00 KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİ mutlu
Download
Report
Transcript 00 KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİ mutlu
KARBON MONOKSİT
ZEHİRLENMESİ
YRD. DOÇ. DR. F. MUTLU KUKUL GÜVEN
ACİL TIP AD.
SİVAS
2010
CO
• renksiz, tatsız, kokusuz, non-irritan bir gaz
olup karbon içeren metaryallerin tam
yanmamasından dolayı ortaya çıkar.
• havadan hafif ve düşük
konsantrasyonlarda bile zehirli bir
gazdır.
CO
• 0.96 yoğunluğunda, renksiz, kokusuz
• Hb ile birleşme eğilimi, O2den 250 kat
• Hb + O2 HbO2 (Oksihemoglobin)
• Hb + CO HbCO (Karboksihemoglobin)
• HbO2 + CO HbCO + O2
• Miyoglobine olan ilgisi, O2 den 17 kat
ALEV RENGİ İLE YANMA
ANALİZİ
MAVİ ALEV-TAM
YANMA
PORTAKAL RENGİ
ALEV- EKSİK
YANMAYI VE CO
OLUŞUMU
• SARI ALEV-HİÇ
YAKMA
CO Kaynakları
Çevredeki doğal CO kaynakları
Sigara dumanı
Egzos dumanı
Bina yangınları
Odun-kömür sobaları
Havagazı
Kalorifer kazanları
Metilen klorid
Barbekü
Desfluran
Kullanım Yerleri
Metanol ve Fosgenin kimyasal
imalatında
Plastik sentezinde, organik sentezde
Metallurjide
Asitlerin, esterlerin, hidroksi asitlerin ve
glikolik asitin imalatında
kullanılmaktadır.
Mesleki Risk Grupları
İtfaiyeciler
Araba tamircileri
Madenciler
Çelik endüstrisinde çalışanlar
Propan yakıtlı araçları kullanan işçiler
Kazan dairesinde çalışanlar
• Sigara içenlerde COHb %5-10
düzeyindedir.
• Hb yıkımı sonucunda çok az miktarda
vücutta üretilir.
Havadaki CO oran artıkça daha kısa
sürede ölüm oluşabilir.
Havadaki Oran
Zehirlenme Belirtileri
(Maruz Kalma Süresi)
%0.001 (10 ppm)
ATMOSFERDEKİ ORTALAMA ORANI
%0.01 (100 ppm)
Kendini belli etmez, tesirsizdir.
%0.02 (1.5 saat)
Baş ağrısı ve zehirlenme izleri.
%0.04-0.05 (1 saat) Baş dönmesi, göz kararması, kusma, bilinç kaybı ve daha
fazla maruz kalmada ölüm.
%0.08-0.1 (1 saat)
Şuur kaybı ve daha fazla süre maruz kalınırsa ölüm.
%1 (0.5 saat)
HEMEN ÖLÜM
TOKSİKOLOJİK
MEKANİZMA
Hipoksi
Sitokrom oksidaz inhibisyonu
Lipid peroksidasyon
• CO sitokrom oksidaz inhibitörüdür.
Hücresel oksidoredüksüyonu bozar,
solunum enzimlerini süprese eder.
• HbCO oranı % 10 olana kadar hiçbir
zehirlenme belirtisi görülmez.
• CO hemoglobine oksijenden 230 ile270
kat, myoglobine ise 20 ile 25 kat daha
yüksek affinite ile bağlanır
• Sitokrom aa3 ise oksijenden 9 kat daha
fazla affinite ile bağlanır.
• CO neuroglobine bağlanarak beyin
fonksiyonlarında bozulmaya neden olur.
• Lökositlerin endotele bağlanmasını
arttırarak dokularda iskemiye neden
olurlar.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ
Solunum süresine
CO miktarına
Oluşan HbCO oranına
Kişinin fizyolojik ve patolojik özelliklerine
bağlıdır.
TOKSİK ARALIK
Havada 5000 ppm CO insanlar için 5
dakikada letal
COHb seviyesi % 25 in üzerinde
genelde toksiktir
% 65-70 in üzerinde COHb seviyesi
oksijen
tedavisi yapılmadığı takdirde
öldürücüdür
AKUT
HbCO Oranı
ZEHİRLENME
(Satürasyon yüzdesi)
% 10-30 : Baş ağrısı, baş dönmesi, solunum güçsüzlüğü,
yorgunluk hissi.
% 30-50 : Bulantı, kusma, kaslarda güçsüzlük, uykuya eğilim,
dalgınlık, görmede bulanıklaşma.
% 50-70 : Bilinç kaybı, solunum yetmezliği, kaslarda kramplar,
konvülsiyonlar, tendon ve kornea refleks kaybı,
inkontinans,
pupillalarda ışık reaksiyon yokluğu
% 70-80 : Solunum ve kalp durması ÖLÜM
Hafif Toksisite
Temporal veya frontal zonklayıcı baş
ağrısı
Yorgunluk ve bitkinlik hissi,
Hareket halinde dispne
Mide bulantısı,
Baş dönmesi
Orta Derece Toksisite
Ciddi baş ağrısı
Baş dönmesi
Bulantı-kusma
Senkop
Taşikardi ve Takipne
Bradikardi ve Bradipne
Flushing, siyanoz
Dikkatte azalma, düşünme ve yargıda
güçlük
Ataksi, hallüsinasyonlar
Görmede bulanıklık, kulaklarda çınlama
Kardyiovasküler toksisite
Ciddi Toksisite
Senkop
Konvülzyonlar
Konfüzyon, oryantasyon bozukluğu
Fekal inkontinans
Ventriküler disritmiler
Kardiyorespiratuvar depresyon
Pulmoner ödem
Solunum yetmezliği
Stupor, bilinç kaybı, koma, kollaps ve
ölüm
Geç Dönem Etkileri
Akinetik mutism
Parkinsonizm
Apraksi, agnozi
Görme bozukluğu, kortikal körlük
Amnezi
Depresyon, demans
Psikoz, paralizi, inkontinans
Kore, periferik nöropati
Kişilik değişiklikleri, şiddet, sinirlilik
görülebilir.
Vital Bulgular :Hipotansiyon
Hipertansiyon
Göz bulguları : Retinopati
Görme alanı kaybı
Retinal venöz dolgunluk
Kulak bulguları : Geçici veya kalıcı
duyma kayıpları
Kardiyovasküler Sistem
Bulguları
Taşikardi
Miyokardiyal iskemi
Kardiyak yetmezlik
Ritim bozuklukları
EKG Bulguları
Myokardit
Solunum Sistemi
Takipne
Hiperventilasyon
Dispne
Solunum yetmezliği
Pulmoner ödem
Respiratuvar alkaloz
Diyafragmatik paralizi
Nörolojik Bulgular
Akut etkileri:
Baş ağrısı, baş dönmesi
Oryantasyon bozukluğu
Reflex değişiklikleri
Konsantrasyon güçlüğü
Hafıza kayıpları
Senkop
Serebral ödem
Konvülzyonlar
Koma
Post CO Sendromu
baş ağrısı, bulantı ve
güçsüzlük
halinin maruziyeti takiben 2-3 hafta
kalıcı olması “Post CO Sendromu ”
diye adlandırılmaktadır
Ciddi Geç Nörotoksisite
Oryantasyon bozukluğu
Apati,konfüzyon
Hipokinezi
Akinetik mutism
Ciddi hafıza kayıpları
Geç dönem bilinç kaybı
Yürüme bozukluğu, konuşma bozukluğu
Fekal üriner inkontinans
Periferik nöropati
Tourette sendromu ve Parkinson
sendromu.
Fizik Muayene Bulguları
Maske yüz
Kas tonusunda artış
Kısa adımlarla yürüyüş
Reflex artışı
Klonus
Ataksi
Koreoateotik hareketler
Tremor
Babinski +
CT-MR Bulguları: Özellikle globus pallidusta
olmak üzere bilateral basal ganglia lezyonları
görülebilir. Diffüz beyaz cevherde
değişiklikler, demiyelininazsyon gelişebilir.
EEG Bulguları: Bilateral fronto temporal
alanda yaygın yavaş dalga aktivitesi
görülmüştür
Geç Hafif Nöropsikolojik
Sekeller
Baş ağrısı, baş dönmesi
Anoreksi
Bulantı
Apati, letarji
Hafif kişilik değişiklikleri
Hafıza problemleri ve unutkanlık olabilir
Fiziksel ve nörolojik muayenede pozitif
birşey yoktur,
Tanı için nöropsikometrik test
yapılmalıdır.
Gastrointestinal Sistem Bulguları
Bulantı
Kusma
İntestinal iskemi
Hepatik
Genitoüriner Sistem Bulguları
Hematüri
Albuminüri
Renal yetmezlik
Miyoglobinüri
Akut tubuler nekroz
Hematolojik Bulgular
•
•
•
•
•
•
Trombositopenik purpura
Hemolitik anemi
Polisitemi
Kanamalar
Lökositoz
Atipik lenfositler
Dermatolojik Bulgular
Büllöz lezyonlar ve veziküller
Kiraz kırmızısı deri ve mukoza
Geç lokalize alopesi
Donmalar ve yanıklar
Kas-İskelet Sistemi Bulguları
Muskuler nekroz
Rabdomiyolizis
Kompartman sendromu
Geç hareket bozuklukları
GEBELİK TOKSİSİTESİ
Konjenital anomaliler:
• Yarık damak, yarık dudak
• Telensefalik disginezi
• Konvülzyonlar
• Kalıcı beyin hasarı
• Mental reterdasyon
• Ölü doğum, düşük doğum ağırlığı
• Ekstremite malformasyonları
• Hipotoni, reflex kaybı
• Mikrosefali
• Gebelerde CO intok gebe için daha fazla
risk nedeni değildir ancak fetus için daha
fazla risk söz konusudur.
– Çünkü fetal Hb.nin CO.e afinitesi erişkin
HB.den daha fazladır
RİSK GRUPLARI
İnfantlar ve çocuklar
Gebeler
Yaşlılar
KOAH,iskemik kalp hastalığı ve
anemi hikayesi
Alkol alımı
LABORATUVAR
COHb seviyesi
EKG
Elektrolit, kan şekeri
CPK, Miyoglobin
BUN, kreatinin
LDH, Amilaz
SGOT, SGPT
Arteriel kan gazı
CT-MR-EEG-Nöropsikometrik test
CO ELİMİNASYON YARI
ÖMRÜ
Oda havasında 5-6 saat
%100 oksijen ile 40-90 dakika
HBO (3 atmosfer basınçda) 30
dakikadan az
Fetal CO yarılanma ömrü yaklaşık
anneninkinden 5 kat uzun
TEDAVİ
Hasta zehirlendiği ortamdan
uzaklaştırılmalı
Oksijen
HBO Tedavisi
Hastada daha önce olmuş veya olan
bilinç kaybı
Nörolojik ve metabolik bulgu ve
semptomu olan hastalarda
COHb seviyesi %25-40 ın üzerinde
olanlarda
Kardiyak komplikasyonu olanlarda
Hasta hamile ise
Hamilelikte HBO Tedavisi
Annenin HBO ne ihtiyacı olması
CO in fetotoksisitesinin gösterilmesi
HBO Tedavisinin
Komplikasyonları
Barotravma
Oksijen tokisitesi
Ateş
Klostrofobi
Reversible miyopi
Serebral ödem tedavisi
Pulmoner ödem tedavisi
Asidoz içinde semptomatik tedavi
yapılmalıdır
N-asetil sistein ve allopurinol
tedavileri deneysel aşmadadır
Postmortem Değişimler
Dış Muayene : Yüz kırmızı, şiş
Gözler parlak, Konjonktiva hiperemik
Ölü morlukları kiraz kırmızısı
Postmortem Değişimler
Dış Muayene : Yüz kırmızı, şiş
Gözler parlak, Konjonktiva hiperemik
Ölü morlukları kiraz kırmızısı