GARD Türkiye Projesi Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri

Entegre bakım platformu

İleri teknoloji hastaneleri 2. Basamak hastane Evde bakım KBYM

•

Triaj

•

Bilgilendirme

•

E ğitim I. basamak Acil Servisler Özel bakım kuruluşları Sağlık bakımı dışı servisler Kronik Bakım Yönetimi Merkezi (KBYM) kronik hastalığı olan olguların organizasyon ve yönetiminden sorumludur



Evde sağlık hizmet (ESH) sunumu;

akut hastalık, uzun süreli sağlık problemi, kalıcı engellilik veya terminal hastalıktan kaynaklanan ihtiyaçlar doğrultusunda kişiye kendi ortamında sağlık hizmeti verilmesidir.

ESH gerektiren solunum hastalıkları



Obstrüktif Solunum Hastalıkları;

KOAH, Astım, Bronşiektazi, Kistik Fibrozis, 

Restriktif Solunum Hastalıkları;

Kifoskolyoz , İAH  

Nöromusküler Hastalıklar;

ALS, MD, Post Polio Sendromu,

Uyku ilişkili Hastalıklar



Diğer;

Akciğer maligniteleri, Akciğer transplantasyonu, Pulmoner Hipertansiyon, Pnömoni, Post torakotomi,

Kronik solunum hastalıklarında ESH sunumu; Gerekçeler

 Artan hastalık yükü  Kronik hasta bakımı dışında hastane etkinliğinin artırılması  Maliyet/etkinlik  Evde bakıma olanak sağlayan teknolojik gelişim  Hasta ve ailesinin memnuniyeti

Evde Bakımda Hedefler

Genel:

► Sağ kalım↑ ►Morbidite ↓ ►Fonksiyonel Kapasite ↑ ►Yaşam Kalitesi ↑ ►Kendine bakım ↑ , bağımlılığı ↓ ►Sağlıkla ilişkili harcamalarda ↓

Terminal dönem hasta : ►

Fiziksel ve psikolojik rahatlığın sağlanması ► Yaşamın sonunun planlanması

Kronik Solunum Hastalıkları; ESH Modelleri

Hastane merkezli uygulamalar

;  Evde hastane  Erken destekli taburculuk ( < 48 saat )  Destekli taburculuk ( > 48 saat )

I. Basamak uygulamalar

 Vaka yönetimi  Hospis

III ve II. Basamaktan I.basamak ESH sunumuna sevk kriterleri (I)

 Solunum sistemi hastalığı nedeni ile takip ve koordinasyonu gereken hastalar  Solunum sistemi hastalığına eşlik eden sistemik hastalık varlığı ve/veya bu hastalığın idamesinde takip ve koordinasyon gerekliliği

III ve II. Basamaktan I.basamak ESH sunumuna sevk kriterleri (II)

 USOT kullanan stabil durumdaki olgu; Son 1 yıl içinde 1’den fazla acil başvurusu ve hastaneye yatışı olan stabil durumdaki olgular  En iyi FEV1 değerinin %50’nin altında olması ve takip gerektiren sağlık durumunun varlığı

I.basamakta ESH sunumuna sevk kriterleri (III)

 Günlük yaşam aktivitelerinin yapılmasını engelleyen dispne , görme-işitme ve konuşmada güçlüklerin olması, günlük yaşam aktivitelerinde yardım gereksinimi veya günlük yaşam aktivitelerini yerine getirememe (geçerli ölçekler ile değerlendirme)  Hasta ve/veya hastaya bakmakla yükümlü kişilerin hastalık ve tedavi ile ilgili başa çıkma becerilerinin iyi olmaması veya tedavi ekibiyle iletişimsizliği

I.basamakta ESH sunumuna sevk kriterleri (IV)

 Evde ileri teknoloji ve/veya komplike tedavi gerekliliği  Sürekli izlem ve destek gerektiren sağlık bakım ihtiyacı  Polikliniğe başvuramayan ancak monitorizasyon ve/veya eğitim gereken hasta  Yaşlı, yalnız yaşayan ve gündüz yaşam aktivitelerinde bağımsızlığını sağlayamayan hasta  Terminal dönem hasta; bakım ihtiyacının değerlendirilmesi amacıyla

Solunum Hastalıkları;Evde sağlık hizmetleri           Reçete edilen tedavi, prosedürlerin uygulanması Solunumsal cihaz uygulanması,eğitim,takip,bakım Labaratuvar incelemeleri için örnek alınması Pulmoner rehabilitasyon Ev ortamının hasta yaşamına uygunluğunun sağlanması Bakım veren bireyleri desteklenmesi/ alternatif hizmet sunumu Yaşamın sonunun planlanmasında takip eden göğüs hastalıkları uzmanı ile iletişim Ventilatör bağımlı hasta takibi, bakımı takip eden göğüs hastalıkları uzmanı ile iletişim Hasta ve ailesinin eğitimi Sigaranın bıraktırılması

KOAH ’da

Evde Sağlık Hizmetleri

KOAH’da ESH uygulama gerekçeleri (I);

 10 yıl sonra KOAH, ölüm nedenleri arasında ilk 2 sırada yer alması beklenen bir sağlık sorunudur.

 Ulusal hastalık yükü çalışmasına göre KOAH ölüme neden olan ilk 3 hastalık arasındadır ve 40 yaş üstü yetişkinlerin % 20’si KOAH’lıdır.  KOAH ESH’lerinde içinde yer aldığı entegre bakım sistemi ile yönetilmesi gereken bir hastalıktır.

KOAH’da ESH uygulama gerekçeleri (II)

KOAH atağı;

 Acil başvurularının %25’ini oluşturmaktadır  Atak nedeniyle hospitalizasyon KOAH’la ilgili harcamaların %70’ini oluşturmaktadır.

 Acile başvuran her 4 hastadan 1’i evde sağlık hizmet sunumuna uygundur •Thorax 2000; 55: 907-12 •Cochrane systematic review, 2003

KOAH’da ESH modelleri kabul gören uygulamardır

!

 Seçilmiş KOAH akut ataklı olgularda ESH güvenli ve etkili bir tedavi uygulama şeklidir.

Cochrane, 2003  Hastane başvurusu yada hospitalizasyon gerektiren KOAH akut atakta evde hastane ve destekli taburculuk uygulamaları güvenli ve etkili yaklaşımlardır.

(Kanıt düzeyi A) NICE Guidlines, 2004  KOAH’lı hasta müracaatının yoğun olduğu merkez hastanelerde acil başvurusunu önlemek ve erken destekli taburculuk için evde hastane uygulanması gerçekçi bir yaklaşımdır. (Kanıt düzeyi A) BTS Guideline, 2007

KOAH atağında evde hastane;

 Doktor (göğüs hastalıkları uzmanı)  Hemşire  Fizyoterapist

Multidisipliner Ekip

 Diyetisyen  Sosyal hizmet uzmanı

Kanıt düzeyi D

KOAH akut atakda evde hastane uygulaması; hangi hastalar alınmalı ?

 Bilinç düzeyi yeterli  Asidoz Ø  Ciddi ko-morbidite Ø  Yeterli sosyal destek  Hasta tercihi dikkate alınmalı

Kanıt düzeyi D

EVDE MEKANİK VENTİLASYON

Hastane ve Evde bakım ekibi iş birliği Taburculuk öncesi Hasta değerlendirilmesi

•

Klinik stabilite

•

Sekresyon temizliği

•

Nutrisyon

•

Bakım üstlenici eğitimi Dış ortam hazırlığı

•Ekipman desteği •Ev ortamının hazırlanması •Mali destek/sosyal güvece

Uygun ?

Taburculuk Planı Evde Takip



Ventilatör-destekli birey;

kronik ventilatuar desteğin elektif olarak spontan

en az 4 saat

solunumu desteklemek için başlandığı, günde ventilasyon desteği gereken bireydir. Solunum desteği

NIMV’lerle

yapılır,sıklıkla gece.



Ventilatör bağımlı birey;

spontan solunumu olmayan yada ciddi derecede bozulmuş bireyler ile spontan solunum dürtüsü olduğu halde ciddi solunum kas güçsüzlüğü nedeniyle yeterli solunum yapamayan

kronik olarak günde 16 saatten uzun süreli

mekanik ventilatuar destek gereksinimi olan bireylerdir,

trakeostomi

ile ev tipi IMV ‘lerle

uygulanır.

Evde izlem programı

    Hastanın fiziksel durumu, Ventilatöre uyum, Ekipman işlerliği, Bakım verenin yeterliliği sorgulanmalı.



Gerekli durumlarda takip eden II. Yada III. basamak ESH ekibine refere edilmelidir.

EVDE PULMONER REHABİLİTASYON

Entegre bakım;pulmoner rehabilitasyon

Tedavi Güvenlik Transfer Tedavi Egzersiz Eğitim Pozitif yönlendirme Ambulasyon Hastane Evde PR Optimal sağlık Fonksiyon Aktif yaşam Başlangıç Primer / sekonder solunum hastalığı Yeni hastalık/ yaralanma Yatak istirahati Erken taburculuk Endurans



S ağlık bakımında süreklilik

Stabil KOAH’da Evde Pulmoner rehabilitasyon uygulamaları

 Egzersiz programı  Hasta ve ailesinin eğitimi  Psikososyal destek  Nutrisyonel değerlendirme-destek

I. Basamakta takip eden hekim pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumları bilerek evde pulmoner rehabilitasyon uygulamaları için yönlendirme/ iş birliği yapabilmelidir.

Evde pulmoner rehabiliyon;

Eğitim Değerlendirme Solunum işini



Ambulasyon Akciğer volümlerini



Havayolu temizleme teknikleri GYA Solunum Fizyoterapisi Transferler IMV+NIV Egzersiz eğitimi: Kuvvet & endurans Ev düzenlemeleri Hastayı yaşadığı ortamda güvende, mobil, fonksiyonel ve bağımsız kılan kısa & uzun dönem uygulamalar

Değerlendirme

• • • • • • • Tıbbi geçmiş Laboratuar bulguları Kullanılan ilaçlar Yardımcı araçlar Sigara statüsü İnhaler ilaç teknikleri Sosyal durum • • • • •

Vital bulgular: KH, KB SpO 2 : istirahat, farklı pozisyonlar, GYA, yürüme, egz Dispne : MRC, Borg Fizyolojik cevaplar: Fiziksel aktivite & egzersiz kapasitesi Yaşam kalitesi

Evde pulmoner rehabiliyon;

Eğitim Değerlendirme Solunum işini



Ambulasyon Akciğer volümlerini



Havayolu temizleme teknikleri GYA Solunum Fizyoterapisi Transferler IMV+NIV Egzersiz eğitimi: Kuvvet & endurans Ev düzenlemeleri Hastayı yaşadığı ortamda güvende, mobil, fonksiyonel ve bağımsız kılan kısa & uzun dönem uygulamalar

EĞİTİM

• • • • • Hasta, aile, ebeveyn, bakıcı Akut bozulma belirti & bulguları Hastalık, semptom yönetimi Yardımcı araç & gereçlerin kullanımı Aktivite & egzersiz monitorizasyonu

• • •

1.basamak hekiminin kronik solunum hastalıklarında ESH görevleri; Ev ziyaretleri; birinci basamak ESH’leri için sevk edilen hastalara ev ziyareti yapmak, Hastaları II. Yada III. Basamakta yapılandırılmış ESH merkezlerine refere etmek, ESH uygulamalarında multidisipliner ekip içinde görev almak.

Entegre bakımda etkinlik;

    Fonksiyonel kapasite/ yaşam kalitesi ↑ Hastane başvurusu / acil bakım gerekliliği ↓ Sağlıkla ilişkili maliyet; ↓ Hasta ve ailesinin memnuniyeti; %91 çok memnun %9-memnun

Teşekkürler