Transcript Eldgosasaga Íslands

Eldgosasaga Íslands
Eldgosaannáll Íslands
Eldfjöll
Eldvirkni á Reykjaveshrygg


Eldvirkni á Íslandi byrjar í
hafinu þar sem
Reykjaneshryggurinn kemur
upp að landgrunninu.
Syðsta eldstöð landsins er í
raun Eldey, SV af landinu,
en hún myndaðist árið 1783
Vestara rek- og gosbeltið
Reykjanes
Reykjanes
3 vestustu eldstöðvarkerfin, Reykjanes,
Trölladyngja og Brennisteinsfjöll eru í eðli
sínu ungar megineldstöðvar, en
kvikuhólfið er ennþá ekki fullmótað
 Síðast gaus á Reykjanesskaga 1223 –
1240, við Bláa Lónið.

Hengill
Hengileldstöðin hefur sprungureinar frá
Selvogi og upp undir Langjökul.
 Mest er virknin nálægt Hrómundartindi.
Síðast gaus í Hengli fyrir 2000 árum, og
mynduðust Nesjavallahraun og yngstu
hraun á Hellisheiði.
 Sandey í Þingvallavatni myndaðist í því
gosi.

Hengill
Hofsjökull


Hofsjökull er einn af
fegustu jöklum landsins.
Kerlingarfjöll eru oft talin
tilheyra eldstöðvarkerfi
Hofsjökuls.
Við kortlagningu á
jöklinum kom í ljós að
þarna er á ferðinni risatór
askja eð 650 metra djúp.
Eystra rek- og gosbeltið
Nær frá Tungnaá í Suðri allt norður til
sjávar í Öxarfirði og á Melrakkaslettu.
 Margar af virkustu eldstöðvum landsins
eru á þessu svæði, hugsanlega vegna
nálægðar við möttulstrókinn undir Íslandi.
 Tungnafellsfökull sem gosið hefur
lparítgosum er vestata kerfi þessa svæðis.

Bárðarbunga.



Gossprungur Veiðivatnasvæðisins sem gaus við
landnám 872 og aftur árið 1480 tilheyra þessu
svæði. Líklega er djúp askja undir Bárðarbungu.
Stærsta hraun sem runnið hefur á nútíma,
Þjóssárharun rann úr Gjáfjöllum. Síðast gaus
norðan Gjáfjalla árið 1862 – 1864.
Talsverð eldvirkni hefur verið á þessu svæði
síðustu ár, og gaus síðast í Gjálp árið 1666
Bárðarbunga
Frá gosinu í Bárðarbungu 1996
Grímsvötn
1913 - Grímsvötn
Grímsvötn
Magnús Tumi
Snið gegnum gosstöðvar og Grímsvötn fyrir og eftir gosið í
október. Ekki hafa verið gerðar neinar mælingar á lögun
hryggjarins sem myndaðist í gosinu en myndin sýnir líklega
stærð og lögun. Matið á magni gosefna og þar með stærð nýja
fjallsins er fengin með því að reikna út magn þeirrar kviku sem
þarf til að bræða ísinn.
Kverkfjöll
Askja í Dyngjufjöllum
Krafla
Suðurlandsgosbeltið

Ekki tilbúið
Hekla



Hekla er 1491 m há hrygglaga eldkeila og er eitt virkasta
og þekktasta eldfjall á Íslandi og gjarnan kölluð Drottning
íslenskra fjalla (ásamt Herðubreið).
Fjallið er staðsett sunnanlands í Rangárvallasýslu og
sést víða að og er auðþekkjaleg – eins og bátur á hvolfi
með breiðar axlir og háan toppgíg. Síðast gaus Hekla í
febrúar 2000. Þá var hægt að spá fyrir um eldgosið 15
mínútum áður en það hófst.
Hekla er fremur ungt eldfjall og er núverandi meginhluti
hennar talinn vera yngri en 2.500 til 7.000 ára gamall.
Fjallið stendur á fremur þykkri jarðskorpu þar sem
Suðurlandsbrotabeltið og Suðurlandsgosbeltið mætast.
Þarna er því mikil virkni í jarðskorpunni, spenna er
hlaðinn í brotbeltinu en undir gosbeltinu liggja kvikuhólf
og -þrær.
Hekla frh


Allstór sprungurein er undir fjallinum sem bendir
til þess að gos hafi verið í gossprungum áður en
fjallið hlóðst upp og kvikuhólf þess myndaðist.
Þessi sprunga sést vel á yfirborðinu og hefur oft
gosið úr henni, en þó líka úr öxl fjallsins, s.s.
utan sprungunnar. Þessari Heklugjá tengjast
fleiri gígar sem hafa gosið í áranna rás, sumir
einu sinni, aðrir oftar.
Fjallið sker sig frá öðrum íslenskum eldfjöllum að
því leyti að kvikuhólf hennar er mun dýpra en í
öðrum fjöllum landsins, eða á um 11 km dýpi í
jarðskorpunni.
Hekla
Hekla forsöguleg gos


Einhver mestu hamfaragos á Íslandi áttu sér stað í Heklu
fyrir 7000, 4500 og 2900 árum. Þá var gosvirkni í Heklu
öðruvísi en nú er. Lengra leið á milli gosa og
sprengivirkni þeirra var mun meiri, en eingöngu kom upp
kísilrík (súr) gjóska og að öllum líkindum runnu engin
hraun í þessum gosum. Ummerki um þessi gos má finna
í formi gjóskulaga sem dreifðust yfir stóran hluta
landsins, einkum í norðurátt.
Það var jarðfræðingurinn Sigurður Þórarinsson sem gaf
þessum gjóskulögum nöfn og nefndi þau H5, H4 og H3,
en af þeim er H3 mesta og útbreiddasta gjóskulagið.
Ummerki hafa einnig fundist um fjórða sprengigosið sem
líklega varð fyrir um 3500 árum en það er þó mörgum
stærðargráðum minna en hin
Eldgos í Heklu

1104 — 1158 — 1206 — 1222 — 1300 —
1341 — 1389 — 1510 — 1597 — 1636 —
1693 — 1766 — 1845 — 1947 — 1970 —
1980 — 1991 — 2000

Hamfarasíða um Heklu
Torfajökull
Eyjafjallajökull
Mýrdalsjökull
Vestmannaeyjar
Öræfajökull
Snæfellsjökull
Mikilvægar Megineldstöðvar í
Jarðsögu Íslands
Hekla
 Mýrdalsjökull
 Askja
 Öræfajökull
 Grímsvötn
 Snæfellsjökull
 Vestmanneyjar
