Transcript K o s z t y jakosci

KOSZTY
JAKOŚCI
Opracował do celów dydaktycznych:
A. Wierzbicki
na podstawie i z wykorzystaniem:
Sł. Wawak „Zarządzanie jakością
Teoria i praktyka”, wyd. Helion 2006
oraz materiałów dydaktycznych
Instytutu
Organizacji i Zarządzania
w Przemyśle „ORGMASZ”
KOSZTY
JAKOŚCI
„Jakość musi kosztować” - ten znany w
„branży jakościowej” slogan skrywa w sobie na
pozór oczywistą, ale często nierozumianą
i niedocenianą w praktycznej działalności prawdę.
Przede wszystkim, kierując się jego dosłownym
brzmieniem, można przyjąć, że wystarczy
zainwestować w przedsięwzięcia podnoszące jakość
wyrobu, aby osiągnąć sukces rynkowy.
KOSZTY
JAKOŚCI
Wiadomo jednak, że takie działania podnoszą
koszty wytwarzania, a wzrastająca konkurencja
rynkowa zmusza przedsiębiorców do
poszukiwania pomysłów na ich maksymalną
redukcję.
Tego z kolei nie można czynić w nieskończoność
bez ryzyka utraty rynku z powodu spadku jakości
wyrobu.
A zatem zwykła redukcja kosztów nie wystarczy.
Musi być ona racjonalna, oparta na procesie ich
optymalizacji, czego nie da się obecnie osiągnąć
bez uwzględnienia zagadnienia jakości.
KOSZTY
JAKOŚCI
Normy ISO serii 9001 i 9004 w wielu punktach
posługują się pojęciami efektywności
skuteczności i wydajności. Towarzyszą im
pojęcia zaczerpnięte z ekonomii jak: finanse,
wynik finansowy, zysk, koszt, dochód, analiza
rynkowa, ekonomika jakości itp.
Normy te kładą nacisk na ekonomiczną
skuteczność systemu zarządzania jakością,
akcentując związek pomiędzy jego
funkcjonowaniem a wynikami finansowymi
i kondycją ekonomiczną organizacji.
KOSZTY
JAKOŚCI
Z norm ISO serii 9001 i 9004 wynika
obowiązek takiego monitorowania i
dokumentowania przebiegu procesów,
aby możliwe było przeprowadzenie oceny
efektywności i wydajności systemu
zarządzania jakością w aspekcie rynkowym
(ekonomicznym).
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY JAKOŚCI
- suma wszystkich kosztów, które by znikły,
gdyby nie było żadnych problemów
z jakością
( J. Juran).
KOSZTY
JAKOŚCI
Pełniejsza definicja kosztów jakości wynika z norm
zarządzania jakością ISO, zgodnie z którymi są to:
Koszty ponoszone w związku z
zagwarantowaniem i zapewnieniem
zadowalającej jakości, a także straty
ponoszone z powodu nie osiągnięcia
ustalonego poziomu jakości.
KOSZTY
JAKOŚCI
Koszty jakości stanowią szczególną grupę wszystkich
kosztów ponoszonych przez organizację, mogącą
służyć ocenie efektywności działania jako
ekonomiczny miernik jakości.
Można poprzez ich analizę, zobrazować wpływ jakości
na poziom świadczonych usług i w ślad za tym,
na poziom satysfakcji klienta.
KOSZTY
JAKOŚCI
Koszty jakości uosabiają w znacznym stopniu wpływ
ekonomiczny jakości na poziom utargu i kosztów, a co za tym
idzie na wysokość zysku, co ma kluczowe znaczenie w
warunkach konkurencyjnego rynku.
Koszty jakości to nakłady bądź straty jakie ponosi
przedsiębiorstwo w związku z wytwarzaniem i sprzedażą
produktów o określonym poziomie jakości.
Zmiana tego poziomu może, ale nie musi, wywołać wzrost lub
spadek kosztów jakości. Jednocześnie zmiana, wysokości
nakładów jakości nie musi oznaczać zmiany poziomu jakości.
KOSZTY
JAKOŚCI
Efektywny system zarządzania jakością powinien
być opracowany tak, aby zaspokajać potrzeby i
oczekiwania odbiorcy, chroniąc przy tym interesy
przedsiębiorstwa.
Tak opracowany system jakości stanowi skuteczne
narzędzie służące do optymalizacji i sterowania
jakością w odniesieniu do ryzyka kosztów i
korzyści.
KOSZTY
JAKOŚCI
Jakość wymaga, by zaspokojenie potrzeb odbywało się we
właściwym momencie i po optymalnym koszcie.
Koszty, jakie przedsiębiorstwo może ponieść w wyniku braku
dostatecznego poziomu jakości, mogą sięgać nawet 30% jego
obrotów, co poważnie obciąża i zakłóca jego funkcjonowanie,
szczególnie w dłuższym okresie.
Istotnym elementem ogólnych kosztów
wytwarzania są koszty jakości, będące sumą
wszystkich kosztów operacyjnych związanych z
osiągnięciem jakości.
Umożliwiają one ilościową ocenę efektywności działania
systemów mających zapewnić w przedsiębiorstwie odpowiedni
poziom jakości.
KOSZTY
JAKOŚCI
Straty Niskiej Jakości Pracy
KOSZTY
JAKOŚCI
Podział kosztów jakości
Koszty jakości w normie ISO 9004:1987 — Koszty jakości ponoszone
bezpośrednio przez producenta .
KOSZTY
JAKOŚCI
Podział kosztów jakości
Według normy ISO 9004 (systemy zarządzania jakością - wytyczne
doskonalenia funkcjonowania) koszty jakości dzielą się na związane z
operacjami wewnętrznymi oraz z działalnością zewnętrzną
Koszty zewnętrzne mają zapewnić oczekiwany poziom jakości.
Są to „koszty związane z reprezentacją i dowodami wymaganymi
jako obiektywne wykazanie jakości” .
Zaliczyć do nich można:
• Koszty oceny zgodności systemu jakości przez instytucje
certyfikacyjne.
• Koszty badań i oceny właściwości produktu przez niezależne
ośrodki badawcze.
KOSZTY
JAKOŚCI
W systemie TQM wyróżnia się trzy grupy operacyjnych kosztów
jakości (koszty wewnętrznego zapewnienia jakości):
• Koszty zgodności — koszty zapobiegania błędom i
wytwarzaniu produktów o zaniżonej jakości, powstające przed
wystąpieniem błędów oraz przed dokonaniem oceny zgodności.
( koszty prewencji, kontroli, inspekcji i badań).
• Koszty braku zgodności — koszty korekty błędów i likwidacji
skutków niskiej jakości produktów, powstające po wystąpieniu
błędów (związane z wyrobami wybrakowanymi, naprawą braków
wewnętrznych i zewnętrznych, produkcją nietrafioną oraz sprawami
sądowymi)
KOSZTY
JAKOŚCI
• Koszty utraconych możliwości — koszty
zabezpieczenia się na przyszłość powstające
z zaabsorbowania kierownictwa problemami przeszłości
oraz niezwrócenia uwagi na związek bieżącej jakości
z przyszłymi zyskami (nieosiągnięte przez firmę zyski
spowodowane niższą sprzedażą wyrobów o niższej jakości
i niewykorzystaniem posiadanego majątku produkcyjnego).
KOSZTY
JAKOŚCI
Koszty wewnętrznego zapewnienia jakości
Koszty zgodności (koszty zapobiegania błędom, powstające przed wystąpieniem
błędów i dokonaniem oceny zgodności)
• koszty prewencji
- szkolenie pracowników
- opracowanie i wdrożenie procedur
• koszty kontroli i inspekcji
Koszty braku zgodności (koszty naprawy błędów i likwidacji skutków niskiej jakości,
powstają po wystąpieniu błędów)
• koszty braków naprawialnych
- braki wewnętrzne, ujawnione przed dostarczeniem produktu do
klienta
- braki zewnętrzne, ujawnione po dostarczeniu produktu do klienta
• koszty nadwyżek produkcji
- przeceny
- likwidacja
• koszty braków nienaprawialnych
• sprawy sądowe, odszkodowania
KOSZTY
JAKOŚCI
Koszty wewnętrznego zapewnienia jakości
Koszty utraconych możliwości ( utracone zyski spowodowane złą
jakością sprzedanych wyrobów )
•utracone rynki zbytu
•utracone zamówienia i utargi
•niższe ceny
•większe koszty sprzedaży
KOSZTY
JAKOŚCI
Zewnętrzne koszty jakości
• koszty ocen systemu dokonywanych przez jednostki
certyfikujące
• koszty badań zgodności produktu dokonywanych przez
niezależne instytucje badawcze
KOSZTY
JAKOŚCI
Koszty jakości organizacji wg. TQM
zapewnienia jakości )
(Koszty wewnętrznego
KOSZTY
JAKOŚCI
Podział kosztów wg rodzajów.
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY ZAPOBIEGANIA
- koszty planowania jakości nowych i modernizowanych wyrobów,
- koszty poprawy jakości produkowanych wyrobów,
- koszty zapewnienia wymaganej jakości materiałów, surowców i
półfabrykatów pochodzących z zakupów, W tym również koszty oceny
poddostawców i prowadzonych u nich auditów,
- koszty planowania i sterowania jakością,
- koszty wewnętrznych auditów jakości,
- koszty specjalistycznych środków kontroli,
- koszty szkoleń,
- koszty badań porównawczych,
- koszty podejmowanych działań zapobiegawczych, wynikających ze sfery
użytkowania wyrobów, w tym również analiza błędów celem ich
wyeliminowania w przyszłości,
- inne koszty działań zapobiegawczych.
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY OCENY
- koszty odbioru jakościowego dostaw pochodzących z zakupu, w tym koszty oceny
prowadzonej przez nabywcę,
- koszty prowadzonej kontroli własnych wyrobów w trakcie produkcji,
- koszty kontroli wyrobów gotowych,
- koszty kontroli wyjściowej przed wysyłką,
- koszty zakupu narzędzi lub amortyzacji sprzętu kontrolno- pomiarowego używanego do
powyższych kontroli, oraz koszty związane z utrzymaniem ich w sprawności
technicznej, legalizacją i okresową kontrolą,
- koszty prób i badań laboratoryjnych prowadzonych na różnych etapach procesu
produkcyjnego, w tym:
• „na wejściu„ w celu potwierdzenia, że jakość otrzymanych od
poddostawców dostaw jest zgodna z przyjętymi ustaleniami,
jak również
• wykonywanych w trakcie procesu produkcyjnego, celem potwierdzenia
(„sprawdzenia) czy:
- „uzyskiwane są określone parametry wytwarzanych wyrobów względnie
- utrzymywana jest stabilność procesu produkcyjnego,
- inne koszty oceny.
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY NIEPRAWIDŁOWOŚCI WEWNĘTRZNYCH
- koszty (straty) braków wewnętrznych,
- koszty wymian, napraw, poprawek, sortowania,
- koszty wykrywania i usuwania usterek oraz ustalania przyczyn ich
powstawania,
- koszty ponownie prowadzonych kontroli i badań materiałów, które
wcześniej uznane zostały za wadliwe, a następnie przerobione (naprawione),
- straty spowodowane obniżeniem wartości wytworzonych wyrobów,
- straty spowodowane „nietrafionymi” zakupami,
- koszty postoju maszyn i urządzeń (oraz robocizny) na skutek:
- niewłaściwych dostaw materiałów od poddostawców
- nieprowadzonych, a przewidzianych harmonogramem ich
konserwacji i regulacji oraz
- innych przyczyn zaliczanych do jakościowych, powodujących
przerwy
w ich prawidłowej pracy,
- inne koszty nieprawidłowości wewnętrznych,
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY NIEPRAWIDŁOWOŚCI ZEWNĘTRZNYCH
- koszty reklamacji i napraw gwarancyjnych,
- koszty zwrotu nieprzyjętych produktów,
- straty związane z wycofaniem ze sprzedaży wyrobów gotowych,
- koszty prowadzonych ekspertyz związanych z nieodpowiednią jakością
wprowadzonych do obrotu wyrobów,
- straty spowodowane obniżeniem ceny wyrobów na skutek jego
niezgodności z przyjętymi ustaleniami,
- kary za nieterminowe względnie niekompletne dostawy,
- wartość utraconego mienia w wyniku nieodpowiedniej jakości
przekazanego do obrotu wyrobu,
- wartość spłaconych szkód i wyrządzonych innym,
- straty spowodowane zmianą kursu walut np. opóźnione
terminy),
- straty związane z utratą klientów,
- Inne koszty nieprawidłowości zewnętrznych.
KOSZTY
JAKOŚCI
Najistotniejszą rolę pełnią koszty związane z
profilaktyką projakościową.
W przedsiębiorstwach, dla których poprawa jakości
wyrobów jest procesem ciągłym, stanowią one
większość ogółu kosztów jakości.
Większa dbałość o jakość produktu już na etapie jego
projektowania i udoskonalanie metod produkcji
prowadzi w rezultacie do redukcji kosztów związanych
z oceną i wadliwością wyrobów.
KOSZTY
JAKOŚCI
Zależności zachodzące pomiędzy kosztami zgodności a kosztami niezgodności
.
Wraz ze wzrostem wydatków na profilaktykę i ocenę następuje spadek liczby
braków i związane z tym zmniejszenie kosztów braku zgodności.
KOSZTY
JAKOŚCI
Korzyści i koszty wdrożenia TQM-u i ciągłej poprawy jakości
Po pewnym czasie działania te przynoszą efekt w postaci redukcji kosztów oceny,
kosztów braków wewnętrznych i zewnętrznych, oraz utraconych możliwości.
W rezultacie koszty poprawy jakości są niższe niż wydatki poniesione na ten cel, czyli:
jakość nic nie kosztuje.
KOSZTY
JAKOŚCI
Rachunek kosztów jakości
Rachunek kosztów jakości jest to system ujmowania w
odpowiednich przekrojach wszystkich kosztów związanych z
jakością produkcji, przeprowadzania analizy kształtowania się
tych kosztów, z podejmowaniem działań służących poprawie
jakości oraz minimalizacji kosztów produkcji.
W literaturze przedmiotu używa się zamiennie określeń
„koszty jakości”, „rachunek kosztów jakości”
KOSZTY
JAKOŚCI
Rachunek kosztów jakości
Wpływ kosztów jakości na zysk firmy.
KOSZTY
JAKOŚCI
Rachunek kosztów jakości to system rejestrowania w odpowiednich
przekrojach i na odpowiednich kontach kosztów związanych z
jakością produkcji, powstających na wszystkich etapach realizacji
wyrobu (od projektowania po odpowiedzialność za wyrób).
Polega on także na przeprowadzaniu analizy kosztów jakości
i podejmowanie działań na rzecz poprawy jakości produkcji.
Umożliwia to optymalizacja kosztów nieodpowiedniej jakości.
Koszty rejestrowane są skategoryzowane według rodzajów
i przyczyny powstania, z uwzględnieniem ich nośników.
Zasadniczą kwestią jest ewidencjonowanie kosztów zgodnie
z miejscem ich powstania a nie ujawnienia.
KOSZTY
JAKOŚCI
Celem rachunku kosztów jakości jest wspomaganie procesu zarządzania
przez:
• Prezentację wydatków na działania mające na celu zapobieganie złej jakości — koszty
zapobiegania
• Prezentację wydatków na kontrolę i badania prowadzone w celu sprawdzenia czy wymagania
jakościowe są utrzymane — koszty oceny.
• Prezentację kosztów uszkodzeń lub strat powstałych przed dostawą do klienta — koszty
niezgodności wewnętrznych.
• Prezentację kosztów uszkodzeń lub strat występujących po dostawie — koszty niezgodności
zewnętrznych.
• Prezentację kosztów związanych z prezentacją i dowodami wymaganymi przez odbiorców jako
obiektywne wykazanie jakości — koszty zewnętrznego zapewnienia jakości.
• Wykrywanie niezgodności i ustalanie trendów.
• Określenie obszarów lub listy produktów przyczyniających się do generowania strat.
• Podejmowania działań korygujących i zapobiegawczych celem obniżenia kosztów produkcji
• Oceny skuteczności podjętych działań zapobiegawczych i korygujących.
• Udoskonalania jakości produktu.
• Określanie relacji kosztów jakości w stosunku do wartości obrotów, całkowitych kosztów
produkcji, technicznego kosztu wytworzenia czy produkcji dodanej.
• Planowanie i optymalizacja kosztów zapobiegania, oceny i niezgodności.
• Planowanie przedsięwzięć średnio i długofalowych.
• Uzyskanie konkretnych informacji pomocnych do tworzenia polityki projakościowej.
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY
JAKOŚCI
Wprowadzenie w przedsiębiorstwie rachunku kosztów jakości musi być postępowaniem
wieloetapowym obejmującym:
•Przygotowanie materiałów informacyjnych będących dla kierownictwa
przedsiębiorstwa podstawą do podjęcia decyzji o wprowadzeniu rachunku kosztów
jakości i upowszechnienie wśród personelu wiedzy o wpływie jakości na wynik
finansowy firmy.
• Powołanie zespołu kierującego pracami wdrożeniowymi, w którego skład wchodzić
powinni zarówno specjaliści do spraw jakości, jak i pracownicy księgowości.
• Opracowanie procedury rachunku kosztów jakości.
• Określenie celu, osób odpowiedzialnych, zakresu klasyfikacji koszów jakości,
sposobu ewidencjowania, sprawozdawczości i sposobu rozpowszechniania
informacji o kosztach jakości, sposobu opracowania analizy i wniosków, stworzenie
zakładowego planu kont w odniesieniu do kosztów jakości i listy typowych
księgowań w formie załącznika do instrukcji.
• Wydanie zarządzenia wprowadzającego w życie rachunek kosztów jakości.
• Przeprowadzenie szkolenia pracowników.
• Prezentację informacji o kosztach jakości oraz ich analizy.
• Systematyczne prowadzenie ewidencji i analizy kosztów.
• Wykorzystanie wniosków z analizy kosztów jakości do oceny efektywności systemu
zarządzania jakością oraz jego usprawnienia.
KOSZTY
JAKOŚCI
Rachunek kosztów jakości musi być prowadzony zgodnie z zasadami
rachunkowości przedsiębiorstwa wynikającymi z Ustawy
o rachunkowości.
We wstępnym etapie analiza kosztów jakości ogranicza się przede
wszystkim do rejestracji i obliczania tych elementów kosztów jakości,
które są dla przedsiębiorstwa najważniejsze i mogą być skutecznym
narzędziem sterowania działaniami w zakresie zapewnienia jakości.
W następnej kolejności można poszerzyć rachunek kosztów o pozostałe,
uprzednio pominięte elementy, a nawet dokonać bardziej szczegółowego
ich podziału w celu uzyskania dodatkowych informacji.
Wprowadzając rachunek kosztów jakości, należy oprzeć się na
istniejącym w przedsiębiorstwie rachunku kosztów dla uniknięcia
dodatkowych obliczeń oraz rozbieżności.
KOSZTY
JAKOŚCI
Analiza kosztów jakości
Analiza kosztów jakości to mierzenie kosztów jakości i publikowanie
rezultatów.
Jest to proces informacyjny stanowiący bazę dla stosownych działań
podejmowanych przez menedżerów.
Celem analizy kosztów jest identyfikacja pozycji kosztów, które można
obniżyć lub zlikwidować.
Analiza powinna obejmować określenie środków niezbędnych do
przeprowadzenia przedsięwzięć projakościowych.
Umożliwia także określenie, które z nich przyniosą najlepsze wyniki przy
uwzględnieniu zarówno interesu producenta, jak i konsumenta.
KOSZTY
JAKOŚCI
Analiza kosztów jakości pomocna jest przy określeniu,
w jakim stopniu zwiększenie nakładów na działalność
prewencyjną wpływa na zmniejszenie strat na brakach
oraz przy ocenie kształtowania się poziomu kosztów w
układzie poszczególnych grup i pozycji kosztów, a także
z uwzględnieniem ich zmian w czasie.
Powinna również być użyteczna w określeniu wpływu
kosztów jakości na kształtowanie się wyniku
finansowego przedsiębiorstwa
KOSZTY
JAKOŚCI
Analiza kosztów jakości umożliwia identyfikację
przedsięwzięć, które są w stanie doprowadzić do osiągnięcia
zdolności użytkowej produktu przy jednoczesnym ustaleniu
wysokości nakładów na ten cel, a także przeznaczonych na
działania oceniające i prewencyjne.
Umożliwia oszacowanie wpływu jakości na:
- wysokość wpływów ze sprzedaży i na zysk,
- wielkość kosztów produkcji,
- eksploatację wyrobów.
KOSZTY
JAKOŚCI
W zależności od wymagań różnych szczebli decyzyjnych oraz potrzeb w
zakresie informacji na temat kosztów jakości w poszczególnych komórkach
organizacyjnych analiza kosztów może być:
• Problemowa — daje obraz wielkości kosztów związanych z pewnym
brakiem, problemem, elementem, który jest częścią składową
całej puli strat powodowanych niską jakością. Jest to analiza
kosztów rejestrowanych w poszczególnych fazach realizacji
wyrobu, a także w poszczególnych jednostkach organizacyjnych
przedsiębiorstwa.
• Kompleksowa — dająca ogólny obraz wielkości ponoszonych
kosztów, a także ich struktury. Uwzględnia koszty niskiej jakości
rejestrowane na wszystkich etapach realizacji produktu.
Informacje ujęte w sposób zwarty i całościowy powinny zawierać
ocenę wpływu kosztów jakości na działalność przedsiębiorstwa
(szczególnie na jego kondycję ekonomiczną) przy użyciu
stosowanych w praktyce wskaźników techniczno-ekonomicznych.
KOSZTY
JAKOŚCI
Szczególnym rodzajem analizy kosztów jakości jest
analiza optymalizacyjna mająca na celu określenie
optymalnego poziomu jakości wyrobów zarówno już
produkowanych, jak i dopiero projektowanych.
Poziom ten ma zapewnić przedsiębiorstwu maksymalny
zysk w długim okresie.
KOSZTY
JAKOŚCI
Przedsiębiorstwo dąży do minimalizacji całkowitego poziomu kosztów , który odpowiada jakości
optymalnej (Qopt) równej 98 %.
Zarówno niższy, jak i wyższy poziom jakości pociągnie za sobą wzrost całkowitych kosztów jakości,
będzie więc mniej korzystny dla firmy.
Optymalny poziom jakości
KOSZTY
JAKOŚCI
Schemat budowy systemu rachunku kosztów jakości (SRKJ).
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY
JAKOŚCI
KOSZTY
KOSZTY
JAKOŚCI
JAKOŚCI
EWIDENCJA I ANALIZA
KOSZTY
JAKOŚCI
W pierwszym okresie wdrażania controllingu kosztów jakości nie wiadomo:
a) ile powinno być miejsc powstania i ewidencji kosztów ;
b) jakie z wyznaczonych miejsc są główne, a które
uboczne i ogólne;
c) które koszty powinny rozliczane bezpośrednio, a jakie za
pośrednictwem kluczy podziałowych;
d) jak grupować ewidencjonowane koszty;
e) jak często je analizować i jakie stosować metody.
Dlatego też przed wdrażaniem rachunku kosztów jakości w firmie należy
opracować szczegółowy przewodnik, zawierający procedury (instrukcje) dotyczące
ewidencji i analizy tych kosztów.
Następnie, w przeciągu roku, trzebi dokonać generalnej rewizji tego podręcznika,
po wcześniej przeprowadzonych wewnętrznych auditach tych procedur.
KOSZTY
JAKOŚCI
PROCEDURA RACHUNKU KOSZTÓW JAKOŚCI - przykład I
KOSZTY
PROCEDURA
RACHUNKU
KOSZTÓW
JAKOŚCI –
przykład II
JAKOŚCI
KOSZTY
JAKOŚCI
MIERNIKI EKONOMICZNE JAKOŚCI
Mierniki syntetyczne określają ogólny wpływ zmiany poziomu jakości (pracy, produktu),
będącej efektem realizacji określonego programu działalności projakościowej
podejmowanej w firmie na kształtowanie się utargów, kosztów i zysku.
a) Mierniki nakładów — określają wielkość nakładów (pracy, kapitału,
zasobów naturalnych), jakie trzeba ponieść w trakcie realizacji
określonego wariantu programu projakościowego.
b) Mierniki produkcyjności — informują o wpływie realizacji programu
doskonalenia jakości na produktywność poniesionych nakładów.
c) Mierniki wydajności — powstają przez porównanie osiągniętych wyników z
kosztami ich uzyskania oraz wskazują na poziom kosztów jednostkowych.
d) Mierniki efektywności — szacują, w jakiej mierze program projakościowy
osiąga zamierzony cel oraz wskazują różnice między rzeczywistym i
docelowym poziomem wyników uzyskanych dzięki wzrostowi poziomu
jakości wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług.
KOSZTY
JAKOŚCI
e) Mierniki kosztochłonności efektów — porównują środki wydatkowane na
realizację programu z jego wynikami, wskazują na poziom kosztów
uzyskania zamierzonej efektywności (realizację zamierzonego celu).
f) Mierniki efektywności nakładów — sprowadza się do
porównania nakładów (Ni) na realizację określonego
programu działań projakościowych (i) z jego efektami (Ei) w postaci:
— ilorazu Nj:Ei<i lub E:N
— różnicy Ni-Ei<O lub Ei-Ni>O.
g) Mierniki rentowności.
— wskaźnika rentowności sprzedaży (brutto i netto);
— wskaźnika rentowności majątku (zwrotu z majątku), czyli
rentowności aktywów, zwanej rentownością ekonomiczną;
— wskaźnika rentowności kapitału własnego (zwrotu kapitału
własnego) zwanego rentownością finansową.
KOSZTY
JAKOŚCI
Mierniki analityczne, zwane inaczej szczegółowymi, odzwierciedlać mogą na przykład
skutki niskiej jakości pracy. Do takich, między innymi, należą:
— wad (poziomu wad),
— niezgodności,
— częstotliwości wad,
— usterek,
— strat na brakach wewnętrznych — nadjakości (pracy zbędnej),
— strat na brakach zewnętrznych, — sprawności,
— strat na brakach naprawialnych
— sprawności procesów,
— strat na brakach nienaprawialnych,
— przestojów, — intensywności reklamacji,
— nakładów (pracochłonności, — intensywności uszkodzeń,
materiałochłonności, energochłonności),
— niezawodności,
— przedwczesnych dostaw,
— dyspozycyjności,
— opóźnionych dostaw,
— przyjętych produktów,
— wadliwości dostaw,
— poprawności dostaw, — uszkodzeń.
KOSZTY
JAKOŚCI
Przykładowa lista mierników ekonomicznych jakości
w przedsiębiorstwie
1. Całkowite koszty jakości w stosunku do obrotu oraz w stosunku
do kosztu wytwarzania.
2. Całkowite koszty prewencji w stosunku do kosztu wytworzenia
3. Całkowite koszty kontroli i inspekcji w stosunku do kosztu
wytworzenia.
4. Koszty wadliwości wewnętrznej w stosunku do kosztu wytworzenia.
5. Koszty wadliwości zewnętrznej w stosunku do obrotu.
6. Koszty kontroli dostaw w stosunku do wielkości zakupów w ujęciu
wartościowym.
7. Koszty jakości dla danego stanowiska kosztów w stosunku do kosztów
całkowitych stanowiska ;
KOSZTY
JAKOŚCI
Rola kosztów profilaktyki w całości kosztów jakości.
Redukcja kosztów jakości miarą jej poziomu
Wraz z wprowadzeniem działań mających na celu polepszenie jakości znacznie
wzrastają wydatki ponoszone na szkolenia, planowanie i doskonalenie produkcji.
KOSZTY
JAKOŚCI