Transcript Selda ARKAN - IP Conference 2014

“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
TEKNİK EĞİTİMDEN SINAİ MÜLKİYETE:
AVRUPA PATENT VEKİLİ
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR ?
Avrupa Patent Sözleşmesi tek bir başvuru
yapmak suretiyle, tek bir araştırma ve
incelemeden geçerek birçok Avrupa ülkesinde
patent alınmasını sağlayan bir sistemdir.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
EPO Web Sayfasından
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR ?
• Turkiye Kasım 200’de Avrupa Patent
Sistemine katıldı ama 2000’li yıllarda katılan
diğer ülkeler, örneğin Macaristan gibi bu
sisteme sonradan dahil olmadı. Türkiye
aslında en başından beri zaten bu projenin
içindeydi ve sistemin kurucusu olan 21
ülkenin arasındaydı
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR ?
• Türkiye 1967 yılından beri Sözleşme ile ilgili tüm hazırlık
toplantılarına ve Avrupa Patent Sözleşmesi ile ilgili 5
Ekim 1973 tarihli Münih Diplomatik Konferansına katıldı
ancak imza atmadı.
• Sözleşmeyi imzalamayarak bu sisteme katılmama kararı,
dönem olarak da Türkiye’nin çok istikrarlı olmadığı,
dışarıya gümrük duvarları çektiği ve Ortak Pazara, yani
şimdiki adıyla Avrupa Birliğine girmekte ağırdan aldığı,
daha içe dönük ve korumacı döneme denk gelmektedir.
Nedenleri ne olursa olsun, sonuçta Türkiye, gelişmiş bir
sınai mülkiyet sistemine kavuşmakta çeyrek yüzyıl kadar
gecikmişti.
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR ?
• Sözleşme 16 ülkenin imzalamasıyla hayata geçti ancak ilk
Avrupa Patent Başvurusu 1 Haziran 1978 yılında yapıldı
ve bu tarihten itibaren de sürekli artan bir çizelge izledi.
Şimdiye kadar yayınlanan başvuru sayısı 2 milyon 300
binin üzerindedir.
• Başvuru sahiplerinin %25 ABD, %18 JP olmak üzere
%45’i Avrupa dışından geliyor. En çok başvuru yapan
Avrupa ülkesi %14 ile Almanya
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR ?
• Ayrıca bu başvuruların araştırılması ve incelenmesi o
kadar iyi ki, başvuru sahibi hukuki açıdan çok sağlam
patente kavuşuyor. 2010 verilerine göre tescil edilen
patentlere yapılan itirazlar %5’in altında kalıyor (%4,7)
üstelik bu itirazların bir kısmı da reddediliyor. İtiraz sonucu
iptal edilen patent sayısı halen %1,5 altında.
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR ?
• Ayrıca bu başvuruların araştırılması ve incelenmesi o
kadar iyi ki, başvuru sahibi hukuki açıdan çok sağlam
patente kavuşuyor. 2010 verilerine göre tescil edilen
patentlere yapılan itirazlar %5’in altında kalıyor (%4,7)
üstelik bu itirazların bir kısmı da reddediliyor. İtiraz sonucu
iptal edilen patent sayısı halen %1,5 altında.
• Şu anda Avrupa Patent Sözleşmesine taraf 38 ülke var.
Ayrıca Tunus ve Faz ile de bir geçerlilik anlaşması
imzalandı, yani bu ülkeler ileride sözleşmeye taraf
olmayacaklar ama tescil edilen bir Avrupa patenti arzu
edildiği takdirde bu ülkelerde de geçerli olabilecek.
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
• Yukarıda ayrıntılarını gördüğümüz ve yılda yüz
binlerle ifade edilen bu patent başvurularının
hazırlanması ve takibi Avrupa Patent Ofisi
nezdinde yetkili olan Avrupa Patent Vekilleri
tarafından yapılıyor. Çeşitli nedenlerden dolayı
sicilden adı silinen kişilerin Avrupa Patent Vekili
sıfatını kullanma hakları kalmıyor.
• 2010 yılı sonunda sicile kayıtlı Avrupa Patent
Vekili sayısı 10.000’in üzerinde.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
A134
6000
A163
5000
5003
5339
Vekil Sayısı
4543
4000
3000
2000
39914081
4027
3748 3629
38623705
3466 34813365
2980
2735
2473
2167
3959 3789
5198
5156
4200
4673
4567
4890
2009
2010
3527
1000
0
1998 1999 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
EPO Web Sayfasından
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
• Avrupa Patent başvurularının yarısı Avrupa
ülkelerinin dışındaki ABD veya Japonya gibi
ülkelerden dosyalanıyor ve
• Vekillerin çoğu (%60) daha çok buluş yapılan
Almanya,İngiltere ve Fransa’da çalışıyor.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
2010 Ülkelere göre vekil sayısı
4000
3393
3500
Toplam vekil sayısı
3000
2500
1939
2000
1500
914
1000
437
436
437 358
315
500
174 72
187 28 170 156
44 67 0
26 96 60 23
17 30 17 21 3 58 7
31 38 44 104
11 121
0
AL AT BE BG CH DE DK EE ES FI FR GB GR HU IE IS IT LI LT LU LV MC MK MT NL PL PT RO RS SE SI SK SM TR
EPO Web Sayfasından
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
• Tüm vekillerin bir çeşit Avrupa çapında
meslek odası olan European Patent
Institute (epi) siciline kayıtlı olmaları zorunlu.
• epi siciline kayıtlı Avrupa Patent Vekilleri 3
yılda bir seçime gidiyorlar ve ülkede kayıtlı
vekil sayısına göre Konseye 2 ila 6 temsilci
seçiyorlar, bunlardan biri ise ülkesini ayrıca
yönetim kurulunda temsil ediyor.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
• Türkiye Avrupa Patent Sistemine dahil olduktan
sonraki bir yıl içinde Türk Patent Vekillerinden
411 kişi, müktesep hak kapsamında Avrupa
Patent Vekili olmak için başvurdu ama yıllık
aidatlarını ödemedikleri için çoğunun vekilliği
düştü.
• 75 milyonluk ülkemizde 2011 yılı itibariyle
Avrupa Patent Vekili siciline kayıtlı 103 Türk var
ama gerçek anlamda faal olanların sayısı
bundan çok daha az.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
450
406
400
356
Vekil Sayısı
350
300
A134
250
A163
200
150
187
142
100
130 115
106 106 106 104 103
50
0
Institutional logo
0
0
1998
0
0
1999
1
0
2000
1
2001
1
2002
1
2003
1
1
1
2004
1
2005
1
2006
1
2007
1
2008
1
2009
2010
2011
Yıl
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
• Bu da normal sayılabilir zira 2009 yılı verilerine göre
Avrupa Patent Ofisine yapılan başvuru sayısı
134542 iken Türkiye sadece 191 başvuru yapmıştır.
• Avrupa Patent Ofisine yapılan toplam başvuruların
%0,14’ünü (on binde 14) yapmak için çok fazla
Avrupa Patent Vekiline tabii ki gerek yoktur ancak
buluş sayısı arttıkça bu buluşları başvuruya
dönüştürebilecek daha fazla patent vekiline de
gerek duyulacaktır.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR ?
• Sonuçta Avrupa Patent vekillerinin yaklaşık
yarısından fazlası gerekli sınavlardan geçerek bu
unvanı almış olsa da sisteme yeni katılan ülkelerden
gelen ve müktesep hak olarak bu unvanı almış olan
birçok kişi var. Meslek jargonunda bu kişilere
Grandfather/ Grandmother deniyor.
• Ancak Türkiye için bu artık mümkün değil ve ufukta
yeni katılacak ülke görünmediği için Avrupa Patent
Vekili olmak için tek yol gerekli eğitimi almak,
çalışmak ve sınavdan geçmek olacaktır.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Avrupa Patent Vekili olmak için yılda bir kez yapılan ve
European Qualification Examination (EQE) denilen zorlu
bir sınavdan geçmek gerekiyor ama bu sınava katılım
şartları da zor.
• Avrupa Patent Vekili olmak isteyen bir kişinin öncelikle
biyoloji, farmakoloji, kimya, elektronik, makine, fizik gibi
mühendislik veya fen bilimleri eğitimi almış olması
gerekiyor. Ayrıca bitirme tezi yazılmadan mezun olunan
üniversiteler için Master derecesi de isteniyor. Bu size
fazla gelebilir ama örneğin Almanya’daki patent
vekillerinin büyük çoğunluğu Doktora sahibi.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Bu eğitimin üzerine İngiltere’de Queen Mary College,
İsviçre’de ETH veya Fransa Strazburg’daki Robert
Schuman üniversitesinde 2 yıllık eğitim alanlar da az
değil.
• Eskiden sınava girecek kişinin İngilizce, Fransızca ve
Almanca yani Avrupa Patent Ofisinin üç dilini birden
bilmesi de bekleniyordu ancak son yıllarda sistemin bu
kadar genişlemesiyle birlikte bu şart biraz yumuşatıldı ve
dillerden yalnızca birini çok iyi derecede diğerini ise
okuduğunu anlama derecesinde bilmek yeterli hale geldi.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
•Bu bahsettiğim altyapıya sahip bir kişinin bir Avrupa
Patent Vekilinin yanında fiilen en az 3 yıl çalışması ve
tecrübe kazanması gerekiyor zira Patent vekili olabilmek
için teknik bilginin üzerine ayrıca hukuk bilgisinin de
gelmesi gerekiyor.
Mühendislik veya fen bilimleri eğitimi almış olması
Bitirme tezi yazılmadan mezun olunan üniversiteler için
Master derecesi
Eskiden :İngilizce, Fransızca ve Almanca
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Bir vekilin yanında tam gün olarak çalışmaya başlayan
kişi tercihen hemen Avrupa Patent hukukunun temel
eğitimine başlamalıdır. Birçok ülkede bu eğitimleri veren
üniversiteler, enstitüler, meslek birlikleri gibi çeşitli
kurumlar vardır.
• Bunlardan en yaygın olanı ise epi ile birlikte CEIPI
çerçevesinde akşamları verilen iki yıllık temel eğitimdir.
Strazburg’daki Robert Schuman üniversitesine bağlı olan
CEIPI’nin açılımı “Uluslararası Sınai Mülkiyet Eğitim
Merkezi”dir.
• Şu anda Avrupa’daki 36 şehirde 600 kişi bu eğitimi
almaktadır.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Bu eğitimin İstanbul’da verilmesini sağladık. 2008 -2010
yıllarında ders verecek kişileri ayda bir gün getirterek 2
yıllık eğitimi tamamladık
• ancak 2010-2011 öğrenim dönemi için yeterli sayıda
başvuru olmadığı için maalesef durdurmak zorunda
kaldık. Bu eğitimin önümüzdeki yıllarda açılıp
açılmayacağı ise tabii ki katılımcı sayısına bağlı
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Temel eğitimi biten kişi EQE sınavına hazırlanmaya
başlar. Dört ayrı bölümden oluşan bu sınav genelde
zor olduğu için katılımcılar iki yılda vermeyi tercih
ederler.
• EQE sınavını geçme oranı %30
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
Adaylar
2500
2311
2073
2000
1821
EQE
500
0
1092 1104 1145
2171
1741
1262
673
513
631
429
510
320
424
367
234
267 294
473
407
1998
Institutional logo
1845
1451 1541
1500
1000
Başarılılar
2148
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Sınavlardan birincisi 3,5 saat sürer ve adayın bir Avrupa patent
başvurusunun en önemli kısmı olan istemlerini ve giriş kısmını
yazıp yazamadığını test eder. Teknik ağırlıklı bir buluşu
anlamak ve istem yazmak Patent vekilliğinin temelini oluşturur.
Bu sınavda sorular kimya- elektrik/mekanik olarak ayrılır. Daha
fazla alan seçeneği yoktur ve örneğin biyoloji mezunu bir kişi
kimya sorularını seçerken fizik mezunu diğeri elektrik/ mekanik
sorularını seçmek zorundadır.
• İkinci sınav 4 saat sürer ve bir patent başvurusu ile ilgili olarak
incelemeyi yapan kişiden gelen çok olumsuz bir raporu adayın
nasıl cevap verdiğini durumunu ölçer. Bu sınavda da sorular
kimya - elektrik/mekanik olarak ayrılır.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• 6 saat süren üçüncü sınavda bir Avrupa patentine itiraz hazırlamanız
istenir. Burada itiraz edeceğiniz patent size örneğin İngilizce verilir
ama tekniğin bilinen durumuna ait olan ve itiraz etmek için
kullanacağınız belgeler İngilizce, Fransızca ve Almanca olabilir. Bu
sınavda itiraz için doğru belgeyi/ belgeleri seçip seçemediğinize ve
hangi argümanları kullandığınıza bakılır.
• Toplam 7 saat süren son sınav ise ikiye ayrılır, birinci bölümde çeşitli
hukuki sorular sorulur. İkinci bölüm ise müvekkilinizden bir mektup
şeklindedir ve çok karmaşık bir hukuki sorunu anlatarak bu durumu
çözmeniz istenir. Defter kitap açık olarak yapılan bu sınavlarda Avrupa
Patent Sözleşmesinin hüküm ve yönetmelik maddelerine ve o konuda
alınmış önemli içtihat kararlarına atıfta bulunmanız beklenir.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
• Bu sınavlardan başarıyla çıkmak zor olduğu için sınava giren
kişi sayısında artışlar meydana gelmiştir. Bunun sonucunda
hazır olmayan kişilerin tüm sınavlara girmesini engellemek ve
dolayısıyla boşuna okunacak kâğıt sayısını azaltmak üzere
önümüzdeki yıldan itibaren bir ön-eleme sınavı yapılacak ve
ancak bu ön-eleme sınavını geçen kişiler yukarıda bahsedilen
sınavlara girebilecektir.
• Türkiye’ye gelince, halen Avrupa Patent Vekili siciline kayıtlı
103 kişiden sadece biri bu sınavdan geçmiştir. 2000 yılında
sisteme dahil olan Türkiye’den bu sınava katılan kişi sayısı iki
elin parmaklarını geçmeyecek kadar azdır.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR ?
9
9
8
7
6
Başarılılar
EQE
Adaylar
5
4
3
3
2
2
1
0
1
0
0
2000
0
0
2001
0
0
2002
0
0
2003
0
0
2004
3
2
1
0
2005
0
2006
0
2007
0
2008
0
2009
0
2010
0
2011
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ
• Hem teknik hem hukuk hem de lisan bilgisi gerektiren bu
meslek her ne kadar Türkiye’de pek bilinmese de yapanların
asla sıkılmadığı için emekliye ayrılmak bile istemediği çok yönlü
muhteşem bir iştir. Avrupa’da 80-90 yaşına gelmiş ama pırıl pırıl
zekasıyla hala faal olan vekillerin sayısı hiç de azımsanacak
gibi değildir.
• Patent vekili hem tanımı itibariyle buluşların yeni olması
nedeniyle sürekli değişiklik arz eden tekniğin en yeni durumunu
takip ederek teknik bilgisini günceller, hem de örneğin çeşitli
yayınlar ve uluslararası konferanslar aracılığıyla önemli
ülkelerdeki patent hukukunu takip ederek bu alandaki bilgisini
günceller.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
AVRUPA PATENT VEKİLİ
• Tekniği hukuk ile harmanlayarak çeşitli bulmacalara çözüm
getirir ve satranç oyunu gibi davaları kazanmaya çalışır.
İsterse bunların üzerine bir de ekonomik boyut ekleyerek
şirketlerin patent yönetimini yapabilir. Dünyadaki tüm
ülkelerle bağlantılı bir işi olduğu için de her yerde kendini
güvende hisseder zira iş bağlantıları zamanla tanışlığa,
arkadaşlığa hatta dostluğa dönüşecektir.
• Son bir bilgi olarak da bu mesleğe yurtdışında çok talep
vardır ve EQE sınavını geçerek bilgisini kanıtlamış bir kişi
için Avrupa’da iş bulmak hiç de zor olmayacaktır.
Institutional logo
Selda ARKAN
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
EPO Web Sayfasından
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
“IP Management @ Universities” Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011
Albert Long Hall, BOGAZICI UNIVERSITY
Teşekkür ederim
Selda ARKAN
Institutional logo