Transcript FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII EUROPEJSKIEJ

FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII
EUROPEJSKIEJ
Mgr Agata Wróbel
FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ
SPÓJNOŚCI,
 T. KIERZKOWSKI, A. JANKOWSKA, R. KNOPIK ,
 WARSZAWA 2009

europa.eu <obszary wsparcia
ec.europa.eu <możliwości finansowania



2
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
POLITYKA REGIONALNA
LONDYN
LONDYN
PARYŻ
HAMBURG
HAMBURG
MONACHIUM
MEDIOLAN
14% terytorium
43% produkcji Unii Europejskiej
1/3 ludności
3
Poziom krajowy:


Luksemburg > Rumunia pod względem dochodu na jednego
mieszkańca
Poziom regionalny:



4
Inner London PKB per capita 290% średniego PKB UE
pół-wsch. Rumunia 23% średniego PKB UE
PRZYCZYNY i SKUTKI RÓŻNIC W
ROZWOJU REGIONÓW
PRZYCZYNY




geograficzne - peryferyjne położenia regionu, trudne warunki
klimatyczne i geograficzne
historyczne
społeczne i gospodarcze - niedostatecznie rozwinięta infrastruktura,
niekorzystna struktura gospodarki, niski poziomu kwalifikacji
zawodowych ludności
SKUTKI





Zubożenie społeczeństwa,
Zła jakość szkolnictwa,
Wyższe bezrobocie
Niewydolność infrastruktury
Trudna sytuacja niektórych spośród państw członkowskich UE wynika
częściowo z dziedzictwa gospodarki centralnie planowanej.
5
DEFINICJA POLITYKI REGIONALNEJ
brak definicji legalnej



Polityka regionalna UE jest tematycznie uporządkowanym,
wytyczanym przez ośrodek decyzji, działaniem mającym na celu,
przy pomocy zespołu instrumentów prawnych i finansowych,
usunięcie dysproporcji w rozwoju gospodarczym i społecznym
regionów w UE oraz zapewnienie zrównoważonego wzrostu
wszystkich jej obszarów z zachowaniem jej wewnętrznej
spójności ekonomicznej i społecznej

6
M. Rudnicki: Polityka regionalna UE, Poznań,Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej 2000
EWOLUCJA POLITYKI REGIONALNEJ
Preambuła Traktatu Rzymskiego z 1958 :

„Państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek i
zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju przez redukowanie zróżnicowań
istniejących między regionami oraz łagodzenie zacofania regionów mniej
uprzywilejowanych”.
PRZYCZYNY PRZEOBRAŻEŃ:
• Zmiany w sytuacji przemysłu Wspólnoty pod wpływem KRYZYSU lat 70,
spadki koniunktury w kolejnych latach
• POSZERZANIE integracji o nowe kraje członkowskie
• POGŁĘBIANIE integracji
7
PIERWSZY ETAP POLITYKI REGIONALNEJ
1958-1974

Polityka regionalna => kompetencja państw

EWWiS – projekty z zakresu restrukturyzacji węgla i stali
EBI – działalność pożyczkowa; projekty , których celem był
„harmonijny rozwój Wspólnoty”
EFS – nowe miejsca pracy/ zapobieganie bezrobociu
EFGiOR







8
Mechanizm antydumpingowy
1968 Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej
1972 –EFRR miał „korygować podstawowe dysproporcje wewnątrz
Wspólnoty Europejskiej wynikające przede wszystkim z przewagi
rolnictwa, zmian w przemyśle lub strukturalnego bezrobocia
1973 – akcesja Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii
DRUGI ETAP POLITYKI REGIONALNEJ
1975-1985
Kryzys lat 70 => spowolnienie tempa wzrostu
gospodarczego
1. stycznia 1975 – EFRR






Podział pieniędzy między państwa i refundacja wydatków
Zasada współfinansowania – 20-30%
Zgodność z priorytetami
Pomoc uzyskiwały państwa a nie podmioty gospodarcze
REGION? REGION MNIEJ ROZWINIĘTY?

9
NUTS -nomenklatura jednostek terytorialnych
dla celów statystycznych

NUTS 0 - KRAJ
NUTS 1 – MAKROREGIONY (grupa województw 6)
NUTS 2 – REGIONY (województwa 16)
NUTS 3 – PODREGIONY (grupa powiatów 66)
NUTS 4 – powiaty i miasta na prawach powiatów
NUTS 5 – gminy

* NUTS 4 i 5 – Local AdministrativeUnits(LAU)





10
C.D. DRUGIEGO ETAPU POLITYKI
REGIONALNEJ

KRYTERIA POMOCY DLA REGIONÓW
 PKB per capita znacząco niższy niż średnia kraju
 Wysokie znaczenie rolnictwa i lub przemysłów schyłkowych
 Wysoko stopa bezrobocia lub migracja

SZCZEGÓLNE ZASADY PODZIAŁU ŚRODKÓW
 Zasada słusznego zwrotu
1979 reforma EFRR 5% środków do dyspozycji Komisji
1981 akcesja Grecji – zwiększenie rozpiętość w rozwoju
regionalnym


11
REFORMA POLITYKI REGIONALNEJ 1984

Obszary Polityki Regionalnej






1.okresowa analiza sytuacji społ-ekonom.
2. koordynacją narodowych polityk
3. ocena regionalnych skutków wszystkich głównych polityk
System widełkowy
Rozszerzenie kompetencji Komisji 11,5%
Regiony




12
a. regiony cechujące się długotrwałym niedorozwojem
b. regiony o niskim poziomie dochodów, wysokiej stopie
bezrobocia i wysokim wskaźniku migracji
c. regiony narażone na ujemne skutki działalności WE
d. regiony przygraniczne
TRZECI ETAP ROZWOJU POLITYKI
REGIONALNEJ 1986-1992




decyzja o utworzeniu rynku wewnętrznego
akcesja Hiszpanii i Portugalii 1986
nacisk Wielkiej Brytanii na bardziej sprawiedliwy podział
środków
JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI (JAE)1986


„Spójność ekonomiczna i socjalna”
1988 reforma funduszy strukturalnych
13
CZWARTY ETAP ROZWOJU POLITYKI
REGIONALNEJ 1993-1999

Traktat z Maastricht







Unia Gospodarcza i Walutowa
Fundusz Spójności
Europejski Fundusz Inwestycyjny
Komitet Regionów
Wzmocnienie EBC
Przekształcenie sektorowego instrumentu skierowanego
do rybołóstwa w nowy instrument – FIOR
1995 –Austria, Finlandia i Szwecja
14
PIĄTY ETAP 2000-2006

AGENDA 2000

CELE 6=>3







CEL 1- wspieranie rozwoju regionów zapóźnionych w rozwoju oraz słabo zaludnionych regionów
północnej Europy
CEL 2- wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów stojących w obliczu problemów
strukturalnych
CEL 3 - wspieranie adaptacji i modernizacji polityk oraz systemów kształcenia, szkolenia i
zatrudnienia
INICJATYWY: INTERREG, URBAN, EQUAL, LEADER
POMOC HARMONIZACYJNA – instrument pomocy przedakcesyjnej ISPA I SAPARD
INSTRUMENTY FINANSOWANIA:
 Europejski Fundusz Społeczny
 Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
 Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
7 letnie okresy programowania
15
2007 - 2013


Traktat o Unii Europejskiej:
 Preambuła „[Państwa] WYRAŻAJĄC MOCNĄ WOLĘ popierania postępu
gospodarczego i społecznego swych narodów poprzez urzeczywistnienie
rynku wewnętrznego oraz umacnianie spójności i ochrony środowiska
naturalnego, przy uwzględnieniu zasady stałego rozwoju, oraz prowadzenia
polityk, które zapewnią, że integracji gospodarczej towarzyszyć będzie
równoczesny postęp w innych dziedzinach,
 Art. 3
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
 preambuła: W TROSCE o wzmocnienie jedności swych gospodarek i
zapewnienie ich harmonijnego rozwoju, poprzez zmniejszenie różnic
istniejących między poszczególnymi regionami oraz opóźnienia regionów
mniej uprzywilejowanych
 Artykuł 107
 TYTUŁ XVIII SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA, SPOŁECZNA I
TERYTORIALNA
16
AKTY PRAWNE

Rozporządzenie 1083/2006 ustanawiające przepisy
ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz
Funduszu Spójności




1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
1081/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego
1084/2006 ustanawiające Fundusz Spójności
* rozporządzenia wykonawcze
17
FINANSOWANIE
12% (tzw. tradycyjne zasoby
własne Unii),
11% z dochodów z VAT
76 % ze środków
uzależnionych od dochodu
narodowego każdego z państw
członkowskich (0,73
proc. swojego Produktu
Narodowego Brutto (PNB)
18
WYDATKI
19


Polityka regionalna: 4,6 mld Euro
CELE POLITYKI REGIONALNEJ:




20
to cele służące osiągnięciu spójności społeczno-gospodarczej
Unii Europejskiej. Liczba i definicja celów polityki strukturalnej
ulegają zmianom w kolejnych okresach budżetowych. Fundusze
strukturalne na okres 2007-2013 mają spełniać następujące
cele kluczowe:
Cel 1: Konwergencja
Cel 2: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach
Cel 3: Europejska współpraca terytorialna
KONWERGENCJA

rzeczywiste zniwelowanie zapóźnień w najsłabiej
rozwiniętych państwach członkowskich i regionach


PKB per capita < 75 % przeciętnej UE - 84 regiony
NUTS 2, 154 milionów ludności
+ 16 regionów przejściowych 16,4 mln

282,8 miliardów EUR,
21
KONKURENCYJNOŚĆ I ZATRUDNIENIE

umocnienia konkurencyjności i atrakcyjności regionów, jak
również do zwiększenia zatrudnienia

168 regionów o ludności liczącej ogółem 314 milionów

55 miliardów
22
EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

umocnienie współpracy transgranicznej w drodze wspólnych
inicjatyw na szczeblu lokalnym i regionalnym, współpracy
międzynarodowej służącej zintegrowanemu rozwojowi
przestrzennemu oraz międzyregionalnej współpracy i wymiany
doświadczeń

3 obszary wsparcia:



Umacnianie współpracy transgranicznej
Umacnianie współpracy transnarodowej
Umacnianie współpracy międzyregionalnej



23
URBACT
INTERACT II
EPSON
24
INSTRUMENTY FINANSOWE POLITYKI
REGIONALNEJ





Fundusze Strukturalne: EFS, EFRR
FUNDUSZ SPÓJNOŚCI
EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY
Inicjatywy wspólnotowe: JASPERS, JEREMY I JESSICA
Środki w ramach INSTRUMENTU POMOCY
PRZEDAKCESYJNEJ, EUROPEJSKIEGO INSTRUMENTU
SĄSIEDZTWA
25
GEOGRAFICZNY ZASIĘG ODDZIAŁYWANIA
FUNDUSZY
26
EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU
REGIONALNEGO








przyczynia się do finansowania pomocy mającej na celu wzmocnienie spójności gospodarczej i
społecznej w drodze korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych poprzez
wspieranie rozwoju oraz dostosowania strukturalnego gospodarek regionalnych, w tym
przekształcania upadających regionów przemysłowych i regionów opóźnionych w rozwoju, jak
również wspieranie współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalne
CEL 1
BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY, INNOWACYJNOŚĆ I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE, INICJATYWY W ZAKRESIE ROZWOJU
LOKALNEGO, ŚRODOWISKO,TURYSTYKA
ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM
INWESTYCJE TRANSPORTOWE, INWESTYCJE W EDUKACJĘ,
INWESTYCJE W
INFRASTRUKTURĘ OCHRONY ZDROWIA I INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ
CEL 2 INNOWACJE I GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY, DOSTĘP DO USŁUG
TRANSPORTOWYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH, DZIAŁANIA PREWENCYJNE W
ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZAPOBIEGANIA ZAGROŻENIOM
CEL3 WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA,
WSPÓŁPRACA TRANSNARODOWA,
WZMOCNIENIE POLITYKI REGIONALNEJ POPRZEZ WSPIERANIE WSPÓŁPRACY
MIĘDZYREGIONALNEJ
27
EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY

przyczynia się do realizacji priorytetów Wspólnoty w zakresie wzmacniania spójności gospodarczej i
społecznej przez poprawę możliwości zatrudnienia i pracy, stymulowanie wysokiego poziomu zatrudnienia
oraz tworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy. Realizuje to przez wspieranie polityki państw
członkowskich zmierzającej do osiągnięcia pełnego zatrudnienia oraz jakości i wydajności pracy, wspierania
integracji społecznej, w tym poprawy dostępu do zatrudnienia osób znajdujących się w niekorzystnej
sytuacji, oraz zmniejszenia dysproporcji w zatrudnieniu na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym

CEL 1
ZWIĘKSZENIE
ZDOLNOŚCI
ADAPTACYJNEJ
PRACOWNIKÓW
PRZEDSIĘBIORSTW
I
PRZEDSIĘBIORCÓW
WZMOCNIENIE KAPITAŁU LUDZKIEGO
WZROST INTEGRACJI SPOŁECZNEJ OSÓB ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W NIEKORZYSTNEJ SYTUACJI
ZWIĘKSZANIE DOSTĘPU DO ZATRUDNIENIA, DĄŻENIE DO ZAPEWNIENIA INTEGRACJI NA
RYNKU PRACY OSÓB POSZUKUJĄCYCH ZATRUDNIENIA I NIEAKTYWNYCH ZAWODOWO
ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZROBOCIU
WSPIERANIE WSPÓŁPRACY NA RZECZ ZATRUDNIENIA RÓŻNYCH ŚRODOWISK








CEL 2 ZWIĘKSZENIE I POPRAWA INWESTYCJI W KAPITAŁ LUDZKI
WZMACNIANIE ZDOLNOŚCI SŁUŻB I ORGANIZACJI DZIAŁAJĄCYCH NA RZECZ ZATRUDNIENIA I
RYNKU PRACY

28
FUNDUSZ SPÓJNOŚCI


Nie jest funduszem strukturalnym!
Przeznaczony dla krajów nie regionów!







<90 % DNB 25 UE
Program zmierzający do realizacji kryteriów konwergencji
Cel promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju
Obszary wsparcia
transeuropejskie sieci transportowe TEN-T
środowiska w ramach priorytetów wspólnotowej polityki
ochrony środowiska
Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Grecja, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta,
Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja.
29