Transcript nükleer enerji - Bülent Ecevit Üniversitesi

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
MAK444 ENERJİ EKONOMİSİ
SUNUM ÖDEVİ
Yrd. Doç. Dr. Adnan TOPUZ
Talha AYDIN
Efrahim GEYİK
2008010612087
2008010612023
Giriş
Günümüzde, enerjinin yadsınamaz bir
önemi bulunmaktadır.
 Bir başka deyişle, enerji; tüm
faaliyetlerde girdi durumunda olan bir
olgudur.
 Dolayısıyla, enerjiye büyük gereksinim
duyulmaktadır.
 Enerji talebi; Nüfus artışı, teknolojik
gelişim ve sanayileşme ile artmaktadır.

Enerji ve Sanayi





Ülkeler açısından, enerji gereksinimine en çok
ihtiyaç duyulan faaliyet grubu veya eylem silsilesi
sanayi olmaktadır.
Bir başka deyişle, endüstri, enerji yoğun bir
faaliyettir.
Günümüzde medeniyet seviyesi değerlendirmesi,
ülkelerin sanayi istatistiklerinden hareketle
yapıldığında, enerji; gelişmişlik ölçütü olarak
kullanılan önemli bir olgu olmaktadır.
Sanayi için, enerji tek girdi değildir.
Ancak, önemli, belki de en önemli girdi
durumundadır.
ENERJİ ÇEŞİTLERİ
Isı enerjisi,
 Elektrik
enerjisi,
 Nükleer enerji,
 Kimyasal
enerji,
 Işık enerjisi,
B i y o k ü t l e
enerjisi.

Nükleer Enerjinin Durumu
Kaynaklar : http://www.iaea.org/programmes/a2/index.html,
Türkiye Birincil Enerji Üretiminde
Kaynak Payları
Hidrolik
9%
D. Gaz
2%
Linyit
46%
Diğer
23%
Petrol
11%
Yenilenebilir Taş kömürü
3%
6%
Kaynak : Pamir, N., Türkiye’de ve Dünyada Doğal Kaynaklar ve Enerji Politikaları,
DESEM, İzmir, 2003,
Dünyadaki Nükleer Santralların
Coğrafi Yerleri
Kaynak : Olson, M.F., Myth of The Peaceful Atom, Nuclear Information &
Resources Service, NIRS, 2002.
 Nükleer enerji nedir ?
Atom çekirdeklerinin parçalanması sonucunda büyük bir enerji açığa
çıkmaktadır. Ağır atom çekirdeklerinin nötronlarla bombardımanı
sonucunda bu çekirdeklerin parçalanması sağlanabilir; bu tepkimeye
"fisyon" adı verilmektedir. Her bir parçalanma tepkimesi sonucunda açığa
fisyon ürünleri, enerji ve 2-3 adet de nötron çıkmaktadır. Uygun şekilde
tasarlanan bir sistemde tepkime sonucu açığa çıkan nötronlar da
kullanılarak parçalanma tepkimesinin sürekliliği sağlanabilir (zincirleme
tepkime). Bunun haricinde hafif atom çekirdeklerinin birleşme
tepkimeleri de büyük bir enerjinin açığa çıkmasına sebep olmaktadır. Bu
nedenle çok yüksek sıcaklığa çıkılan sistemler kullanılmaktadır. Çok
yüksek sıcaklıkta yüksek enerjiye ulaşan atom çekirdeklerinin çarpışması
ile füzyon tepkimesi sağlanabilmektedir. Fisyon ve füzyon tepkimeleri ile
elde edilen enerjiye "çekirdek enerjisi" veya "nükleer enerji" adı
verilmektedir.
 Nükleer enerjinin faydaları nelerdir ?

Potansiyel rezervleri yüksektir. Bugünkü rezervlerin nükleer santraller 150 yıl
besleyebileceği hesaplanmıştır.
 Hammadde hacmine göre çok yüksek miktarda enerji sağlar. 1kg kömürden 3
kWh, 1 kg petrolden 4 kWh elektrik enerjisi üretilmekteyken 1 kg uranyumdan ise
50.000 kWh elektrik enerjisi üretilmektedir.
 Hammadde maliyet fiyatları çok düşüktür. Çünkü enerji üretiminde çok az
miktarda hammadde kullanılmaktadır.

Nükleer santraller diğer santrallere göre daha az arazi kullanır.
 Nükleer atıkların geri dönüşümü söz konusudur. İleri teknolojilerde yeniden
fisyon ürünlerinden ayrılıp yakıt üretiminde kullanılabilir.
 Nükleer enerjide yakıtın on yıl depolanma kolaylığı vardır. Dolayısıyla dışa
bağımlılığı azaltma imkanı bulunmaktadır .
 Nükleer santraller çevreyi korur. 1000 MW gücündeki bir kömür santrali yılda yaklaşık 3
milyon ton kömür harcayarak 7 milyon ton CO2, 140 bin ton asit ihtiva eden gazlar (sülfür ve
azot oksitler), 750 bin ton kül üretir. Bu değerlere bakarak 38 yıllık geçmişi olan nükleer
santraller, bu 38 yılda 5500 milyon ton daha az
kömür yakılmasına neden olmuşlardır.
Japonya’daki nükleer santral (Fukuşima)

Nükleer enerjinin zararları nelerdir ?
 Radyoaktivite nedeniyle gerek üretimden önce, üretim aşamasında ve gerekse
atıklar nedeniyle tehlike arz eder. Atıklar zehirliliğinin %99’unu 600 yıl sonra
kaybetmektedir .
 Uranyum madeni hacimce hafif olmasına karşılık, çıkarım esnasında çok fazla
arazi işlendiği için dev miktarlarda atık madde ortaya çıkar. Örnek olarak 1 ton
uranyum elde edilmesinden sonra geriye 20 bin ton atık madde kalır.
 Kullanılmış yakıtın reaktörlerden alınarak işleme tesislerine ve çıkan yüksek
seviyeli atığın ise gömülmesi için taşınması gerekmektedir. Bu esnada da
potansiyel tehlike söz konusudur. Öte yandan ticari nükleer reaktör atıklarının nihai
depolanması uygulamaya geçmemiştir.
 Nükleer santrallerde kaza riski yüksektir. Risk doğal afetlerle daha da artar.
Nükleer santraller büyük kentler ve yoğun nüfuslu bölgelerden uzak konumlara
kurulmalıdırlar. Teknik arızalar nedeniyle radyoaktif kirleticiler çevreye ve havaya
yayılmak suretiyle büyük zararlara yol açarlar.
 Nükleer güç insanlık için çok büyük tehlikedir. Atom, hidrojen ve
nötron bombaları sırasıyla yakıcı etkileri artacak şekilde hep bu gücün
eseridir. Örnek : Çernobil , Hiroşima ve Nagazaki…
Hiroşima’nın sonuçları !!!
Çernobil’in sonuçları !!!
Türkiye’de Nükleer Enerjinin
Durumu
•
1955 yılında “Atom Enerjisinin Barışçıl Amaçlarla Kullanılması”
amacıyla toplanan 1. Cenevre Konferansını takiben, Türkiye’ de
1956 Yılında Başbakanlığa bağlı bir “Atom Enerjisi Komisyonu”
kurulmuştur.
•
Türkiye’de elektrik üretimi amacıyla kurulması tasarlanan nükleer
santrallerle ilgili ilk etütler ise1967-1970 yılları arasında
yapılmıştır.
•
Nisan 1986’da meydana gelen Çernobil nükleer santral kazasının
yarattığı olumsuz ortam dolayısıyla Türkiye’de nükleer santrallerle
ilgili çalışmalar askıya alınmıştır.
•
12 Mayıs 2010 tarihinde Türkiye ile Rusya Hükümetleri arasında “
Akkuyu Sahasında Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine
dair İşbirliği Anlaşması” imzalanmıştır.
NÜKLEER ENERJİNİN KULLANIM ALANLARI
•
Türkiye’nin Nükleer Hammadde
Kaynakları
Çernobil Nükleer Reaktörü
Kazası
•
Ukrayna’daki Çernobil nükleer güç santralındaki kaza, reaktör
güvenliği ile ilgili bir test sırasında gerçekleşmişti. Yapılan test,
bu tür reaktörlerin kararlı çalışamadığı çok düşük güç
seviyesindeydi ve bu seviyede reaktörün güvenlik sistemlerinin
devreye girmemesi için, sorumlu operatörler, normalde
yapmamaları gerektiği halde acil durum kapama sistemini devre
dışı bırakmışlardı. Deney sırasında kalp içi sıcaklıklar güvenli
seviyenin üstüne çıktığında ise reaktörü kapatacak ve soğutma
sağlayacak sistemler devre dışındaydı. Bu affedilmez hata,
buhar basıncının artmasına ve bu yüzden oluşan buhar
patlamasıyla birlikte çatının çökmesine yol açtı. Böylece, reaktör
içindeki sıcak grafit doğrudan atmosferle temas eder hale geldi.
Havada bulunan oksijenle reaksiyona giren grafitin yanmasıyla
reaktör kalbi bütünlüğünü kaybetti ve bu tür Rus reaktörlerinde
(RMBK-1000) koruma kabuğunun da olmaması nedeniyle,
radyoaktif maddeler dışarı salındı.
•
26 Nisan 1986, saat 01:23’de olan bu kazanın etkileri çok
büyük oldu. Dünyadaki, çoğunluğu 25 yıldan fazla işletme
deneyimine sahip 400’den fazla nükleer reaktör içinde,
çevredeki halk için ciddi olumsuz sonuçlara yol açan ilk
kazaydı. 35 kişi kaza nedeniyle hayatını kaybetti. Uzun
dönemde de binlerce kişi üzerinde olumsuz etkileri görülmeye
devam etmekte.
Çernobil faciası etkilerinin Dünya üzerindeki dağılımı
Fukuşima Patlaması
•
Japonya’daki şiddetli deprem ve tsunaminin ardından
Fukuşima Nükleer Santrali'nde nükleer erime başlamıştır.
Nükleer Enerji Ekonomisi
Nükleer enerji, düşük üretim ve yüksek yatırım maliyeti, yakıt
fiyatlarının dalgalanmasından etkilenmemesi, uzun işletme ömrü
ve düzenleyici maliyetleriyle karakterize edilir. Kurulu nükleer güç
tesislerinin, özellikle başlangıç yatırım maliyetlerini amorti ettiği
zaman, serbest piyasada bile rekabet edebileceği görülmektedir.
Nükleer enerji ekonomisine etki eden faktörler
Şekilde tipik bir nükleer güç santralinin ömrü boyunca gelirleri ve
maliyetleri gösterilmektedir. Nükleer enerji ekonomisini karakterize
eden faktörler olarak
· Yüksek yatırım maliyetleri,
· Uzun planlama dönemi ve işletme ömrü,
· Düşük yakıt, işletme ve bakım maliyetleri,
· Nükleer enerji üretiminin durdurulmasından sonraki maliyetler
(özellikle radyoaktif atıkların idaresi ve depolanması ve nükleer
santralin sökülmesi) gösterilmektedir.
NÜKLEER SİLAHLAR
NÜKLEER KAVRAMI
Madde atomlarının parçalanması (FİSYON)
ya da iki ayrı atomun birleştirilmesi (FÜSYON)
yollarıyla açığa çıkan enerji astronomik
rakamlarla ifade edilebilmektedir.
Bu enerjiye NÜKLEER ENERJİ ismi verilir.Bu
enerjiden yararlanma çalışmaları sırasında
silah olarak kullanılabileceği fikri doğmuştur.
Kullanılan iki ayrı yöntem iki ayrı adla anılan
nükleer silahların geliştirilmesine yol açmıştır.
ATOM SİLAHLARI (NÜKLEER)
HİDROJEN SİLAHLAR (TERMONÜKLEER)
ATOM SİLAHLARI
Atom Bombası çekirdeği
genellikle zenginleştirilmiş
Plütonyum veya
Uranyumdan (%90 U235)
oluşur.
Zincirleme bir nükleer
reaksiyon tetiklenir. (=
Fisyon)
Hiroşima ve Nagazaki’ye
atılan nükleer silahlarda
bu yöntem kullanılmıştır.
Enerji birimi kilotondur.
1KT=1000TON TNT yıkma
gücüne eşittir.
ROJEN SİLAHLARI
Hidrojen Bombası aynı
zamanda Termonükleer Silah
olarak da adlandırılır.
Hidrojen izotopları, döteryum
ve trityum, yüksek basınç ve
ısı altında birleştirilerek daha
ağır bir molekül oluşturulur.
(= Füzyon)
Enerji birimi megatondur.
1MT=100000TON TNT yıkma
gücüne eşittir.
NÜKLEER SİLAH ATMA VASITALARI
Orta ve Uzun Menzilli Top Mermileri
 Uçak Bombaları
 Roketler
 Güdümlü Füzeler

PATLAMA ŞEKİLLERİ
YER ALTI PATLAMALARI: Yer altı yapılarına
hasar vermek ve krater açmak maksadıyla,
YER PATLAMALARI: Serpinti, yer şoku ve
krater meydana getirmek,
HAVADA ALÇAK PATLAMA: Açıktaki kara
hedeflerine azami hasar ve kayıp verdirmek
amacıyla (Daha çok basınç ve ısı etkisinden
yararlanılır.)
HAVADA YÜKSEK PATLAMALAR: Daha çok
hafif ahşap binalar ile açıktaki personele
kayıp verdirmek amacıyla.
HAVADA
ALÇAK
PATLAMA
HAVADA YÜKSEK
PATLAMA
 BİR NÜKLEER SALDIRI OLDUĞUNDA ALINACAK
TEDBİRLER
Dışarıda iseniz;
- Patlama ışığını görür görmez, hemen çukur bir yere veya duvar dibine veya kuytu
bir yere YATIN!
- Kollarınızı başınızın üstünde kavuşturun! (gözler kapalı olacak veya ışığı
görmeyecek)
- Dizlerinizi karnınıza doğru çekip KAPANIN!
- Çıplak yerlerinizi (giysilerinizle) ÖRTÜN !
- Bu durumunuzu ışık, yakıcı hava hareketi ve yıkılmalar sona erene kadar koruyun
(1dk.)
- Bombanın patladığını kuvvetli ışıktan hemen anlayın.
- Sonra da kalkıp telaş etmeden en yakin sığınağa yönelin; SIĞINAĞA GİRMEDEN
ÖNCE 30-60 DK. ZAMANINIZ VAR!
- Ağzınızı ve burnunuzu tozlara karşı bir bezle, elbise parçasıyla vb. koruyun.
- Sığınağa girmeden önce giysinizdeki tozu mutlaka çırpın, süpürün. Gerekirse
değiştirin.
- El, yüz, saclar ve diğer çıplak kalmış yerlerinizi mutlaka yıkayın.
- Sığınakta kullanacağınız gerekli malzemeleri alın ve sığınağa girin.
Evde veya iş yerinde iseniz ;
- YAT, KAPAN, ÖRTÜN!
Fakat cam kırıklarından ve düşen eşyalardan korunmak için:
- Sırtınızı pencereye dönün.
- Masa, ranza, koltuk altlarına arkalarına yatın.
- Tehlike geçince doğruca sığınağa gitmek üzere yukarıda belirtilen hazırlıkları yapın.
SIĞINAĞA GİRMEK İÇİN 30-60 DK ZAMANINIZ VARDIR!
3. Araçta iseniz;
Parlak ışığı görür görmez:
- Aracı ve motorunu durdurun.
- Hemen açık yerlerinizi kapatın
- Ellerinizi başınızın üzerine koyun ( başınızı koruyun).
- Sırtınızı camlara dönük olarak, dizlerinizin üzerine kapanın.YAT, KAPAN, ÖRTÜN!
- Tehlike geçince sığınağa giriş hazırlıklarına başlayın. Telaş etmeyin.
Okulda iseniz;
- Parlak ışığı görür göremez;
YAT, KAPAN, ÖRTÜN !
- Derhal sıraların altına girin.
- Sırtınız camlara dönük olarak kapanın
- Sonra telaş etmeden öğretmeninizin talimatıyla sığınağa girin.
MERSİN’DE VE SİNOP’TAKİ KURULMASI
PLANLANAN NÜKLEER SANTRALDE
OLABİLECEK OLASI BİR PATLAMA
SONUCUNDA KAYBEDİLECEK
GÜZELLİKLERİMİZ….
NOT:Nükleer enerji üretimi, dünyada
vaz geçilen bir teknolojidir.
Türkiye'de yapılması planlanan
santral, modası geçmiş ve eski
teknoloji ile tasarlanmış olacaktır.
ŞİMDİ BİRKEZ DAHA
DÜŞÜNMEK GEREKİYOR
NÜKLEER ENERJİYİ GERÇEKTEN
İSTİYOR MUYUZ!!!!!!!!...?
BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİZ…