Transcript Prezentacja do pobrania

Forma organizacyjna
i
struktura
inicjatywy klastrowej
radca prawny Izabela Sokołowska-Kulas
seminarium, 11 grudnia 2012r.
Forma organizacyjna i struktura
inicjatywy klastrowej – koncepcja szkolenia
1.
Analiza inicjatywy klastrowej - pod kątem potrzeb organizacyjnych,
ryzyka w działalności, wyzwań oraz aktualnego i docelowego
charakteru zgrupowania
2.
Poznanie możliwości budowania struktur i form organizacyjnoprawnych - rozwiązania modelowe oraz rozwiązania stosowane w
praktyce (case study)
3.
Jak dopasować możliwe formy organizacyjno-prawne do potrzeb
danej inicjatywy Klastrowej – zastosowanie w praktyce
4.
Jak wzmocnić współpracę, a nie osłabić - podsumowanie
2
Inicjatywa klastrowa
– charakter zgrupowania
1.
Główni uczestnicy klastra:
 Firmy  przedsiębiorcy i tzw. podmioty otoczenia biznesu
 Administracja  JTS=gminy, powiaty, województwa, ich jednostki
organizacyjne
 Nauka  uczelnie wyższe, szkoły i instytucje charakterze naukowym
Która kategoria przeważa i jak dalece ?
Czy występuje naturalny lider ?
3
Inicjatywa klastrowa
– cele zgrupowania
2. Strategia, cele i zadania inicjatywy klastrowej



Konkretne czy ogólne ( będą wymagały konkretyzacji na kolejnym
etapie)
Konieczność wypracowania form ich osiągnięcia
Perspektywa czasowa ich osiągnięcia
3. Specyfika działalności Klastra – wspólne produkty czy
platforma współpracy ?


Plan działań
Zaplanowane rezultaty
4
Inicjatywa klastrowa
– struktura zgrupowania
Jaka jest relacja pomiędzy kategoriami uczestników,
zgromadzonych w danej inicjatywie Klastrowej, a formą ich
aktywności ?
Trzy warianty układu sił w strukturze uczestników Klastra:
A. Przeważa Biznes
B. Przeważa Administracja i Nauka
C. Równowaga – model mieszany
5
Inicjatywa klastrowa
– struktura zgrupowania
A. Przeważa Biznes
Przeważają firmy, a cele nawiązują do efektów o
charakterze biznesowym
→
Formuła działania musi uwzględniać mechanizmy
biznesowe, ukierunkowane na osiąganie efektywnej
współpracy, dopasowanej do potrzeb uczestników
Klastra
6
Inicjatywa klastrowa
– struktura zgrupowania
B. Przeważa Administracja i Nauka
Przeważają podmioty publiczne ( JTS i ich jednostki
organizacyjne, a także jednostki nauki)
→
Formuła działania musi uwzględniać prawne
ograniczenia swobody działania takich jednostek, zasady
odpowiedzialności w ramach dyscypliny finansów
publicznych, rygory ustawy PZP, z góry określone formy
współpracy (np. Partnerstwo Publiczno-Prywatne)
7
Inicjatywa klastrowa
– struktura zgrupowania
C. Równowaga – model mieszany
Model, w którym równorzędne znaczenie w osiąganiu
wytyczonych celów, mają Firmy i Podmioty publiczne
→
Formuła musi godzić elementy biznesowe z
ograniczeniami działalności jednostek administracyjnych
i podmiotów nauki (pojawia się potrzeba struktury
dwupoziomowej, jako forum realizacji celów Klastra)
8
Inicjatywa klastrowa
– relacje w zgrupowaniu
Jak zaplanowano finansowanie dla Klastra ?
 źródła zewnętrze
 źródła wewnętrzne
 źródła mieszane  wewnętrzne + zewnętrzne
Czy działa zasada: kto finansuje ten rządzi ?
9
Inicjatywa klastrowa
– relacje w zgrupowaniu
Jaka jest relacja pomiędzy:
 przeważającą w danym Klastrze kategorią uczestników ?
 wytyczonymi celami strategicznymi Klastra i przyjętymi
metodami ich osiągnięcia ?
 modelem finansowania (zaplanowane źródła pozyskania
funduszy)?
10
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
Podstawowe formy prawne działania zbiorowości:
•
•
•
•
•
stowarzyszenie
izba gospodarcza
fundacja
spółka handlowa
odmiany partnerstwa (spółka cywilna, partnerstwo,
konsorcjum, joint-venture)
11
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
STOWARZYSZENIE
„dobrowolne, samorządne i trwałe
zrzeszenie się w celach niezarobkowych,
które swoją działalność opiera na pracy społecznej swoich członków” –
art. 2. ustawy
z kwietnia 1989r. Prawo o stowarzyszeniach
 osobowość prawna (wpis do KRS)  byt prawny odrębny od członków
 członkowie  osoby fizyczne (co najmniej 15 osób), osoba prawna może
być tylko „członkiem wspierającym”
 finansowanie :
– głównie ze składek członkowskich (wewnętrzne)
– możliwe jest pozyskiwanie środków ze źródeł publicznych (np. dotacji
publicznej) - na działania realizuje jednocześnie cel publiczny ( określone
zadania, ustawowo wyznaczone do realizacji podmiotom publicznym)
12
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
STOWARZYSZENIE (c.d.)
 prawa i obowiązki członków (warunki członkostwa) oraz ustrój
stowarzyszenia reguluje statut (forma pisemna), uchwalany przez
komitet założycielski
 obowiązkowe organy: zarząd i organ kontroli wewnętrznej, a najwyższą
władzą jest walne zebranie członków
 podlega nadzorowi starosty (prawo wglądu do uchwał walnego zebrania
oraz uzyskiwania wyjaśnień od zarządu stowarzyszenia)
 może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących
realizacji jej celów, dochód nie może być dzielony między członków
 możliwe zwolnienia przedmiotowe w podatku dochodowym
 ma ustawowe prawo wypowiadania się w sprawach publicznych
13
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
IZBA GOSPODARCZA
„jest organizacją samorządu gospodarczego,
reprezentującą interesy gospodarcze
zrzeszonych w niej przedsiębiorców, w szczególności wobec organów władzy
publicznej” – art. 2 ustawy z 30 maja 1989r. o izbach gospodarczych
 osobowość prawna (wpis do KRS)  byt prawny odrębny od członków
 członkowie  przedsiębiorcy (co najmniej 50 osób)
 prawa i obowiązki członków oraz ustrój izby (najwyższym organem jest
walne zgromadzenie członków) reguluje statut (forma pisemna),
uchwalany przez założycieli, który obowiązkowo musi określać
podstawowe zadania izby odnoszące się do obrotu gospodarczego oraz
sposób i formę ich realizacji
 finansowanie ze składek członkowskich oraz z prowadzonej działalności
gospodarczej (zysk tylko na cele statutowe);
14
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
IZBA GOSPODARCZA (c.d.)
 Istota działania  popieranie interesów przedsiębiorców poprzez:
– kształtowanie etyki i zasad w działalności gospodarczej, tworzenie
warunków rozwoju tej działalności
– opiniowanie przepisów prawnych i udział w pracach instytucji
doradczo-opiniodawczych w sprawach działalności gospodarczej
– organizowanie warunków rozstrzygania sporów (formy pozasądowe:
postępowanie polubowne i pojednawcze)
– informowanie o funkcjonowaniu przedsiębiorców i stanie gospodarki
 na wniosek lub za zgodą izby Rada Ministrów może, w drodze
rozporządzenia, powierzyć tej izbie wykonywanie niektórych zadań
zastrzeżonych w przepisach prawa dla administracji państwowej.
15
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
FUNDACJA
„ustanowiona dla realizacji celów
społecznie lub gospodarczo użytecznych,
m. in.: rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, ochrona środowiska” –
art. 1 ustawy z 6 kwietnia 1984r. o fundacjach
 osobowość prawna (wpis do KRS)  substrat majątkowy
 brak członków  fundatorzy nie są właścicielami Fundacji
 cel, formy działania i ustrój (obowiązkowy organ Zarząd) określają Fundatorzy
w statucie (akt notarialny), gdzie mogą ustalić swój nadzór nad jej działaniem (np.
rada fundatorów)
 finansowanie pochodzi od Fundatorów (nie można wycofać wpłaconych
funduszy) i prowadzonej działalności (działalność gospodarczą może prowadzić
tylko w rozmiarach służących realizacji jej celów).
 nadzór starosty albo ministra właściwego ze względu na zakres działania i cel
fundacji (kontrola uchwał zarządu oraz coroczne sprawozdania z działalności )
 możliwe zwolnienia przedmiotowe w podatku dochodowym
16
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
SPÓŁKI HANDLOWE
„przez umowę spółki handlowej
wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się
dążyć do osiągnięcia wspólnego celu
przez wniesienie wkładów lub przez współdziałanie w inny sposób określony umową”
– art. 3 ustawy z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (k.s.h.)
 Osobowość prawna (wpis do KRS)  byt prawny odrębny od członków
 Spółki:
osobowe  istotny jest udział osób-wspólników (jawna, partnerska,
komandytowa i komandytowo-akcyjna)
kapitałowe  istotny jest kapitał, nie osoba wspólnika (sp. z o.o. i S.A.)
 członkowie są zawsze właścicielami spółki (wspólnikami) – a wniesiony
kapitał odzwierciedla ich znaczenie w spółce, który wymienia się na
jednostki uczestnictwa (wkłady, udziały, akcje, świadectwa założycielskie)
17
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
SPÓŁKI HANDLOWE (c.d.)
 Wśród wspólników mogą być uprzywilejowani, posiadający dodatkowe
prawa lub obowiązki w spółce, ale nie można być „członkiem” spółki bez
bycia wspólnikiem
 cel, zasady działania i ustrój określa umowa spółki (akt notarialny), ale
jest niewiele dowolności, gdyż istnieją ściśle określone prawa i obowiązki
wspólników, funkcjonowania organów spółki i ich członków oraz formy
działalności zewnętrznej i wewnętrznej w spółce (k.s.h. i inne)
 Każdorazowe wstąpienie wspólnika do spółki to zmiana umowy (wpis do
KRS) i wniesienie kapitału (pieniądze lub aport)
 majątek pochodzi z wkładów wniesionych przy utworzeniu spółki,
podwyższenia kapitałów spółki oraz z działalności gospodarczej spółki
18
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
ODMIANY PARTERSTWA
(spółka cywilna, partnerstwo, konsorcjum, joint-venture)
 BRAK osobowości prawnej  organizacja to wszyscy członkowie
 zawierając umowę strony regulują cel działania i stosunki na zasadzie
swobody umów - decydują o celach, zasadach i formach działania, tak
wewnątrz struktury oraz na zewnątrz (np. sposobie reprezentacji w
obrocie)  umowa (forma pisemna) nie wymaga rejestracji (np. w KRS)
 Umowa w każdym czasie może ulec zmianie, ale taka zmiana wymaga
podpisania aneksu przez wszystkich członków (strony umowy)
 dobrowolna zasada uczestnictwa  oparta na wybranym modelu:
 prowadzenie działalności za zasadzie wspólnego majątku i odpowiedzialności
solidarnej (spółka cywilna)
 prowadzenie działalności bez wspólnego majątku i odpowiedzialności
(partnerstwo, joint-venture)
19
Dostępne formy organizacyjno-prawne działalności
ODMIANY PARTERSTWA (c.d.)
 nieograniczone możliwości i formy wspierania działań swoich członków
(stron umowy), wpływania na sposób współpracy z innymi parterami
społecznymi oraz kreowania wspólnych przedsięwzięć i ich finansowania
 dowolnie ułożona struktura wewnętrzna  organy i zależności
zarządzająco-nadzorujące ułożone według potrzeb, dostosowanych do
realizacji wspólnego celu
 umowa ustala sposób partycypacji w zyskach i stratach wspólnych
przedsięwzięć oraz sposób pozyskiwania środków na działalność
 możliwe jest formułowanie odrębnych form działania w węższych
kręgach parterów, pod patronatem partnerstwa jako całości (struktura
wielopoziomowa)
20
Modelowe formy organizacyjno-prawne działalności Klastra
FORMY MIESZANE
I.
Uczestnicy Klastra skupiają się wokół
jednostki Koordynatora i
zawierając z nim
umowę o współpracy
tworząc strukturę Klastra
Uczestnik
Klastra
Uczestnik
Klastra
Uczestnik
Klastra
Koordynator
Np. fundacja
spółka handlowa
§Umowa o współpracy
w ramach Klastra
Uczestnik
Klastra
Uczestnik
Klastra
21
Modelowe formy organizacyjno-prawne działalności Klastra
FORMY MIESZANE
II.
Uczestnicy Klastra – wszystkie kategorie
zrzeszają się w organizacji
tworząc strukturę Klastra
Podmiot
Nauki
Firma
Uczestnik Klastra
= wspólnik
Klaster
… Sp. z o.o.
… Stowarzyszenie
Firma
Uczestnik Klastra
= wspólnik
… Izba gospodarcza
Podmiot
Administracji
Uczestnik Klastra
= wspólnik
22
Modelowe formy organizacyjno-prawne działalności Klastra
FORMY MIESZANE
III. Uczestnicy Klastra – wszystkie kategorie
zawierają umowę partnerstwa (konsorcjum, joint-venture) tworząc strukturę Klastra,
a
koordynowanie Klastrem powierzają odrębnej osobie prawnej
Koordynator
Klastra
Osobowość prawna
Podmiot
Nauki
Firma
Podmiot
Administracji
Podmiot
Nauki
Firma
Podmiot
Administracji
23
Modelowe struktury istniejących inicjatyw klastrowych
(case studies)
STOWARZYSZENIE
Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego „Dolina
Lotnicza” (klaster tworzą członkowie wspierający)
•
•
•
celem jest rozwój warunków działalności w dziedzinie lotniczej oraz wspólne
produkty
członkami-założycielami klastra w formie Stowarzyszenia było kilkanaście
lotniczych przedsiębiorstw oraz Politechnika Rzeszowska i dwie agencje rozwoju
regionalnego – RARR i MARR.
rozwinął się drugi poziom współpracy - zacieśniona współpraca pomiędzy
przemysłem lotniczym a uczelniami i instytucjami B+R, zyskując formę:
Centrum Zaawansowanych Technologii „AERONET- Dolina Lotnicza”
 joint-venture powołane przez konsorcjum podmiotów nauki i Stowarzyszenia
(w ramach ogłoszonego przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji w 2004r. konkursu na
dofinansowanie działań koordynacyjnych i organizacyjnych Centrów Zaawansowanych Technologii)
24
Modelowe struktury istniejących inicjatyw klastrowych
(case studies)
SPÓŁKA HANDLOWA
Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A.
• spółkę założyły gminy miejskie i 2 duże firmy, aktualnie wśród akcjonariuszy są
dodatkowo izby gospodarcze oraz dalsze firmy (małe i średnie)
• celem jest tworzenie miejsc pracy i warunków do rozwoju gospodarczego
regionu, w szczególności poprzez wdrożenie i realizację projektu:
Tarnowski Regionalny Parku Przemysłowy - tworzy atrakcyjny obszar
prowadzenia działalności gospodarczej i inwestowania.
• administruje powierzchnią wnoszoną aportem do spółki przez gminę lub w
formule przedsięwzięcia projektowego, prowadzi park przemysłowy na bazie
udogodnień ze specjalnej strefy ekonomicznej;
25
Modelowe struktury istniejących inicjatyw klastrowych
(case studies)
OSOBA PRAWNA wokół której skupione są podmioty klastra
Klaster "Grupa Doradczo – Szkoleniowa TAURUS"
Fundacja „Taurus” zawarła umowę współpracy z innymi podmiotami, powołując
Klaster
•
•
celem jest nawiązywanie współpracy z różnymi przedsiębiorstwami, organizacjami,
instytucjami i osobami prywatnymi działającymi w branży doradczo - szkoleniowej
Fundacja pełni rolę koordynatora działań Klastra, wspiera firmy zrzeszone w Klasterze w
organizacji szkoleń i warsztatów (poszukiwaniu sal szkoleniowych, tworzeniem materiałów
promocyjnych szkolenia itp.)
Klaser LifeScience
Jagiellońskie Centrum Innowacji Sp. z o.o. (100 % udziałów ma UJ) łączy się z każdym
podmiotem Klastra umową o współpracy i pozostaje koordynatorem Klastra
•
celem jest pobudzanie innowacyjności w regionie i wdrażanie rozwiązań ze świata nauki do
biznesu, przy wsparciu administracji regionalnej,
26
Modelowe struktury istniejących inicjatyw klastrowych
(case studies)
PARTNERSTWO
Klaster Wspólnota Wiedzy i Innowacji w zakresie
Technik Informacyjnych i Komunikacyjnych
•
•
•
•
•
Umowa o współpracy skupia jednostki nauki(7), samorząd (3) i firmy,
a rolę koordynatora pełni Politechnika Wrocławska
nie ma substratu majątkowego
stanowi platformę dla realizacji i pozyskiwania środków finansowych na wspólne projekty
inwestycyjne, badania naukowe oraz działania mające związek z rozwojem nowoczesnych
technologii teleinformacyjnych i komunikacyjnych;
konkretne projekty w ramach Klastra realizują poszczególni członkowie, którzy wyrażą
wolę uczestnictwa w danym projekcie oraz uzyskają zgodę Komitetu Sterującego na
realizację projektu w ramach Wspólnoty – zasady udziału i finansowania określa umowa
konsorcjum
funkcjonują wspólne organy: Rada Wspólnoty i Komitet Sterujący, a bieżąca działalność
członków skupia się w grupach roboczych – stworzone do realizacji konkretnych projektów,
w których uczestniczą partnerzy Klastra
27
Modelowe struktury istniejących inicjatyw klastrowych
(case studies)
PARTNERSTWO
Pomorski Klaster ICT INTERIZON
•
•
•
•
•
•
Umowa partnerstwa skupia podmioty nauki (10), samorząd (7) i przedsiębiorców( 113), a
Administratorem jest Politechnika Gdańska
nie ma substratu majątkowego,
Istnieje drugi poziom współpracy w ramach fundacji Edukacyjne Centrum Doskonalenia
oraz Inkubatora Klastra przy Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym – działający na
rzecz wszystkich uczestników Klastra
stanowi platformę dla realizacji i pozyskiwania środków finansowych na wspólne projekty
inwestycyjne, badania naukowe oraz rozwój kadr i zasobów ludzkich, działania mające
związek z rozwojem nowoczesnych technologii ICT
konkretne projekty w ramach Klastra realizują poszczególni członkowie, którzy wyrażą wolę
uczestnictwa w danym projekcie razem aplikując o środki finansowe i dzieląc zadania miedzy
siebie – narzędziem prawnym jest gotowa formuła Suparterstwa ( po Listach intencyjnych)
funkcjonują wspólne organy: Rada Klastra i Zgromadzenie Członków, bieżąca działalność
członków skupia się w Grupach Zadaniowych – podejmujących rozwój określonej
współpracy lub przygotowanie do realizacji danego projektu (regulamin funkcjonowania GZ)
28
Modelowe struktury istniejących inicjatyw klastrowych
(case studies)
PARTNERSTWO
Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny (BKEE)
• Umowa konsorcjum samorządu (14), jednostek naukowych(10), innych instytucji
(11) i firmy (77)
• organami są: Rada Programowa i Zarząd oraz koordynator – Instytut Maszyn
Przepływowych PAN (reprezentant Konsorcjum BKEE w kontaktach zewnętrznych,
posiada osobowość prawną i pełni funkcję lidera konsorcjum)
• Formuła drugiego poziomu współpracy - zaplecze techniczne Zarządu BKEE
tworzą biura koordynacyjne:
CZT "Pomorze", CZT "RIMAMI", Sieci Naukowej "EKO - ENERGIA", Centrum
Badań Energii Odnawialnej przy Uniwersytecie Warmińsko - Mazurskim
oraz administracja IMP PAN
29
Po co inicjatywie Klastrowej struktura prawna
1. Reprezentacja Klastra
– na zewnątrz  potrzebna OSOBOWOŚĆ PRAWNA
• pozyskiwanie parterów do współpracy
• pozyskiwanie finansowania
• prowadzenie dialogu społecznego i ochrony zbiorowych
interesów uczestników
– do wewnątrz  legitymacja decydentów do działania w imieniu
zbiorowości
• mechanizmy wyboru decydentów
• mechanizmy kontroli działania decydentów
2. Koordynator Klastra  podejmujący działania bieżące i/lub
realizację strategii klastra, utrzymujący platformę
współpracy i komunikacji, tworzący wizerunek Klastra
30
Po co inicjatywie Klastrowej struktura prawna
• Zasady współistnienia w ramach Klastra
– podejmowanie wspólnych przedsięwzięć (doraźnych i długofalowych)
– utrzymywanie platformy komunikacyjnej i lobbingowej wspólnych
interesów branży
– zasady etyczne (pogodzenie konkurencji i współpracy)
• Przejrzysty model przepływu środków finansowych
– dla uczestników  pewność uczestnictwa w przedsięwzięciach
zgodnych z prawem i na warunkach dozwolonych
– dla organów skarbowych i innych form kontroli państwowej 
ochrona przed zarzutami działania w „szarej strefie”
31
Kwestie kluczowe w organizowaniu zasad
wspólnych działań Klastra
1.
Strategia i cele działania, formy realizacji planowanych aktywności
 zakres działań Klastra (charakter regionalny, krajowy, międzynarodowy)
 potrzebni partnerzy i narzędzia działania
2. Polityka funkcjonowania  czym Klaster ma być
 platformą współpracy czy osobną organizacją o własnych interesach
 grupą wsparcia dla realizacji konkretnych działań, bazą informacji i
doświadczeń (know-how), czy organizacją, która załatwia „za mnie”
3.
Co jest wspólne wszystkim członkom, a co wspólne tylko kilku z nich:
 administrowanie Klastrem – wspólne wszystkim
 usługi lub produkty Klastra – wspólne lub osobne
 wspólne zakupy, szkolenia, laboratoria i urządzenia, przestrzeń biurowa czy
produkcyjna itp.
4. Gdzie leży decyzyjność działań inicjatywy i jaka jest zasada finansowania?
32
Finansowanie w strukturze Klastra
Kryterium  kto jest finansowany (jak daleko sięga projekt):
 Wszystkie podmioty Klastra – administracja klasterem („rozwój współpracy”)
 Wybrani uczestnicy projektu – PROJEKTY  wspólne przedsięwzięcia dla kilku
Kryterium  kto finansuje
 Finansowanie zewn. (fundusze UE) - warunki formalne dotyczące beneficjentów
projektu (WAŻNE: potencjał podmiotu, roczne obroty, źródła przychodów, majątek)
 Finansowanie wewnętrzne:
 składki (opłaty za członkostwo w organizacji, należność za usługę
administrowania, korzystanie z udostępnionych powierzchni itp.)
 wkład własny w ramach realizowanych przedsięwzięć wspólnych
33
Skutki przyjętych zasad finansowania
w strukturze Klastra
1. Istnienie lub brak obciążenia wspólną odpowiedzialnością za
zobowiązania Klastra (wspólny majątek = odpowiedzialność solidarna)
 stowarzyszenie, izba gospodarcza, spółka handlowa  ponosi własną,
odrębną od członków, odpowiedzialność za działanie tej organizacji, w tym za
wyrządzenie szkody dla konkretnego członka
 formy mieszane: fundacja czy spółka realizująca Klaster przy współpracy z
uczestnikami  każdy ponosi odpowiedzialność za swoje działania :
koordynatora za koordynowanie, a uczestnicy w zakresie udziału w
przedsięwzięciach, do których przystąpili
 Partnerstwo:
 w formule spółki cywilnej  majątek Klastra do majątek wszystkich jego
uczestników i wszyscy odpowiadają solidarnie za zobowiązania finansowe
 bez wspólnego majątku  Klaster nie ponosi zobowiązań jako
zbiorowość, bo za konkretne działania profitujące dla uczestników,
odpowiadają oni sami, a w imieniu zbiorowości działania podejmuje
koordynator, działając we własnym imieniu, choć na rzecz zbiorowości
34
Skutki przyjętych zasad finansowania
w strukturze Klastra
2.
We wszystkich formach wspólnego majątku, z dominującym udziałem
jednostek publicznych pojawia się:
 Ryzyko wystąpienia pomocy publicznej
 przyznawanie środków przez podmioty publiczne, w jakiejkolwiek
formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji, poprzez sprzyjanie
niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów/usług,
jest niedozwolona (niezgodna z rynkiem wewnętrznym) – art.107 TFUE

Ryzyko stosowania procedury PZP przy wydatkowaniu środków publ.
 Ustawę PZP stosuje się do udzielania zamówień przez podmioty, na
które podmioty publiczne wywierają dominujący wpływ (finansują je w
ponad 50%, posiadają ponad ½ udziałów lub akcji lub taką wartość głosów,
nadzór nad organem zarządzającym itd.) – art. 2 ust. 1 pkt. 4) i 5) ustawy z dnia
29 stycznia 2004r. Prawo Zamówień Publicznych
3.
Obciążenia podatkowe (korzyści zbiorowości = dochód = podatek)
– Mogą pojawić się przypadki podwójnego opodatkowania, tam gdzie pieniądz
krąży wielokrotnie w danej strukturze Klastra
35
Zagrożenia niewłaściwej organizacji wewnętrznej Klastra
lub braku organizacji struktury
1.
Ryzyko naruszenia zasad ochrony konkurencji (TFUE, ustawa o ochronie
konkurencji i konsumentów, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji):
 Niedozwolona koncentracja przedsiębiorstw  istotna jest wartość łącznego obrotu
mierzonego kategoriami ustawy, a koncentrację i przedsiębiorcę rozumie się szeroko
 Zakaz porozumień przedsiębiorców ograniczających konkurencję (poprzez ich cel lub
rzeczywisty skutek)  np. ograniczanie dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku
przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem
 Zakaz nadużywania pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku
przedsiębiorców  np. w formie ograniczenia produkcji, zbytu lub postępu
technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;
 Zakaz popełniania czynów nieuczciwej konkurencji (definicja: działanie sprzeczne z
prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego
przedsiębiorcy lub klienta)  np. naruszanie tajemnicy przedsiębiorstwa, utrudnianie
dostępu do rynku, przekupstwo osoby publicznej itd..
2. Ryzyka w prawidłowości rozliczeń podatkowych członków Klastra:
 Stosowanie cen nieryknowych
 Dochód z nieujawnionych źródeł
36
Dobra struktura prawno-organizacyjna
- na ratunek potencjalnym niedomaganiom w działaniu Klastra
1.
Nieopracowana lub źle ujęta Strategia działania Klastra
 może ją zastąpić strategiczny plan działań (biznesplanem) opracowany przez organ
stanowiący w powstałej organizacji (stowarzyszeniu, spółkę, izbę itd.) lub partnerstwie
współpracujących podmiotów  skutek: pojawia się podmiot, który to opracuje
2.
Brak planu działań, inicjatywy i pomysłów na przedsięwzięcia
przynoszące korzyści dla podmiotów Klastra
 Zadziała Koordynator/Administrator, będący animatorem  przewidziany w
konkretnej strukturze organizacji (organ zarządzający) lub w ramach partnerstwa czy
form mieszanych (osobny podmiot), zdiagnozuje potrzeby uczestników, zestawi
możliwości prawno-organizacyjne danej struktury Klastra i źródła finansowania
wewnątrz i na zewnątrz klastra
 Istniejący organ nadzorujący  przewidziany w konkretnej strukturze (organizacja organ stanowiąco-kontrolny, partnerstwo/formy mieszane - zgromadzenie
uczestników), zweryfikuje prawidłowość działania i jego skutki
 „burze mózgów” w zorganizowanych na niższym szczeblu platformach współpracy,
skupiające operacyjnie działających przedstawicieli uczestników klastra  spotkania
networkingowe, grupy robocze/zadaniowe, periodyczne seminaria tematyczne itp.
37
Dobra struktura prawno-organizacyjna
- na ratunek potencjalnym niedomaganiom
3.
Brak komunikacji (nieudolny przepływ informacji)
 usystematyzowane reguły aktywności w platformach roboczych (regulaminy
powstania i funkcjonowania grup roboczych/zadaniowych, dostępne protokoły
z posiedzeń),
 zasady zwoływania i prowadzenia spotkań, seminariów (cykliczność, warunki
udziału i ochrony przedstawianych informacji gospodarczych)
 portal internetowy i narzędzia komunikacyjne z nim powiązane ,dla
uczestników i potencjalnych uczestników oraz inwestorów, forma bazy danych
o dostępnych aktywnościach i przedsięwzięciach w Klastrze
 Zasady poufności i ochrony informacji (klauzule prawne i zasady dostępu do
danych)
 Zasady i narzędzia podejmowania współpracy z Klastrem lub z uczestnikiem
Klastra, m.in. wzory dokumentów (umów i listów intencyjnych) i dane
kontaktowe do właściwych osób
 Polityka reklamy, promocji działań Klastra oraz działań uczestników w Klastrze
38
Dobra struktura prawno-organizacyjna
- na ratunek potencjalnym niedomaganiom w działaniu Klastra
4.
Niewiedza o możliwych korzyściach z Klastra – nieodkryta baza
doświadczeń partnerów w branży:
 Informowanie wewnętrzne o kręgach korzyści z Klastra, m.in.:
 zasady przyjmowania potrzeb zgłaszanych przez uczestników oraz narzędzi do
odpowiedniej inicjatywy działania
 szkolenia wewnętrzne o tym jak skorzystać z wartości wypracowanych dotychczas
przez Klaster i jak pozyskiwać nowe
 zasady i narzędzia wzajemnego wsparcia parterów potrójnej helisy w danym
regionie (biznesu, nauki i administracji) – lobbing pożądanych rozwiązań i potrzeb
działania w regionie, możliwości wspólnych projektów, pożądane kierunki i
metody finansowania ze źródeł UE, w tym administrowanych regionalnie
 skatalogowany i przejrzysty dostęp do know-how (wiedza organizacyjna i
branżowa), jaki pojawia się w sposób naturalny wśród uczestników, m.in.:
 baza dobrych praktyk (metody i rozwiązania, które sprawdziły się w praktyce)
 baza przypadków niepowodzeń (czego unikać, jakich kroków nie podejmować)
 raporty i analizy rynku (odbiorców, produktów i usług)
39
Dobra struktura prawno-organizacyjna
- skuteczne narzędzia i metody
1. Reguły funkcjonowania i protokołowania działań organów /jednostek
zadaniowych w Klastrze
 regulaminy wewnętrzne
 uchwały i protokoły z posiedzeń – zasady dostępu i korzystania
 zasady komunikacji z członkami organów i wnoszenia spraw do załatwienia – formularze,
procedury
2. Sprecyzowanie zasad wzajemnych relacji pomiędzy jednostkami zadaniowymi
(koordynator, grupa zadaniowa, animator itp.) i sposobu wymiany informacji
(dostęp do efektów ich pracy pracy)
 regulaminy wewnętrzne, raporty z działań, szkolenia, newslettery, analizy
3. Sieciowanie współpracy oraz pozyskiwanie i realizacja przedsięwzięć
 wzory dokumentów (porozumień, ofert, umów o poufności), kodeksy etycznej konkurencji,
 opracowane procedury prowadzenia Projektów oraz transferu wiedzy ze sfery Nauki do Biznesu
(wdrażania rozwiązań, udzielanie licencji, dzielenia wspólnej przestrzeni labolatoryjnej);
 opracowane metody komunikacji pomiędzy Biznesem i Administracją w regionie (bezpieczne pod
względem procedury PZP, skuteczne łączenie potrzeb i możliwości obu stron)
4. Usystematyzowanie przepływu informacji
 zasady i formy komunikacji oraz współdecydowania o sprawach Klastra: ankiety, newsletery,
narzędzia komunikacji internetowej i telekonerencyjnej itp.
40
Struktura inicjatywy klastrowej w świetle przepływu korzyści
dla jej członków - PODSUMOWANIE
• Wybrany model prawny organizacji wewnętrznej ma pomagać członkom
Klastra w dostępie do korzyści, nie utrudniać ten dostęp
 ma być jak wygodny garnitur,
który nie krępuje ruchów i
pozwala efektywnie pracować
41
Struktura inicjatywy klastrowej w świetle przepływu korzyści
dla jej członków - PODSUMOWANIE
• Wybrany model prawny struktury organizacji wewnętrznej nie będzie
idealny, ale jego rozwiązania kluczowe mają być dopasowane
• Kluczowe wady i zalety dostępnych form organizacyjno-prawnych:
1. umowa partnerstwa (spółki cywilnej, konsorcjum, joint-venture):
 jest doskonała dla inicjatyw świadomych sowich celów, których członkowie
nie chcą wiązać się w dalsze relacje zależności podmiotowej, lecz chcą
skorzystać z potencjału branży w sposób transparentny i skoordynowany, ale
wymaga wysokiej świadomości prowadzenia biznesu (potrzeb i oczekiwań),
której mogą nie sprostać małe podmioty, nastawione na oczekiwanie
natychmiastowego zysku, do którego ktoś doprowadzi
 daje dużą dowolność w układaniu struktury, wstępowaniu do Klastra,
podejmowaniu działań i reagowaniu na dynamikę zmian, ale sama nie
prowadzi do powstania organizacji z osobowością prawną, wymaga
koordynatora
42
Struktura inicjatywy klastrowej w świetle przepływu korzyści
dla jej członków - PODSUMOWANIE
2. Organizacja zbiorowa (stowarzyszenie, izba gospodarcza)
 daje poczucie zrzeszenia i siły przebicia, ale jako „moloch” często zatraca
dynamikę rozwoju i reagowania na zmiany
 wytycza współpracę o ukierunkowanych celach i metodach, które same z
siebie mogą nie przynosić korzyść
 może być dobrym „prowadzącym za rączkę” w realizacji biznesu, ale jako
odrębny byt prawny musi dbać najpierw o swoje interesy, w drugiej
kolejności o interesy członków
 wytyczanie kolejnych poziomów współpracy bywa utrudnione, gdyż musi
uwzględniać warunki szczegółowo ustanowione w już istniejących ramach
ustrojowych (Statut nadaje hierarchię regulacji wewnętrznej)
43
Struktura inicjatywy klastrowej w świetle przepływu korzyści
dla jej członków - PODSUMOWANIE
3. Spółka handlowa
 dalece zdefiniowana przepisami prawa co do formy i zasad działania (na
zewnątrz i wewnątrz)
 postrzegana na zewnątrz jako struktura komercyjna – istnieje dla zysku
finansowego, często wyłączona z grona beneficjentów funduszy UE
 zamknięta forma współpracy – wstępowanie nowego uczestnika wymaga
wielu formalności i stawia go konfrontacji w sferze wnoszonych środków
majątkowych wobec pozostałych wspólników
 układa stosunki w ramach współpracy na zasadzie właściciela, który wnosi
wkład i oczekuje zysków (korzyści), co może zagrażać idei otwartej i
kreatywnej współpracy w ramach potrójnej helisy (istoty Klastra)
 Prawdziwej współpracy przynoszącej korzyść dla wszystkich trzech kategorii
uczestników Klastra zagraża widmo zasady „rządzi ten kto ma większość”
44
Struktura inicjatywy klastrowej w świetle przepływu korzyści
dla jej członków - PODSUMOWANIE
• Mechanizmy prawne zastosowane w Klastrze mają wynikać ze
świadomości działań korzystnych dla członków Klastra
 należy unikać „kopiowania” gotowych struktur prawnych, przygotowanych dla
innych inicjatyw klastrowych, lecz warto się inspirować istniejącymi w
praktyce rozwiązaniami, dopasowując je do warunków własnej inicjatywy;
 o dopasowaniu do własnych warunków świadczy fakt rozeznania potrzeby
stosowania danego rozwiązania i świadomości jego skutku dla uczestników
danej inicjatywy
• Współpraca powinna być uregulowana a nie przeregulowana, „ściśnięta”
w ustanowionych regulacjach
 dobrze ułożona współpraca w Klastrze to taka, która przynosi efekty i
satysfakcję ze współpracy jej uczestnikom – najpierw diagnozujmy problem
lub potrzebę, potem układajmy regulację
 należy unikać „przerostu formy nad treścią” i korzystać z tego, że Klaster nie
ma żadnego ustawowo określonego modelu działania
45
Dziękuję za uwagę.
radca prawny Izabela Sokołowska-Kulas
tel. 604 617 979
e-mail: [email protected]