Transcript EVROPSKA UNIJA - bojanalakicevic

Pripremila: doc. dr Bojana Lakićević- Đuranović





Vrijednosti i ciljevi Evropske unije
Demokratija kao načelo EU-predstavnička
Vladavina prava kao načelo EU – Dajsijeva
koncepcija
Podjela vlasti kao načelo EU- horizontalna i
vertikalna
Druga načela EU








Načelo
Načelo
Načelo
Načelo
Načelo
Načelo
Načelo
Načelo
dodijeljenih ovlašćenja
fleksibilnosti
lojalnosti
supsidijarnosti
proporcionalnosti
otklanjanja nejednakosti
javnosti
poštovanja statusa

Međuvladina i nadnacionalna unija 28
evropskih država

EU se definiše kao :
federacija u monetarnim odnosima
konfederacija u socijalnoj i ekonomskoj
politici
Međunarodna organizacija u spoljnoj politici

EU- 503 miliona stanovnika, 23 jezika





Najveći svjetski izvoznik,uvoznik,izvor i
primalac stranih direktnih investicija
Pola milijarde stanovnika EU čini izuzetno
raznolik etnički,religijski i kulturološki sastav

Oblik institucionalizacije međunaodnih odnosa
koji se definiše na bazi 4 osnovna kriterijuma :

Prema obimu aktivnosti MO se dijele na : Opšte (

Na osnovu kriterijuma članova MO se dijele na :

UN) i specijalizovane ( MO)
javne( članice su države ) i nevladine( članovi su
grupe pojedinaca )
Prema pravoj prirodi odluka koje
donose:koordinirajuće( nemaju ovlašćenja da
donose obavezujuće odluke ) i nadnacionalne
(odluke obavezne i neposredno primjenljive )





Na osnovu kriterijuma obima članstva :
univerzalne i regionalne
UN – opšta,koordinirajuća,javna i univeralna MO
Finansiranje međ.org.iz kontribucija država
članica
EU danas – specifična ( nije ni opšta ali nije ni
specijalizovana ),nadnacionalna,javna i
regionalna međunarodna organizacija
EU ima specifičan model finansiranja – sopstveni
izvori





Osnivači države članice
Njihovo osnivanje podrazumijeva donošenje
osnivačkog akta ( međ.ugovor kao osnivački
akt )
MO imaju stalne organe
MO imaju definisanu oblast djelovanja kao
osnovni cilj postojanja
MO imaju poseban pravni status


Države postaju članice MO u procesu samog
osnivanja te organizacije ili naknadnim
stupanjem u članstvo( potpisivanjem ili
ratifikacijom)
Nadnacionalne organizacije država –
asoscijacije sastavljene od različitih država
gdje one dobrovoljno ustupaju donošenje
nekih odluka za dobrobit njihovih građana


Imaju određena ovlašćenja koja ih u
izvjesnom smislu stavljaju u nadređen
položaj u odnosu na države članice , znatno
više nego kod običnih MO
Koja je glavna razlika između
međ.organizacije i nadnacionalne
organizacije ?



Međunarodna organizacija ne može donositi
odluke umjesto njenih članica dok
nadnacionalna organizacija , pod određenim
uslovima i jasno definisanim procedurama,
može !
EU je najvažnija regionalna nadnacionalna
organizacija u svijetu koja ima sve izraženije
elemente naddržavnosti.
EU jedna od najvažnijih savremenih MO
Kako se definiše
EVROPSKA UNIJA ?
Najznačajnija regionalna organizacija, kao
nadnacionalna organizacija sui generis,
posjeduje ključne odrednice MO ali i čitav niz
specifičnosti koje upućuju na neke elemente
federacije ,koje debatu o federalnoj Evropi
drže stalno otvorenom
KOJI SU TO ELEMENTI
FEDERACIJE KOJE IMA
EVROPSKA UNIJA ?




Nadređeno i direktno obavezujuće pravo
Ima svoj sud
Zapošljava svoju administraciju u svojim
zajedničkim institucijama
Njene institucije donose obavezujuće pravne
akte koje sprovode sve države članice

ZAŠTO JE EU i dalje zavisna
od država članica ?



EU nema sredstva prinude ( policiju i vojsku)
Budžet EU je organičen na 1,24% kontribucija
budžeta država članica
Unija nema svoje poreze nego funkcioniše na
principu jasne podjele nadležnosti sa
državama članicama


Eu je isključivo nadležna da zaključuje
međunarodne ugovore kada je to potvrđeno
nekim pravnim aktom Unije ili je to potrebno
za vršenje poslova iz oblasti unutrašnje
nadležnosti
Zaključivanje međ.ugovora od strane EU
moguće je od kako je stupio na snagu
Lisabonski ugovor


Lisabonski ugovor na snazi od decembra
2009. godine – Unija ima jasno definisanu
oblast djelovanja , status pravnog lica kao i
jasno definisane nadležnosti zajedničkih
institucija u odnosu na države članice
EU ima jasno definisane procedure
pristupanja i istupanja iz Unije


Pridruživanje –Početni dio politike proširenja
EU,priprema država za pristupanje EU ( forma
odnosa između jedne države članice i EU –
trgovinski sporazum- ne podrazumijeva buduće
članstvo )
Pristupanje – ostvarivanje punopravnog članstva
u Uniji, koje se ostvaruje nakon okončanja
pristupnih pregovora, zaključenja ugovora o
pristupanju, njegove ratifikacije u državi
pristupnici i svim članicama Unije kao u davanje
saglasnosti od strane Evropskog parlamenta

Proširenje EU, taj isti proces pristupanja neke
države je za nju proces širenja Unije,pa se i
politika koja uređuje taj proces zove politika
proširenja


EVROPSKO PRAVO- pojmovni krov za više
pravnih poredaka koji su višestruko
međusobno isprepletani
EVROPSKO PRAVO – pravo koje stvara EU i
norme koje donosi Savjet
Evrope,OEBS,Evropska zona slobodne
trgovine


Evropsko pravo u užem smislu – pravo koje
stvara EU, pravo koje proističe iz Ugovora o
EU kao i pravo čiji je izvor Ugovor o
funkcionisanju EU
Evropsko pravo u širem smislu - skup normi
koje stvaraju međunarodni subjekti,
supranacionalno pravo EU, različite oblike
međunarodnog ugovornog prava,meko pravo





Ovim pravom se pravo EU jasno izdvaja od prava
u oblasti zajedničke spoljnje i bezbjednosne
politike EU i prava drugih institucionalnih oblika
regionalne saradnje evropskih država
EU ima institucije koje djeluju nezavisno od
država članica u pogledu odlučivanja
Unija može donositi odluke većinom
Institucije Unije primjenjuju ove odluke
Osnivački ugovori i odluke Unije omogućavaju
nastanak prava i obaveza za individualne
subjekte



Institucionalno pravo uređuje sastav EU,
njene glavne organe, izvore
Proceduralno ( administrativno pravo ) EU
naziva se i sudskim preispitivanjem ili
sudskom kontrolom akata u EU
Materijalno( supstancijalno ) pravo obuhvata
norme koje se odnose na široke oblasti
politika o kojima je postignut dogovor pri
zaključenju osnivačkih ugovora evropskih
zajednica


Materijalno pravo EU = pravo ekonomije EU=
privatno pravo EU
Pozitivna evropska integracija se sastoji u
utbrđivanju zajedničkih politika u
predviđenim oblastima a negativna
integracija u otklanjanju prepreka za svaki
oblik diskriminacije na osnovu nacionalnosti
a posebno slobodan promet
robe,kapitala,ljudi i usluga




Riječ Evropa potiče iz grčke mitologije
Od evropske ideje do rimskih ugovora- XVII
vijek,Grocijus,Sen Pjer,Ruso,Kant,Viktor
Igo,XX vijek-grof Kalergi,Brijan
Posle II svjetskog rata nastala nova epoha u
procesu evropskih integracija
Uloga i značaj SAD, Njemačke, Francuske





Pobjedničke sile II svjetskog rata nalazile su se
van središta Evrope
Njemački političari i podjela Njemačke
Nacionalizam evropskih država
Projekt Evropa viđen kao protivteža sovjetskom
ekspancionizmu
Čerčil – u svom čuvenom ciriškom govoru na
Univerzitetu u Cirihu zalagao za ujedinjenje
Evrope koja treba da postane zona prosperiteta
za stanovništvo od stotina miliona





Šumanov predlog
Spakov izvještaj
Ugovor o osnivanju Evropske ekonomske
zajednice
Ugovor o Evropskoj atomskoj zajednici
Prihvatanje supranacionalnog koncepta
integracije



U preambuli Ugovora o EEZ navedeni su ciljevi
te zajednice
Ostvarivanje ciljeva – posebno zajedničkog
tržišta i slobode protokola lica,
usluga,kapitala i robe, pretpostavljalo je
integraciju određenog stepena koja nije bila
moguća bez izvjesnog organičavanja
suverenih prava država članica
Uloga i značaj Fušeove komisije –imala
zadatak da preispita mogućnosti političke
saradnje država članica



Fušeova komisija – pripremila dva izvještaja
Zadaci Unije određeni zajednička
bezbjednosna politika kao i politika odbrane
u pitanjima od zajedničkog interesa
Sporazum u Luksemburgu – januar
1966.godine( odlučivanje u Savjetu ministara
)



U određenim oblastima na organe zajednice
prenesu izvjesna suverena prava država
članica kako bi se ostvario svečano objavljeni
cilj 1972. godine:da se Zajednica do kraja
decenije preobrazi u EU
Predlozi nisu u dovoljnoj mjeri bili ostvareni
zbog protivljenja pojedinih država članica
Učinjeni određeni pomaci pa se ovo razdoblje
zove razdobljem sitnih koraka






Politika sitnih koraka- Haška konferencija
1969. god.
Pripremanje terena za proširenje Zajednice na
Zapad
Sjednica ministara spoljnih poslova 1969.
godine preispitana mogućnost uspostavljanja
evropske političke saradnje
Barov plan iz 1969. godine
Verneov plan iz 1970. godine
Na kraju razdoblja stagnacije –proširenje EZ
na jug



Period 1986- 2000
Donošenje jedinstvenog evropskog aktastupio na snagu 1.jula 1987. godine( sadržani
mehanizmi međudržavne saradnje i pravo
veta u oblastima spoljnje i bezbjedonosne
politike )
Evropski savjet – institucija sastavljena od
šefova država ili vlada – pravno utemeljena




Nacrt ugovora o Evropskoj uniji
Evropski parlamet usvojio nacrt početkom
1984. godine
Integraciono dejstvo Jedinstvenog evropskog
akta – tri ravni
Da li je donošenjem JEA ostvarena veća
efikasnost u radu institucija zajednice? DA




JEA proizveo značajna integrativna dejstva u
oblasti političke saradnje država članica
Zajednice
Predlozi reformi zajednice u mnogim
oblastima
Delorov izvještaj o ekonomskoj i monetarnoj
uniji- jun 1989
Jedinstveno tržište,liberarizaciju, kretanja
kapitala




Miteranova i Kolova inicijativa – osnažiti
demokratski legitimitet Zajednice
Značaj Inicijative – nastaviti proces izgradnje
EU
Ugovor o Evropskoj uniji potpisan je
7.februara 1992. godine (* ratifikacija
ugovora )
Stupanjem na snagu UEU uspostavljena je
Unija koja počiva na tri stuba .Koja su to tri
stuba EU ?



1. stub evropske zajednice ( supranacionalne
elemente )
2. zajednička spoljna i bezbjedonosna
politika
3. saradnja u pravosudnoj i unutrašnjoj
politici




UEU ostvarene su brojne promjene u sistenu
evropskih zajednica
Preambula Ugovora o EU
UEU predstavlja značajan korak u pravcu
uobličavanja političke Evrope , potvrdio je
dalje postojanje različitih koncepcija o
evropskim integracijama
Ko su važni akteri u procesu evropskih
integracija ? Nacije-države i njihove
nacionalne vlade




Preispitivanje odredbi Ugovora o EU iz ugla
daljeg širenja Evropske unije
Evropska konferencija na vrhu
Promjene izvršene u Nici – vezane za I stub
EU ( raspodjela poslaničkih mjesta država
članica u Parlamentu )
Povelja o osnovnim pravima EU svečano je
proglašena 7.12. 2000. godine( stupio na
snagu 1.02.2003. godine )



Ugovor o pristupanju iz 2003. i 2005. godine
Ograničenja privremenog karaktera u pogledu
slobode kretanja radnika i slobode vršenja
usluga
Ugovorom o pristupanju iz 2005. godine
predviđeno je pristupanje Rumunije i
Bugarske EU 1.januara 2007. godine



Vlade država članica EU nisu bile zadovoljne
Ugovorom iz Nice ni u momentu njegovog
zaključenja
Ugovor iz Nice potpisan je 26.02.2001.
godine, stupio na snagu 1.februara 2003.
godine
Glavni razlog donošenja ugovora iz Nice je
potreba rješvanja pitanja institucionalnog
prilagođavanja EU novom proširenju




Uloga i značaj Solunskog samita
Koji su to razlozi koji su postojali za izradu
Ustava EU?
Ustavom se utvrđuje oblik
vladavine,ovlašćenja raznih institucija i
organa, granice tih ovlašćenja i lista prava i
sloboda građana
Ustav EU je ukinuo dotadašnje osnivačke
ugovore evropskih zajednica,kao i kasnije
zaključene ugovore





2007. godine EU presjedavala Njemačka
ULOGA Francuske, Holandije, Braunove vlade,
Irske
Lisabonski ugovor/ Ugovor sa Ustavom za
Evropu
Lisabonski ugovor ne određuje sebe kao
ustavni akt
Terminologija – različita / ministar inostranih
poslova – visoki predstavnik



Odredba o prednosti prava EU predviđena u
Ustavu za Evropu izostavljena je
U Lisabonskom ugovoru izostalo je svako
pominjanje simbola Unije ali je 16 država
članica ( Njemačka ali ne i Francuska )
usvojilo Deklaraciju o simbolima EU
Lisabonski ugovor – izrađen kao novi korak u
neprekinutom nizu ugovora od rimskih
ugovora iz 1957. godine



Ugovor o EU zadržao je svoje ime dok je
naziv Ugovor o osnivanju Evropske zajednice
preimenovan u Ugovor o funkcionisanju EU
III stub EU( policijska i sudska saradnja u
krivičnim stvarima ) uređena je odredbama
Ugovora o funkcionisanju EU
Preraspodjela materije II i III stuba ( koja je
od Mastrihta bila uređena Ugovorom o EU)
izvršena je zbog ukidanja Lisabonskim
ugovorom dotadašnjeg modela EU






Lisabonski ugovor je djelimično izmijenio ili
očuvao niz odredaba sadržanih u Ustavu za
Evropu
Uloga i značaj Njemačke
Uloga i značaj Irske
Lisabonski ugovor je stupio na snagu 1.12.
2009. godine
Ovim ugovorom nije obezbijeđena dovoljna
zaštita eura od udara