου αι.– ικανότητες κλειδιά. ▫ ενεργητική συμμετοχή του ατόμου που αφορά στη βελτίωση του άμεσου και ευρύτερου περιβάλλοντός του σε σχέση με την υγεία ▫ ικανότητα για δράση των μαθητών, ώστε να εισαγάγουν και να επιφέρουν θετικές αλλαγές που αφορούν στην υγεία. Πώς (Μεθοδολογία); • Δυο ταυτόχρονες και παράλληλες διαδικασίες ▫ Ενδυνάμωση του ατόμου Παιδαγωγικές προσεγγίσεις που συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των μαθητών ▫ Δημιουργία υποστηρικτικού περιβάλλοντος Σχολείο Προαγωγής Υγείας Σχολείο Προαγωγής Υγείας Πολιτική Υγείας σχολικών μονάδων Το φυσικό περιβάλλον του σχολείου Το κοινωνικό περιβάλλον του σχολείου Ατομικές δεξιότητες υγείας και ικανότητες Δεσμοί με την κοινότητα Υπηρεσίες Υγείας Ενδυνάμωση του ατόμου: ▫ Ενεργητική συμμετοχή ▫ Ικανότητα για Δράση Μέθοδοι και Τεχνικές • • • • • • • • • • • Αναστοχασμός Σχέδιο εργασίας ή Ερευνητική μελέτη Διερεύνηση Επίλυση Προβλήματος Μέθοδοι Συνεργατικής Μάθησης Μελέτη περίπτωσης Επισκέψεις Παιχνίδια ρόλων Οραματισμός Νοητικός Χάρτης Τεχνικές Δημιουργικής Σκέψης Μέθοδος IVAC Επιλογή και διερεύνηση ενός θέματος (Investigation) Αλλαγή (Change) Ανάπτυξη οράματος (Vision) Δραστηριοποίηση και εισαγωγή αλλαγών (Action) Νοητικός Χάρτης 6 Σκεπτόμενα Καπέλα του DeBono Διαισθητικό Πληροφοριακό Εποικοδομητικό Επιφυλακτικό Αναστοχαστικό Δημιουργικό ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΔΕΠ ΔΡΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΙΔΕΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Πού; • • • • • • Τάξη Σχολείο Κοινότητα Εργαστήριο της Οικιακής Οικονομίας Γειτονιά Σπίτι Πότε; • • • • • • Καθορισμένο χρόνο στο ωρολόγιο πρόγραμμα Διαθεματικά σε άλλα μαθήματα Ζωή του σχολείου Διάλειμμα Εκδρομή Εκδηλώσεις σχολείου Ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εαυτού Θεματική Ενότητα 1 1. Ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εαυτού 1.1 Ανάπτυξη και εξέλιξη εαυτού 1.2 Συναισθηματική εκπαίδευση και αυτοεκτίμηση 1.3 Αξίες ζωής 1. Ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εαυτού 1.1 Ανάπτυξη και Εξέλιξη του εαυτού ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ 1.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: • Ποιος είμαι; Παρουσιάζω τον εαυτό μου • Αναστοχασμός- κάτι που θυμάμαι από την νηπιακή/παιδική/εφηβική μου ηλικία • Τι θα ήθελα να αλλάξω στους πέντε εαυτούς μου • Υπόδυση ρόλων (π.χ. αν ήμουν γονιός τι θα έκανα για την υγεία της οικογένειας μου) • Περιβάλλοντα ή καταστάσεις που προάγουν ή φθείρουν την υγεία μου • Φτιάχνω ένα νοητικό χάρτη για το σχολείο που προάγει την υγεία • Ομαδικό project για το ρόλο της κοινότητας στη προαγωγή της υγείας ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΕΑΥΤΟΥ 1.2 Συναισθηματική υγεία και Αυτοεκτίμηση «Μόνο με την καρδιά βλέπει κανείς σωστά. Αυτά που είναι σημαντικά είναι αόρατα στο μάτι». Αντουάν Ντε Σαιντ Εξυπερύ ΑΣΚΗΣΗ 2 1. Με τη διπλανή μας μοιραζόμαστε τα συναισθήματά μας από το πρωί μέχρι αυτή τη στιγμή 2. Προσπαθώ να κάνω κάτι ώστε η σύντροφός μου να νιώσει καλύτερα. Αλεξιθυμία και Συναισθηματικός Αναλφαβητισμός Αποκαλείται η συναισθηματικά επίπεδη συμπεριφορά. ▫ Δυσκολία αναγνώρισης συναισθημάτων ▫ Δυσκολία περιγραφής συναισθημάτων ▫ Σκέψη εξωτερικά προσανατολισμένη Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Οδηγούν σε δράση ή αδράνεια Ρυθμίζουν τη σχέση νου και σώματος Επηρεάζουν τη μνήμη Επηρεάζουν την κρίση Επηρεάζουν τις σχέσεις μας Έχουν σχέση με την πειθώ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Γνώση των συναισθημάτων μας Έλεγχος των συναισθημάτων Εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας Αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων Χειρισμός των σχέσεων ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΝ Η ΣΝ συσχετίζεται με Αποδοτικότητα Ικανοποίηση από τη ζωή και την εργασία Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων Λιγότερο άγχος Κοινωνικοποίηση και πνεύμα συνεργασίας Θετικές σχέσεις στην οικογένεια και στην εργασία Αισιοδοξία Υψηλότερη ενσυναίσθηση Υψηλό αυτοέλεγχο Υψηλότερη ψυχική ανθεκτικότητα Θεωρία των θετικών συναισθημάτων (Fredickson,1998,2000) Ακυρώνουν τις συνέπειες των αρνητικών συναισθημάτων Ενισχύουν την προσοχή Ενισχύουν τις γνωστικές λειτουργίες Διευρύνουν το ρεπερτόριο επιλογών και δράσεων Δημιουργούν αίσθηση ευημερίας Ενισχύουν μακροχρόνια τους ενδοπροσωπικούς πόρους (σωματικούς, ψυχικούς, κοινωνικούς) Αυξάνουν τη δημιουργικότητα Ψυχική ανθεκτικότητα- Ορισμοί • «Η ικανότητα του ατόμου να επανέρχεται, να αντέχει στις δυσκολίες και να επαναδομεί τον εαυτό του» • «Η ικανότητα του ατόμου να αναγεννιέται, να επανέρχεται, να προσαρμόζεται με επιτυχία στο περιβάλλον παρά τις αντιξοότητες Πώς ενισχύεται η Ψυχική Ανθεκτικότητα Ανάπτυξη θετικών συναισθηματικών σχέσεων Σαφή και ξεκάθαρα όρια Εκμάθηση δεξιοτήτων ζωής Παροχή φροντίδας και στήριξης Ύπαρξη υψηλών προσδοκιών Ευκαιρίες για ουσιαστική συμμετοχή Η πιο χαμένη από όλες τις μέρες μας είναι εκείνη η μέρα που δε γελάσαμε. Γιατί να μισούμε ο ένας τον άλλον; Είμαστε επιβάτες του ίδιου πλανήτη, που ο ένας εξαρτάται από τον άλλον, πλήρωμα του ίδιου καραβιού. Αντουάν Ντε Σαιντ Εξιπερύ Φώτα τροχαίας 1. Στοπ: Ηρέμησε και σκέψου. 2. Μίλησε για το πρόβλημα και πως νιώθεις γι΄αυτό. 3. Θέσε ένα θετικό στόχο. 4. Σκέψου εναλλακτικές λύσεις 5. Προχώρησε και εφάρμοσε το καλύτερο σχέδιο. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΘΥΜΟΥ • • • • • • • • • Τεχνικές χαλάρωσης Γνωστική αναδόμηση-αναπλαισίωση Λύση προβλημάτων Βελτίωση επικοινωνίας Χιούμορ Αλλαγή περιβάλλοντος-time out Αποφυγή Αλλαγή χρόνου συζήτησης Δημιουργική έκφραση του θυμού 100% ΧΑΡΑ ΤΟΥ STRESS ΠΟΛΥ ΛΙΓΟ STRESS ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ STRESS Το Σχολείο της Ειρήνης 1. Εφαρμόζουμε τη μέθοδο 535. Κάνουμε τρεις 5μελείς υποομάδες. 2. Κάθε μέλος της υποομάδας καταγράφει μέσα σε 3 λεπτά 5 ιδέες για «Το Σχολείο της Ειρήνης» 3. Συζητούμε στην 5μελή ομάδα και συμπληρώνουμε τις ιδέες μας 4. Συνέρχεται ξανά η ομάδα των 15, καταθέτουμε και συζητούμε τις ιδέες μας. 5. Συζητούμε για τις αξίες καλλιεργούνται στο Σχολείο της Ειρήνης 6. Συνοψίζουμε και αποφασίζουμε ποιος/ποιοι θα μας εκπροσωπήσουν στην ολομέλεια Συμμαχία για την Υγεία • Είμαστε το Διοικητικό Συμβούλιο της «Συμμαχίας για την Υγεία στην πόλη/κοινότητά μας» για μια τριετία. • Διαμορφώνουμε πρώτα το όραμά μας • Ετοιμάζουμε ένα Σχέδιο Δράσης το οποίο θα προτείνουμε στη Γενική Συνέλευση. • Χρησιμοποιούμε την τεχνική των 6 καπέλων του DeBono ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΕΑΥΤΟΥ 1.3 Αξίες ζωής ΑΣΚΗΣΗ • Τι είναι οι αξίες ζωής; • Ιδεοθύελλα αξιών • Ποιος ο ρόλος των αξιών; • Ποιες αξίες θεωρείτε σημαντικές για ένα/μια εκπαιδευτικό; ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΕΣ • Οι αξίες μας επηρεάζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας • Οι αξίες μας έχουν σχέση με το: -Πώς γεμίζουμε τον χρόνο μας -Πώς ξοδεύουμε τα λεφτά μας -Το είδος και την ποιότητα των σχέσεων - - Με τους στόχους που θέτουμε - Με τις επιθυμίες μας - Με τις προτεραιότητές μας ΠΟΙΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΜΑΣ Η οικογένεια Το σχολείο Η κοινότητα Οι φίλοι Η τηλεόραση Η εκκλησία Η μουσική Τα βιβλία Η κουλτούρα Η εργασία Η ηλικία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΕΤΗ ΟΙ 6 ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ Αγάπη Ειρήνη Υπευθυνότητα Απλότητα Τόλμη Ελευθερία ΟΙ 6 ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ Συνεργασία Σεβασμός Ηγεσία Δικαιοσύνη Προσφορά Πολιτότητα 1.3: ΑΞΙΕΣ ΖΩΗΣ • • • • • • • ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Μουσική ακρόαση Πώς περνώ τις 168 ώρες της βδομάδας Τι μπορούμε να κάνουμε συλλογικά στην κοινότητα για καλύτερη ποιότητα ζωής Έρευνα για ήρωες της ειρήνης Αναστοχασμός για περιβάλλοντα που προάγουν ανεύθυνες/υπεύθυνες συμπεριφορές Υπόδυση ρόλων ανεύθυνων και υπεύθυνων ανθρώπων Οραματισμός για ένα κόσμο απλότητας 2. Ανάπτυξη ασφαλούς και υγιούς ζωής Θεματική Ενότητα 2 2. Ανάπτυξη ασφαλούς και υγιεινού τρόπου ζωής • • • • • 2.1. Υγιεινός τρόπος ζωής και συνθήκες ζωής 2.2. Φαγητό 2.3. Φυσική δραστηριότητα 2.4. Χρήση και κατάχρηση ουσιών 2.5. Ασφάλεια 2. Ανάπτυξη ασφαλούς και υγιεινού τρόπου ζωής 2.1. Υγιεινός τρόπος ζωής και συνθήκες ζωής Τι σημαίνει για σένα να είσαι υγιής… • • • • • • Έρευνα Ιδεοθύελλα Νοητικός Χάρτης Ζωγραφική Θεατρικό παιχνίδι Κίνηση Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να δοθεί ευκαιρία στους μαθητές να αναστοχαστούν την έννοια υγεία 2.1Υγιεινός τρόπος ζωής και συνθήκες διαβίωσης Τρόπος Ζωής •Διατροφικά πρότυπα •Κάπνισμα •Άσκηση •κλπ ΥΓΕΙΑ Συνθήκες Διαβίωσης •Μεταφορές •Κοινωνικά εφόδια •Φυσικό και ψυχοκοινωνικό περιβάλλον E´- Στ΄: Δημοτικού: Μέσα από προσωπικές εμπειρίες Α΄- B´ : Γυμνασίου: Μελέτη ερευνητικών δεδομένων 2. Ανάπτυξη ασφαλούς και υγιούς τρόπου ζωής 2.2. Φαγητό και υγεία 2.2 Φαγητό και υγεία • Οι μαθητές/τριες να απολαμβάνουν στιγμές προετοιμασίας και κατανάλωσης φαγητού στο σχολείο, στη σχολική εκδρομή και σε χώρους αναψυχής στην κοινότητά τους (για όλες τις τάξεις). 2.2 Φαγητό και υγεία • Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι μαθητές να διερευνούν και να ανακαλύπτουν με ποιο τρόπο οι συνθήκες ζωής, το περιβάλλον και η κοινωνία στην οποία ζουν επηρεάζουν τις επιλογές τους όσον αφορά το φαγητό. 2.2 Φαγητό και υγεία • ΔΕΝ ΤΡΩΜΕ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Πολιτισμική πλευρά Αισθητική Γεύση Διατροφή Παραγωγή και Διάθεση Κοινωνική Πλευρά 2.2 Φαγητό και υγεία ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ • Μια επιδημία φθηνών και θρεπτικά φτωχών τροφίμων που παράγονται στην παγκόσμια αγορά. • Μια επιδημία κατανάλωσης τροφίμων που οδηγούν στην παχυσαρκία από φτωχά παιδιά σε πλούσιες βιομηχανικές χώρες. • Μια επιδημία μειωμένων ευκαιριών που έχουν τα παιδιά και οι νέοι (κυρίως τα κορίτσια) για σωματική δραστηριότητα με τρόπο ευχάριστο και ασφαλή. • Μια επιδημία «κριτικής του σώματος» από τα Μ.Μ.Ε και τον τύπο, τους συνομηλίκους, τους κλινικούς γιατρούς και τους ίδιους τους νέους, που βάζει σε κίνδυνο την πνευματική τους υγεία. • Currie, 2006: 13. 2.2 Φαγητό και υγεία (Παράδειγμα) 2.3 Φυσική δραστηριότητα και υγεία • Σχέση της φυσικής δραστηριότητας με την υγεία • Παράγοντες οι οποίοι εμποδίζουν ή ενισχύουν τη φυσική δραστηριότητα • Τρόποι φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινή μας ζωή • Στοχοθέτηση με βάση τα προσωπικά δεδομένα σε σχέση με τη φυσική δραστηριότητα • Αξιοποίηση και βελτίωση του άμεσου περιβάλλοντος σε σχέση με τη φυσική δραστηριότητα 2.3 Φυσική δραστηριότητα και υγεία Μελέτη περίπτωσης: Σενάριο πρώτο Όταν ο Πέτρος ήταν 9 χρονών δεν γυμναζόταν. Σενάριο δεύτερο Όταν η Μαρία ήταν 11 χρονών γυμναζόταν πάρα πολύ Στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να εξηγήσουν: Α) τους λόγους για τους οποίους μπορεί να συνέβαινε αυτό στο κάθε παιδί ξεχωριστά, Β) πώς το γεγονός αυτό επηρέαζε τη σωματική και συναισθηματική υγεία των δύο παιδιών ξεχωριστά καθώς και την κοινωνική τους ανάπτυξη. Γ) να υποθέσουν την εξέλιξη των δύο παιδιών μεγαλώνοντας Στο τέλος, οι δύο ομάδες ανακοινώνουν και συγκρίνουν τις ιστορίες τους 2.4 Χρήση και κατάχρηση ουσιών εξάρτησης 1. Ευκαιρίες για συζήτηση με συνομήλικους για την εφηβεία τη χρήση ουσιών και 2. Όχι στις ηθικολογικές προσεγγίσεις 3. Να γνωρίσουν τις πηγές άντλησης πληροφοριών 4. Να καταρρίπτονται μύθοι και παρεξηγήσεις 5. Ενδυνάμωση σε προσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες (κριτική σκέψη, λήψη απόφασης, ενίσχυση αυτοεκτίμησης) 2.5 Ασφάλεια-Σκοπός Να βοηθήσει τους μαθητές/μαθήτριες να αποκτήσουν γνώσεις, στάσεις και δεξιότητες, ώστε • να λειτουργούν ως πολίτες οι οποίοι να μπορούν να ενεργούν προληπτικά • να εφαρμόζουν κανονισμούς ασφάλειας • και να προστατεύουν τους εαυτούς τους και τους άλλους από κινδύνους που υπάρχουν στο άμεσο περιβάλλον τους. 2.5 Ασφάλεια • Ασφάλεια που αφορά: • εσωτερικούς χώρους (σπίτι, δωμάτιο, κουζίνα, τάξη, παιδότοπο) εξωτερικούς χώρους (αυλή, σχολείο, πισίνα, θάλασσα, πάρκο) χώρους εργασίας (Επαγγελματική Υγείας και Ασφάλεια) οδικό περιβάλλον ηλιακή ακτινοβολία χημικές ουσίες διαδίκτυο Τηλεόραση Είδη κινδύνων: τροχαία, εγκαύματα, δηλητηριάσεις, πτώσεις, πνιγμός, ασφυξία. 2.5 Ασφάλεια-Δραστηριότητες • Σχέδιο δράσης: Η λίστα με τα επικίνδυνα σημεία στο σπίτι ή σε ένα δωμάτιο του σπιτιού και εισηγήσεις στους γονείς τους για αποφυγή των κινδύνων που εντόπισαν. • Συζήτηση: Κανόνες ασφάλειας στην τάξη μας – Ανάρτηση πινακίδας • Έρευνα: Οι κανονισμοί του σχολείου που συμβάλλουν στην ασφάλεια των μαθητών στην εκδρομή. • Εναλλακτικές φυσικές λύσεις στα χημικά προϊόντα 2.5 Ασφάλεια • Μελέτη περιπτώσεων: Δίνονται στους μαθητές διάφορα παραδείγματα-αντικείμενα ή καταστάσεις και καλούνται να αναφέρουν πότε μπορεί να γίνει ασφαλής ή μη ασφαλής χρήση: ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ ▫ Παίζω στην παραλία Εντομοκτόνο Φάρμακα Πρίζα Παίζω στο πάρκο Πάω εκδρομή στο βουνό • Συνέντευξη με έναν πυροσβέστη: Στη συνέχεια συντάσσουν έναν κώδικα αντιμετώπισης φωτιάς. ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΑΥΤΟΥ Σκοπός Είναι η διαμόρφωση • θετικών στάσεων,σχέσεων και συμπεριφορών του ατόμου μέσα στην οικογένεια, στο σχολείο και στην κοινότητα • στην ανάπτυξη διαπροσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων • καθώς και στην αποδοχή και σεβασμό της διαφορετικότητας. Υποενότητες 3.1 Οικογενειακός προγραμματισμός, σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία 3.2 Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και σχέσεων 3.3 Αποδοχή και διαχείριση διαφορετικότητας και διαπολιτισμικότητας Σεξουαλικότητα Η σεξουαλικότητα εμπλέκεται σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ύπαρξης και στην πλατιά της έννοια είναι η επιθυμία για στοργή, τρυφερότητα,επαφή, αγάπη. Οι άνθρωποι εκφράζουν τη σεξουαλικότητά τους καθημερινά. Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία Υποδηλώνει ότι το άτομο είναι ικανό να έχει • Υπεύθυνη και ασφαλή σεξουαλική ζωή • Δυνατότητα αναπαραγωγής • Ελευθερία επιλογής για το εάν,πότε και πόσο συχνά θα έχει σεξουαλική ζωή Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία- Δεδομένα • Στις πιο συντηρητικές κοινωνίες, η έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας είναι σε μικρότερη ηλικία, σε σύγκριση με τις πιο φιλελεύθερες κοινωνίες • Η σεξουαλική αγωγή μειώνει την επικίνδυνη συμπεριφορά • Η σεξουαλική αγωγή δεν αυξάνει την πιθανότητα ενεργούς σεξουαλικής ζωής • Η σεξουαλική αγωγή δεν είναι πανάκεια 3.2: Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και σχέσεων Σκοπός: Να βοηθήσει τους/τις μαθητές/τριες να αναπτύξουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες (όπως ενσυναίσθηση, συνεργασία, διαπραγμάτευση) και να δημιουργήσουν υγιείς σχέσεις, ώστε να γίνουν ενεργοί, αυτόνομοι και δημιουργικοί πολίτες, στο πλαίσιο της οικογένειας, του σχολείου και της κοινότητας γενικά. Περιεχόμενο 1. Επικοινωνία: βασικές αρχές και δεξιότητες 2. Κοινωνικές και συνεργατικές δεξιότητεςΕνσυναίσθηση 3. Επίλυση συγκρούσεων, διαμεσολάβηση, διαπραγμάτευση 4. Σχέσεις με οικογένεια, φίλους, συνομηλίκους, ενήλικες, τρίτη ηλικία 5. Σεβασμός δικαιωμάτων εαυτού και άλλων 6. Επιλογή φίλων, επιρροή φίλων, δεσμοί οικογένειας 7. Βία (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, οικονομική) 3.3: Αποδοχή και Διαχείριση Διαφορετικότητας και Διαπολιτισμικότητας Σκοπός: Να καλλιεργήσει το αίσθημα της αποδοχής και να αναπτύξει την ικανότητα διαχείρισης της διαφορετικότητας (ως προς το φύλο, την εθνικότητα, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό) σε σχέση με το άτομο και την κοινότητα. 4. Δημιουργία ενεργού πολίτηΣτόχοι •Η ευαισθητοποίηση, ενεργοποίηση και συμμετοχή του ατόμου σε θέματα υγείας που αφορούν στο ίδιο, στην κοινότητα και στην ανθρωπότητα • Η συνειδητοποίηση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών του • Ως αποτέλεσμα αναμένεται να μπορεί να κάνει υγιείς επιλογές ως προς τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά τα επαγγέλματα και να αγωνίζεται για μια καλύτερη κοινωνία και να διεκδικεί βελτίωση της ποιότητας ζωής. 4. Δημιουργία ενεργού πολίτη- Στόχοι • Εφαρμόζoυν αρχές και δεξιότητες σε σχέση με υγιείς επιλογές ως καταναλωτές • Κατανοούν τη σημασία της οικονομικής και επαγγελματικής αγωγής σε σχέση με τη μελλοντική τους ευημερία • Αναγνωρίζουν και εφαρμόζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους ως μέλη μιας κοινότητας (π.χ. σχολείο, οικογένεια, κοινωνία), σε σχέση με την υγεία. 4. Δημιουργία ενεργού πολίτη 4.1 Αγωγή του καταναλωτή 4.2 Οικονομική και επαγγελματική αγωγή 4.3 Δικαιώματα και υποχρεώσεις 4.1 Αγωγή του καταναλωτή Καντίνα του σχολείου ▫ ▫ ▫ ▫ Αγορά προϊόντων Τήρηση Κανονισμών Υποβολή Παραπόνου Κάνουν εισηγήσεις για την καντίνα 4.1 Αγωγή του καταναλωτή • Επιστολή στο Σύνδεσμο Γονέων • Επιστολή στις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας 4.1 Αγωγή του καταναλωτή • Να διαχωρίσουν και να συζητήσουν τηλεοπτικές ή έντυπες διαφημίσεις σε κατηγορίες όπως: ▫ Διαφημίσεις που νομίζω είναι ελκυστικές για ένα νεαρό. ▫ Διαφημίσεις που νομίζω δεν είναι ελκυστικές ή δεν αφορούν ένα νεαρό. ▫ Διαφημίσεις που προβάλλουν προϊόντα ως μέσο ικανοποίησης κοινωνικών αναγκών. ▫ Χιουμοριστικές διαφημίσεις. 4.1 Αγωγή του καταναλωτή • -Διεξαγωγή έρευνας μεταξύ καταναλωτών για τον τρόπο αντιμετώπισης άδικης μεταχείρισης. • -Επίσκεψη σε κυβερνητικές και μη κυβερνητικές δομές προστασίας του καταναλωτή. Διερεύνηση των τρόπων διαχείρισης παραπόνων των καταναλωτών. 4.2 Οικονομική και Επαγγελματική Αγωγή • Σενάρια και υπόδυση ρόλων διαφόρων επαγγελμάτων • Επισκέψεις σε διάφορους επαγγελματικούς χώρους • Έρευνα για παραδοσιακά και σύγχρονα επαγγέλματα • Συνεντεύξεις από διάφορους επαγγελματίες • Μελέτη περίπτωσης (π.χ. επαγγελματική επιλογή και μελλοντική υγεία) • Συζήτηση σε ομάδες σύγχρονων προβλημάτων εργασίας και απασχόλησης 4.3: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Βασικές κοινωνικές αξίες: Πολιτότητα, σεβασμός, συνεργασία, προσφορά,δικαιοσύνη Ατομικά, πολιτικά , κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα Σύγχρονα τοπικά και παγκόσμια προβλήματα υγείας και ασφάλειας Παράγοντες που προκαλούν τα προβλήματα υγείας και ασφάλειας Η σχέση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στις δημοκρατικές κοινωνίες Δικαιώματα και ευθύνες στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινότητα. Τόποι που προσφέρονται υπηρεσίες υγείας και ασφάλειας Προστασία του περιβάλλοντος και υγεία Η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 4.3: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: • Μελέτη και συζήτηση για τα δικαιώματα του πολίτη, σε σχέση με την υγεία • Έρευνα για το πόσο οι πολίτες της κοινότητας γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, σε σχέση με την υγεία. • Ανάπτυξη δράσεων για τη γνωστοποίηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στην κοινότητα. • Συνεργατική μάθηση- Μέθοδος αντιπαράθεσης • Η λίστα των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στην οικογένεια, στο σχολείο και στην κοινωνία, σε σχέση με την υγεία • Σχέδιο εργασίας για τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού Ιστοσελίδα Αγωγής Υγείας • www.moec.gov.cy/agogi-ygeias Συνεργατική Συναρμολόγηση Χρόνος 50΄ • Κάνουμε 4 ομάδες των 20 • Κάνουμε 4 πενταμελείς ομάδες και κατανέμουμε ρόλους (συντονιστής, γραμματέας, χρονομέτρης, αναγνώστης και εμψυχωτής) • Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να εργαστεί σε μια από τις 4 θεματικές ενότητες του ΝΑΠ με βάση το Μοντέλο Ανάπτυξης Αναλυτικού Προγράμματος Αγωγής Υγείας Συνεργατική Συναρμολόγηση Χρόνος 50΄ • Επιλέγουμε συγκεκριμένους στόχους από την ενότητα (τουλάχιστο δύο) και συζητούμε και καταγράφουμε τρόπους και δράσεις για υλοποίησή τους. Υπενθυμίζουμε τη φιλοσοφία του ΝΑΠ (Συλλογική δράση για περιβαλλοντικές αλλαγές – όχι μόνο ενδυνάμωση του ατόμου). • Η κάθε ομάδα ενημερώνει τις άλλες τρεις ομάδες για τις ιδέες της • Κάνουμε την τελική μας πρόταση που θα παρουσιάσουμε στην ολομέλεια με τις εκπροσώπους μας.