Transcript Click Below to - شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور

‫برای شما آب را از آسمان و آب علم و معرفت را به قدر معين از آسمان رحمت نازل در زمين‬
‫ساختيم و محققا بر نابود ساختن آن نيز قادريم‬
‫سوره مومنون ‪،‬آيه ‪18‬‬
‫شرکت آب و فاضالب استان لرستان‬
‫معاونت بهره برداری‬
‫واحد نگهداری و تعمیرات‬
‫راهکارهای عملیاتی جهت بهبود نظام نگهداری و تعمیرات مبتنی بر‬
‫قابلیت اطمینان ) ‪ )RCM‬در شرکتهای آب و فاضالب‬
‫مهدی اکبریان‬
‫نورالدین نوریزدان‬
‫خشایار نامداریان‬
‫‪[email protected]‬‬
‫‪[email protected]‬‬
‫‪[email protected]‬‬
‫بدون شرح!‬
‫چکیده‬
‫هم اکنون برنامه های نت مکانیزه در امر نگهداری و تعمیرات در اکثر شرکتهای آب و فاضالب پیاده شده است که خود دارای‬
‫نقاط قوت و ضعفی است که در نحوه استقرار کامل آن مشکالتی وجود دارد و با توجه به رسالت شرکتهای آب و فاضالب‬
‫استمرارارائه خدمات با کیفیت مطلوب اساس ارائه خدمات است که بر این اساس قابلیت اطمینان تجهیزات و تاسیسات‬
‫نقش اساس ی در اجرای برنامه های نت میبایست داشته باشد که در صورت محورقرار گرفتن قابلیت اطمینان سیستم بر‬
‫اساس اصول مهندس ی و استانداردها و شرایط خاص هر تجهیز با داشتن این رویکرد میتوان در سیستم مکانیزه نت برنامه هایی‬
‫موثر تر و مفید تر در جهت اهداف شرکتها برداشت که با ارائه مکانیزم و تشکیل تیمهای کارگروه مربوطه نیل به این اهداف دور‬
‫از دسترس نیست که در این مقاله به تشریح کامل آن پرداخته میشود که در صورت اجرای کامل و رفع نواقص اجرایی‬
‫سیستم مکانیزاسیون نتایج مثبت این اقدام در بهبود روش ارائه خدمات و کاهش چشمگیر هزینه ها و صرفه جویی در منابع‬
‫حاصل میگردد ‪.‬الزم بذکر است حصول نتيجه دلخواه مرهون تالش و فعاليت بر مبناي آموخته ها و تجارب علمي و عملي‬
‫جمعی است ‪.‬‬
‫واژ گان کلیدی ‪ :‬نت ‪،‬نت مکانيزه ‪ ،‬نت مبتنی بر قابلیت اطمینان‬
‫مقدمه ‪:‬‬
‫از آنجائيكه ارتقاء كيفيت ارائه خدمات و استمرار آن همچنین استفاده بهینه از منابع و امکانات وتالش‬
‫در جهت بهبود روشها در راستای کاهش هزینه ها و اصالح روشهای بهره برداری و افزایش بهره وری و جلب‬
‫رضایت مندی مشترکین وشهروندان همیشه از دغدغه های اساس ی در شرکتهای آب و فاضالب است ‪،‬‬
‫استقرار یک سیستم جامع و داشتن برنامه های مبتنی بر روشهای اصولی با استانداردهای الزم و دستور‬
‫العملهای کاربردی در امر نت بهینه تجهیزات و تاسیسات تولید مد نظر است‪.‬‬
‫در آبفا لرستان نیز اولین اقدامات در خصو ص استقرار سیستم نت در سال ‪1382‬انجام شد و در سال‬
‫‪ 1384‬برنامه نت مکانیزه برای کل امورات تابعه شرکت خریداری شد ‪ .‬هم اکنون از مجموع ‪ 23‬شهر‬
‫استان تمامی شهرهای استان با جمعیت حدود ‪ 1100000‬نفر تحت پوشش شرکت آب و فاضالب شهري‬
‫قرار دارند و این شرکت به ارائه خدمات مورد نياز مرتبط ميپردازد که با استفاده از تجارب اجرایی نت در‬
‫طی چند سال گذشته و بررس ی چالشها و الزامات اجرایی ارتقاء سیستم نت با استفاده از مفاهیم‬
‫‪ RCM‬اجتناب ناپذیر است ‪ ،‬بر این اساس در این نوشتار به تبیین قابلیت اطمینان در اجرای نت در‬
‫شرکتهای آب و فاضالب و راهکارهای اجرایی استقرار آن پرداخته میشود‪.‬‬
‫مباحث چهارگانه نت عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ .1‬تکنیک های نت‬
‫‪ .2‬تاکتیکهای نت‬
‫‪ .3‬چرخه اجرایی نت‬
‫‪ .4‬سازمان اجرایی نت‬
: ‫تکنیک های نت‬
PM TACTIC:
1.Run to failure.
2.Time based maintenance.
3. UBM
4. CBM
5.Detective maintenance.
6.Desigen-out maintenance.
‫نظافت‬.1
‫آچارکش ی‬.2
‫روانکاری‬.3
‫تنظیمات‬.4
‫تعویض صحیح‬.5
‫• چرخه نت‪:‬‬
‫• ‪.1‬استاندارد سازی برنامه ها‬
‫• ‪.2‬اجرای برنامه های استاندارد و تدوین شده‬
‫• ‪.3‬کنترل نتایج و بررس ی اثر بخش ی‬
‫• ‪.4‬تحلیل وضعیت و اقدامات اصالحی و مناسب‬
‫• سازمان نت ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪ .1‬نیروی انسانی‬
‫‪ .2‬ابزار و تجهیزات ( نرم افزار نت و‪) ...‬‬
‫‪ .3‬قطعات یدکی‬
‫‪ .4‬پشتیبانی و همکاری سایر بخشها‬
‫تاکتیکهای نت هر یک دارای مزایا و معایبی است که اگر چه هدف از استقرار این‬
‫سیستمها ارتقائ ارائه خدمات است اما در صورتی که درست انتخاب نشود‬
‫حصول به نتایج دلخواه میسر نمیگرددکه متاسفانه در اکثر نرم افزارهای‬
‫‪ CMMS‬که نت بر پایه زمان طراحی شده است و برنامه بصورت یکسان برای‬
‫کل تجهیزات تعریف و استقرار مییابد که استفاده از این گونه نرم افزارها نقش‬
‫بسیار زیادی در بهبود وضعیت نت بهمراه نخواهد داشت این مشکل در خصوص‬
‫برنامه های مبتنی بر پایش وضعیت ‪ CBM‬نیز صادق است و هر چند که نقش‬
‫موثر پایش وضعیت در کاهش توقفات اضطراری سیستم و کاهش تعداد دفعات‬
‫نت و هزینه های تعمیرات دارد اما در صورت عدم هدف گذاری صحیح و آموزش‬
‫کافی هزینه بر می باشد و موثر نخواهد بود‪.‬‬
‫یک نمونه صدور دستور کار خدمات ‪ PM‬که برای تمامی چاهها بصورت‬
‫یکسان تعریف شده است‬
‫زنجیره نواقص ناش ی از عدم برنامه ریزی صحیح نت در تجهیزات و‬
‫تاسیسات ‪:‬‬
‫هدف از اجرای برنامه های نت چیست ؟ همه برنامه های نگهداری و تعمیرات در مجموع‬
‫بدنبال اهداف مشترکی هستند که یکی از ارکان اساس ی آنها رسیدن به قابلیت اطمینان باال است‬
‫که انتخاب برنامه های نت با قابلیت اطمینان باال مبتنی بر دانش و استانداردها میتواند شرکتهای آبفا‬
‫را در این زمینه یاری کند‬
‫•‬
‫‪RCM‬چیست ‪:‬مخفف عبارت ‪ Reliability Centered Maintenance‬به‬
‫معنی نت مبتنی بر قابلیت اطمینان یا نت قابلیت اطمینانی می باشد‪.‬‬
‫•‬
‫• جان موبری (‪ )John Moubray‬در مقدمه کتاب ‪ Reliability Centered Maintenance‬که‬
‫یکی از مراجع مهم در این موضوع به حساب می آید‪ RCM ،‬را چنین تعریف می نماید‪:‬‬
‫• "فرآیندی که بکار می رود تا تعیین شود انجام چه فعالیتهایی برای نگهداشتن دارایی های‬
‫فیزیکی در سطح مشخص ی از کارآیی (مطابق با نظر استفاده کنندگان از آنها) و حفظ کارکرد‬
‫(‪ )function‬آنها ضرورت دارد‪".‬‬
‫• در واقع ‪ RCM‬یک روش مهندس ی برای تعیين برنامه های نت در سطح یک سازمان‬
‫است که قابلیت اطمینان را به عنوان مفهومی کلیدی لحاظ می نماید‪ .‬یکی دیگر از‬
‫ویژگيهای اصلی این روش‪ ،‬رویکرد کارکردمحور (‪ )function based‬آن است‪.‬‬
‫یعنی فرآیند آناليز پس از تعیين محدوده کاری‪ ،‬از تعریف و مشخص کردن کارکردهای هر‬
‫یک از سیستمها و تجهيزات مشمول در برنامه آغاز می شود‪.‬‬
‫چگونگی استقرار ‪ RCM‬در شرکتهای آب و فاضالب ‪:‬‬
‫با توجه به ماهیت کاری شرکتهای آبفا که زمان خوابیدگی ( ‪ ) DOWN TIME‬اهمیت دو چندانی‬
‫دارد و گستردگی و پیچیدگی تجهیزات هرروز بیشتر میشود و هزینه های نگهداری و سرمایه ای آن‬
‫باعث میشود که بدنبال راههایی برای افزایش عمر دارایی ها و کاهش هزینه ها باشیم که در‬
‫تحلیل خرابی ها و انتخاب تاکتیک های مناسب نت باید همواره کارا بودن سیستم بر مبنای‬
‫‪ RCM‬مد نظر باشد و بدین جهت باید در ابتدا دو مورد را بررس ی نمود ‪:‬‬
‫الف‪ :‬مشخص نمودن کار اپراتورها و پرسنل تعمیرات هر تجهیز بطور مشخص ‪.‬‬
‫ب‪ :‬اطمینان از داشتن قابلیت انجام عملی که واحدهای تعمیرات میخواهند به آن بپردازند‪.‬‬
‫اولین قدم ‪ :‬دراجرای فرآیند ‪RCM‬تعریف فعالیتهای هر تجهیز در زمینه بهره‬
‫برداری از آن‬
‫قدم دوم ‪ :‬شناخت خرابی های هر تجهیز‬
‫قدم سوم ‪ :‬شناخت الگوی خرابی تجهیزات و سعی در مشخص نمودن تمامی‬
‫رویدادهای است که ممکن است موجب هر حالت خرابی سیستم گردد ‪.‬‬
‫قدم چهارم ‪ :‬تهیه فهرستی از اثرات خرابی‬
‫جهت استقرار ‪ RCM‬و استقرار یک سیستم نت مناسب باید یک تیم قوی از راهبران در‬
‫هر مجموعه در قالب یک کارگروه تشکیل گردد و هر عضو کارگروه با ید با ‪ RCM‬آشنایی‬
‫کافی داشته باشد ‪.‬‬
‫اعضاء پیشنهادی یک کارگروه ‪ RCM‬عبارتند از ‪:‬‬
‫مدیر ارشد ( دفتر بهره برداری آب ) – مهندس مسئول تعميرات تجهيزات‬
‫یک نفر از تکنسینهای ماهر تعميرات – متخصص خارج از مجموعه ( در صورت نیاز )‬
‫‪-‬یک نفر از کارشناسان دفتر بهره برداری آب – مسئول بهره برداری امور‬
‫که هر نفر از اعضاء یک وظیفه تعریف شده دارند ‪.‬‬
‫• پس از اجرای مراحل ‪ 4‬گانه با دیدگاه ‪ RCM‬کارگروه باید‬
‫نسبت به شناسایی عیوب و پیامدهای آن اقدام نماید و آنها‬
‫را دسته بندی نماید ‪ .‬پیامدهای خرابی عبارتند از ‪:‬‬
‫• ‪ .1‬پی آمدهای خرابی پنهان‬
‫• ‪ .2‬پی آمدهای ایمنی و زیست محیطی‬
‫• ‪ .3‬پی آمدهای فرآیندی‬
‫• ‪ .4‬پی آمدهای غیر فرآیندی‬
‫•‬
‫جهت فائق آمدن بر این مشکالت کارگروه باید با پیشنهاد ‪:‬‬
‫• الف‪ :‬استقرارسیستم نت کاربردی ‪.‬‬
‫ب ‪ :‬فعالیتهای پیش فرض‬
‫چرخه فعالیتهای نت مبتنی برافزایش قابلیت اطمینان‬
‫‪١‬‬
‫نمونه اجرای برنامه نت مبتنی بر قابلیت اطمینان در شرکت آبفا شهری لرستان‬
‫اقدامات انجام شده عبارتند از ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪ .1‬تعیين اعضاء کارگروه‬
‫‪.2‬تعیين الویت برنامه و تاکتیک نت که برنامه نت مبتنی بر پایش وضعیت در ابتدای کار‬
‫تصویب گردید ‪.‬‬
‫‪ .3‬انتخاب تابلو برقهای تاسیسات مهم بعنوان پایلوت‪.‬‬
‫• وروديها‪ :‬دستورالعملها ‪ ،‬سوابق شناسنامه ایی سیستم نت پیشگيرانه ‪ ،‬کاتالوگها‬
‫سازنده تجهيزات موجود‪ ،‬استانداردهاي بين املللي‪ ،‬دانش فني و تجارب تکنسینهای‬
‫تعميرات و تجارب اعضاء تيم اجرایی و سوابق تعميرات در سیستم نت مکانيزه‬
‫• ‪ .4‬تعریف شرح فعاليتهاي اصلي پروژه‬
‫•‬
‫‪ .5‬تدوين و بروز رسانی شناسنامه نت و جمع بندی ‪ date base‬بر اساس الویت و‬
‫تهيه شناسنامه ‪cm‬‬
‫•‬
‫‪ .6‬ابالغ دستورالعملهای نت پیشگيرانه‬
‫• ‪.7‬ثبت اطالعات‪ ،‬تحليل داده ها‪ ،‬ارائه گزارش‪ ،‬مستند سازي وبازبینی و مقایسه نتایج‬
‫نمونه ایی از عکس برداری توسط دستگاه ترموگراف با هدف افزایش قابلیت اطمینان قابلیت‬
‫اطمینان در سیستم ‪:‬‬
‫با استفاده از تجهیزات پایش وضعیت با محوریت‬
‫‪RCM‬‬
‫مقایسه وضعیت ظاهری و عکس برداری حرارتی از تجهیز ‪:‬‬
‫عیب یابی سریع و تسریع در امر نت‬
‫باز بودن درب تابلو منجر به افزایش نفوذ گرد و غبار و اختالل در تهویه مناسب‬
‫تابلو و در نهایت آسیب دیدگی تجهیزات خواهد بود این مورد در کاهش قابلیت‬
‫اطمینان سیستم در بلند مدت تاثیر گذار است‬
‫نتایج اجرای برنامه های نت مبتنی‬
‫بر قابلیت اطمینان ( در پروژه نمونه )‬
‫از مجموع‪ 80‬تابلو برق‬
‫تابلو برق های سالم‬
‫‪ 41‬تابلو‬
‫‪51.25%‬‬
‫اشکال در سرکابل ها‬
‫‪ 33‬تابلو ‪%41.25‬‬
‫دارای اشکال حاد‪:‬‬
‫‪ 6‬تابلو‬
‫)‪(7.5%‬‬
‫نتایج عیب یابی و دسته بندی آنها‬
‫‪:‬‬
‫مورد خرابی‬
‫سرکابل ها ومفاصل‬
‫اتصاالت تابلو‬
‫کنتاکتور و‪...‬‬
‫تعداد‬
‫درصد‬
‫‪28‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪%71.80‬‬
‫‪%15.38‬‬
‫‪%12.82‬‬
‫جمع کل‬
‫‪39‬‬
‫‪%100‬‬
‫نتایج حاصله نت مبتنی بر قابلیت اطمینان در‬
‫پروژه تابلوهای برق ‪:‬‬
‫رویکرد اجرایی برمبنای‪RCM‬‬
‫تعداد‬
‫درصد‬
‫انجام خدمات ترموگرافی ‪CM‬‬
‫‪80‬‬
‫‪%100‬‬
‫‪33‬‬
‫‪%42‬‬
‫صدور دستور کار ‪EM‬‬
‫‪6‬‬
‫‪%12.82‬‬
‫ادامه روند معمول برنامه های نت‬
‫ادواری‬
‫‪41‬‬
‫‪%51‬‬
‫صدور دستور کارمجدد سرویس و‬
‫چارکش ی بر مبنای نت پیشگيرانه (‬
‫‪)PM‬‬
‫دسته بندی سایر عیوب ‪:‬‬
‫مقایسه درصد تفکیک اشکاالت تابلوهای برق در پروژه پایش وضعیت مبتنی بر‬
‫‪ RCM‬سال ‪1390‬‬
‫نبود فضای تهویه مناسب‬
‫‪10%‬‬
‫نداشتن ابزار غبار گیری مناسب‬
‫‪28%‬‬
‫سرویسهای غیر ضرور و غلط‬
‫‪7%‬‬
‫باز بودن درب تابلو‬
‫‪14%‬‬
‫عدم همخوانی اجزا و قطعات‬
‫تعویض شده‬
‫‪6%‬‬
‫اشکال در طراحی‬
‫‪11%‬‬
‫اشکال در نصب‬
‫‪10%‬‬
‫نداشتن نقشه و دفترچه‬
‫تعمیرات‬
‫نداشتن سیتم خنک کن تابلو ‪4%‬‬
‫‪10%‬‬
‫نتایج اجرای برنامه های نت بر اساس ‪ RCM‬در تابلو های برقی‬
‫پروژه‬
‫درصد‬
‫تعداد موارد ‪ E.M‬تجهيزات برقی نسبت به مدت مشابه‬
‫سال قبل‬
‫‪ %18‬کاهش‬
‫عیوب مربوط به الکترو موتورها‬
‫‪ %12‬کاهش‬
‫تعداد موارد ‪ P.M‬تابلوهای برقی‬
‫‪ %5‬افزایش‬
‫متوسط مدت زمان تعمير‬
‫شاخص (‪)MTTR‬‬
‫‪ %10‬کاهش‬
‫متوسط فاصله زمانی بين دو تعمير و‬
‫شاخص ( ‪) MTBF‬نسبت به مدت مشابه سال قبل‬
‫هزینه های تعميرات مجدد و اضطراری‬
‫فارغ از کاهش هزینه های جاری ناش ی از برنامه های نت‬
‫‪ % 11‬افزایش‬
‫‪ %4‬کاهش‬
‫( معادل ‪ 110‬میلیون ریال )‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫نتایج اولیه بررس ی اقدامات نت مبتنی بر قابلیت اطمینان در پروژه عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ .1‬بازنگری در دستورکارهای صادره سیستم نت مکانيزه در ‪ %30‬تابلوها‬
‫‪ .2‬خرید دستگاه مکنده مناسب غبار گير تابلوهای برق ‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫‪.3‬استمرار برنامه های پایش وضعیت و محور قرار گرفتن به عنوان پایه نت تابلو برقها‬
‫‪ .4‬اصالح بانک اطالعاتی و شناسنامه فنی ‪ %20‬تابلوها‬
‫‪ .5‬لزوم استمرار برنامه آموزش ی پرسنل و کارگروهی بهتر در زمینه مشکالت نگهداری‬
‫‪ .6‬تعویض ‪ 3‬تابلو برق معیوب هزینه بر از لحاظ تعميرات و انرژی مصرفی‬
‫•‬
‫‪ .7‬پیشنهاد خرید دستگاه ترموگراف و در اختیار قرار دادن واحد تعميرات مربوطه ‪.‬‬
‫نتیجه گیری ‪:‬‬
‫با اجرای فرایند نت مبتنی بر قابلیت اطمینان با استفاده از تلفیقی از برنامه های نت و انتخاب‬
‫بهترین الگوی اجرایی هر تجهیز خرابیهای مخفی که مسبب خرابی های چند گانه هستند شناسایی‬
‫میشوند و اگر فرآیندها خطرات ایمنی دارد رفع میشود و هر فرآیند که نیاز به مهندس ی مجدد دارد‬
‫شناسایی و اصالح میگردد ‪ ،‬هزینه های انجام تغییرات میبایست کمتر از هزینه ها و پیامدهای بهره‬
‫برداری در بازه زمانی مشابه گردد و همچنین هزینه های انجام تغییرات نیز باید بگونه ای برنامه ریزی‬
‫گردد تا کمتر از هزینه های تعمیرخرابی در بازه زمانی مشابه گردد‪ ،‬تعمیرات پیشگیرانه ‪ PM‬وبرخی‬
‫تعمیرات اضطراری و خدمات پایش وضعیت که بطور حیرت انگیزی در یافتن خرابی هاموثر است‬
‫هدف مند میگردد و از اتالف هزینه های استقرار برخی سیستمهای پایش وضعیت غیر کاربردی‬
‫جلوگیری میکند ‪.‬‬
‫نكته مهمي كه بايد به آن اشاره شود اين است كه استقرار هر چهار سيستم نت واكنش ي ‪ ،‬نت پيشگيرانه ‪،‬‬
‫نت پيشگويانه و نت كنش گرايانه در شرکتهای آبفا الزامي مي باشند ‪ .‬در واقع استقرار اين سيستم ها‬
‫همچنين تست کارایی و بهبود طراحی زمينه ساز استقرار سيستم نت مبتني بر قابليت اطمينان بوده و لذا‬
‫سازمان را به سوي نت ناب رهنمون مي سازند ‪.‬‬
‫وجود پمپهای رزرو در تاسیسات پمپاژ با محوریت ‪ RCM‬در طراحی ‪ -‬آبفا‬
‫بروجرد ( ‪4‬پمپ در مدار‪2+‬پمپ رزرو)‬
‫بهسازی فضای تاسیسات پمپاژ در راستای‬
‫افزایش قابلیت اطمینان سیستم‬
‫( تهویه و خنک کاری تابلوها و موتورها – ایمنی و روشنایی – بهبود شرایط تعمیر )‬
‫و در نهایت ‪ :‬نتایج بررسی و انتخاب یک سیستم نت مبتنی بر قابلیت اطمینان عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ .1‬بهبود کارایی بهره برداری ( رضایت مندی مشترکین ‪،‬ارتقائ کیفیت محصول و بهره برداری بهینه )‬
‫‪ .2‬هزینه های موثر بیشتر در امر نگهداری ازتجهیزات و تاسیسات ‪.‬‬
‫‪.3‬افزایش عمر مفید عناصر پر هزینه ‪.‬‬
‫‪ .4‬داشتن بانک اطالعاتی جامع‬
‫‪ .5‬ایجاد انگیزه بیشتر در پرسنل و کارگروهی بهتر در زمینه مشکالت نگهداری‬
‫‪ .6‬داشتن یک سیستم نت هدفمند و کارآمد ‪.‬‬
‫• آنچه مهم است درسیستمهاي نت باید ‪:‬‬
‫صادق بود‬
‫مشكالت را دید‬
‫آنها را تجزیه و تحلیل‬
‫نمود‬
‫گزارش صحیح به مدیریت‬
‫ارشد ارائه داد وپیگیري‬
‫نمود تا اینكه مشكل مرتفع‬
‫‪ .‬گردد‬
‫منابع و ماخذ‬
‫•‬
‫• مقدمه ای بر نت مبتنی بر قابلیت اطمینان نوشته دکتر نیکجو‬
‫• انجمنهای تخصصی نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت‬
‫• منابع آرشیو نت شرکت آب و فاضالب لرستان‬
‫‪ TPM‬نوشته مهندس علی اکبر برزگر‬
‫• سایتهای مرتبط با نت‬
‫اشتران کوه لرستان – بهار ‪1391‬‬
‫پایان‬