Transcript Emocje i Motywacje

Emocje i Motywacje
Michał Białek
Co to jest emocja?

Jest zwykle wynikiem świadomej lub
nieświadomej oceny zdarzenia jako istotnie
wpływającego na cele lub interesy
podmiotu
Co to jest emocja?

Istotą emocji jest uruchomienie gotowości
do realizacji programu działania. E
uruchamia priorytet dla określonego
działania, któremu nadaje status pilnego.
Tym samym program taki może
przeszkadzać w realizacji innych, aktualnie
wykonywanych programów.
Co to jest emocja?

Jest zwykle doświadczana jako szczególny
rodzaj stanu psychicznego. Często
towarzysza jej lub następują po niej zmiany
somatyczne, ekspresje mimiczne i
pantomimiczne oraz reakcje o charakterze
behawioralnym.
Emocje podstawowe:

Wrodzone, wspólne wszystkim ludziom
Białek, Bierko, Doliński,
Fudała

Badanie ekspresji emocji
 Grupa Irakijczyków i Polaków
 Emocje obrazowe, werbalne oraz
polisensoryczne
Białek, Bierko, Doliński,
Fudała
Istotne statystycznie różnice wystąpiły przy
określaniu trafności rozpoznawania konkretnych
emocji (radość, smutek, strach, złość).
Uczestnicy badania najwięcej błędów popełniali przy
rozpoznawaniu smutku i strachu.
Najmniej problemu sprawiało rozpoznanie radości i
złości
Emocje podstawowe:

Ekman:
 Zdziwienie, szczęście, gniew, strach, wstręt,
smutek
Emocje podstawowe:

Tomkins:
 Zdziwienie, zainteresowanie, radość,
wściekłość, strach, wstyd, udręka
Emocje

Różne emocje maja inne podłoże mózgowe
– uszkodzenie (np. ciała migdałowatego)
może uszkodzić identyfikowanie strachu i
smutku, nie uszkadzając percepcji innych
emocji
Emocje

Emocje pozytywne i negatywne nie są
przeciwstawne, ale mogą występować
równocześnie, np. radość i złość
Jamesa i Langego
Wydarzenie
Reakcja instrumentalna
______________
reakcja wisceralna
Interpretacja bodźców
fizjologiczno behawioralnych
EMOCJA
Cannona i Barda
Wydarzenie
informacja przetwarzana
przez wzgórze i
przesyłana do kory i
do ciała
Ocena wydarzenia
przez korę
EMOCJA
reakcja
instrumentalna
Schachtera-Singera
Wydarzenie
poznawcza ocena
wydarzenia
EMOCJA
reakcja instrumentalna
--------------------reakcja wisceralna
poznawcza ocena
reakcji
fizjologicznych
nieinterpretowane
reakcje
fizjologiczne
Koncepcja Emocji Lazarusa:

Emocja – proces, stanowiący efekt
specyficznej relacji między organizmem
a środowiskiem. Pojawiają się one w
takich układach relacji, które są dla
jednostki źródłem potencjalnych
korzyści lub szkód.
Kora czuciowa
Droga ogólna
Droga dolna
Wzgórze
czuciowe
Bodziec
emocjonalny
Ciało
migdałowate
Reakcja
emocjonalna
Gdy CIAŁO MIGDAŁOWATE zostaje zniszczone, zwierzęta i
ludzie tracą umiejętność odczytywania emocjonalnego znaczenia
bodźców, choć nie tracą zdolności spostrzegania danych
bodźców jako obiektów, bo
POSTRZEGANIE obiektu i jego EWALUACJA są oparte o
informacje przetwarzane przez mózg oddzielnie.
Bodziec wywołuje w mózgu rozpoczęcie procesu wartościowania,
zanim systemy spostrzegania w pełni przetworzą bodziec.
Jest zaprawdę możliwe, że
- twój mózg będzie wiedział, co jest dobre a co złe,
- zanim ty dowiesz się szczegółowo, co to jest.
Mechanizmy mózgu, które wywołują emocje są związane
z różnymi strukturami mózgu, ale AFEKT jako składowa emocji
pochodna jest od procesów wzbudzanych w obszarze ciała
migdałowatego.
PODSUMOWANIE
(1) Droga DOLNA (poczynając od receptorów)
* połączenia wzgórze - ciało migdałowate
* afekt PIERWOTNY, bo poprzedzający rozpoznanie bodźca
(tj. odzwierciedlenie bodźca w świadomości)
* afekt NIEŚWIADOMY, wyznaczający bezwiedne reakcje
(2) Droga GÓRNA (poczynając od receptorów)
* połączenia wzgórze - KORA - ciało migdałowate
* afekt WTÓRNY, bo wzbudzany po rozpoznaniu bodźca
* afekt ŚWIADOMY, towarzyszący świadomej ocenie bodźca
(3) INTERAKCJE impulsów biegnących drogą dolna i górną:
Wpływ impulsów z drogi dolnej (powstających wcześniej)
na przebieg procesów przebiegających drogą górną oraz wpływ procesów
powstających drogą górną na reakcje afektywne
(4) Droga KORA – ciała migdałowate
Procesy umysłowe jako źródło reakcji emocjonalnych
Hipoteza sprzężenia
zwrotnego z wyrazu twarzy

W wyniku celowej zmiany wyrazu twarzy
zmieniają się faktycznie odczuwane emocje,
trzymanie ołówka w poprzek w ustach
poprawia nastrój, trzymanie „w dzióbku”
nastrój obniża
Eksperyment SchachterSinger
1.
2.
3.
wstrzyknięcie epinefryny lub placebo
posadzenie w pokoju, gdzie był asystent
badacza
pomiar odczuwanych emocji
Błędne przypisanie
pobudzenia
niewłaściwa interpretacja pobudzenia
organizmu, wywołuje doświadczenie
emocji, która nie pojawiłaby się zwykle w
tej sytuacji
 Np. manipulacja tempem bicia serca
modyfikowała ocenę atrakcyjności
prezentowanych kobiet

Donald Dutton i Art Aron
przejście przez most linowy lub
standardowy
 wypełnienie ankiety przez asystentkę
 ocena jej atrakcyjności

Strach
emocje mogą powstawać jako prosta reakcja na
bodźce, bez udziału świadomości. Zasada odruchu
emocjonalnego
 skojarzenie bodźca z emocja jest stałe, i mimo
czasowego wygaszenia nadal maja potencjał do
aktywacji
 strach oddziałuje na inne procesy psychiczne.
powoduje zwiększoną gotowość na reakcje (np. na
sygnał do ucieczki)
 ciało migdałowate zaburza recepcję strachu u
innych, podczas gdy nie zmienia tego u samych
siebie

Szczęście:
Wsparcie społeczne (grupy znajomych,
przyjaciele, rodzina)
 Grupa odniesienia
 Asertywność
 Geny?

Biegańska – zadowolenie a
pieniądze
odczuwamy radość przy względnym
wzroście majątku, a nie jego bezwzględnym
poziomie
 Aby odczuwać satysfakcję, musimy się cały
czas bogacić

Kultura a emocje

Ekman:
 1)
ekspozycja filmu japończykom i
amerykanom
 2)
towarzystwo naukowca lub samotność
 obserwacja ekspresji emocji
Język ciała:

jednojajowe bliźnięta (ten sam genotyp)
wychowywane oddzielnie poruszały się w
ten sam sposób (Faber). Język ciała jest
częściowo wrodzony.
Język ciała:
Zainteresowanie mężczyzny kobietą:
 Otwarta postawa, szukanie kontaktu
wzrokowego
Zainteresowanie kobiety mężczyzną:
 Unikanie kontaktu wzrokowego,
opuszczone ręce, brak skrzyżowanych nóg,
pozycja ciała profilowa
Kontrola emocji:
Jesteśmy w stanie powstrzymywać się lub
tłumić naturalnie pojawiające się emocje
 Kontrolujemy nie tylko ekspresje emocji,
ale także je same

Kontrola emocji:
Podczas oglądania filmów erotycznych
normalnie aktywowane są ciało
migdałowate i podwzgórze
 Badani poproszeni o powstrzymywanie
pobudzenia seksualnego mieli aktywny
czołowy.

Emocje a wykonywanie
zadań:
Pozytywne sprzyjają zadaniom werbalnym
 Negatywne sprzyjają zadaniom
przestrzennym (położenie przestrzenne,
pamięć twarzy)

Motywacja
Motywacja

Wymagania i pragnienia, które sprawiają, że
zachowujemy się w określony sposób w
konkretnym miejscu i czasie
Motywacja - źródła

Geny
 Instynkt – odziedziczona skłonność do
ujawniania zorganizowanych i
niezmiennych reakcji na określone bodźce
 Psychologia ewolucyjna mówi, iż cele oraz
strategie ich osiągania są wrodzone.
Dążenie do homeostazy
Homeostaza – proces utrzymywania
równowagi, stałego poziomu pewnych
substancji w organizmie
 Popęd – brak równowagi, motywujący do
osiągania określonego celu

Dążenie do homeostazy
D.W. – dziecko uporczywie jadło sól. Jedno
z Pierwszych słów jakie powiedział to była
„sól”.
 Hospitalizowany i zmuszony do
przyjmowania diety szpitalnej zmarł po 3
dniach. Autopsja wykazała chorobę
nadnerczy, która nie pozwalała
zatrzymywać soli w organizmie.

Teoria pobudzenia: unikanie
nudy
Dążymy do utrzymania średniego poziomu
pobudzenia
 Prawo Yerkesa-Dodsona: zadania
wykonujemy najlepiej, gdy nasz pobudzenie
jest średnie
 W związku z tym unikamy bodźców
nudnych (niskostymulujących) i zbyt
pobudzających (wysokostymulujące).

Teoria pobudzenia: unikanie
nudy
Poziom pobudzenia u ludzi jest różny. Aby
uspokoić dziecko nadaktywne, należy podąć
mu leki..pobudzające.
 Wtedy jego wewnętrzny stan pobudzenia
będzie odpowiedni, i nie będzie musiał
dostymulowywać się dodatkowo innymi
aktywnościami.

Teoria podniety i nagrody

Podnieta – bodziec, który kieruje ku
określonemu celowi w oczekiwaniu na
nagrodę
Teoria podniety i nagrody
Różnica między popędem a podnietą:
 Popęd to głód, podnieta to łakomstwo
(jedzenie deseru mimo uczucia sytości)

Teoria podniety i nagrody
W wyniku uczenia się kojarzymy pewne
bodźce ze wzmocnieniami. Motywacja jest
oczekiwane wzmocnienie. Szczęśliwe
oczekiwanie aktywuje :
 Ciało migdałowate:
 Autonomiczny układ nerwowy
 Wytwarzanie adrenaliny i dopaminy

Potrzeby i pragnienia
Potrzeba – stan powstały w wyniku braku
czegoś
 Pragnienie – powstaje w skutek
niespełnionego celu, który nie jest
niezbędny do życia. Zmieniają cele w
podniety

Potrzeby i pragnienia

Ukryte motywy – potrzeby lub pragnienia,
które nieświadomie kierują zachowaniem
Potrzeby i pragnienia
Zaspokojenie potrzeby – nagroda
zaspokajająca potrzeby biologiczne
 Zaspokojenie pragnienia – pozytywne
uczucie wywołane bodźcem, który nie jest
niezbędny do życia

Potrzeby i pragnienia

Pieniądze a pochwały w pracy
Rodzaje motywacji –
wewnętrzna i zewnętrzna:


Wewnętrzna to motywacja powodująca
zachowanie, którego celem nie jest
osiągnięcie zewnętrznych nagród, dana
aktywność jest celem samym w sobie.
Rodzaje motywacji –
wewnętrzna i zewnętrzna:

Zewnętrzna - Motywacja zewnętrzna to
angażowanie się w daną aktywność dla
osiągnięcia konsekwencji zewnętrznych (w
odróżnieniu od motywacji wewnętrznej:
jedzenie pączków, pływanie żaglówką,
słuchanie muzyki, (także praca jeśli wiąże
się z głębokim zainteresowaniem), granie
na komputerze.
Rodzaje motywacji –
zewnętrzna cd.

Zachowanie jest tutaj tylko instrumentem
osiągnięcia czegoś innego.
 Przykłady działań motywowanych
zewnętrznie: Chodzenie do dentysty,
uczenie się do egzaminu z przedmiotu,
którego się nie lubi, zatrzymanie pojazdu na
znak policjanta.
Historia o Żydzie, którego dom dzieciaki w
Niemczech, z własnej woli i dla frajdy, obrzucały
kamieniami.
 Każdego dnia zbijały szyby, aż Żyd do nich
wyszedł i powiedział: zapłacę wam po 10 marek
jak będziecie tu przychodzić dwa razy dziennie.
Dzieciaki ucieszone wzięły pieniądze i się
zgodziły. Po tygodniu powiedział, że może im
dawać tylko 5 marek. Marudziły ale się zgodziły.
Po dwóch tygodniach powiedział, że nie ma kasy i
może im dać tylko 1 markę. Na to dzieci
powiedziały: za taką kasę to sam sobie rzucaj, my
już nie zamierzamy!

Inne rodzaje motywacji
Potrzeba osiągnięć (McClelland): potrzeba
osiągania celów, które wymagają umiejętnego
wykonania lub kompetencji. Wiąże się w
przekonaniem, że sukces wynika z własnych
kompetencji a porażka z przyczyn zewnętrznych.
 Potrzeba poznania (Cacioppo) – potrzeba
angażowania się w myślenie i czerpanie z tego
satysfakcji (np. łamigłówki)

Piramida potrzeb Maslowa

sekwencja potrzeb od najbardziej
podstawowych (wynikających z funkcji
życiowych), do potrzeb wyższego poziomu,
które aktywizują się dopiero po
zaspokojeniu niższych.
Piramida potrzeb Maslowa
Aby pojawiły się potrzeby wyższego rzędu
należy zaspokoić te niższego.
 Deprywacja potrzeb wyższego rzędu nie
wpływa wybitnie negatywnie na jakość
życia

Wyuczona bezradność:

Seligman opisał proces uczenia się bezsensu
działania. Gdy działania zaradcze nie
przynoszą efektów, to możemy je zarzucić i
pogodzić się z losem.
Głód i jedzenie

Metabolizm – suma zdarzeń chemicznych
we wszystkich komórkach,
przetwarzających cząsteczki pokarmu na
energię
Głód i jedzenie

Uczucie głodu – rejestrowanie poziomu
składników odżywczych. Chodzi głównie o
glukozę oraz kwasy tłuszczowe
Głód i jedzenie
Uczucie sytości – uczucie pojawiające się
dzięki informacjom pochodzącym z
żołądka.
 Pusty żołądek powoduje brak nasycenia
 Wypełniony słoną woda nie syci tak, jak
wypełniony mlekiem
 Technika „balonowa” zwalczania otyłości

Głód i jedzenie
Części głodu i sytości są niezależne
 Informacje o głodzie i pragnieniu podlegają
uczeniu się – poszukujemy sposobów ich
zaspokojenia dopiero, gdy wiemy które
środki te potrzeby zaspokajają

Głód i jedzenie
Przyjemność z jedzenia wynika z
wydzielania opioidów w mózgu
 Opioidy pojawiają się, gdy jemy cos po raz
pierwszy
 Wraz z obcowaniem z pokarmem jego
atrakcyjność spada

Głód i jedzenie
Myślenie o jedzeniu ma taką sama moc
sprawcza wywoływania głodu jak
spostrzeżenie jedzenia.
 Powstaje insulina, która pobudza
magazynowanie składników odżywczych w
postaci tłuszczu

Przejadanie się
Systemy poznawcze mózgu sa połączone z
podwzgórzem (odpowiedzialnym za
uczucie głodu) i mogą zdominować odruchy
podwzgórzowe (odczucie sytości)
 Jemy w reakcji na nudę, samotność,
przekonanie że już czas jeść itp.

Przyczyny otyłości
Osobowość?
 NIE! Osobowość otyłych i nie
przejadających się są podobne

Przyczyny otyłości

Geny?
 Waga ciała może być w 70% dziedziczna.
Różne geny odpowiadają min. Za uczucie
sytości, głodu, metabolizm
 Gen OB.: wytwarzana Leptyna odpowiada
za wchłanianie tłuszczów oraz zawiaduje
wydatkowaniem energii, np. w postaci
ciepła
Przyczyny otyłości
Środowisko?
 Geny determinują zakres reakcji, ale
środowisko sytuuje jednostki w ramach tego
zakresu!
 Łatwy dostęp do taniego, tłustego jedzenia
oraz mała aktywność ruchowa powodują
otyłość

Dieta głodowa

Powoduje wyostrzenie procesów
percepcyjnych
 Zmiany wzorców snu
 Pogorszenie koncentracji uwagi
 Zmiana treści myśli
 Osłabienie popędu seksualnego, drażliwość,
niepokój

Dziękuję za uwagę!