Transcript infeksiyon hastalıklarında genel epidemiyolojik prensipler

KENELER
ve
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ
Erhan YALÇIN
Veteriner Hekim
Dr.Biray OKUMUŞ
Veteriner Hekim
Erzurum Veteriner Kontrol ve
Araştırma Enstitüsü
2006-Erzurum
KENELER
Keneler en önemli hastalık vektörleridir
866 tanımlanmış tür var
Keneler
Arthropoda
Chelicerata
Antennata
Diantennata
Insecta
Acarina
Astigmata
Prostigmata
Hymenoptera
Odonata
Mesostigmata
Metastigmata
Coleoptera
Blattaria
Lepidoptera
Hemiptera
Siphonaptera
Phthiraptera
Mallophaga
Diptera
Nematocera
Cyclorrhapha
Brachycera
Anoplura

Argasidae ve Ixodidae aileleri yer alır
– Argasidae (yumuşak keneler) 120 tür
 Argas
 Ornithodoros
 Otobius
– Ixodidae (sert keneler) 680 tür
 Ixodes
 Rhipicephalus
 Boophilus
 Dermacentor
 Haemaphysalis
 Hyalomma
 Ambylomma
Kenelerin Morfolojileri

Argasidae
– Scutum (kitin yaka)
yok
– Capitulum üstten
görülmez (larva
hariç)

Ixodidae
– Scutum var
 Larva, nimf ve dişide
yaka şeklinde,
erkeklerde dorsal
yüzeyi kaplar
– Capitulum üstten
görülür
ARGASİDAE
Çok-konutlu kenelerdir
Kısa sürelerle defalarca
kan emerler
Dişiler defalarca az
sayıda yumurtlar
2-7 nimf aşaması var
IXODIDAE
Bir, iki veya üç konutlu
özellik gösterirler
Her gelişme dönemi
doyana kadar kan emer
ve gömlek değiştirip bir
sonraki aşamaya geçer
Dişiler yumurtladıktan
sonra ölür (2000-15000)
Bir nimf aşaması var
Larva
Nimf
Erkek erişkin
kene
Erkek erişkin
Hyalomma
Dişi erişkin
kene
Dişi erişkin
Hyalomma
Nimf (deriye yapışmış)
Dişi erişkin
Hyalomma kan emmiş
Kenelerde Gelişme
Bir konutlu gelişim
İki konutlu gelişim
Üç konutlu gelişim
Boophilus spp.
H.detritum
H.marginatum
H.a.anatolicum*
R.bursa
I.ricinus
H.a.excavatum
R.turanicus
D.marginatus
Larva I.konakta beslenir
Larva yeni konak
arar
Beslenen larva
toprağa düşer
Larva yumurtadan
çıkar
I. Konak
Larva nimfe
dönüşür
Yumurtalar
Beslenen dişi erişkin
kene toprağa düşer
III. Konak
Dişi erişkin kene
III.konağa yapışır
ve beslenir
II. Konak
Nimf II.konağa yapışır ve
beslenir
Kenelerde Vektörlük
En etkin biyolojik vektörlerdir
 Özellikle Ixodidae türleri çok önemli

– Rikettsia (Ehrlichia, Coxiella, Anaplasma,
Rickettsia)
– Virus (Flaviviridae, Bunyaviridae, Reoviridae,
Rhabdoviridae)
– Bakteri (Borrelia, Francisella, Klebbsiella,
Dermatophilus, Staph.)
– Protozoon (Theileria, Babesia, Hepatozoon)
KENELERLE MÜCADELE
Eradikasyon olanaksız
 Amaç: kene populasyonunu kabul
edilebilir düzeyde tutmaktır

1. Evcil hayvanların akarisidler ile ilaçlanması
2.Kenelerin yaşam alanlarının değiştirilmesi
3.Konak hayvanların ortadan kaldırılması
4.Biyolojik Kontrol
5.Yaban hayvanı ve çevre ilaçlaması
Evcil Hayvanların İlaçlanması

Periyodik ilaçlamalar
– Yapılabilecek en etkili uygulamalardır
– Kene populasyonunu azaltmak açısından önemli
– İlaçlama stratejileri
 Yoğun kene mücadelesi
 Stratejik kene kontrolü (Entegre kene kontrolü)
 Minimal kene kontrolü
– Uygulama şekli
 Sığırlarda
– İşgücü gerektirmeyen, uzun etkili pour-on ilaçlar
 Koyunlarda
– Toplu banyo uygulamaları
Kenelerin Yaşam Alanlarının
Değiştirilmesi
Herbisidal ilaç kullanımı
 Arazi (anız) yakma*
 Arazinin sürülmesi*
 Kuru yaprak tabakasının hatta orman
taban örtüsünün kaldırılması

*Ekolojik bozulmaya yol açabilir, ancak zorunlu hallerde
denenebilir
Konak hayvanların ortadan
kaldırılması

KKKA örneğinde
– Populasyon artışı durumunda tavşan ve kargaların
avlanması
Ekolojik zarar getirebilir
Çevre ve yaban hayvanı ilaçlaması

Çevre ilaçlaması
– Yerleşkelerde – EVET
– Doğada - OLANAKSIZ

Yaban hayvanı ilaçlaması
– Geyiklerde- UMUT
VERİCİ
– Tavşan ve kuş ???
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
Tarihçe

1944 -1945 yılı yaz aylarında Batı Kırım steplerinde
görülmüş, Kırım Hemorajik Ateşi adı verilmiş

1956 yılında Zaire’ de ateşli bir hastadan izole edilmiş, Congo virus
olarak adlandırılmış
1967 yılında 5’i laboratuvar kaynaklı 12 KKHA olgusundan virus yeni
doğan farelere injekte edilerek izole edildi
1969 yılında Congo virus ve Kırım Hemorajik Ateşi viruslarının aynı
virus olduğu gösterildi**


Simpson DIH. Viral haemorrhagic fevers of man. Bull Wld hlth Org 1978; 56: 819-32.
http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf56.html
Bunyaviridae
Bunyavirus
gurup
Hantavirus
gurup
Nairovirus
gurup
Phlebovirus Tospovirus
gurup
gurup
•Crimean-Congo hemorrhagic fever virus
•Dera Ghazi Khan virus
•Hughes virus Group
•Nairobi sheep disease virus Group
•Qalyub virus Group
•Sakhalin virus Group
•Thiafora virus Group
* http://www.virology.net/Big_Virology/BVRNAbunya.html
Bunyavirusların özellikleri







Küresel yapıda, zarflı viruslardır
90-100 nm çapındadır,
Nükleoproteinle birleşik tek sarmal RNA’ları
vardır
Yüzeylerinde iki glikoprotein bulunur
(nötralizasyon ve hemaglütinasyondan sorumlu),
Sitoplazmada çoğalır
Viriyonunda transkriptazı vardır
Yakın akraba üyeler arasında RNA segment
alışverişi olabilir
KKHA virusunun özellikleri








Nisbeten dayanıksızdır, konakçı dışında
yaşayamaz.
Ultraviole ile hızla ölür
56° C’ de 30 dk.da inaktive olur
Kanda 40°C’de 10 gün yaşayabilir
%1 hipoklorit ve %2 gluteraldehite duyarlıdır
Hücre kültürlerinde üretilebilir
Ribavirine invitro duyarlıdır
Mevcut sistemlerde yüksek konsantrasyonda
üretilememesi nedeniyle biyoterörizm ajanları
arasında ilk sıralarda yer almamaktadır
Epidemiyoloji ve Bulaşma
 Hastalık
sıklıkla Afrika, Asya, Orta Doğu ve
Doğu Avrupa’da endemiktir.
 KKKA’nın son yıllarda Kosova, Arnavutluk,
İran, Pakistan ve Güney Afrika’dan
sporadik vakaları ve epidemileri de
bildirilmiştir.
Risk altındaki ülkeler
CCHF virus izolasyonu
Türkiye de Kırım Kongo
 2002-2003

ve 2004 Yılları
Sağlık Bakanlığı KKKA Verileri
2002 yılında 17 vak’a,
 2003 yılında 133 vak’a,
 2004 yılında ise (445 şüpheli vak’a) 249
kesin KKKA vak’ası belirlenmiştir.
 2003 yılında 6 doğrulanmış KKKA ölüm
vak’ası,
 2004 yılında ise doğrulanmış 13 KKKA
ölüm vak’ası olmuştur.

2004 yılında kkka görülen iller ve
ölüm görülen iller
Epidemiyoloji
Virüs, bir çok evcil ve yabani hayvanı enfekte
etmekte ve hastalık hafif seyretmektedir.
 Hayvanlardaki hastalık enfekte kenelerin ısırması
ile başlamaktadır.
 Virus, sığır ve koyun gibi büyük memeliler ile
tavşan ve kirpi gibi küçük memelilerde belirtisiz
infeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi
yapar
 İnsanlarda ise KKHA hastalığını oluşturur

Epidemiyoloji
Virus, vektör kenelerin tüm formlarından izole
edilebilir
 Vektör kenelerin larval ve nimfal fazı, Avrupa ve
Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar
üzerinde gösterilmiş
 Bu kuşlar virusun iki kıta arasında taşınmasında
rol oynamış olabilir
 İnfekte keneler arasında trans-ovariyan ve
transdatial geçiş vardır

Epidemiyoloji

Erişkin keneler, kan emdiği sırada virusu
infekte hayvanlardan aldıktan sonra;
 Virus 36 saat içinde replike olmaya
başlar
 3-5 gün sonunda virus maksimum seviyeye
ulaşır
 Virus titresi azalarak aylarca devam eder
 İnfekte kene aylarca virus bulaştırabilir
Gonzalez JP, et al. Res Vir 1991; 142 (6): 483-8.
Epidemiyoloji
 KKHA
mevsimsel özellik gösterir, vektör
kenelerin hareketleri sıcak mevsimde artar
 Eski SSCB’de Haziran-Temmuz aylarında
olgu sayısı en fazla
 Güney Afrika Cumhuriyeti’nde olguların
çoğu ilkbahar ve sonbahar da
 Genelde çoğu olgu Haziran-Eylül arasında
 Türkiye’de Mayıs-Ekim arasında
görülmektedir
İnsanlarda KKKA Epidemileri
Kene populasyonunun artışı ile doğrudan
ilgili
KKHA risk grupları







Tarım çalışanları
Hayvancılık yapanlar
- Çiftlik çalışanları
- Çobanlar
- Mezbaha çalışanları
- Kasaplar
Veteriner Hekimler
Endemik bölgelerde görev yapan sağlık
personeli
Askerler
Kamp yapanlar
Deri fabrikası çalışanları
RİSK ALTINDADIR
Bulaşma
Kene ısırığı (veya ezilmesi) ile
İnfekte hayvanların doku ve kanı ile temas
İnfekte insanlardan (Genellikle
Nozokomiyal)Laboratuvardan
Hava yolu?
İnfekte sütün içilmesi ile?
İnkübasyon Süresi
 Bulaşma yolu ile ilişkili
 Kene ısırığı 1-3 gün en fazla 9 gün
 İnfekte kan(4-13), doku vb. ile
bulaşmada 5-6 gün en fazla 13 gün
Patogenez
Virüsün primer replikasyon yeri
bilinmemektedir
 Hastalığın erken döneminde viremi
yüksektir
 Virüs temel olarak;

– Mononükleer hücreleri
– Endoteli
– Karaciğer hücrelerini etkiler
Endotel bütünlüğünde bozulma
 Koagülasyon sisteminde bozulma

–
Massif kutanöz ekimoz
Başlangıç Semptomları
(Nonspesifik)
Sıklıkla ani başlayan
 Ateş
 Baş ağrısı,
 Aşırı halsizlik, yorgunluk,
 Eklem ve kas ağrısı,
 Karın ağrısı,
 Bulantı, kusma ve ishal,
Başlangıç Semptomları
(Nonspesifik)
 Boğaz ağrısı,
 Konjunktivit,
 Sarılık,
 Fotofobi,
 Duygu-durum değişikliği
Başlangıç Bulgularını Takiben
(Kanama Bulguları)







Deri altına kanama
(Peteşi, Ekimoz),
Burun kanaması,
Diş eti kanaması,
Hemoptizi,
Hematemez,
Melena, Hematüri,
Metroraji,
İç organlarda
kanama.
CDC Public Health Image Library
Başlangıç Bulgularını Takiben
 Hepatomegali
 Lenfadenopati
 Konfüzyon
 Taşikardi
Ciddi ve Ağır Seyreden Olgularda
Hastalığın İlerleyen Dönemlerinde







Şok
Santral sinir sistemi fonksiyon bozukluğu
Koma
Karaciğer yetmezliği
Böbrek yetmezliği
Solunum yetmezliği
DIC
Prognoz
Hafif ve orta derecede klinik seyir
gösterenler yaklaşık 9-10 günde iyileşir
 İyileşen olgularda sekel görülmez
 Mortalite oranı ortalama % 30 (% 880)
 Ölüm klinik bulguların 2. haftasında
görülür

Tanı
 Trombositopeni
 Lökopeni
 AST,
ALT yüksekliği
 LDH ve CK yüksekliği
 Total protein düşüklüğü
 Hiperbilurubinemi
 PT, aPTT uzaması
TEDAVİ
 Destek tedavisi
 Koagülayon bozukluğunun düzeltilmesi
 Sedasyon ve analjezi
 Araştırılmakta olan tedaviler
 İmmun tedavi
 İmmun serum
 Monoklonal antikorlar
 Antiviral tedavi
 Ribavirin
Korunma ve kontrol
 Hasta
ve hastanın sekresyonları ile temas
sırasında mutlaka üniversal önlemler
(eldiven, önlük, gözlük, maske vb.)
alınmalıdır.
 Hayvan kanı, dokusu veya hayvana ait
diğer vücut sıvıları ile temas sırasında da
gerekli korunma önlemleri alınmalıdır.
 Konakçılar kenelerden uzak tutulmalı ve
kenelerin kan emmeleri engellenmelidir.
Korunma ve kontrol
 Kenelerin
bulunduğu alanlardan kaçınılması
 Kenelerin yaşayabileceği alanlarda
bulunulması durumunda,
Vücut belirli aralıklarla kene yönünden muayene
edilmeli;
Vücuda yapışmamış olanlar dikkatlice toplanıp
öldürülmeli,
Yapışan keneler ise kesinlikle ezilmeden ve
kenenin ağız kısmı koparılmadan (bir pensle
sağa sola oynatarak, çivi çıkarır gibi) alınmalıdır.
Korunma ve kontrol

Piknik amaçlı olarak su kenarları ve otlak
şeklindeki yerlerde bulunanlar
 Döndüklerinde, mutlaka üzerlerini kene bakımından
kontrol etmeli ve kene varsa usulüne uygun olarak
vücuttan uzaklaştırmalıdır.

Ormanlarda çalışan işçilerin ve
ava çıkanların lastik çizme
giymeleri veya pantolonlarının
paçalarını çorap içine almaları
kenelerden koruyucu
olabilmektedir.
Korunma ve kontrol
 Hayvan
sahipleri
Hayvanlarını kenelere karşı uygun akarisitlerle
ilâçlamalı,
Hayvan barınakları kenelerin yaşamasına
imkân vermeyecek şekilde yapılmalı,
Çatlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana
yapılmalıdır.
Kene bulunan hayvan barınakları uygun
akarisitlerle usulüne göre ilâçlanmalıdır.
Korunma ve kontrol

Kene enfestasyonlarından korumak için repellent
olarak bilinen böcek kaçıranlar dikkatli bir şekilde
kullanılabilir.

Kenelerin çevrede çok olması halinde mera,
çayır, çalı, çırpı ve gür otların bulunduğu yerler
gibi kenelerin yaşamasına müsait alanlarda,
diğer canlılara ve çevreye zarar vermeden,
insektisit uygulamalarına başvurulabilir.
Korunma ve kontrol
Açık alanlarda yapılabilecek kene mücadelesi
amacıyla, her bir hektara aktif madde olarak
carbaryl ve propoxur hektara 2 kg, deltamethrin
ve lambda-cyhalothrin 0,003-0,3 kg, permethrin
0,03-0,3 kg, pirimiphos-methyl ise 0,1-1 kg
olarak uygulanabilmektedir.
 Kene popülâsyonunun kontrolünde biyolojik
yöntemlerin kullanılmasına ilişkin çalışmalar da
yürütülmektedir.

İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon
Tek kullanımlık malzemelerin bulundurulmasına
ve kullanılmasına önem verilmeli, enfekte atıklar
ve tekrar kullanılmayacak olan malzemeler
yakılarak imha edilmelidir.
 İzolasyon önlemlerinin başlıcalarını ellerin
yıkanması, hastaların ayrılması, koruyucu
elbiselerin giyilmesi, iğne ve şırıngalar ile hastaya
ait kan, dışkı, idrar vb. materyallerin güvenli bir
şekilde definlerinin sağlanması oluşturmaktadır.

İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Dezenfeksiyon işlemlerinde:
– %5’lik çamaşır suyunun 1/10 ve 1/100’lük
çözeltisi
– Sabun, deterjanlar, su
– Klorhekzidin veya iyot bileşikleri
– Ellerin dekontaminasyonunda %70’lik
izopropil alkol
kullanılabilir
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

%5’lik çamaşır suyunun 1/10’luk çözeltisi
– Hasta nakil araçlarının
– Hastaya ait vücut sıvılarının, idrar ve gaitanın
(bu materyaller çözelti ile 5’ muamaele
edildikten sonra tuvalete dökülmelidir.)
– Cesetlerin yıkanmasından sonra ceset
dezenfeksiyonunda kullanılabilir.
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

%5’lik çamaşır suyunun 1/100’lük çözeltisi
– Tıbbi malzemelerin
– Hastaya ait malzemelerin
– Dezenfeksiyon gereken yüzeylerin
– Tekrar kullanılabilir korunma malzemelerinin
(elbise, eldiven, steteskop…)
Dezenfeksiyonunda kullanılabilir.
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon
Bunların dışında otoklav ile sterilizasyon
 Malzemelerin kaynayan suda 20’ muamele
edilmesi viruslerin ölmesi için yeterlidir.
 Yüzey ve hastaya muamele sırasında
kullanılan malzemelerin temizliğinde
sabunlu veya deterjanlı sular
kullanılabilmektedir.

İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Enfekte materyale temas durumunda:
– İğne batması durumunda iğnenin battığı yere %70'lik
alkol 20-30 saniye uygulanır, sonra sabunlu su ile
yıkanır. Hızlı akan su altında 20-30 saniye kadar
tutulur.
– Hastanın kan veya vücut sıvılarına yine kazara bir
temas olması halinde, enfekte materyale maruz kalan
bölge sabunlu su ile iyice yıkanır. Şayet göze enfekte
materyal sıçraması söz konusu olursa, bu durumda
göz temiz su ile iyice yıkanmalıdır.
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Ayrıca, enfekte materyale maruz kalan kişi,
ateş ve diğer belirtiler yönünden iki hafta
süreyle takip edilmeli ve ateş günde iki
defa ölçülmelidir. Ateşin 38,5 °C veya
üzerinde olması halinde gerekli
müdahaleler yapılmalıdır.
Bugün Ne yapmalıyız
Evcil hayvanların ilaçlanması
– Mart ayı başından itibaren
 Kişisel önlemler
– DEET
– Pyrethroid emdirilimiş
elbiseler

Sonuç

Hayvanlarda kene kontrolü
 Ani etkili, uzun süre koruyucu pratik uygulamalar
Çiftçi eğitimi
 Risk haritalarının oluşturulması

– Yaban hayatının gözlenmesi
 Mera, yağışlar ve avcılık ne durumda??
 Tavşan populasyonundaki değişim
 Kuş populasyonu (karga, saksağan, keklik)
– Sığırlarda yapılacak serosurvey Türkiye’de
KKKA’nın yaygınlığını ve riskli bölgeleri ortaya
koyabilecektir
?
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Eldivenlerin dezenfeksiyonu:
– Eldivenler tek kullanımlık olmalıdır.
– Mümkün olmadığı durumlarda;
 Deterjanlı suda yıkanıp temiz su ile durulanmalı,
delik olup olmadığı kontrol edilmeli ve
kurutulmalıdır
 Elde takılı iken sabunlu su ile yıkanıp 1/100’lük
çamaşır suyu çözeltisine 1’ daldırılır, havada veya
kağıt havlu ile kurutulabilir.
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Tıbbi malzemelerin dezenfeksiyonu:
– Termometreler
 1/100’lük çözelti ile ıslatılmış kağıt havlu veya bezle
silinebilir veya
 Aynı çözeltide 10’ bekletilebilir
 %70 lik izopropil alkolle ıslatılmış kağıt havlu veya
bezle silinebilir ve 30 saniye beze sarılı olarak
tutulur.
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Tıbbi malzemelerin dezenfeksiyonu:
– Steteskopların metal parçaları
 %70 lik izopropil alkolle ıslatılmış kağıt havlu veya
bezle silinebilir ve 30 saniye beze sarılı olarak
tutulur veya
 1/100’lük çamaşır suyu çözeltisi ile ıslatılmış kağıt
havlu veya bez ile silinebilir
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Hastanın kullandığı malzemelerin
dezenfeksiyonu:
– Hastanın kullandığı malzemeler deterjanlı
suda yıkanıp 1/100’lük çamaşır suyu
çözeltisinden geçirilir
– Lazımlık ördek gibi malzemelerin içine 1/10’luk
çamaşır suyu çözeltisi eklenip tuvalete
dökülmeli (tuvalet dezenfeksiyonu da
yapılmalıdır.)
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Enfekte materyallerin yere dökülmesi
halinde dezenfeksiyon
– Materyal fazla ise üzerine 1/10’luk az ise
1/100’lük çözelti dökülür
– 15’ beklenir
– 1/100’lük çözelti ile ıslatılmış bez ile enfekte
materyal alınıp atılır
– Yüzey ise sabunlu veya deterjanlı su ile yıkanır
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Enfekte yüzey ve duvar temizliği:
– 1/100’lük çözelti ile silinir
– Daha sonra sabunlu ve deterjanlı sularla
yıkanır
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Hasta yatağı ve koruyucu elbise
dezenfeksiyonu:
– 1/100’lük çözeltide 30’ yıkanır
– Daha sonra sabunlu su ile temizlenir.
– Hastanın kullandığı şilte veya döşekler
1/10’luk çözelti ile ıslanıp sabunlu su ile
yıkanır ve birkaç gün kurutulur.
İzolasyon önlemleri ve
dezenfeksiyon

Konvaselan dönemde izolasyon ve
dezenfeksiyon:
– Konvaselan dönemin 6. haftasına kadar idrarla
virus atılabilir
– Bunun için idrar 1/10’luk çözelti ile 5’
muamele edilip tuvalete dökülmelidir.
Cenazelerin hazırlanması ve
gömülmesi
Cenazeyi hazırlayacak olan kişi öncelikle
kendisi için koruyucu önlemleri (plastik
önlük, kalın eldiven, maske, gözlük vb.)
almalıdır.
 Ceset yıkandıktan sonra;

– 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile
spreylenmeli
– ceset torbasına konarak kapatılmalı
– 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar
spreylenmelidir.
Cenazelerin hazırlanması ve
gömülmesi

Ceset torbası mevcut değilse;
– Ceset yıkandıktan sonra yine 1/10'luk çamaşır
suyu çözeltisi ile spreylenmeli
– İki katlı pamuklu bir bez ile sarılmalı
– 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar
muamele edilmelidir
– Daha sonra plastik bir malzeme ile sarılmalı
– 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar
spreylenmelidir.
Cenazelerin hazırlanması ve
gömülmesi
Daha sonra ceset tabutlanmalı ve
mühürlenmelidir
 Yıkamanın yapıldığı bütün yüzeyler
1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile
dezenfekte edilmelidir.

Cenazelerin hazırlanması ve
gömülmesi
Cenazelerin taşınması sırasında, taşıma
işlemini yapanlara da gerekli koruyucu
önlemlerin aldırılması sağlanmalıdır
 Tabutun açılmasına müsaade edilmemeli
ve gerekirse bir görevli eşliğinde defin
işlemlerinin gerçekleşmesi sağlanmalı
 Mezarın derinliği en az 2 metre olmalı ve
cenazeler tabutla gömülmelidir.

Cenazelerin hazırlanması ve
gömülmesi

Cenaze naklinde kullanılan araç
– 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile yıkanmalı ve
bu çözeltiye 10’ maruz bırakılmalıdır
– Araba, çözeltinin koroziv etkisi nedeniyle, iyice
durulanmalı ve havada kurumaya
bırakılmalıdır.
SUNUMUZ TÜRKİYE
GENELİNDE BU KONU İLE
İLGİLİ BİLGİLER IŞIĞINDA
HAZIRLANMIŞTIR.