Transcript AĞRI
AĞRI FİZYOLOJİSİ
AĞRI:
• Serbest sinir uçları ağrıyı algılar.
• A, C grubu sinir lifleri, ağrıyı taşır.
Ağrı mesajı beyne gönderilir.
Ağrılı uyaran
Çıplak sinir
ucu
AĞRI:
•
•
•
•
•
•
•
•
Yanıcı (kozalji)
Zonklayıcı
Künt (sızı)
Kramp tarzı
Keskin
Batıcı
Mide bulandırıcı
Elektriksel ağrı şeklinde olabilir.
AĞRI:
• Ağrı, vücutta her hangi bir haraplanma
ve bozulmayı bildiren haberci bir
savunma mekanizmasıdır.
LEWİS’İN AĞRI METABOLİTLERİ:
• SERATONİN:
• HİSTAMİN
• BRADİKİNİN
*Serbest sinir
uçlarını uyarır.
*Prostoglandin
sentezini arttırır.
AĞRI RESEPTÖRLERİ:
• Uyarının verildiği anı,
• Uyarının şiddetini ve
• Uyarı bitişini bildirir.
RESEPTÖRLER:
• FAZİK RESEPTÖRLER: Hemen adapte
olur.
• TONİK RESEPTÖRLER: Geç adapte
olur.
• HAYATİ RESEPTÖRLER: Sürekli uyarı
gönderebilir.
• Ağrı tonik reseptörleri uyarır.
AĞRI EŞİĞİ:
• Ağrı uyandıran uyarı değeridir.
• HİPERALJEZİ
• HİPOALJEZİ
• ANALJEZİ
Psişik reaksiyon
AĞRIYA REAKSİYON
Motor reaksiyon
•
AĞRI
GERİ ÇEKİLME
REFLEKSİ
Korteks
Talamus
Beyin Sapı
Omurilikteki iletici yollar
(Dorsal boynuz hücreleri)
Serbest sinir uçları
(C ve A delta lifleri)
Doku Hasarı
AĞRILI UYARAN
AĞRININ İLETİLMESİ
Ağrılı uyaran,
reseptörler
tarafından
algılanır.
Sinir ucu
Ağrı
sinyali
Hasarlı doku
Sinir uçları, basınç, ısı veya hasarlı hücreden salınan
kimyasallar tarafından uyarılabilir.
Ağrılı Uyaran
Araşidonik Asit
siklooksijenaz
Vazodilatasyon
Prostoglandin sentezi
Hücre zedelenmesi
Bradikinin
Histamin
Serotonin
İntraselüler K+’un hücre dışına çıkışı
Ağrı reseptörlerinin
duyarlılığı artar
Çeşitli nöropeptid
ve taşikininler salınır.
AĞRI DUYUMU ARTAR
Hücre duvarı fosfolipidleri
Uyarı
Siklooksijenaz
Fosfolipaz
Lipooksijenaz
Araşidonik Asit
Prostoglandinler
Lökotrienler
Lökosit kümeleşmesi
Vazodilatasyon
ENFLAMASYON
Ağrı
Kızarıklık
Şişlik
Sıcaklık
BAŞLANGICINA GÖRE AĞRI
• AKUT AĞRI: Genelde akut doku zedelenmesine
bağlı gelişir. Doku iyileşmesi süresince giderek
azalır ve kaybolur.
• KRONİK AĞRI: Ağrı uzun sürer. (>3-6 ay)
Kişisel,psikolojik ve çevresel faktörlerin de rolü
büyüktür
AĞRI:
• Yüzeyel Ağrı:
• Kesici, yakıcı bir ağrıdır.
• Deri yüzeyinde hissedilir.
•
•
•
•
Derin Ağrı:
Künt ve uzun sürelidir.
Deri dışı organlarda oluşur.
Kas, kemik,kiriş, eklem ve arterlarin
kimyasal mekanizma ile uyarılması
sonucu gelişir.
•
•
•
•
İç Organ Ağrısı:
İçi boş organların gerilmesi ile olur.
Zor lokalize edilir.
Yansıyan ağrı şeklinde hissedilir.
Karaciğer &
Safra kesesi
Akciğer &
Diafram
Kalp
Böbrek
Karaciğer &
Safra kesesi
• İskemik Ağrı:
• Dokunun iyi oksijen alamaması sonucunda
salgılanan “P Faktörü”, iskemik ağrı
oluşturur.
KAS SPAZMI
LOKAL KAN
AKIMI
AZALIR/KESİLİR
İSKEMİK AĞRI
METABOLİZMA
HIZI VE O2
İHTİYACI ARTAR
ÇÖZÜM: ANALJEZİKLER
ATEŞ FİZYOLOJİSİ:
ATEŞ FİZYOLOJİSİ:
• Sıcaklık merkezi “Hipotalamus” tadır.
• Metabolizma hızı arttıkça = Isı açığa çıkar =
Oksijen gereksinimi artar.
• Enerji bir kez ısıya dönüşünce = Artık iş için
kullanılamaz.
ISI KAYBI
• Deri,
• Solunum
• En çok ısı kaybı ekstremitelerden olur.
ISI DÜZENİNİ DENGELEYEN
FAKTÖRLER:
•
•
•
•
•
•
•
•
Isı yapımını arttıran maddeler
Sempatik aktivite artışı
Katekolaminler
Tiroid hormonu
Yüksek kalorili besinler
Spesifik dinamik etki
Titreme
Karaciğer (Metabolizmayı ayarlar.)
ISI KAYBINI ÖNLEYEN FAKTÖRLER:
•
•
•
•
Vazokonstrüksiyon
Terlemeyi önleyen giysiler
Büzülme, titreme
Yemek ihtiyacının artması
ISI KAYBINI SAĞLAYAN
FAKTÖRLER:
• Vazodilatasyon
• Soğuk ortam
• İnce giysi
• Metabolizma
yavaşlaması
• Daha az besin
Bakteri veya diğer mikroorganizmalar
Lökositleri uyarır
Pirojen maddeler salınır.
Isı artar
Lökotrien ve prostoglandin sentezi artar
Hipotalamusdaki ısı merkezi daha yüksek ısıya
ayarlanır.
Vücut ısısı artar
• Vücut ısısının aşırı artışı zararlıdır.
!
ÇÖZÜM: ANTİPİRETİKLER