Transcript dzieci zdolne

DZIECI ZDOLNE
Opracowały:
Wirginia Krzemińska
Edyta Krajewska-Cyrwus
Od najmłodszych lat możemy obserwować między dziećmi
wyraźne różnice indywidualne. Dotyczą one szybkości,
poprawności
myślenia,
bogactwa
pomysłów,
ich
oryginalności, tempa i łatwości wykonywania różnorodnych
działań. Różnice te określa się zdolnościami.
Bardzo często w praktyce dorośli określają je mianem
uzdolnień czy talentu. Psychologia mówi o:
• zdolnościach ogólnych (określanych jako inteligencja),
• zdolnościach kierunkowych (zdolności specjalne lub
uzdolnienia, np. językowe, artystyczne, muzyczne),
• zdolności twórcze (jako umiejętność znajdywania
oryginalnych rozwiązań problemów).
Zarówno zdolności ogólne jak i specjalne w zależności od
tego, jaki pułap osiągnęły powyżej przeciętnej, określane są
jako wysokie lub wybitne. Ta „wybitność” nie zależnie od
charakteru zdolności występuje rzadko: w całej naszej
populacji dzieci – około 2,5 – 3 % dzieci wybitnych.
Wobec najwyższego poziomu zdolności, pojawiającego się
rzadko , używa się pojęcia geniusz.
Symptomy zdolności dzieci w wieku przedszkolnym:
•
•
•
•
•
•
•
•
łatwość zapamiętywania i uczenia się rzeczy nowych,
natychmiastowe rozumienie poleceń i zadań,
zadawanie dużej ilości pytań,
zainteresowanie światem,
bystrość umysłu,
wykonywanie zdań umysłowych z przyjemnością,
umiejętność skupienia uwagi przez dłuższy czas,
wymyślanie nowych zadań, zdarzeń realnych i
abstrakcyjnych,
• ciekawe i oryginalne pomysły,
• bogata wyobraźnia,
• wyrażanie myśli i emocji w różnej formie (werbalnej,
plastycznej, muzycznej i innej).
Symptomy zdolności dzieci w wieku szkolnym:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wysoka sprawność językowa,
umiejętność wnioskowania,
szybkie tempo procesów myślowych,
bardzo dobra pamięć,
zainteresowanie prowadzeniem obserwacji,
wysoka zdolność koncentracji uwagi,
oryginalność zadawanych pytań i sugestii,
zainteresowania czytelnicze,
umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów,
w ocenie szkolnej – oceny celujące z przedmiotów oraz
wzorowe zachowanie.
W życiu szkolnym nie wszystkie dzieci zdolne osiągają
wysokie
oceny
czy
zdobywają
pierwsze
miejsca
w olimpiadach. Czemu tak się dzieje?
Przyczyny mogą być różnorodne. Podstawowe źródła
wypływają z doświadczeń wczesnego dzieciństwa i związane
są m.in. z wczesną identyfikacją zdolności, ich postrzeganiem
przez rodziców oraz z tzw. filozofią wychowania dziecka.
Rodzice są ekspertami w sprawach swoich dzieci. To oni
obserwują dzieci w różnych sytuacjach. Nie zawsze jednak
wiedzą, jak stymulować rozwój i wykorzystać go
w optymalnym stopniu. Czasami nieświadomie tłumią
i niszczą zdolności swoich dzieci. Różne są oczekiwania
rodziców wobec przejawów zdolności dzieci. Niektórzy
doceniają grzeczność i posłuszeństwo w każdej sytuacji, dążą
do uległości swoich dzieci.
O nadpobudliwości dzieci zdolnych
Dzieci zdolne ciągle są grupą niedocenioną przez osoby
dorosłe. Powszechnie funkcjonuje pogląd, że dzieci zdolne
samodzielnie poradzą sobie w każdej sytuacji. Nic bardziej
mylnego. Dzieci zdolne z uwagi na swoją indywidualność,
inność
oraz
złożoność
problemów
emocjonalnych,
społecznych i szkolnych wymagają szczególnej opieki.
Po pierwsze chodzi o nadpobudliwość intelektualną dzieci
zdolnych. One doskonale zapamiętują kto, kiedy, jakie i czy
wyczerpujące otrzymują odpowiedzi na swoje pytania. Wielu
dorosłych wprowadzają w zakłopotanie.
Po drugie dzieci zdolne są nadpobudliwe wyobrażeniowo.
Tworząc swój wewnętrzny świat posługują się niezrozumiałym
dla
otoczenia
magicznym
językiem,
minami
i gestami. Jest to rozwojowa cecha dzieci zdolnych, lecz
otoczenie odbiera je jako patologiczne.
Po trzecie dzieci zdolne są dziećmi nadpobudliwymi
emocjonalnie. Dzieci zdolne mają więcej niezaspokojonych
potrzeb emocjonalnych, np. uwagi otoczenia. Dodatkowo
rozbieżność
między poziomem rozwoju intelektualnego
a emocjonalnego jest zdecydowanie większa niż u innych
dzieci.
Po czwarte dzieci zdolne są nadpobudliwe ruchowo. Więcej
się kręcą w ławce, nie znoszą obcisłych ubrań. Dzieci zdolne
częściej niż inne dzieci są alergikami, są uczuleniowcami.
Są wrażliwe na różnego rodzaju bodźce zmysłowe.
Po piąte dzieci zdolne są nadpobudliwe psychomotorycznie.
Chodzi o ich kłopoty ze skupianiem uwagi i utrzymaniem
koncentracji uwagi. W praktyce szkolnej są to zachowania
niezgodne z wymaganiami.
Wszystkie
cechy
nadpobudliwości
dzieci
zdolnych
są prawidłowościami i należy o nich pamiętać w domu i w
szkole.
Rodzicu pamiętaj:
• najważniejszym etapem, w którym można wpływać na wszechstronny
rozwój dziecka, jest okres w jego życiu od urodzenia do 10 roku życia,
• najkorzystniejszy jest wszechstronny i harmonijny rozwój dziecka,
• w im większym stopniu działania stymulujące zdolności dziecka
angażują energię i umysł dziecka, tym intensywniej rozwijają się
zdolności dziecka,
• niektóre zdolności nie ujawniają się i nie rozwijają bez pomocy
zewnętrznej i wparcia osób dorosłych,
• dzieci myślące twórczo nabierają nawyków samodzielnej, twórczej
aktywności,
• ważny jest stosunek osób najbliższych do uczenia się przez dziecko
nowej wiedzy (chodzi o postawę zachwytu, szacunku dla kompetencji
społecznych i intelektualnych dziecka),
• niesprzyjające warunki
zewnętrzne mogą zahamować rozwój
zdolności.
Literatura:
• Filipiak E. (2012), Rozwijanie zdolności uczenia się. Sopot,
Wydawnictwo GWP.
• Partyka M. (2000), Dzieci zdolne. Warszawa, CMPP-P MEN.
• De Bono E. (1994), Naucz swoje dziecko myśleć. Warszawa,
Wydawnictwo „Prima”.
• Levis D. (1988), Jak wychować dziecko zdolne? Warszawa, PZWL.
• Braun M., Mach M. (2012), Jak pracować ze zdolnymi? Warszawa,
Ośrodek Rozwoju i Edukacji.
• Red. Limont W., Cieślikowska J., Jastrzębska D. 92012), Zdolni w
szkole, czyli o zagrożeniach i możliwościach rozwojowych uczniów
zdolnych. Warszawa, Ośrodek Rozwoju i Edukacji.