ATAKENT AYSEL SALİH BAYSAK ANAOKULU 3-6 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ

3-6 YAŞ DÖNEMİ İŞLEM ÖNCESİ DÖNEMDİR

 3-4 Yaş arası sembolik dönem  4-6 Yaş dönemi sezgisel dönem olarak adlandırılır.

GELİŞİM ALANLARI

 Çocuklar büyürken 4 alanda gelişme gösterirler ve bu alanlar birbirini etkiler sosyal bedensel

Genel gelişim

duygusal zihinsel

ÖRNEĞİN Arkadaşlarıyla top oynamasına fırsat verilen bir çocuk; * Elleri kolları ve bacaklarını kullanarak bedensel yönden gelişir.

* Yaşıtlarıyla bir arada olduğu için sosyalleşir,farklı insanlar tanır,paylaşmayı ve sırasını beklemeyi öğrenir.Bir gruba ait olma duygusu yaşar.

* Topu daha güçlü bir şekilde fırlattığında uzağa gittiğini fark eder,güç ile mesafe arasında bir neden sonuç ilişkisi olduğunu anlar bu da önemli bir zihinsel bir beceridir.

Yapılan her etkinlik tüm gelişim alanlarında önemli beceriler edinmesine olanak sağlar.

Bu dönemde çocuk hala ben merkezciliğin etkisi altındadır.

 Sembolik, yapı-inşa, tek başına, paralel, kooperatif oyunlar oynar  Tek yönlü sınıflama yapabilir,  Toplu monolog görülebilir  Başından geçen olayları anlatabilir,anlatırken hayal ürünü olan olay veya ayrıntı ekleyebilir.

 Hareket eden şeylerin canlı olduğunu düşünebilirler

BEDENSEL VE ZİHİNSEL GELİŞİM

Sağlıklı çocuk ,hareketlidir,yaşından beklenen oranda boyu uzar, kilosu artar  Bu yaşlarda ortalama  Boy : 85 - 130 cm.

 Kilo : 8 - 30 kg.

Yılda ortalama: 2-2.5 kg kilo alır, 6-8 cm uzar

Sağlıklı bir çocuk aynı zamanda neşeli, mutlu ve huzurlu çocuktur. Bu bağlamda çocuğun sağlıklı olması sadece boy, kilo gibi fiziksel değil; ruhsal açıdan da iyi olmasını gerektirir.

Sizce çocuğun sağlıklı mutlu ve kendine güvenen bir şekilde büyüyebilmesi için neler gereklidir?

!!!

 Çocuğun önemsendiği ihtiyaç ve isteklerinin dikkate alındığı bir ev ortamı  Dengeli ve yeterli bir şekilde beslenmesi  Şiddetten uzak tutulması,  Yaşına ve gelişimine uygun oyunlar oynamasına fırsat verilmesi,  Uygun eğitim ihtiyacının karşılanması,  Düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçirilmesi gereklidir.

ÇOCUĞUN FİZİKSEL BÜYÜMESİNDE AİLENİN ROLÜ  Sağlıklı yani dengeli ve yeterli beslenme ihtiyaçlarının karşılanması ve bu şekilde yeme kültürünü kazanmasına yardımcı olma.

Örneğin : Sabah öğrenilmesi….v.b.

yapılan kahvaltının  Doğru gıdaların alınmasına özen gösterilmesi.

öneminin  Düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçmelerinin sağlanması.

Örneğin : Çocuğun dişlerinde problem olmadığını düşünseniz bile diş kontrolü yaptırmak.

 Vücut ile diş bakım temizliğini alışkanlık haline getirmelerini sağlama.

DİKKAT !

 Çocuğumuz yaşıtlarından çok farklılık gösteriyorsa gelişim uzmanına başvurmalısınız. ( Boyu hiç uzamıyorsa (endokrolog), hiç kilo almıyorsa ya da aşırı kiloluysa diyetisyene danışmanız gerekebilir.)

Zihinsel ve Bilişsel Gelişim

Ayrıntıları dikkate almadan genel olarak algılar ve ilişkisiz obje ve kavramları bütünleştirir.

Zihinsel kıyaslama yapamaz.

Miktar, ağırlık ve sayı ilişkilendirmesini anlayamaz.

Sınıflama ve gruplandırma yapamaz.

Çocuğun gelişiminin sağlıklı olması aynı zamanda beyin gelişiminin sağlıklı olmasına bağlıdır.

Beyin anne karnındayken gelişmeye başlar doğumdan sonra da gelişmeye devam eder.

Beyin sinir hücrelerinin birbiriyle bağlantı kurmasıyla çalışır Yeni doğmuş bir bebekte bir yetişkinde olduğundan daha fazla sayıda sinir hücresi vardır.

Sinir hücreleri kullanılmadığında zaman içinde yok olur

Çocuğa küçük yaştan başlayarak ne kadar fazla öğrenme fırsatı sunarsanız beynin çalışmasını sağlayan hücrelerin harekete geçmesini ve sayısının artmasını da o kadar sağlayabilirsiniz.

BEYİN GELİŞİMİNİN SAĞLIKLI OLABİLMESİ İÇİN;  Çocuğun stresten yaşaması gerekir.

, şiddetten uzak bir ortamda  Aile ortamında veya toplumda şiddet ve stres ne kadar artarsa çocuğun beyin gelişimi bundan o derece kötü etkilenir.  Şiddet ve stresin olduğu ortamlarda beyindeki hücrelerinin bağlantılarının sayısı azalır. Korku ve endişe nedeniyle çocukların beyin gelişimi olumsuz etkilenir

ÇOCUKLARIN ZİHİNSEL BECERİLERİNİ DESTEKLEMEK AMACIYLA NELER YAPABİLİRSİNİZ?

 Çocukların öğrenmesini desteklemek için farklı ortamlar sunabilirsiniz.

 Kavramları öğrenmeleri için nesnelerin özelliklerine dikkat etmesini sağlayabilirsiniz.

 Kelime hazinesini geliştirmek için farklı faliyetler desteklenebilir ve gerçekleştirilebilir.

 Hatırlama becerisini geliştirmek amacıyla yakın geçmişteki olayla ilgili çeşitli sorular sorarak ince detayları zihninde canlandırmasını sağlayabilirsiniz.

 Bazı yaşadıklarını hatırlatmak amacıyla sohbet edebilirsiniz.

 Sordukları sorulara mutlaka açıklayıcı doyurucu cevaplar vermelisiniz.

 Sorun çözme becerisini desteklemelisiniz.

Fiziksel Gelişim ve Hareket Gelişimi:

 Oyun çağına giren çocuk, motor becerilerinin gelişmesiyle çevre üzerinde egemenlik kurmakta ve bunu giderek genişletmektedir.

 Merdivenlerden yukarı ayak değiştirerek çıkar ancak inerken her basamakta iki ayağını bitiştirir.

 Çocuk bahçesinde veya anaokulundaki aletlere çeviklikle tırmanabilir.



Pedalları kullanarak 3 tekerlekli bisiklete binebilir.



Parmak ucunda durabilir ve yürüyebilir.



Ellerini işbirliği içinde ustaca kullanabilir.



Makas kullanabilir.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim:

 Yavaş yavaş çevreyi keşfetmekte ve çevre üzerinde bir denetim gücü kazanmaktadır.

 Cinsel-benlik duygusunun başladığı, cinsel rollerin belirlendiği bir dönemdir.

 Grup halinde oynarken konuşmak ve oynamak istedikleri arkadaşlarını seçmeye başlarlar.

 Giderek daha olumlu ve dengeli bir birey haline dönüşmeye başlar.  Öfkelerini genelde eşyaya yöneltirler.

 Günlük hayatta yaşadıklarını oyun içinde oyuncaklarına uygulayarak rahatlar.

 Olumlu bir tavır içine girer ve insanlara sevgiyle ve güvenle yaklaşır.

 Oyuncak, şeker gibi nesneleri paylaşma anlayışı gelişmiştir.

4- Algısal Gelişim

 Konuşurken ses tonunu duruma göre değiştirir, yükseltip alçaltır.

 Adını, soyadını, cinsiyetini ve yaşını söyleyebilir.

 Öyküleri büyük bir istekle dinler; en çok sevdiklerini defalarca dinlemek için ısrar eder.

Bildiği birkaç çocuk şiirini ezbere okuyabilir ve çocuk şarkıları söyleyebilir Cinsiyetini ve cinsel rollerini öğrenir.

Bazı durumları sembolize ederek, gerçekmiş gibi yapar.

5) Dil Gelişimi

 Cümleler daha dramatik hale gelir.  Aralarında neden-sonuç ilişkisi bulunan düşünceler tek bir cümleyle ifade edilebilir.

 Konuşmalar ben merkezlidir. Oynarken ya da çalışırken dinlenip dinlenmediğini önemsemeden kendi kendine konuşur.

 Konuşurken başkalarının görüş açısını dikkate almazlar.

 300 civarında kelime bilir ve yeni kelimelere karşı ilgi duyar  Kendi kendine çok uzun süren konuşmalar yapar.

 "Ve" bağlacını yerinde kullanır.

 Geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek kavramlarını anladıkça zaman belirten sözcükler kullanmaya başlar .

4-5 Yaş Arası Gelişim Özellikleri:

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim:

 İsteklerinin anında yerine getirilmemesini anlayışla karşılamayı öğrenmeye başlar.

 Kendi dışındaki dünyanın kuralları olduğunu ve başkalarının hak ve istekleri olduğunu öğrenir.  Beklemeyi öğrenir . İsteklerinin bazılarına er yada geç kavuşacağına inanır.

 Hayali hikayeler anlatmaktan hoşlanırlar.

 Değişken bir görünüm sergilerler. Genellikle yarım bırakılan bir şeye karşı duyarsızdır.

 Sorgu çağı 4 yaşında oldukça yüksek düzeye ulaşır.  4 temel rengi uygun şekilde eşleştirip isimlerini söyleyebilir.  Çocuk hala miktar, ağırlık ve sayı ilişkilendirmeyi anlayamaz. Ve hala sınıflama ve gruplandırma yapamaz.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim

 Daha bağımsız ve oldukça inatçıdır; kendi isteğiyle hareket eder.

 İsteklerine karşı gelindiğinde, yetişkinlerle uygunsuzca, konuşabilir ve oyun arkadaşlarıyla kavga edebilir.

 Konuşma ve etkinliklerinde mizah anlayışını sergiler.

 Dramatik oyunu ve çeşitli giysiler giyip kılıktan kılığa girmeyi çok sever.  Evin dışında, eline geçirebildiği, işe yarar her türlü malzemeyle bir şeyler üretmeye, oluşturmaya çalışarak yaratıcılığını sergiler.  Paylaşma ve oyun sırasında sıra bekleme anlayışı gelişmiştir.  Küçük kardeşlerine ilgi gösterir, sevgiyle yaklaşır.  Çocuk kendisiyle oynayacak bir ya da iki arkadaşını seçmeye başlar. Bu dönemde seçtiği arkadaşları her iki cinsten de olabilir.

4) Algısal Gelişim

 Yakın geçmişteki olayları, deneyimler ve olup bitenler arasında ilişki kurarak anlatır.

 Nesnelere dokunarak, nesne-sözcük arasında birebir eşleme yapar, dört veya beşe kadar sayabilir.

 Dört temel rengi uygun  biçimde eşleştirir ve isimlerini söyleyebilir.

Uzun öyküleri dinler ve gerçekte var olanla düş ürününü zaman zaman karıştırarak anlatır.

5) Dil Gelişimi

 4 yaşındaki çocuk bir yetişkin gibi konuşur.

 Hiç durmaksızın "Neden?", "Ne zaman?", "Nasıl?" ve "Niçin?" sorularıyla sözcüklerin anlamlarını ve olayların nedenlerini ısrarla sorar.

 Bildiği birkaç çocuk şiirini ezbere okuyabilir ya da çocuk şarkılarını doğru olarak söyleyebilir.

 Adını, soyadını ve çoğunlukla yaşını söyleyebilir.  Şakalardan, fıkralardan zevk alır, uygunsuz sözlerden, ifadelerden ve argodan hoşlanır.

5-6 YAŞ ARASI GELİŞİM ÖZELLİKLERİ:

1) Fiziksel Gelişim ve Hareket Gelişimi:

   Kas hakimiyeti tam anlamıyla gelişmiştir.

İnce bir çizgi üstünde kolaylıkla yürüyebilir.

Tırmanma, kaydıraktan kayma, sallanma, gibi daha pek çok hareket becerisinde etkinleşmiş, ustalaşmıştır.

Hareketlerini müziğin ritmine uydurabilir.

 Bir nesneyi her iki eliyle sımsıkı tutar; kavrayışı epeyce güçlüdür.

 Kabul edilmiş kurallara uyar; örneğin oyunda üstlenilen görev, rol veya puanlamayı gerektiren oyunlar da dahil, çeşitli top oyunlarını başarıyla oynayabilir.

 Yazıp çizerken, resim yaparken, kalemleri ve boya fırçalarını ustaca kullanır

.

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim

 Parça ile bütünü aynı zamanda düşünemez.

 Zihinsel kıyaslama yapamazlar.

 Eylemlerinde, bakış açılarında, düşüncelerinde benmerkezcidir.

 Nesnelerin görüntüsünün etkisi altında kalır

 Sınıflama ve gruplandırma  yapamamaktadır.

4 yaş çocuğu yarım bırakılan bir şeye karşı duyarsızken, 5 yaş çocuğu başladığını bitirmeyi sever.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim

 Bu dönemde çocuk daha bilgili ve olgun bir birey görünümündedir.

 Çevresine karşı dostça bir yaklaşım içerisindedir.

 En belirgin özellikleri arasında yeterli ve dengeli oluşu gelmektedir.

 Yaşadığı kültür çevresine uyum gösterir.

 Dikkatlidir.

 Kendi kendini eleştirir. Fakat kendine güveni de vardır..

 Yüksek derecede toplumsallaşmış bir birey görünümündedir.

 Ne kendisiyle, ne de çevresiyle çelişki halindedir. Ailesine, okula ve topluma uyumu belirgin bir biçimde artmıştır.

 Kritik durumlarda soğukkanlı olmayı başarır.

 Sıkıntı içinde olan arkadaşlarının duygularını paylaşmaya, onları rahatlatmaya çalışır.

 Söylenenlere inanır, uyar, belleği güçlüdür

 Zaman zaman karanlıktan ve kaybolmaktan korkabilirler.

Grup oyunlarını tercih eder. 2-3 arkadaşıyla birlikte oynar. Küçüklerini  korurlar. Ev dışında daha mutlu olurlar.

Arkadaşlarını kendi seçer.

 Arkadaşlarıyla çoğunlukla işbirliği yapar.

 Oyunda kurallara uyulması ve dürüst olunması gerektiğini anlar.

4) Algısal Gelişim

 Ezbere şiir okumaktan ya da çocuk  şarkıları, çeşit çeşit tekerlemeler söylemekten çok hoşlanır.

Kendisine öykü okunmasına veya anlatılmasına bayılır.

 Sonradan kendi başına ya da arkadaşlarıyla birlikte öyküyü tüm ayrıntılarıyla oyunlarında canlandırır.

 Kitaplara giderek daha fazla ilgi duymaya başlar.

 Somut isimleri, nesneyi kullanarak tanımlar.

 Hiç durmadan soyut sözcüklerin anlamlarını sorarlar ve bu sözcükleri yerli yersiz kullanırlar.

 Şaka-fıkra, bilmece ve tekerleme gibi söz oyunlarından zevk alırlar.

 Saat kavramı gelişmiştir; saatin günlük programla ilişkisini anlayabilirler.

5) Dil Gelişimi:

 Kendi eylemlerini düzenlemedeki sözcük gücü, başkalarını yönetmedeki gücünü de ortaya çıkarır.

 Sürekli konuşmak ister. Yetişkinler gibi uzun cümleler  kurmaya çalışır.

Bilgisini arttırmak için sorular sorar.

 Dilbilgisi kurallarına uygun konuşur.

 Olayları ve masalları, konuların sırasını bozmadan anlatır.

  Her şeyin neden ve niçini ile ilgilenir.

Söylemek istediğini dile getirmeden önce  düşünür, sonra söyler.

Adını, soyadını, yaşını, ev adresini bilir.