Transcript Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Chào mừng
Các thầy cô giáo về dự giờ, thăm lớp
Lớp 9A - Trường THCS Văn Lang
GV thực hiện: Phan Thị Hàn
Kiểm tra bài cũ
ThÕ nµo lµ thµnh phÇn gäi - ®¸p? Thµnh phÇn phô
chó? Cho vÝ dô minh ho¹?
-Thành phần gọi- đáp được dùng để tạo lập hoặc để duy trì
quan hệ giao tiếp.
VD:Lan ơi đợi tớ với!
-Thành phần phụ chú được dùng để bổ sung một số chi
tiết cho nội dung chính của câu; được đặt giữa hai dấu
gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu gạch ngang…
VD: Anh kể nữa đi- em tôi nhắc.
Đọc các ví dụ sau và cho biết ví dụ nào là
đoạn văn, ví dụ nào không là đoạn văn?
Vì sao?
a. Dê đen và dê trắng cùng qua một chiếc cầu
hẹp. Hôm qua em tới trường. Phong cảnh
Hương sơn rất đẹp. Nguyễn Đình Chiểu là
một nhà thơ yêu nước. Tiếng nước giọt
gianh đổ ồ ồ.
b. Trăng là cái liềm vàng giữa đồng sao. Trăng
là cái đĩa bạc trên tấm thảm nhung da trời.
Trăng tỏa mộng xuống trần gian, Trăng tuôn
suối mát để những tâm hồn khát khao ngụp
lặn
Tiết 109:
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
*Ngữ liệu – phân tích ngữ liệu
1. Đọc đoạn văn sau và trả lời
câu hỏi:(SGK/42,43)
I. Bài học
1. Liên kết câu và liên
kết đoạn văn
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Đoạn văn:
Taùc phaåm ngheä thuaät naøo cuõng xaây
döïng baèng nhöõng vaät lieäu möôïn ôû thöïc taïi
(1). Nhöng ngheä só khoâng nhöõng ghi laïi caùi
ñaõ coù roài maø coøn muoán noùi moät ñieàu gì
môùi meû (2). Anh göûi vaøo taùc phaåm moät laù
thö, moät lôøi nhaén nhuû, anh muoán ñem
moät phaàn cuûa mình goùp vaøo ñôøi soáng
chung quanh (3).
(Nguyeãn Ñình Thi – Tieáng noùi của vaên ngheä)
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
* Ngữ liệu và phân tích
1. Đọc đoạn văn
- Đoạn văn bàn về cách phản ánh
thực tại của người nghệ sĩ. Cách phản
ánh thực tại (thông qua những suy
nghĩ, tình cảm của cá nhân người
nghệ sĩ) là một bộ phận làm nên tiếng
nói của văn nghệ
=> Giữa chủ đề của đoạn văn và chủ đề
của văn bản có mối quan hệ: Bộ phậntoàn thể.
I. Bài học
1. Liên kết câu và
liên kết đoạn văn
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
* Ngữ liệu và phân tích
- Nội dung chính của mỗi câu
Câu 1: Tác phẩm nghệ thuật phản ánh
thực tại
Câu 2: Khi phản ánh thực tại,người nghệ
sĩ muốn nói lên một điều gì đó mới mẻ.
Câu 3: Cái mới mẻ ấy là thái độ, tình
cảm và lời nhắn gửi của người nghệ sĩ.
-Nội dung của các câu đều hướng về chủ
đề của đoạn văn: Cách phản ánh thực
tại của người nghệ sĩ.
I. Bài học
1. Liên kết câu và
liên kết đoạn văn
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
* Ngữ liệu và phân tích
I. Bài học
-Trình tự sắp xếp các câu:
+Tác phẩm nghệ thuật làm gì?
(Phản ánh thực tại).
+ Phản ánh thực tại như thế nào?
(Tái hiện và sáng tạo).
+ Tái hiện và sáng tạo thực tại để
làm gì? (Nhắn gửi một điều gì đó).
=>hợp lí, lô gíc, câu sau làm rõ cho
ý của câu trước
1. Liên kết câu và
liên kết đoạn văn
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
* Ngữ liệu và phân tích
- Mối quan hệ chặt chẽ về hình thức
giữa các câu được thể hiện:
+tác phẩm- tác phẩm: Lặp từ vựng.
+ tác phẩm- nghệ sĩ: Dùng từ ngữ cùng
trường liên tưởng.
+ anh- nghệ sĩ; cái đã có rồi- những
vật liệu mượn ở thực tại: Phép thế.
+ Nhưng: Phép nối. (quan hệ từ)
I. Bài học
1. Liên kết câu và
liên kết đoạn văn
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Bài học
1.Liên kết câu và liên kết đoạn văn: Các câu trong một
đoạn văn, các đoạn văn trong một văn bản phải liên kết
chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức
+Về nội dung: Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung
của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề chung của đoạn
(liên kết chủ đề) và được sắp xếp theo một trình tự hợp lí
(liên kết lô- gíc)
+Về hình thức: Các câu và các đoạn phải được liên kết chặt
chẽ với nhau bằng 1 số biện pháp:Phép lặp, phép thế, phép
nối, liên tưởng, nghịch đối….
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
*Ghi nhớ: SGK/43:
* Chú ý: Cần phân biệt điệp từ, phép lặp trong liên kết câu
và lỗi lặp
VD: - Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở
phía sau nhà em. Em trồng rất nhiều hoa. Em trồng hoa lan.
Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa hồng.
-Trong văn học cổ kim đông tây, đề tài ra đi sớm hay
thơ làm trên đường đi đày không hiếm. Nhìn chung ra đi
trong cảnh ngộ ấy không mấy khi vui nếu không phải là dễ
cô đơn hiu quạnh; cô đơn hiu quạnh trong lòng người; cô
đơn hiu quạnh ở cảnh vật.
Tiết 109: Liên
kết câu và liên kết đoạn văn
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1:Chỉ ra phép liên kết câu và các từ liên kết trong các
ví dụ sau
a. Hoài Văn cúi đầu thưa:
- Cháu
Cháu biết là mang tội lớn. Nhưng cháu trộm nghĩ rằng khi
nước biến thì đến đứa trẻ cũng phải lo, huống hồ cháu
cháu đã lớn
[…]
(Phép nối, phép lặp từ vựng)
b. Tre
Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre
Tre giữ làng, giữ nước,
giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre
Tre hi sinh để bảo vệ con
người. Tre Tre
! Anh hùng lao động…
( Phép lặp từ vựng)
Tiết 109: Liên
kết câu và liên kết đoạn văn
c. Đến cuối chợ đã thấy lũ trẻ đang quây quần chơi
nghịch. Chúng
Chúng nó
nó thấy chị em Sơn đến đều lộ vẻ vui
mừng, nhưng chúng
chúng vẫn đứng xa, không dám vồ
vập.
(Thế đại từ)
d. Tùy đấy, mày có
có tin
tin nhà tao thì điểm chỉ vào đem về
cho chồng mày kí tên, và xin chữ lí trưởng nhận thực
tử tế rồi mang sang đây, thì tao giao tiền cho. Nếu
mày không
không tin
tin thì thôi. Đây tao không ép.
(Dùng từ trái nghĩa)
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
II. Luyện tập:
2. Bài tập: SGK/43,44
Phân tích sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các
câu trong đoạn văn sau:
Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà
cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới.
Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo
là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn
tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do
thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả
năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng
nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát
huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế
mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.
(Vũ Khoan - Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
a.VEÀ NOÄI DUNG:
- Chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên: Khaúng ñònh ñieåm maïnh vaø ñieåm
yeáu veà naêng löïc, trí tueä cuûa ngöôøi Việt Nam.
-Nội dung các câu: Đều phân tích điểm mạnh và điểm yếu
đó.
-Trình töï caùc caâu saép xeáp hôïp lí, cuï theå:
Caâu 1: Khaúng ñònh nhöõng ñieåm maïnh hieån nhieân…..
Caâu 2: Phaân tích tính öu vieät cuûa nhöõng ñieåm maïnh.
Caâu 3: Khaúng ñònh nhöõng ñieåm yeáu.
Caâu 4: Phaân tích nhöõng ñieåm yeáu.
Caâu 5: Nhieäm vuï caáp baùch
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
b. VEÀ HÌNH THÖÙC: Caùc pheùp lieân keát:
- Caâu 2 noái vôùi caâu 1 baèng cuïm töø “baûn chaát trôøi phuù
aáy”
-> Pheùp theá ñoàng nghóa
- Caâu 3 noái vôùi caâu 2 baèng quan heä töø “nhöng”
->Pheùp noái
- Caâu 4 noái vôùi caâu 3 baèng cuïm töø “aáy laø”
-> Pheùp noái
- Caâu 5 noái vôùi caâu 4 baèng töø “loã hoång”
-> Pheùp laëp töø ngöõ
- Câu 5 nối với câu 1 bằng từ “thông minh”
-> Phép lặp từ ngữ.
Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
HÖÔÙNG DAÃÃN VEÀ NHAØ
1. Học thuộc phần ghi nhớ-SGK/ 43.
2. Làm các bài tập trong SBT.
3. Vẽ bản đồ tư duy vào vở.
4. Chuẩn bị bài: “Luyeän taäp lieân keát caâu và
lieân keát ñoaïn văn”