Transcript Kurtuluş Savaşı

Mondros ateşkes anlaşmasından sonra yurdun işgal edilmesi üzerine
Ermeniler de durumdan yararlanmak istemişler ve 1920’de saldırı yapmak için
hazırlık yapmışlardır.
Mondros gereğince ordular terhis edilmesi gerekirken
tehlikeyi gördüğüm için Erzurum’daki 15. kolordumu terhis
etmemiştim. Kurtuluş savaşına başlarken tek düzenli birliğimiz
benim birliğimdi.
Ermeniler ile Kars, Erzurum Van ve Bitlis taraflarından saldırıya geçince
Kazım Karabekir bunlarla mücadele ederek Ermenileri yenilgiye uğratmıştır.
Yenilen Ermeniler barış isteyince 3 Aralık 1920’de GÜMRÜ ANTLAŞMASI
yapılmıştır.
Yeni Türk Devleti’nin uluslararası ilk siyasi başarısı Gümrü Antlaşması’dır.
Misak-ı Milli’nin bir kısmı gerçekleşmiştir.
Ermenistan, TBMM’nin siyasal varlığını kabul ederek antlaşma yapan ilk
devlet olmuştur.
Ermeniler, Sevr’i tanımadıklarını belirterek, Türk topraklarındaki
iddialarından vazgeçmişlerdir.
Gümrü Antlaşması, dış ilişkilerimizi canlandırmıştır. Gürcistan ve Rusya ile
ilişkilerin kurulmasında etkili olmustur.
Doğu Cephesi kapandığı için buradaki asker birliklerin bir kısmı batı
cephesine kaydırılmıştır.
Güney Cephesi diye tanımladığımız cephe, Kurtuluş Savaşı’nda Maraş, Antep ve
Urfa’da yapılan savunmalardır. Bu illerin işgali ilk olarak İngilizler tarafından yapılsa
da daha sonra İngilizler bu şehirlerin işgalini Fransa’ya vermiştir. Fransızlar, bölgede
bulunan Türk karşıtı Ermeniler ile birlikte bu şehirlerde işgaller yapmışlardır. Ama
burası bir Türk Yurdu idi ve burayı ele geçirmek hiçte kolay değildi.
Güney Cephesi
Kurtuluş Savaşı’nda, Güney Cephesi’nde ilk kurşunu Kara Mehmet
atmıştır.
savunmasının
Sütçü İmam’dır.
lakap
ona
süt satmasından
Maraş Kalesi’ndeki
Aysembolü
Yıldızlı Bayrağımızın
20 Bu
Ocak
1920
tarihinde
Fransızlar
dolayı verilmiştir.
Aslında,
Maraş
savunması
ilginçyarattı
bir olayla
başlamıştır.
Fransız Tüm
tarafından
indirilmesi,
halkta
çok büyük
bir yankı
ve halk
direnişi büyüttü.
askerleri
Türk
kadınlarına
Bunu
gören
İmam’da
Fransız
Maraş
halkı
hep
bir arada sarkıntılık
Fransızlarıetmiştir.
şehirden
atmak
için Sütçü
elinden
geleni yaptı.
Bu
Askerleri’ni
öldürmüştür.
Maraş Savunması
başlamıştır.
büyük
direnişe
daha fazlaBöylece
karşı koyamayan
Fransızlar
ise 11 Şubat 1920’de şehri
tamamen terk etmek zorunda kalmıştır.
Maraş’ı Fransız ve
Ermeniler işgal etti
TBMM, Maraş halkının Fransızları şehirlerinden kahramanca
atmasından dolayı, Maraş’a
unvanını vermiştir.
Urfa savunmasında başı Ali Saib Bey çekmiştir. Şehre Fransızlar girdiğinde
düzenli bir ordu yoktu. Ali Saib öncülüğünde bir Kuva-i Milliye oluşturuldu. Bu birlik
Fransızlara Urfa’yı boşaltmaları için 24 saat müddet verdi. Ama bu istek geri
çevrilince Urfa, direnişe geçti. 11 Nisan 1920’de tüm şehir Fransızlardan temizlendi.
Urfa’yı Fransız ve
Ermeniler işgal etti
TBMM, Urfa halkının Fransızları şehirlerinden
atmasından dolayı, Urfa’ya
unvanını vermiştir.
Antep savunmasının başı Şahin Bey’dir. Kendisi Fransızlara karşı başarılı bir
şekilde mücadele etse de, sonunda şehit olmuştur. Diğer Güney cephesi illerinde
olduğu gibi burada da düzenli bir ordu yoktu. Antep halkı, kendi çabalarıyla Kuva-i
Milliye’yi oluşturmuş ve Fransız askerini şehirden atmıştır.
Antep’i Fransız ve
Ermeniler işgal etti
TBMM, Antep halkının Fransızları şehirlerinden başarılı
bir şekilde atmasından dolayı, Antep’e
unvanını vermiştir.
Güney Cephesinin Özellikleri
Güney
Cephesinde
Ermeni ve
Fransızlar ile
mücadele edildi
Güney Cephesinde
düzenli birlik yoktu.
Kuva-i Milliye
mücadele etti
Batı cephesinde
Sakarya Savaşını
kazandıktan sonra
Fransızlar Ankara
Anlaşması ile işgal
ettiği yerlerden çekildi.
(20 Ekim 1921)
Bu cephede yunan askerleri
ile çarpıştık
Paris Barış konferansına dayanarak yunanlılar İzmir’e
asker çıkarmıştı. Hemen katliamlara başlayan yunanlılar
karşısında İstanbul Hükümeti hiç bir şey yapmamıştı.
İstanbul Hükümetinin olaylara kayıtsız kalması üzerine
bölgede kuvayımilliye kurulmuş düşmanın ilerlemesine karşı
koyulmaya çalışılmıştır.
Kuvayımilliye birlikleri düzenli birlikler değildi.
Birbirinden bağımsız hareket ederlerdi. Bu nedenden ötürü
düşmanı kesin olarak durduramıyorlardı.
İşgallere karşı vatanı savunmak amacıyla kurulmuşlardır.
Her biri kendi bölgesini korumaya çalışmıştır.
Tek bir merkezden yönetilmemişler başlarındaki kişilerin düşüncelerine göre
hareket etmişlerdir.
Tam bir askeri disipline sahip değillerdir.
İhtiyaçlarını halktan karşılamışlardır.
Resmi kuruluşlar değillerdir. Tamamen gönüllülerden oluşan birliklerdir.
Düşman ordularını durduramamış, ancak yavaşlatmayı başarmışlardır.
Güney cephesinde Kuvay-ı Milliye birlikleri Urfa Antep ve Maraş’ın Fransız ve
Ermeni işgalinden kurtulmasını sağlamışlardır.
TBMM’ye ve Milli Mücadele’ye karşı çıkan isyanları bastırmışlardır.
Kuva-i Milliye düşmanı sadece
yavaşlatıyordu. Düşmanın ilerlemesini
durduramıyordu.
Kuva-i Milliye birlikleri
ihtiyaçlarını halktan zorla alıyordu.
Halk huzursuz olmaya başladı.
Kuva-i Milliye liderleri başına buyruk
hareket ediyorlardı.
Karşımızdaki düşman düzenli birliklerden
oluşuyordu. Düşmanın ilerleyişini durdurup
yurttan çıkarmamız gerekiyordu. Batı Cephesi
Komutanlığını ikiye ayırarak Batı Cephesine
Albay İsmet’i Güney Cephesine de Refet Beyi
Bazı kuvayımilliyeciler, düzenli orduya girmek
atadım
istemedikleri için TBMM’ye karşı isyan etmişlerdir.
Düzenli ordu kurulmadan etkisiz
hale getirmek.
 Düzenli
ordunun ilk başarısıdır.
TBMM’yi dağıtarak, Sevr’i imzalatmak.
 Çerkez Ethem ayaklanması bastırılmıştır.
Çerkez Ethem İsyanından faydalanmak.
 TBMM’ye güven artmıştır.
İngilizlerin desteğini almak.
 İtilaf devletleri Londra Konferansını
düzenlemek zorunda kalmıştır.
bakarak
güçleri
karşılaştırınız.
I.Lejanta
İnönü
Savaşı
Savaşın
Savaşı’nın
kim
sonuçları
kazanmış
nedenleri
nelerdir?
olabilir?
nelerdir?
I. İnönü Savaşı, tüm güç üstünlüğünün Yunanlılarda olmasına
rağmen Türklerin başarısıyla sonuçlanmıştır.
İtilaf Devletleri savaşla elde edemediklerini, masa başında yapabilmek için Sevr Anlaşmasını
küçük değişikliklerle kabul ettirmek için I. İnönü Zaferi’nin ardından Londra konferansını
toplamıştır
Toplantının hiçbir sonuç çıkmamıştır.
İtilaf devletlerinin yalanları çürütülmüştür.
İtilafların
Konferans
iki hükümeti
sonucunda
de çağırmasının
hangi kararlar
nedeni
alındı?
olabilir?
İtilaflar TBMM’yi resmen tanımıştır.
TevfikM.
Paşa
Kemal
toplantıda
toplantıda
“Türk
herhangi
Milletinin
bir sonuç
asıl alınamayacağını
temsilcisi TBMM
bilmesine
Heyeti’dir”
TBMM ile İstanbul Hükümeti arasındaki oluşabilecek anlaşmazlıklardan
rağmen,
diyerek
İngilizlerin
sözü Bekir
“Türkler
Sami Bey’e
barışbırakmıştır.
yanlısı değil”
Bu yüzden
propagandasını
itilaflar amacına
çürütmek
yararlanarak Sevr’i kabul ettirmek için ikisini de çağırmışlardır.
ve Misak-i Milliyi tüm dünyaya
ulaşamamıştır.
duyurmak için katılmaya karar vermiştir
Afganistan Kralı Amanullah ile M. Kemal arasındaki mektuplaşmalardan
sonra 1 Mart 1921 de dostluk anlaşması yapılmıştır. Buna göre taraflardan
birisi saldırıya uğrarsa diğeri ona yardım edecek, her iki ülkede birbirlerinin
bağımsızlıklarını tanıyacak ve kültürel işbirliği yapacaktır.
Rusya’da Bolşevik ihtilali çıkınca
Çarlık Rusyası yıkılmış yerine Sovyet
Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
kurulmuştu. Bu yeni hükümet I. Dünya
Savaşı sırasındaki gizli anlaşmaları
açıklayınca İtilaf devletleri ile arası iyice
açılmış düşmanlıklar başlamıştı.
16 Mart 1921’de ortak düşmana karşı
birlikte hareket etmek için SSCB ile
Moskova Antlaşması’nı imzaladık.
1
• Bir devletin tanımadığı anlaşmayı
diğeri de tanımayacak
2
• SSCB Misak-i Milliyi tanıyacak
3
• Kars ve Ardahan TBMM’ye, Batum
Gürcistan’a bırakılacak
Bu anlaşma ile doğu sınırımız kesinlik kazandığı için
Batum’un Gürcistan’a bırakılması Misak-ı Milli’den verilen ilk tavizdir.
buradaki tüm birlikler Batı Cephesine kaydırılmıştır
Yunanlıların Londra Konferansı’nda
alamaması
 TBMMsonuç
ve düzenli
orduya güven artmıştır.
Ankara’yı alarak TBMM’yi dağıtmak
 İtalyanlar yurdu terk etmeye başladılar.
Sevr’i imzalatmak.
 Yunanistan ve İngiltere TBMM’nin gücünü
anlamaya başladı.
 Fransa, TBMM ile savaşmayı göz önüne
alamadı ve Hatay konusunda anlaşma
sonuçları
II. İnönüSavaşın
Savaşı’nın
nedennelerdir?
çıkmış olabilir?
yapma yoluna girdi.
II. İnönü Savaşı, tüm güç üstünlüğünün Yunanlılarda olmasına
rağmen Türklerin başarısıyla sonuçlanmıştır.
Osmanlı Devletinin bir marşı yoktu.
Batıda milliyetçilik hareketleri gelişmeye
başlayınca her millet yüceliğini ve
sonsuza kadar yaşama isteğini aktaran
milli marşlarını yapmıştı.
1921 başlarında, Milli Eğitim
Bakanlığı bir yarışma açtı. Bakan
Hamdullah Suphi Bey, marşı ünlü şair
Mehmet Akif beyin yazmasını istiyordu.
Ankara’da bulunan Mehmet Akif bey ise,
yarışma sonucu ödül istemediğinden, şiiri
Ülkemizin
Osmanlı’nın
milli
birmarşı
milli marşı
nasıl yazılmıştır?
var mıydı?
yazmıyordu. Bu arada yapılan yarışma
sonuçlanmış, kazanan olmamıştı. Bunun
üzerine yeniden Mehmet Akif’e
başvuruldu.
TBMM, İkinci İnönü Muharebesi’nden
önce, İstiklal Marşını kabul etti. İstiklal
Marşı , Türk’ün bağımsız yaşama
azminin üstün sembolüdür.
Yunanlılar İnönü Savaşları’nda
kaybettikleri prestiji tekrar kazanmak
için İngilizlerin de desteğini alarak
Ankara’yı alabilmek amacı ile tekrar
Kütahya tarafından saldırıya
geçmişlerdir.
Kütahya Eskişehir Savaşları
Yunanlıların istedikleri gibi
sonuçlandı ve İsmet Paşa
komutasındaki Türk ordusu bu
savaşı kaybetti.
Kütahya-Eskişehir savaşlarında yenilince M. Kemal, daha fazla kayıp
vermemek için orduyu Sakarya Nehrinin doğusuna çekilmesini istedi.
Afyon, Eskişehir ve Kütahya kaybedildi.
Düzenli ordunun varlığı tartışılmaya
başlandı.
Ankara’dan Kayseri’ye taşınma fikirleri
ortaya atıldı.
M. Kemal Başkumandanlık yetkisi
alarak TBMM’nin tüm yetkilerini
kendisinde topladı.
Kütahya Eskişehir Savaşları’ndan
sonra Sakarya Nehri’nin doğusuna
çekilen Türk kuvvetleri ihtiyaçlarını
gidermeye çalışıyordu.
Bu sırada Yunanlılar, Türk
ordusuna son darbeyi vurarak
TBMM’yi dağıtmak amacıyla 14
Ağustos 1921’de yeniden ilerlemeye
başladılar.
Yunanlılar Sakarya Nehri’nin birkaç
yerinden geçerek 23 Ağustos’tan
itibaren Türk kuvvetleriyle
karşılaştılar. Yunan kuvvetleri 100
kilometrelik bir cephe üzerinde
taarruza başladı.
Yunanlıların bir ara Polatlı’ya kadar yaklaşmaları üzerine Mustafa Kemal
Paşa orduya şu emri vermiştir.
Yunanlılar Türk kuvvetlerine üstünlük sağlayamadı. 11 Eylül’de
saldırıya geçen Türk ordusu, 22 gün, 22 gece süren Sakarya
Meydan Savaşı’nı zaferle sonuçlandırdı ve Yunan kuvvetlerini
Sakarya Nehri’nin batısına attı.
Yunanlıların, Türk ordusunu yok etme, Ankara’yı alma ve Sevr’i kabul ettirme
hayalleri sona erdi.
Halkın TBMM’ye ve orduya olan güveni tam olarak sağlandı.
Yunan ordusu savunmaya, Türk ordusu taarruza geçti.
II.Viyana Savaşı ile başlayan geri çekilme sona erdi.
Sakarya Savaşı’nın kazanılmasının sonuçları nelerdir?
Kars ve Ankara Antlaşması imzalandı.
TBMM, Mustafa Kemal’e mareşallik rütbesi ve gazilik unvanı verdi.
İtalyanlar, bu zaferle birlikte tüm yurdu terk etmişlerdir.
Sovyet Rusya'nın hakimiyetine giren Azerbaycan, Gürcistan ve
Ermenistan ile imzalandı ve daha önce Rusya ile imzalanan Moskova
Antlaşmasının tekrarı niteliğinde bir antlaşmadır.
Doğu sınırımız kesin olarak güvence altına alınmıştır.
Güney cephesi kapandı ve Suriye sınırı güvenlik altına alındı.
Güney illerimizdeki Ermeni meselesi sona erdi.
Özerk bir yönetim kurulması şartıyla Hatay Fransızlarda kaldı.
Hatay'ın kaybıyla Batum’dan sonra Misak-ı Milli'den ikinci taviz verildi.
Ankara Antlaşması’nın imzalanmasının önemi nelerdir?
İlk kez bir itilaf devleti Misak-ı Milli'yi tanıdı.
Fransızlar; Güney Cephesi’nde Kuvai Milliye Birlikleri karşısında başarısız
olmuşlar
ve Sakarya
da Yunanlıların
Suriye’de
Fırat Savaşı’yla
Nehri kıyısında
bulunan vebaşarısız
Osmanlıolacaklarını
Devleti kurucusu
anlayınca,
Antlaşması’nı
imzalayarak
terkettiler. Caber
OsmanAnkara
Gazi’nin
dedesi Süleyman
Şah’ın Anadolu’yu
mezarının bulunduğu
Kalesi Türk toprağı olacağı kabul edildi.
Güney cephesinin kapanmasının ardından buradaki birlikler batı
cephesine kaydırılmıştır.
Doğu ve Güney cephesi birlikleri Batı Cephesine kaydırıldı.
•
•
Orduya saldırı eğitimi verildi.
•
•
I. İnönü
II. İnönü
Kütahya-Eskişehir
Sakarya Savaşı
Ordunun yiyecek giyecek ve silah ihtiyacı için halktan yardımlar
toplandı.
Neden
Büyükbüyük
Taarruz
taarruz
için nediğer
gibi
savaşlardan
hazırlıklar
yapılmıştır?
ayrılmıştır?
Büyük
Taarruz
ne zaman
yapıldı?
İtalya, Fransa ve Sovyetler Birliğinden
• Büyüksilahlar
Taarruzsatın alındı.
M. Kemal’in Başkomutanlık yetkisi sınırsız uzatıldı.
Yunan kuvvetleri Sakarya Savaşında yenilince saldırı gücü kırıldığı için savunmaya
Hazırlıklar bittikten sonra 26 Ağustos sabahı ani bir baskınla Başkomutanlık
geçmiş ve herhangi bir sadırı için Kütahya ve Eskişehir’deki savunmalarını
Meydan Muharebesi başlamıştır.
güçlendirmiştir.
Dumlupınar’a çekilen düşmanla M.
Milli Mücadele
başarıyla sonuçlandı.
Kemal Komutasında
Başkomutanlık
Ordular,
ilk hedefiniz
Akdeniz’dir. İleri!
Meydan
Muharebesi
yapılmıştır.
Yunanlılar Anadolu’dan atıldı.
Düşman çekilmeye başlayınca Mustafa Kemal
Mustafa Büyük
Kemal Taarruz’un
neden Egesonuçları
değil de Akdeniz
nelerdir?demiştir?
hangi
emri
vermiştir?
Kurtuluş Mücadelesi’nin “Savaş Dönemi” sona erdi.
İtilaf Devletleri barış isteyince Mudanya Ateşkes Antlaşması
imzalandı. 1 Eylül’deki “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir!” emrinden
Günümüzde,
Akdeniz’in
bir takip
kolu olan
Ege Denizi,
20.yüzyıl
ortalarına
kadar,
itibaren
düşman
edilmeye
başlanmış
ve 9 Eylül’de
İzmir
Akdeniz’den
ayrı olarak
gösterilmemiş
ve buyunan
denizeaskeri
de “Akdeniz”
denmiştir.
kurtarılmış
18 Eylül’de
Anadolu’da
bırakılmamıştır
Türkler Adına
TBMM
Ítilaf Grubu
İngiltere
İtalya
Fransa
Mudanya Ateşkes Anlaşması hangi savaşın
Görüşmelerde
Anlaşmayaneden
kimlerYunanlılar
imza attı?yok?
üzerine imzalanmıştır?
Ordumuzun, Büyük Taarruz ile İzmir’i kurtarması ve yurttan düşmanı atması
İngilizleri kaygılandırmış, Anadolu’daki düşlerinin sona ereceğini düşündürmüştür.
Büyük Taarruzun ardından Batı Trakya ve Boğazları da düşmandan temizlemek
Ateşkeslegeçtiğini
doğrudanduyan
ilgili durumda
YunanistanFransa
delegeleri,
için ordumuzun harekete
İngiltere;bulunan
kendi kamuoyu,
ve
görüşmelere
doğrudan
doğruya
katılmayıp
Mudanya açıklarında
bir
İtalya’dan da destek
alamayınca
Mudanya
Ateşkes
Antlaşması’nı
imzalamaya
İngiliz gemisinde beklediler.
karar verdi.
İşte Mudanya Ateşkes Antlaşması bu evde imzalandı
1
• Türkler ve yunanlılar arasındaki
savaş bitecek.
2
• Doğu Trakya ve Meriç Irmağı
boşaltılarak TBMM’ye verilecek.
3
• İstanbul ve Boğazlar TBMM’ye
bırakılacak.
4
• TBMM Doğu Trakya’da en fazla 8000
asker bulundurabilecek.
Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın maddeleri nelerdir?
5
• İtilaf donanmaları barış sağlanana
kadar İstanbul’da duracak.
Mütarekenin imzalanmasından yarım
saat sonra çekilen bu fotoğrafta İsmet
İnönü ve İtilaf grubu temsilcileri yan yana…
Görüşmelere bizzat katılmayan Yunanistan, 14 Ekim
günü yayınladığı bildiri ile “mütareke protokolüne katılmayı
Yunanistan’ın kendisini mecbur gördüğü” belirtildi.