Emocje, uczucia i afekt

Opracował: Michał Kaliski

• 1. Emocje • 2. Uczucia • 3. Afekt Spis treści

• 1. Emocje • 2. Uczucia • 3. Afekt Spis treści

• • • • • •

Emocje

• 6 emocji podstawowych (Ekman, 1972) Ekman po 30 latach badań kultur podał listę emocji uniwersalnych wyrażanych głównie mimiką twarzy i gestami Gniew Zaskoczenie Niesmak Strach Szczęście Smutek

Emocje

• 6 emocji podstawowych Mikroekspresje twarzy (Duchenne, XIX w.) nie da się podrobić szczerego uśmiechu, gdyż m. okrężny oka

(orbicularis oculi muscle)

nie podlega działaniu woli

Emocje

• Neuronalne korelaty emocji podstawowych Układ limbiczny: (struktury korowe + podkorowe) kora zakrętu obręczy kora śród- i około-węchowa wzgórze podwzgórze - hipokamp - sklepienie ciało suteczkowate jądra migdałowate

Emocje

Emocje

• Emocje jako obwody przetrwania:

Rethinking emotional brain

(Le Doux, 2012) > obwody emocjonalne, oraz odpowiadające im funkcje u zwierząt występują także u ludzi > główną funkcją emocji jest przetrwanie osobnika > stąd połączenia z obwodami odpowiedzialnymi za: obronę organizmu, dystrybucję energii i składników odżywczych, - bilans wodny organizmu, termoregulację reprodukcję

Emocje

• Emocje jako obwody przetrwania:

Rethinking emotional brain

(Le Doux, 2012) > połączenie systemu emocjonalnego z systemami: sensorycznym kognitywnym modulującym pamięciowym motywacyjnym => zachowania instrumentalne (celowe)

Emocje

• Emocje jako obwody przetrwania:

Rethinking emotional brain

(Le Doux, 2012) > skutki działania emocji: odpowiedzi AUN odpowiedzi hormonalne generowanie zachowań wrodzonych generowanie zachowań instrumentalnych (poprzez powiązanie z układem motywacyjnym)

• 1. Emocje • 2. Uczucia • 3. Afekt Spis treści

Uczucia

stanowią świadomą interpretację emocji powstają w wyniku skojarzenia stanu emocjonalnego z obrazami umysłowymi (obraz ciała właściwego + obraz czegoś innego) wyrażają ustosunkowanie człowieka do elementów otaczającej go rzeczywistości

Uczucia

• Ta sama emocja, będąca reakcją organizmu na bodźce – może zostać zinterpretowana jako różne uczucia w zależności od sytuacji. • Przykładowo zespół reakcji organizmu związany ze wzrostem poziomu adrenaliny, przyspieszonym tętnem i odpowiednim pobudzeniem układu nerwowego może być interpretowany (uświadamiany) jako strach, lęk, obawa lub panika w zależności od nasilenia emocji oraz rozpoznania wywołujących ją bodźców

Istnieje wiele rodzajów uczuć i mogą być one mieszanką różnych emocji podstawowych

Uczucia

• Nerwowy mechanizm przeżywania uczuć uwzględnia: neuronową reprezentację stanu ciała aktywność stref konwergencji (poczucie związku przyczynowo-skutkowego) reprezentację świata zew. (modyfikowaną przez reprezentacje ciała wchodzącego w interakcje z otoczeniem)

• 1. Emocje • 2. Uczucia • 3. Afekt Spis treści

Afekt

•

Afekt

jest chwilową, pozytywną lub negatywną reakcją organizmu (wegetatywną, mięśniową, doznaniową) na jakąś zmianę w otoczeniu lub w samym podmiocie • Za sprawą procesów neurohormonalnych powoduje on tendencję do/od spostrzeganego lub pomyślanego obiektu, zbliżanie/oddalanie i bywa odczuwany jako przyjemność/przykrość

Afekt

•

Afekt

ma charakter zmysłowo-ruchowy, i jak wszelkie procesy automatyczne aktywizowany jest w całości, w odpowiedzi na warunki spustowe • Choć relatywnie słaby, może wiązać się z pobudzeniem o różnej sile • Afekt zostaje wzbudzony, zanim nastąpi poznawcze opracowanie sytuacji, zanim włączy się świadoma kontrola

Afekt

Dwa mechanizmy aktywacyjne układu siatkowego:

Aktywacja toniczna

zależy od systemu noradrenergicznego i wiąże się z afektem negatywnym, odczuwana jest jako napięcie

Aktywacja fazowa

zależy od systemu dopaminergicznego i łączy się z afektem pozytywnym, odczuwana jest jako energia

Afekt

• Neuronalne podstawy afektu: długotrwałe projekcje dopaminergiczne, sięgające struktur korowych, należy wiązać z nastrojem lub emocją afekt trwa krótko, a zatem angażuje przede wszystkim starsze struktury mózgowia

bibliografia

• J. Le Doux,

Rethinking the emotional brain

, Neuron 73, Feb. 23, 2012, p. 653-676 • A. Kolańczyk,

Serce w rozumie. Afektywne podstawy orientacji w otoczeniu,

GWP, Gdańsk 2004 • A. Damasio,

Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg,

Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2011 • • http://pl.wikipedia.org/wiki/Emocja http://www.is.umk.pl/~duch/Wyklady/Mozg/07-3 limbiczny.htm