Transcript Zarządzanie samym sobą” – kreowanie indywidualnej

„Zarządzanie samym sobą” – kreowanie
indywidualnej ścieżki kariery
 W ujęciu naukowym kariera to oprócz osiągania czegoś nadzwyczajnego,
sekwencja pełnionych rozmaitych ról społecznych, zawodowych i
odpowiadających im pozycji w społeczeństwie. Rozpatruje się ją w
kategoriach rezultatów, stanu docelowego wcześniej podjętych działań
człowieka, w odniesieniu do jego wcześniejszej aktywności społecznej i
zawodowej.
 Kariera życiowa człowieka to nie tylko przebieg jego pracy zawodowej,
czyli spis kolejno osiąganych stanowisk zawodowych czy wykonywanych
prac w ramach konkretnych organizacji czy instytucji, lecz także obejmujący
cale życie proces rozwoju jego postawy, wartości, umiejętności, zdolności,
zainteresowań, cech osobowości czy wiedzy odnoszący się zarówno do
pracy, w tym okresie instytucjonalnego uczenia się, jak i do zadań
realizowanych w wolnych chwilach wypoczynku.
 Kariera zawodowa jest zasadniczym elementem kariery życiowej, a
dokładniej rzecz ujmując, jest to sekwencja zawodów i stanowisk pracy, jakie
człowiek zajmował w czasie zatrudnienia w określonej organizacji lub w
całym okresie aktywności zawodowej.
Definicja kariery - D. E. Super:
Kariera jest:
• „polem zdarzeń składających się na życie;
•sekwencją kolejnych prac zawodowych i innych ról życiowych,
których połączenie wyraża poziom zaangażowania danej osoby w
pracę w jej ogólnym wzorcu samorozwoju;
•serią stanowisk, na których otrzymuje wynagrodzenie lub nie,
zajmowanych przez daną osobę od okresu młodzieńczego do okresu
emerytalnego, w której zawód jest tylko jednym z wielu połączeń ról
związanych z tą pracą, takich jak rola ucznia, pracownika czy emeryta,
z
rolami
pozazawodowymi,
społeczeństwie”.
takimi
jak
rola
w
rodzinie
czy
A. Bańka stwierdza, że istnieją dwa
sposoby postrzegania kariery:
•Kariera jako strukturalna własność zawodów lub organizacji oznacza
sekwencję pozycji zajmowanych przez osobę wykonywującą pewien zawód;
może być również postrzegana jako ścieżka mobilności w ramach
pojedynczej organizacji.
•Kariera jako własność jednostki, a nie zawodu czy organizacji; to podejście
autor nazywa współczesnym, szerokim ujęciem kariery, zakładającym, że jest to
sekwencja pozycji związanych z zatrudnieniem, rolami, aktywnością i
doświadczeniami zdobywanymi przez jednostkę w trakcie jej całego życia.
Kariera trwa zatem dłuższy czas niż wybór i wykonywanie zawodu.
Zarządzanie sobą
 P. F. Drucker „zarządzanie samym sobą”.
„Ludzie zmuszeni będą nauczyć się zarządzać samym
sobą, wybierać branżę, w której będą mogli wykazać się
swoimi umiejętnościami i przynieść firmie największe
korzyści, dbać o swój rozwój, stałe dokształcanie; będą
zmuszeni nauczyć się być młodymi, sprawnymi i pełnymi
zaangażowania w pracy; będą musieli nauczyć się
rozpoznawać moment, kiedy konieczne będzie
wprowadzenie zmian w sposobie ich dotychczasowego
działania, będą musieli wiedzieć, jakich zmian należy
dokonać i jak to zrobić.”
M. Adamiec i B. Kożusznik
Jednostka jako właściciel jednoosobowej firmy z szyldem „JA SA”.
 Produkt – oznacza pożądany rezultat naszych działań, realizację celów.
 Zasoby – co jest naszą mocna stroną, jakie mamy talenty, predyspozycje, jakie są
szanse realizacji celu.
 Otoczenie firmy – szanse i zagrożenia, kontakty z innymi ludźmi, przyjaciele,
wrogowie, konkurencja, na kogo możemy liczyć.
 System wartości – określenie tego co jest dla nas ważne, przyczyny i motywy
naszego działania.
 System motywacji – nagrody i kary.
 Styl zarządzania – stosunek do siebie i innych, umiejętności interpersonalne,
indywidualizm – kolektywizm.

Inwestycje – w które z naszych zasobów lokujemy najwięcej, czy podejmujemy
właściwe decyzje, czy tworzymy bilans zysków i strat.
R.Gut, M. Pigowska i B. Wójcik
• „podejmowanie świadomych decyzji dotyczących
kierunków zmian osobistych i lokowania zasobów
osobistych w celu realizacji tych zmian. To uczenie się
samego siebie. Tego jak myślę, jak działam, jak
odczuwam, jak podejmuję decyzje, jak się motywuję, jak
regeneruję i jak buduję relacje z innymi
 zarządzanie sobą koresponduje z całościowym
myśleniem o człowieku, jako systemie czterech sfer:
umysłu, emocji, ciała, ducha
Zarządzanie samym sobą P.F. Drucker
 Odkrywanie mocnych stron
 Jak działam i pracuję?
 System wyznawanych wartości
 Gdzie jest moje miejsce?
 Wyznaczanie celów
 Odpowiedzialność za relacje międzyludzkie
 Druga połowa naszego życia
B. Tracy „ludzi sukcesu cechuje m.in. to, że wybierają wyłącznie takie posady i przyjmują tylko takie
zlecenia, które umożliwiają im wykazanie się pełnią posiadanych umiejętności. Odmawiają robienia
rzeczy, jakich nie lubią albo na których się nie znają”
„Kiedy rano zaczynasz pracę, nie daj się złapać w pułapkę przeglądania wielu e-maili i
odsłuchiwania wiadomości pozostawionych na automatycznej sekretarce ani też nie zajmuj się
mało ważnymi sprawami, które pochłaniają Twój czas, a ich skutki są nikłe lub żadne”
Informacja zwrotna (Reflected Best Self – RBS) przedstawili Roberts, Spreitzer, Dutton, Quinn,
Heaphy i Barker
Nawiązuje ona do koncepcji jaźni odzwierciedlonej i polega na tworzeniu autoportretu w oparciu o
spis zalet, jakie zauważają członkowie naszych rodzin, przełożeni, nauczyciele, przyjaciele czy
znajomi. Nie chodzi tutaj o „zwykłą” ocenę, ale stworzenie swojego „najlepszego” JA.
Równowaga między życiem zawodowym a osobistym
 Życie zawodowe dotyczy czasu i energii, które ludzie na podstawie umowy
zgadzają się przekazać komuś innemu w zamian za określone
wynagrodzenie, przy czym wynagrodzenie poza kwotą pieniężną może mieć
również charakter psychospołeczny czy rozwojowy.
 Życie osobiste oznacza gromadzenie doświadczeń, możliwość
eksperymentowania i uczenia się, zdolność sensownego określania się i
rozwoju, nawiązywania satysfakcjonujących relacji oraz możliwość
angażowania się w działania sensowne i dające poczucie spełnienia, czyli
niejako powiązane z pracą zawodową.
 Równowaga o stan, w którym jednostka radzi sobie z potencjalnym
konfliktem między różnymi wymaganiami dotyczącymi jej czasu i energii w
taki sposób, że zostaje zaspokojone jej pragnienie dobrobytu i spełnienia.
Modele życia to typ relacji zachodzących
między pracą a życiem rodzinnym
 Niezależny – praca i rodzina są zupełnie oddzielone, a środowisko





zawodowe i rodzinne nie mają na siebie żadnego wpływu.
Przenikający – życie rodzinne przenika do zawodowego, a sukces
zawodowy kreuje atmosferę przenoszącą się na życie rodzinne.
Konfliktowy – problemy nierozwiązane w pracy komplikują życie
rodzinne, a problemy domowe zakłócają tok pracy.
Kompensacyjny – praca lub dom stanowią zadośćuczynienie za
nieudane życie rodzinne lub zawodowe.
Instrumentalny – praca jest środkiem zaspokajania innych potrzeb,
a przede wszystkim pozwala stworzyć udane życie rodzinne. Wybór
zawodu jest podyktowany głównie wskaźnikami ekonomicznymi.
Integracyjny – życie zawodowe jest nierozerwalne związane z
życiem rodzinnym.
D. E. Super - rozwój zawodowy człowieka składa się z pięciu stadiów,
które przebiegają w następujący sposób:
 Stadium rośnięcia (od urodzenia do 14 roku życia).
 Stadium eksploracji (15-24 rok życia).
 Stadium stabilizacji (25-44 rok życia).
 Stadium zachowania status quo (45-64 rok życia).
 Stadium schyłkowe (65 rok życia i więcej).
A. R. Webber
 Faza I – wiek 16-22 lata to wyrywanie korzeni. W tej fazie praca jest





traktowana jako bezpośrednie źródło zarobków, a nie jako wstęp do
kariery.
Faza II – 22-29 lat to osobista dojrzałość. Sukces i kariera traktowane
są jako cel i nabierają dodatkowych wartości.
Faza III – 29-32 lata to okres przejścia. Powszechnie występuje
zmiana stanowisk i firm.
Faza IV – 32-39 lat to stabilizacja. U ludzi ambitnych nastawionych na
karierę okres ten odznacza się ogromną koncentracją na pracy,
awansie i twórczości.
Faza V – 39-43 lata to potencjalny kryzys wieku średniego.
Przeważnie maleje mobilność. Następuje weryfikacja swoich
wcześniejszych planów i ambicji.
Faza VI – 43-50 lat to ponowna stabilizacja i rozkwit. W fazie tej
pojawia się optymistyczna stabilizacja i zadowolenie z pracy.
• Jak można zauważyć badani studenci charakteryzują się
słabymi
umiejętnościami
zarządzania
czasem.
z
Jedno
zakresu
z
pytań
efektywnego
dotyczyło
sporządzania listy zadań do wykonania w następnym dniu.
Studenci rzadko posługują się takim planem – zaledwie 15
proc., i to głównie studentki.
•
Zdecydowanie więcej osób przyznaje się do posługiwania
się terminarzem - sięga po niego ponad połowa badanych,
dwukrotnie częściej posługują się nim kobiety (odpowiednio
36,5 i 15,6 proc.). Jeśli chodzi o priorytety i dokonywanie
wyborów, to determinował je głównie rok studiów – studenci
czwartego, a szczególnie piątego roku ze względu na
przygotowywanie bądź finalizację pracy magisterskiej, a
także w kilku przypadkach pracę zawodową bądź drugi
kierunek studiów siłą rzeczy byli bardziej „zorganizowani”.
• Starałam się ustalić co jest ważne dla studentów, na jakie
zajęcia
poświęcają
swój
czas.
Analizując
tę
sferę
działalności można zauważyć, że najwięcej miejsca, co nie
jest odkrywcze poświęcają nauce i studiowaniu.
• Czas wolny z definicji powinien dostarczać satysfakcji, gdyż jest
teoretycznie wolny od wszelkich przymusów i osoby powinny dysponować
nim dla własnego wypoczynku oraz rozrywki. Wśród studentów dominują
te formy spędzania wolnego czasu, które wiążą się z szeroko pojętym
życiem towarzyskim, ale także takie, które zapewniają rozrywkę (słuchanie
muzyki, oglądanie filmów, rzadko oglądają telewizję). Prężnie rozwija się
internetowy „rynek” wolnego czasu. Aby zdobyć informację korzysta z
niego trzy czwarte badanych, zaś dla dwóch trzecich Internet traktowany
jest jako „narzędzie” w celach rozrywkowych.
• Co dziesiąty student, potencjalny czas
wolny przeznacza na pracę lub rozwój
kompetencji zawodowych. Ponad jedna
czwarta wolne chwile
spędza z rodziną
pochodzenia, bo badani studenci, to jak na
razie single.
•Stosunkowo mało osób (mniej niż jedna trzecia) mówi o
uprawianiu sportu „od czasu do czasu”, a tyle samo nie uważa
za wskazane takie zajęcia na stałe wpisać w swoim budżecie
czasu wolnego.
Analiza wypowiedzi badanych na temat cech i zasobów, które
gwarantują
powodzenie
na
rynku
pokazuje,
że
najczęściej
wymienianym przez nich czynnikiem budującym pozycję jednostki jest
wykształcenie ( mówią o wysokiej pozycji zawodowej, prestiżu,
wyższych dochodach). Zdecydowana większość badanych, podnosiła
w trakcie studiów swoje kwalifikacje: blisko połowa mówiła o kursach
językowych, co piąta osoba uczestniczyła w praktykach zawodowych
lub może się pochwalić uczestnictwem w projektach badawczych.
Niektórzy studenci (12 proc.) kontynuowali naukę na drugim kierunku
studiów lub uczestniczyli w przeróżnych kursach.
Studenci są zgodni w przypadku wysokiej oceny innego z
zasobów - doświadczenia zawodowego, czyli zasobu, na który
bardzo często zwracają potencjalni pracodawcy.
Choć mają świadomość, że praca, którą czasem wykonują
(dorywczą pracę lub sezonową deklaruje blisko połowa badanych)
jest znacznie poniżej ich możliwości, ale mogą coś wpisać do CV.
Można chyba w tym wypadku mówić o negatywnym zadowoleniu z
pracy,
czyli
sytuacji
w
której
„przykre”
warunki
pracy
rekompensowane są zarobkami i wykonywaniem jakiegokolwiek
zajęcia.
Zadowolenie
pracownika .
negatywne
nie
stymuluje
aktywności
Zdaniem badanych studentów następujące zalecenia mogą ułatwić
planowanie własnej kariery i wpłynąć na osiągnięcie sukcesu:
•dobrze poznać samego siebie, swoje mocne i słabe strony, budować własny
autorytet na mocnych stronach swej osobowości;
•postawić sobie wyraźny cel zasadniczy i cele każdego szczebla kariery;
•wykorzystać w pełni swoje uzdolnienia i umiejętności;
•rozwijać umiejętność komunikowania się z ludźmi, panowania nad sobą ;
•szukać pozytywów we wszystkich niekorzystnych sytuacjach ;
•szanować innych ludzi;
•nie zmieniać się w oportunistę, mieć odwagę cywilną, poczucie
sprawiedliwości i posiadać własną indywidualność;
•praca dająca przyjemność i poczucie spełnienia;
•żaden sukces zawodowy nie zrekompensuje porażki w domu.
Kariera typu patchwork
 oznacza karierę złożoną z niespójnych, nieprzystających do siebie
elementów. Odzwierciedla ona procesy znoszenia, ulegania narzuconym
warunkom, ograniczenia kontroli nad własnym losem wywołanym przez
czynniki zewnętrzne, nad którymi władza jednostek jest ograniczona. Jest to
kariera kształtowana sytuacyjnie, z punktu widzenia jednostek – często
przypadkowo, w odpowiedzi na okoliczności, które w niewielkim stopniu są
przedmiotem ich świadomego wyboru. Patchwork wiąże się z wymuszonymi
przez czynniki zewnętrzne zmianami miejsc pracy bądź też równoległym
wykonywaniem zróżnicowanych czynności zawodowych, nie mających ze
sobą wiele wspólnego zarówno w sensie wymaganych kompetencji, jak i
branży, w której się pracuje
Barbara Marek-Zborowska