Transcript Teoria krytyczna

Teoria krytyczna
• „wkład tej teorii polega na ponownej refleksji nad
nowoczesnym państwem i wspólnotą polityczną.
Tradycyjne teorie skłaniają się do przyjmowania
państwa za pewnik, natomiast krytyczna teoria
stosunków międzynarodowych analizuje, jak
zmieniają się sposoby formowania, utrzymania i
transformacji granic wspólnoty. Krytyczna TSM
nie tylko dostarcza podejścia socjologicznego,
zapewnia także wzmocnioną analizę etyczną
praktyk inkluzji i wykluczenia”.
• Richard Devetak
• Traktowana jako rozwinięcie marksizmu,
czasem określana jako neomarksizm
• Rozwinięta przez niemieckich badaczy żyjących
na wygnaniu w USA (SZKOŁA FRANKFURCKA)
• Szkoła frankfurcka dążyła do pokazania cech
współczesnego społeczeństwa przez
zrozumienie jego rozwoju historycznego i
społecznego.
• Cel tej teorii:
• „polepszenie ludzkiego bytu przez zniesienie
niesprawiedliwości”
ODRZUCENIE 3 POSTULATÓW
POZYTYWIZMU
• Istnienia obiektywnej rzeczywistości
zewnętrznej ( bo rzeczywistość ulega zmianie)
• Rozróżnienia na podmiot (badacz)i przedmiot
(obiekt jego badania), ponieważ polityka
światowa jest raczej konstruowana niż
odkrywana
• Oraz wolności od wartości nauk społecznych
• Teoretycy krytyczni uważają, że nie ma
neutralnej wiedzy, ulega ona wpływom
określonych interesów, wartości, grup, partii,
klas, narodów itp.
• Tendencyjne są teorie:
• „Teoria zawsze służy komuś lub czemuś”
• (Robert Cox)
• Teoria krytyczna nie ogranicza się do badania
państw i systemów państw,
• Jest zainteresowana siłą i dominacją w
świecie. Są zaangażowani politycznie, bronią
postępowej ideologii emancypacji. Nie wierzą
w możliwość akademickiej niezależności i
bezstronności
Robert Cox o teorii krytycznej:
• Teoria krytyczna pozwala dokonać normatywnego
wyboru na korzyść odmiennego od panującego ładu
społecznego i politycznego, ogranicza jednak
możliwości wyboru do ładów alternatywnych,
stanowiących osiągalną transformację istniejącego
świata (…). Teoria krytyczna zawiera zatem element
utopizmu w tym sensie, że może zaproponować spójny
obraz pewnego ładu alternatywnego, jej utopizm
można jednak ograniczyć dzięki zrozumieniu procesów
historycznych. Musi ona odrzucić nieprawdopodobne
alternatywy, tak samo jak odrzuca trwałość istniejącego
ładu.
• „Teoria krytyczna nie skupia się tylko na
wyjaśnianiu i zrozumieniu istniejących realiów
polityki światowej. Jej zadaniem jest krytyka
tychże realiów, podejmowana w celu ich
przekształcenia”
• „jest zobowiązana do rozszerzania racjonalnej,
sprawiedliwej i demokratycznej organizacji życia
politycznego z poziomu państwa na poziom całej
ludzkości”
Teoria krytyczna skupia się na normatywnych
podstawach życia społecznego
• np. przedstawiciele tej teorii zastanawiają się,
czy państwo narodowe jest normatywnie
pożądaną formą organizacji
międzynarodowej?
• Jak rozumieć „JA”? Jako państwo, jednostkę,
społeczeństwo? ( refleksja nad możliwością
zapobieżenia wykluczeniu społecznemu)
• Czy jest możliwe osiągnięcie sprawiedliwości
w kulturalnie zróżnicowanym świecie?
Projekt totalny państwa (państwo typu
westfalskiego) wg Linklatera
• Państwo ma monopolistyczne prawa:
• Monopol na użycie siły na obszarze własnego
terytorium
• Wyłączne prawo nakładania podatków w obrębie
jurysdykcji terytorialnej
• Prawo wymagania niepodzielnej lojalności politycznej
• Wyłączne prawo do rozsądzania sporów między
obywatelami
• Prawo do występowania jako jedyny podmiot praw i
reprezentacji w prawie międzynarodowym
Cox analizował relacje między państwem a
społeczeństwem obywatelskim
• Rozszerzenie definicji państwa, by mogła objąć
„fundamenty struktury społeczeństwa
obywatelskiego”
• Linklater zwraca uwagę na transformację,
która dotknęła społeczeństwo:
• Popularyzacja przekonania o konieczności
upowszechniania zasad moralnych,
politycznych i prawnych; nacisk na
zmniejszenie nierówności materialnych;
żądania respektowania różnic wynikających z
odmienności kultury, rasy i płci.
• Potrzeba dyskursu etycznego
• „dyskurs etyczny działa na rzecz
kosmopolitycznego ideału, w którym
polityczną organizację ludzkości określa proces
nieskrępowanego i nieograniczonego dialogu”
bibliografia
• R. Devatek, Teoria krytyczna, w: S. Burchill,R.
Devatek, A. Linklater, M. Paterson, Ch. ReusSmit, J. True, Teorie stosunków
międzynarodowych, Warszawa 2006, s. 202233.