Transcript Vücut Sıvılarında Hücre Sayımı

DİLUSYON
ve
VÜCUT SIVILARINDA HÜCRE SAYIMI
Dilüsyonlar;

Konsantre solüsyondan, dilüe solüsyon
hazırlamak için kullanılır.
1/10 luk dilüsyon demek; 1 kısım konsantre
9 kısım dilüent
Ör; 1/5 kan dilüe edeceksek; 1 kısım kan
4 kısım SF

SORU; 1/5 dilusyon nasıl hazırlanır?
1 kısım serum
5 kısım total hacim
Olacak şekilde istenen hacimde
serum veya diğer biyolojik sıvılar
dilue edilebilir.
Örneğin; Total hacim 250 mikrolitre olacak
şekilde serumu 1/5 nasıl dilue edebiliriz?
1 kısım serum
5 kısım total
X mikrolitre serum
250 mikrolitre total hacim
Cevap: 50 mikrolitre serum alınır, üzerine 200 mikrolitre distile su
ilave edilerek, 250 ml lik dilusyon elde edilmiş olur

Soru; 500 ml total hacimde, 1/4 dilusyon ile
idrar hazırlandı, idrardan ne kadar alınmıştır?
Cevap; 1 kısım idrar
4 kısım total
X ml idrar
500 ml total
125 ml idrar alınır, üzerine 375 ml distile su eklenerek
toplam 500 ml lik dilusyon elde edilmiş olur
Tüpte 15 ml NaCl çözeltisi ve 3 ml serum mevcut.
 Soru; serum dilusyon oranı nedir?
3 ml serum
15 + 3 ml serum
3/18
1/6
Soru;1/ 6 olacak şekilde serumu çeşitli şekillerde
dilue ediniz
Örneğin; 10 mikrolitre serum alınır, 50 mikrolitre SF
ile dilue edilir (total hacim 60 mikrolitre oldu (1/6)
Ya da 20 mikrolitre serum alınır, 100 mikrolitre SF ilave
edilir (total hacim 120 mikrolitre oldu 20/120
1/6)
VÜCUT SIVILARINDA HÜCRE SAYIMI
Kan sayım cihazlarında aşırı uçta çıkan sonuçların
periferik yayma ve neubauer lamı/thoma lamı ile
yapılacak bir sayım ile teyit edilmesi hataları önlemek
açısından önem taşımaktadır. Cihazda saydırılamayacak
az miktarda sıvı,kan,idrar gibi örnekler de neubauer
lamında sayılabilir.
Hücre sayımı, gerektiğinde kan dışındaki vücut
sıvılarında da yapılabilir (örn; BOS, çeşitli mayiler,
idrar…)
HÜCRE SAYIMI
• Neubauer lamı (hemositometresi) üzerinde iki sayım alanı bulunur.
Bu iki sayım alanı bir çukurluk ile birbirlerinden ayrılmıştır. Her bir
sayım alanında köşelerde dört tane 1 mm2'lik bölümler (büyük
kareler) bulunur. Bunlar 16 tane orta büyüklükte kareye ayrılmıştır.
(lökosit sayımı için)
• Ortada bulunan büyük kare ise 25 tane orta büyüklükte kareye
ayrılmıştır (eritrosit sayımı için).
Thoma lamı
Neubauer lamı
L
L
E
L
Neubauer lamı
L
DİLÜSYON SIVILARI
Eritrosit dilüsyon sıvısı olarak hayem sıvısı kullanılır.
(5 gr. Sodyum Sülfat, 1gr. Sodyum Klorür, 0.5 gr. Civa
Biklorür ve 200 ml distile su içinde hazırlanır).
Bu sıvı, lökositleri ortamdan kaldırarak sadece
eritrositlerin sayılmasını sağlar.
Lökosit dilüsyon sıvısı olarak; 3ml Glasiyel Asetik Asit,
1ml Gentian Violet'in (%1'lik çözeltisi) ve 100ml distile su
içindeki karışımı kullanılır.
Bu eriyik de eritrositleri ortamdan kaldırır ve
lökositlerin çekirdeklerini maviye boyayarak
kolay görünmelerini sağlar.
Fakat sulandırma için sadece SF de
kullanılabilir.
Eritrosit sayımı
Kan 1: 200 veya 1:100 oranında dilusyon sıvısı ile dilue edilir.
Neubauer lamı üzerine temiz bir lamel yerleştirilir. Karışımdan
10 mikrolitre alınıp, lamelin altından Neubauer lamına pipetlenir.
Kan hızla, lamel ile Neubauer lamındaki çizgili alan arasına dolar.
Hücrelerin yerleşmesi için 1-2 dk beklenir. Mikroskopta 100x
büyütmede hücrelerin düzgün dağılıp dağılmadığı kontrol edilir
ve Mikroskop, sayım için 400x büyütmeye ayarlanır.
Eritrositler, Neubauer lamının ortasında bulunan 25 karede
sayılır.
L
L
E
L
L
Eritrosit sayımı
Pipetleme sonrasında eritrositler, Neubauer lamının
ortasındaki 1mm2 lik alandaki 25 karede sayılır
(karelerin her birinin alanı 0,04mm2)..
L
L
E
L
L
Eritrosit sayısı/mm3:
25 karede 50 tane saydığımızı
farzedelim;
Eritrosit sayısı X 10 (sabit
sayı) =
50 X 10= 500 eritrosit/mm3
sonucunu buluruz.
Eğer dilüsyon yaptıysak, en son çıkan sonucu dilüsyon
faktörü ile çarparız.
Yukardaki örnekte x5 dilüsyon yaptık diyelim, 500
bulduğumuz sonucu 5 ile çarparız, sonuç: 2500
RBC/mm3 olur.
L
L
E
L
L
Örneğin çok berrak bir BOS geldi, homojen hale getirip (hafif
ters düz edip) neubauer lamına pipetledik (dilüsyon yok). Orta
25 karede toplam 1 tane eritrosit gördük.
Sonuç: 1 X 10 = 10 eritrosit/mm3’tür.
Örneğin, kanlı bir BOS geldi, x200 dilüsyon yaptık. Neubauer
lamına pipetledik. Ve orta 25 karede 40 eritrosit saydık.
40 x 10 (sabit sayı) = 400.
Dilüsyon faktörü ile de çarparsak,
400 x 200 = 80000 eritrosit/mm3 sonucunu buluruz.
Eritrosit sayımı
Bu karelerin 25’inin hepsinin sayılması yerine rastgele 5 tanesi de
sayılıp 5 ile çarpılabilir. En mantıklı olan, köşelerdeki ve ortadaki
alandır. 25’e göre hesap yapıldığı için, 5 ile çarpmak gerekir.
Eritrosit sayısı/mm3:
Örneğin,
5 küçük karede toplam 2 eritrosit
gördük diyelim;
2x5= 10 eritrosit (25 karede)
Sonuç: 10 x 10 = 100 eritrosit/mm3
Eğer dilüsyon yaptıysak, en son çıkan sonucu dilüsyon
faktörü ile çarparız.
Yukardaki örnekte x10 dilüsyon yaptık diyelim, 100
bulduğumuz sonucu 10 ile çarparız, sonuç: 1000
RBC/mm3 olur.
• 1: 200 dilusyonda, 5 kare eritrosit sayıldığında ;
=
Sayılan eritrosit sayısı x dilusyon (200)
Sayılan karelerin alanı ( mm2) x derinlik (mm)
5 x 0,04 (mm2)
0,1 (mm)
= 10.000 x sayılan eritrosit sayısı / mm3
Örneğin bir tamkan geldi, tamkan cihazı
bozuk ve eritrosit sayısı isteniyor;
Hemoliz var mı diye kontrol ettik,
hemoliz olmadığından emin olduktan
sonra,
x800 dilüsyon yaptık ve neubauer lamında
sayım yaptık. (orta 25 karede) 600
eritrosit saydık.
Hesap ???
Sizin bulduğunuz sonuç:
Cihazdan çıkan sonuç:
Eritrosit normal
değer:
kadında 4,5.106
erkekte 5.106
Örnek tamkan sayımı:
Lökosit
Eritrosit
Hemoglobin
Hematokrit
Platelet
13,32 bin/mm3
4,8 milyon/mm3
11,2 g/dl
32.5 %
200 bin/mm3
Lökosit sayımı
• Genel teknik eritrosit sayımı ile aynıdır. Sadece sayım alanı
farklıdır.
• Kan, 1/20 oranında dilusyon sıvısı ile dilue edilir.
• Neubauer lamı üzerine temiz bir lamel yerleştirilir.
• Karışımdan 10 mikrolitre alınıp, lamelin altından Neubauer lamına
pipetlenir.
• Hücrelerin yerleşmesi için 1-2 dk beklenir. Mikroskopta 100x
büyütmede hücrelerin düzgün dağılıp dağılmadığı kontrol edilir ve
Mikroskop, sayım için 400x büyütmeye ayarlanır.
L
L
E
L
L
L
L
E
L
Neubauer lamı
L
L
L
E
L
Dört büyük lökosit sayım
alanından biri, hesap için
gereklidir. Dört büyük
alandan tercih edilen birisi
sayılabilir.
L
Diyelim ki, berrak bir BOS geldi, dilüsyona gerek kalmadan
direk neubauer lamına pipetledik. Bir lökosit alanında 3
lökosit saydık. (Aynı sabit sayı olan 10 burada da geçerlidir).
3 x 10 = 30 lökosit/mm3 diye sonuç veririz.
L
L
E
L
L
Örneğin, berrak BOS sayımı için, iki alan
saydık diyelim. Toplam 5 lökosit saydık.
Bir alan için 2,5 olur.
2,5 x 10 = 25 lökosit/mm3 sonucunu
buluruz.
Dört büyük
L
L
kareyi sayıp 4’e
bölmek daha
E
sağlıklıdır. Çünkü
hücreler
L
L
homojen ya da
orantılı
dağılmamış
olabilir. O
Örneğin, berrak bir mayi geldi.
yüzden 4 büyük
Dilüsyona gerek kalmadan mayiyi
alan sayılır.
homojen hale getirip neubauer
Dörde bölünür.
lamına pipetledik. 4 büyük alanda
toplam 5 lökosit saydık. Bir alan için Asıl sonuç budur.
5/4= 1,25 lökosit buluruz.
Ve sabit sayı 10
3
1,25 x 10 = 12,5 lökosit/mm
ile çarpılır.
sonucunu buluruz.
Toplam sayılan alan 4 mm2 dir. (4 büyük karenin toplam alanı)
Lökosit sayısı / mm3;
=
Sayılan lökosit x dilusyon
Sayılan alan ( mm2) x derinlik (mm)
Köşelerdeki 4 büyük karenin sayıldığı düşünülürse;
=
Sayılan lökosit x dilüsyon faktörü
4 ( mm2) x 0.1 (mm)
Lökosit sayımı
• Örneğin (x20 dilüsyonla) 4 büyük karede toplam hücre sayısı 8 olsun.
Toplam lökosit sayısı nedir?
• Cevap 1
Sayılan lökosit x 20
Sayılan alan ( mm2) x 0,1 (mm)
=
8 x 20
4 x 0,1
=
Cevap 2
4 büyük karede toplam 8 hücre vardır
Bir karede ortalama 8/4= 2 hücre var demektir.
2x10 (sabit sayı)= 20 lökosit/mm3
20 x 20 (dilüsyon faktörü) = 400 lökosit/mm3
400 lök/mm3
Örneğin, bulanık bir BOS geldi.
X 50 dilüsyon yaptık ve neubauer
lamında 4 büyük alanda toplam 130
lökosit saydık. Sonuç nedir?
4 büyük alanda 130 lökosit saydıysak,
1 alan için 130/4 = 32,5 lökosit/mm3
buluruz.
32,5 lökosit x 10 (sbt) = 325 lokosit/mm3
Fakat bir de bu BOS’u sulandırdığımız için
sulandırma faktörü ile çarparız.
325 x 50 = 16250 lökosit/mm3
25 L
35 L
27 L
33 L
Soru: Lökosit sayımı için mor tüp geldi, SF ile x20
dilüsyon yapıp neubauer lamında sayım yaptık. 4 büyük
alanda 25, 35, 27, 33 lökosit saydık. Sonucu nasıl rapor
ederiz?
Cevap: 25+35+27+33=120
Bir alan için 120/4= 30 lökosit/mm3
30 x 10 = 300 lökosit/mm3
300 x 20 (dil.f.) = 6000 lökosit/mm3
lökosit normal
değer:
4000-10000
Örnek tamkan sayımı:
Lökosit
Eritrosit
Hemoglobin
Hematokrit
Platelet
6 bin/mm3
4,16 milyon/mm3
11,2 g/dl
32.5 %
200 bin/mm3
Trombosit sayımı
• Trombositler yabancı maddelere ve
birbirlerine karşı yapışkanlıkları fazla
olduğundan ve de çok küçük hücreler
olduklarından sayılmaları zordur.
• Genelde bu yöntemle sayılmazlar, kan
sayım cihazları ile sayımları tercih
edilir
• Bu yöntemle kan 1:100 dilue edilir ve
eritrositlerin sayma alanında sayım
yapılır.