Transcript 21-22 Ocak Tarihli Deniz Ticareti Hukuku Dersi İçin Slaytlar

Deniz Ticareti Hukuku
21-22/1/2013
.
Deniz Ticareti Sözleşmeleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
I. Sistematik
1. Yatırım (altyapı) sözleşmeleri
a) Gemi Edinme Sözleşmeleri
b) Bakım, Seyrüsefer ve Koruma Sözleşmeleri
2. Kazanç Sözleşmeleri
a) İşletme (Devir) Sözleşmeleri
b) Eşya Taşıma (Navlun) Sözleşmeleri
c) Yolcu Taşıma Sözleşmesi
ç) Diğer Kullanma ve Yararlanma Sözleşmeleri
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
(1/12)
• A) Giriş
• Hızla gelişen sektör - Türkiye Doğu Akdeniz’de
öne çıktı - Tuzla ve yeni bölgeler
• İng. Shipbuilding Contract/Agreement
• TTK’da özel hüküm yok
• → Basılı (matbu; tip) sözleşmeler (formlar), örn:
• SAJ (The Shipbuilders' Association of Japan) /
AWES (Association of European Shipbuilders
and Shiprepairers) (İngiliz Hukuku etkisinde)
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
(2/12)
B) Tarafları ve Konusu
Gemi inşa ve teslimi / ödeme
TBK m. 470: Yüklenici – İşsahibi (“İS”)
TTK m. 986 vdm, 1013: “Tersane Sahibi”
(“TS”)
• = Contractor (AWES), Builder (SAJ)
• İS = Purchaser (AWES), Buyer (SAJ) →
Sebep?
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
(3/12)
• → İngH : satış! “şeklen inşa sözleşmesi,
ama hukuken satış” [McDougall v.
Aeromarine (1958) 2 Lloyd’s Rep. 345];
Sale of Goods Act (1979) uygulanır.
• → TürkH (= İsvH):
• Malzemenin / projenin İS tarafından verilip
verilmemesine göre çeşitli seçenekler
• → Eser Sözleşmesi kitaplarından tekrar!
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
•
•
•
(4/12)
C) Yapının Mülkiyeti
Teslim aşamasına kadar “yapı” kimin?
E-TTK: çelişkili hükümler
SAJ 7(5): TS
AWES 8: tarafların seçimi
TTK: İS
Örn. m. 986 f. 1 veya m. 990 f. 1 c. 1’deki
cümle kalıpları: “malik veya TS”.
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
(5/12)
• Teşvik mevzuatı: TS (İS’nin olsa bile)
• Uygulamada sorun:
• TS’nin aczi veya iflası hâlinde alacaklılar
yapıyı haczettirebilir mi?
• “Aleniyet” için çözüm: ?
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
•
(6/12)
Ç) Yapının Tescili
SAJ, AWES: hüküm yok
TTK m. 986 f. 1: maliğin istemi yeterli
= Son derece önemli yenilik
= Yalnızca mülkiyetin aleniyeti için tescil
serbest bırakıldı.
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
(7/12)
• D) Teslim etme borcu / teslim alma (=
tesellüm) hakkı
• TS: teslim etme borcu → yaptırım?
• İS: teslim alma edimi = ??? (TBK m. 484)
→ yaptırım?
• Dikkat: Uygulama (AWES ve SAJ): teslim
ve tesellüm = borç!
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
(8/12)
• E) Tekeffül
• 1. Geminin hızı, yakıt tüketimi ve yük
taşıma kapasitesi (AWES 5 ve SAJ 3)
• Aykırılık: Liquidated damages = ceza
koşulu → TBK m. 179
• Dikkat: TTK m. 22 f. 1 → TBK m. 182 f. 3
uygulanmaz → tenkis yok
• Belli orandan sonra: dönme.
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
•
•
(9/12)
2. Ayıba karşı tekeffül (genel)
SAJ (9(1)): 12 ay → teslimden başlayarak;
AWES (12(a)(ii)): taraf seçimi
Yaptırım:
Tamir / masraf (SAJ 9; AWES 12)
Genel hükümler: → Eser Sözleşmesi
kitaplarından tekrar!
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
(10/12)
F) Ücret
1. Muacceliyet
TBK m. 479 f. 1 → teslim
Gemi: taksit (AWES 7(b), SAJ 2 f. 4) →
karşılıklı garanti mektupları veya akreditif
• 2. Miktar
• TBK m. 480 f. 1 → götürü
• Uyarlama = escalation (f. 2).
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
•
•
•
3. Güvence
TS’nin alacakları için
“Kanuni ipotek hakkı” (TTK m. 1013)
Yalnızca TS
Sicile tescil: hangi siciller?
Yabancı bayraklı gemiler?
Tamamlayıcı: TMK m. 895-897.
(11/12)
II. Gemi İnşa Sözleşmesi
•
•
•
•
(12/12)
G) Force majeure
TS: AWES 6(d) / SAJ 8(1): katalog
= Kalıcı ve geçici ifa imkânsızlığı
→ TBK m. 112 ve m. 119 f. 2
somutlaştırılıyor:
• Beklenmedik haller / mücbir sebepler
önceden kararlaştırılıyor.
• Dikkat: uygulamada çok yaygın, sorun:???
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(1/12)
• A) Giriş
• SatıM / SatıŞ ??
• E-BK m. 182: → “satıM” - TBK m. 207:
“satıŞ”
• E-TTK m. 25 b. 5 ve m. 1133, TTK m. 23
→ “satıŞ”
• Gemi satışı: TTK’da özel hüküm çok az.
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(2/12)
• Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi
İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanun (RG: T:
14/1/1982, Sayı: 2581) ve TUGS-K → gümrük
vergisi ve diğer ithalat vergilerinden muafiyet →
ithalat patlaması → satış sözleşmesi
• Basılı sözleşmeler: Saleform 1993 ve
Nipponsale (Memorandum of Agreement =
“MoA”) → İngiliz Hukuku’nun etkisi
• Kaynakça: KA, TTK m. 867-871 Hükümlerinin
Tarihçesi ve Gemi Satım Sözleşmelerine
Uygulanması, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e
Armağan, Ankara 2003, s. 357-389.
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(3/12)
• B) Tarafları ve Konusu
• Satıcı (“SC”) (sellers) ve alıcı (“AC”)
(buyers)
• Geminin mülkiyetini ve zilyetliğini devir /
semen ödeme
• → Borçlandırıcı işlem
• Basılı sözleşmeler aynı şekilde.
III. Gemi Satış Sözleşmesi
•
•
•
•
(4/12)
C) Semen ve Pey Akçesi
Sebestçe belirlenir
Banka masrafları → AC (Saleform’93 satır 26);
Kapora (deposit) (Saleform’93 m. 2; Nipponsale
m. 2) =
• Semenin %10’u ortak hesaba, faiz → AC;
• AC ifa etmezse SC’ye ait (Saleform’93 m. 13
satır 237; Nipponsale’93 m. 14)
• = Pey akçesi = bağlanma parası (TBK m. 177)
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(5/12)
• Ç) Hasarın Geçişi
• E-TTK m. 870 → E-BK m. 183: Sözleşme
kurulunca!
• Uygulama: teslimle geçer (Saleform’93 m. 11;
Nipponsale’93 m. 9)
• Teslimden önce geminin tam zıyaı → pey akçesi
faiziyle birlikte AC’ye iade (Saleform’93 m. 5(d);
Nipponsale’93 m. 8) = eski yasal kural daima
değiştiriliyordu
• TTK: Gemi taşınır olduğundan (TTK m. 936 f. 1)
TBK m. 208 f. 1 = zilyetlik geçince!
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(6/12)
• D) Tekeffül
• 1. Zapta karşı
• Aynî (GAH) ve kişisel yük ve borçtan
“temiz” (Saleform’93 m. 9; Nipponsale’93
m. 13)
• GAH rehni → herkese karşı ileri sürülebilir
(TTK m. 1321 f. 5, 1926/1993
Sözleşmeleri) → çözüm: TTK m. 1326 f. 2
b. (b) = tescilden başlayarak 60 gün.
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(7/12)
• 2. Ayıba karşı
• Sözleşmeyle kaldırılır (Saleform’93 m. 11;
Nipponsale’93 m. 5, satır 98-99)
• Geçerli?
• TBK m. 221 (= TBK m. 115 f. 1): “Ağır
kusur” (= kast ve ağır ihmal) dışında
geçerli.
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(8/12)
• E) İfa
• “Aynı anda ifa” günü → “closing” (kapanış,
bitirme) tarihi
• SC’nin teslim edeceği belgeler (Saleform’93 m.
8; Nipponsale’93 m. 3)
• Temel belge: “Bill of Sale” (“BOS”) (Saleform’93
m. 8(a); Nipponsale’93 m. 3(a))
• → TTK m. 1001 f. 2’de öngörülen belge
• AC’nin teslim edeceği belgeler: kararlaştırılır
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(9/12)
• Aynı anda ifa:
• Geminin fiilen teslim edileceği (= zilyetliğin
nakledileceği yer) (“place of delivery” = teslim
yeri) (Saleform’93 m. 5(b) satır 57-58;
Nipponsale’93 m. 4(a))
• Semenin ödeneceği ve geminin mülkiyetinin
nakledileceği yer (“place of closing” = ifa yeri)
(Saleform’93 m. 8 satır 176; Nipponsale’93 m. 3
satır 40)
• Teslim/tesellüm hakkında “Protocol of delivery
and acceptance” (Teslim ve kabul tutanağı)
(Saleform’93 m. 8 satır 197-199)
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(10/12)
• F) Temerrüt
• TBK yerine basılı sözleşmeler:
• (1) AC temerrüdü: fesih + tazminat (kusur
aranmaz), pey akçesi satıcıya ait
(Saleform’93 m. 13)
• (2) SC temerrüdü: fesih + tazminat (kusur
aranır) pey akçesi iade (Saleform’93 m. 14
satır 253-254)
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(11/12)
• (3) Mücbir sebep (“force majeure”)
sebebiyle geminin tesliminde temerrüt:
sözleşme hükümsüz (Nipponsale’93 m. 8).
III. Gemi Satış Sözleşmesi
(12/12)
• G) Mülkiyetin Geçişi
• Dikkat: kanunlar ihtilafı kuralları
• TTK m. 996 f. 1: Türkiye’de kayıtlı gemi ve
yapılar = Türk Hukuku = TTK m. 1001 f. 12
• MÖHUK m. 22: Yabancı sicilde kayıtlı
gemiler = sicili tutan Devlet’in Hukuku
• GSS ve mülkiyetin geçişi farklı olabilir.