Transcript Hastane yer yüzey dezenfektan uygulamaları

Hastane Yer/ Yüzey Dezenfektan
Uygulamaları
Doç. Dr. Zeliha KOÇAK TUFAN
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği
[email protected]
• Hastane enfeksiyonları
– hastanede kalış süresinde uzamaya,
– morbidite ve mortailitede artışa,
– maliyet artışına,
– iş gücü kaybına ve
– yaşam kalitesinde bozulmaya yol açar.
– Hekimin başarısını olumsuz etkiler,
– hastanın tedavi sürecini aksatır.
• Hastanede yer ve yüzey dezenfektan
uygulamaları hastane enfeksiyonlarının
kontrolünde ele alınan önemli unsurlardan
biridir.
Sterilizasyon, dezenfeksiyon ve
dekontaminasyon nedir?
Sterilizasyon
• Sterilizasyon, cansız maddeler üzerinde
bulunan mikroorganizmaların sporlar dahil
yok edilmesi, öldürülmesidir.
Dezenfeksiyon
• Dezenfeksiyon, cansız maddeler üzerinde
bulunan patojen mikroorganizmaların yok
edilmesidir.
• Bakteri sporları ise dezenfektan türünde göre
tamamen yok olmaz, belli düzeyde azalır.
Dekontaminasyon
• Dekontaminasyon, özelikle gözle görülür
kirlenmenin giderilmesi ve tıbbı alet ve
malzemeye elle dokunulduğunda ciddi bir risk
oluşturmayacak
şekilde
temizlenmesi
anlamında kullanılan terimdir.
Dezenfeksiyon yöntemleri ve
dezenfektanlar nelerdir, nerelerde
kullanılır?
Dezenfeksiyonda başlıca iki yöntem kullanılır:
ısı ile dezenfeksiyon ve kimyasal ajanlarla
dezenfeksiyon
Dezenfektanlar da kimyasal sterilizan, yüksek
düzey dezenfektan, orta düzey dezenfektan
ve düşük düzey dezenfektan şeklinde
ayrılabilir.
• Kimyasal sterilizasyon steril boşluğa girecek
malzemelerde (ör: laparoskop, artroskop ve
sistoskoplar gibi) uygulanır.
• Gluteraldehit, hidrojen peroksit, perasetik
asit ve bunların farklı oranlarda karışımları
kullanılabilir.
• Yüksek düzey dezenfektanlar yarı kritik
gereçlerde (Fleksibıl endoskoplar,
laringoskoplar, endotrakeal tüpler, anestezi
ekipmanları vb) kullanılabilr.
• Yine gluteraldehit, orto fitaldehit, hidrojen
peroksit , perasetik asit, hipoklorit ve
glukoprotamin farklı oranlarda ve farklı
sürelerde uygulanır.
• Orta ve düşük düzey dezenfeksiyon,
– Kritik olmayan gereçlerde (steteskoplar, tansiyon
aletleri, kulak spekulumu, küvözler vb)
kullanılabilir
– Etil veya izopropil alkol, klorin, iyodofor, fenolik
kullanılabilir
Hastane enfeksiyonları ve
dezenfektan uygulamaları
• Hastane yer/yüzeylerini belli aralıklarla
(günlük, haftada 3 kez vb) ve her gözle görülür
kirlenme veya kontaminasyon olduğunda
temizleyin/dezenfekte edin
Category II. 23, 378, 380, 382, 1008, 1010
• Dezenfektan veya deterjan kullanırken üretici
firma talimatlarına uyun (dilüsyon, materyal
uyumu, depolama vb)
Category II. 327, 365, 404
• Duvarları, perdeleri gözle görülür kirlenme ve
kontaminasyon olduğunda temizleyin
Category II. 1011
• Dezenfektan/deterjanı önerilere uygun şekilde
hazırlayın ve belli aralıklarla yenileyin Ör: Her
3 hasta odasında bir mop yapılan solusyon
değiştirilir; değişimlerin 60 dk’dan daha uzun
süreyi geçmemesi gerekir
Category IB. 68, 379
• Mop başlıkları temizlik bezleri
kontaminasyonun önlenmesi için düzenli
aralıklarla dekontamine edilmelidir (En az
günde bir kez yıkanır ve kurutulur)
Category II. 68, 402, 403
• Hasta bakım alanlarında şu durumlarda tek
basamaklı işlem ve EPA onaylı hastane
dezenfektanı kullanılır:
– Yüzeylerdeki kirin kaynağı bilinmiyorsa-kan, veya
hasta vücut çıkartıları ihtimali olabilir
– Yüzeylerde çoklu dirençli bakteri bulunma ihtimali
varsa
Category II. 23, 47, 48, 51, 214, 378, 379, 382, 416, 1012
• Hasta bakım alanları dışında yüzey
temizliğinde deterjan ve su yeterlidir
Category II. 23
• Kritik olmayan yüzeyleri EPA onaylı hastane
dezenfektanları ile temizleyin
Category II, IC. 17, 47, 48, 50, 51, 53-57, 59, 60, 62-64, 355, 378, 382
• Kritik olmayan yüzeylerde yüksek düzey
dezenfektan/ sıvı kimyasal sterilizan
kullanmayın!
Category IB. 23, 69, 318
• İçlerinde bebek varken infant kabinlerinde ve
inkübatörlerde dezenfektan kullanmayın.
• Infant kabinleri ve inkübatörlerinin terminal
temizliğinde dezenfektanlar (fenolikler)
kullandı iseniz tüm alanı su ile durulayın ve
tekrar kullanım öncesi kurulayın
Category IB. 17, 739, 740
• Potansiyel olarak enfekte olan sıvı veya kan
sıçradığında veya döküldüğünde hızla
temizleyin; kanlı materyalleri uygun şekilde
bertaraf edin
Category IB, IC. 214
• Kan veya diğer potansiyel olarak enfekte sıvı
döküldüğünde/Sıçradığında:
– Eldiven , PPE (iğneleri forsepsle alıp DKA atın)
– EPA onaylı tüberkülosidal ajanla (EPA list D ve E
listesinden germisid) veya yeni hazırlanmış
hipoklorid solusyonla dezenfekte edin.
Category II, IC. 214, 215, 557, 1013
Sodyum hipoklorit kullanılacaksa
Gözeneksiz yüzeyde, <10ml sıçramada:
1:100 dilüsyon (e.g., 1:100 dilution of a 5.25-6.15%
sodium hypochlorite -525-615 ppm chlorine)
>10 mL, geniş yüzeye yüksek miktar sıçramada yada
laboratuar kaynaklı sıçrama ise:
İşlem sırasında enfekte olma riskini azaltmak üzere
temizlik öncesi 1:10 luk dilüsyon uygulanır.
Bu dekontaminsayon sonrası 1:100 lük dilüsyonla
terminal dezenfeksiyon yapılır.
Category IB, IC. 63, 215, 557
• Dökülen materyal büyük miktarda kan veya
vücut sıvısı ise disposıbl adsorban bir materyal
kullanılarak emdirilir ve ortamdan
uzaklaştırılır.
Category II, IC. 44, 214
• Endemik Clostridium difficile enfeksiyonunun
endemik olduğu ünitelerde ve salgın durumunda
rutin çevre temizliğinde 1:10 dilüsyonda (%5.25%6.15 sodium hypochlorite) çamaşır suyu
kullanılır
• EPA onaylı C. difficile sporlarını öldüren bir
dezenfektan henüz bulunmamaktadır.
•
Category II. 257-259
• Klor solüsyonu günlük hazırlanmıyorsa 30 gün
kapaklı opak bir şişede saklanabilir, ancak 30
gün sonrasında klor konsantrasyonunda %50
azalma olur ( 1000ppm klorin 30 gün sonra
500 ppm e düşer)
Category IB. 327, 1014
Hastanelerde yer/yüzey
dezenfeksiyonu gerekli midir?
• Hastane yer ve yüzeyleri hastane
enfeksiyonları açısından rezervuar oluşturur.
• Özellikle nosokomiyal salgınlara neden
olabilen MRSA, VRE, Acinetobacter ve
Pseudomonas türleri yüzeylerde haftalarca
hayatta kalabilir.
Mopun kullanıldığu su
Su-sabun: temizlik öncesi 10 CFU—
34000cfu/mL
Dezenfektan+ Su -------- Değişim yok
(20cfu/ML)
TEMİZLİĞİN KONTROLÜ
• Ünitelere göre hastaneler temizlik sıklığını ve
yöntemini belirlemelidir.
• Kritik olmayan yüzeylerin dezenfeksiyonunda
düşük düzey dezenfektan kullanılmalıdır.
• Özellikle vücut sıvı ve salgıları ile kontamine
olan yüzeylere dezenfeksiyon uygulanmalıdır.
D
ir
e
n
ç
• Yüksek riskli alanlarda (yoğun bakım üniteleri
(YBU), izolasyon odaları vb) elle sık temas
edilen yüzeyler günde en az bir kez
temizlenip dezenfekte edilmelidir.
• Yerler için genel olarak deterjanla temizlik
yeterlidir, vücut sıvı ve salgıları ile kirlenme
varsa dezenfeksiyon da uygulanmalıdır.
Yer/yüzey dezenfeksiyonunda risk
sınıflaması nelerdir?
• Yer/yüzey dezenfeksiyonunda yüksek riskli alanlar:
ameliyathaneler, YBU’ler, hemodiyaliz ünitesi,
izolasyon odaları, kemik iliği ünitelerinin ve solid
organ nakli ünitesinin hasta odaları
• Orta riskli alanlar: Laboratuarlar, hasta odaları ve
mutfak
• Düşük riskli alanlar: Hemşire ve doktor odaları,
ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar
AMELİYATHANE TEMİZLİĞİ
AMELİYATHANE TEMİZLİĞİ
Dezenfektan alımında ve
kullanımında dikkat edilecek
konular nelerdir?
• Her bir dezenfektan farklı sürede etkir, aynı
gün içinde kullanılması gerekenler olduğu gibi
birkaç hafta boyunca aktif kalanlar da olabilir.
• Dezenfektanlar arasında markaya göre
kullanım talimatları değişebilir, mutlaka
üretici firma önerileri doğrultusunda hareket
edilmelidir.
• Her bir ürün değişikliğinde üniteler bu konuda
uyarılmalı ve hizmet içi eğitimler verilmeli,
dezenfektan aktiviteleri kontrol edilmelidir.
• Ürünler alınırken antibakteriyel etkinin
belgelenmesi, ürüne göre kalite standartlarına
uyumun gösterilmesi önemlidir.
• Bütün malzemeleri kullanırken personel sağlığı
ve çevre sağlığı mutlaka göz önünde
bulundurulmalı, uygun hazırlama ve bertaraf
önlemleri alınmalıdır.
Kaynaklar
•
•
•
Sterilizasyon dezenfeksiyon rehberi www. das.org.tr
Hastane enfeksiyonlarının önlenmesi çalışmaları,
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
www.hastaneenfeksiyonlari.saglik.gov.tr
Guideline for Disinfection and Sterilization in
Healthcare Facilities, 2008. HICPAC.
http://www.cdc.gov/hicpac/Disinfection_Sterilizati
on/acknowledg.html
Teşekkürler….