Transcript Tài liệu - iptc.vn

CHUYỂN GIAO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU &
NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN
QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
Nội dung
Vai trò của quyền Sở hữu tri tuệ trong
hoạt động chuyển giao các kết quả
nghiên cứu
2. Chuyển giao kết quả nghiên cứu - Những
vấn đề cần lưu ý trong đàm phán và giao
kết hợp đồng
1.
I. Vai trò của quyền Sở hữu trí tuệ
trong hoạt động chuyển giao các
kết quả nghiên cứu.
Chu trình sáng tạo trí tuệ
Sáng tạo
Bảo hộ
THƯƠNG MẠI
Các đối tượng quyền SHTT phát sinh trong
hoạt động nghiên cứu
Đăng ký
 Sáng chế
Không đăng ký
 Bí mật kinh doanh
 Giải pháp hữu ích
 Tên thương mại
 Kiểu dáng
 Quyền tác giả
 Nhãn hiệu
 Phần mềm
5
Nhiệm vụ của các trường đại học
- Đào tạo
- Nghiên cứu
- Đóng góp cho cộng đồng, nghĩa là đưa
các kết quả nghiên cứu vào thực tế.
Vai trò của quyền SHTT trong hoạt động
chuyển giao kết quả nghiên cứu
* Ảnh hưởng của quyền SHTT trong hoạt
động chuyển giao:
+ Xác lập quyền SHTT trước khi chuyển giao:
- Làm tăng giá trị công nghệ chuyển giao
- Ngăn chặn rủi ro
- Có cơ sở pháp lý để giải quyết các tranh chấp
- Tránh được việc ăn cắp công nghệ
+ Không xác lập quyền SHTT trước khi
chuyển giao
 Bị ép giá khi chuyển giao
 Rủi ro cho bên nhận khi khai thác công
nghệ làm ảnh hưởng đến việc tiếp nhận
công nghệ chuyển giao
 Không có cơ sở pháp ý để bảo vệ quyền
khi có tranh chấp
 Bị chiếm đoạt công nghệ
* Sự tác động trực tiếp của quyền SHTT đến
hoạt động nghiên cứu – chuyển giao
+ Nghiên cứu trùng lặp với quyền mà người khác đã
bảo hộ;
+ Xâm phạm quyền của người khác
+ Khai thác thương mại bất hợp pháp dẫn đến tranh
chấp
+ Phân chia lợi ích không đồng đều làm giảm đi động
lực sáng tạo
+ Thương mại hóa kết quả của người khác
CÁC QUYỀN CỦA CHỦ SỞ HỮU
Xác lập, chiếm hữu
Chủ sở hữu
Sử dụng, khai thác
 Tự mình
 Chuyển giao
 Nhượng quyền
Định đoạt- Ngăn cấm người khác
 Chấm dứt sử dụng trái phép
 Yêu cầu xử lý vi phạm
 Tôn trọng quyền của người khác
SỬ DỤNG KHAI THÁC TSTT
 Hợp
pháp: chủ sở hữu tự sử dụng;
chuyển giao quyền sử dụng …
 Bất
hợp pháp: Không xin phép chủ sở
hữu khi sử dụng; Chiếm đoạt kết quả
của ngươì khác để sử dụng/ chuyển giao
cho người khác sử dụng…
II. Chuyển giao kết quả nghiên cứu - Những
vấn đề cần lưu ý trong đàm phán và giao
kết hợp đồng
Các hình thức tạo ra sản phẩm nghiên cứu
 Đồng nghiên cứu: Công ty và trường đại học
cùng tham gia thực hiện dự án nghiên cứu.
 Hợp đồng nghiên cứu: Công ty giao các dự
án nghiên cứu cụ thể cho trường đại học.
 HĐ chuyển giao KQNC: Trường đại học
chuyển giao các kết quả nghiên cứu của họ
cho công ty và/hoặc ký kết hợp đồng chuyển
giao quyền sử dụng với công ty đó.
 Trường đại học thành lập các doanh nghiệp
khai thác kết quả nghiên cứu.
1. Khai thác kết quả nghiên cứu
-
-
Sử dụng
Chuyển giao Quyền sử dụng:
- Độc quyền
- Không độc quyền
- Lixăng thứ cấp
Chuyển giao quyền sở hữu (mua, bán)
Góp vốn kinh doanh
2. Chuyển giao
2.1 Xác định đối tượng chuyển giao :
- Công nghệ / Sản phẩm công nghệ
- Một phần / toàn bộ công nghệ
- Quyền SHTT được chuyển giao
Công nghệ chuyển giao
- Bí quyết kỹ thuật;
- Kiến thức kỹ thuật về công nghệ được chuyển giao
dưới dạng phương án công nghệ, quy trình công nghệ,
giải pháp kỹ thuật, thông số kỹ thuật, bản vẽ, sơ đồ kỹ
thuật, chương trình máy tính, thông tin dữ liệu;
- Giải pháp hợp lý hóa sản xuất, đổi mới công nghệ…
Đối tượng công nghệ được chuyển giao có thể gắn
hoặc không gắn với đối tượng sở hữu trí tuệ.
Các đối tượng chuyển giao
Bán:
Mua:
 Quyền sử dụng
 Tác giả
 Quyền phát triển
 Chủ sở hữu
 Quyền bán sản phẩm
 Người sử dụng
 Quyền chuyển giao lại
 Quyền được bảo vệ
 Quyền độc quyền
17
Hình thức chuyển giao
1. Hợp đồng chuyển giao công nghệ độc lập;
2. Phần chuyển giao công nghệ trong dự án hoặc
hợp đồng sau đây:
a) Dự án đầu tư;
b) Hợp đồng nhượng quyền thương mại;
c) Hợp đồng chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp;
d) Hợp đồng mua bán máy móc, thiết bị kèm theo
chuyển giao công nghệ;
3. Hình thức chuyển giao công nghệ khác theo quy
định của pháp luật.
18
Xác định phương thức chuyển giao
1. Hợp đồng chìa khóa trao tay:
•
Hợp đồng cung cấp từng phần
mức độ
•
Chuyển giao toàn bộ
chủ động
•
Chuyển giao bí quyết CN hoặc dịch vụ kỹ thuật
Theo
của
bên giao
Theo
chiều sâu
công nghệ
chuyển giao
2. Thiết kế ngược
. Theo đơn đặt hàng
1. Chuyển giao công nghệ dọc: công nghệ đã hoặc
đang trong quá trình nghiên cứu hoặc thực nghiệm.
2. Chuyển giao ngang: công nghệ đã hoàn thiện và
thương mại hóa ít nhất 1 lần
19
Phạm vi chuyển giao
 Lãnh thổ
 Thời hạn chuyển giao
 Li-xăng thứ cấp
 Quyền phát triển sản phẩm
Thực hiện các bước chuyển giao
- Tiếp thị trực tiếp đến khách hàng tiềm năng.
- Trưng bày giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ
thương mại.
- Tìm kiếm và thương thảo về địa điểm trình diễn
trước công chúng
- Mời các khách hàng tiềm năng đến dự các buổi
trình diễn
- Thực hiện các hoạt động truyền thông đại
chúng
Đàm phán
 Kỹ năng đàm phán
 Nội dung đàm phán
 Kết quả đàm phán
Lập Hợp đồng chuyển giao
Nguyên tắc lập hợp đồng
- Mọi hoạt động chuyển giao phải thực hiện
trên cơ sở hợp đồng bằng văn bản.
- Nên lập danh mục máy móc, thiết bị, tài
liệu kèm theo (nếu có).
- Tách các đối tượng SHTT thành 1 phần
riêng trong hợp đồng CGCN (nếu có).
Nguyên tắc lập hợp đồng chuyển giao
 Không kèm các điều khoản chuyển giao công
nghệ trong một hợp đồng mua bán máy móc
thiết bị.
 Không bao gồm hoặc thay thế các điều khoản
trong hợp đồng CGCN bằng các thỏa thuận, hợp
đồng khác.
 Không để bên giao lập HĐ CGCN.
 Bất cứ tài liệu nào được liệt kê thì được coi là
một phần của hợp đồng.
 Nên đăng ký xác nhận Hợp đồng CGCN tại cơ
quan quản lý nhà nước.
24
Nội dung hợp đồng CGCN (1)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Đối tượng công nghệ được chuyển giao, sản
phẩm do công nghệ tạo ra;
Chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng công
nghệ;
Phương thức chuyển giao công nghệ;
Quyền và nghĩa vụ của các bên
Tên hợp đồng chuyển giao công nghệ, trong đó
ghi rõ tên công nghệ được chuyển giao;
Giá, phương thức thanh toán;
Thời điểm, thời hạn hiệu lực của hợp đồng;
25
Nội dung hợp đồng (2)
8. Khái niệm, thuật ngữ sử dụng trong hợp đồng;
9. Kế hoạch, tiến độ chuyển giao công nghệ, địa điểm
thực hiện chuyển giao công nghệ;
10. Trách nhiệm bảo hành công nghệ được chuyển giao;
11. Phạt vi phạm hợp đồng;
12. Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng;
13. Pháp luật áp dụng để giải quyết tranh chấp;
14. Cơ quan giải quyết tranh chấp;
15. Các thoả thuận khác không trái với quy định của pháp
luật Việt Nam.
26
Quyền lợi của bên nhận (1)
 Quyền sử dụng đối tượng SHTT :
Phạm vi sử dụng (trong lãnh thổ của bên nhận)
 Phần CN được bộc lộ, chuyển giao
Quyền liên quan đến sản phẩm:
 Sản xuất và bán sản phẩm
 Phát triển sản phẩm
 Quyền sử dụng nhãn hiệu trên sản phẩm
Quyền chuyển giao thứ cấp, chuyển giao lại
Quyền phát triển đối tượng SHTT
Quyền đăng ký SHCN của những cải tiến mới





27
Quyền lợi của bên nhận (2)
 Quyền chia xẻ thông tin công nghệ:
Trong suốt thời gian hợp đồng
 Quyền được giám định công nghệ:
 Giám định đồng bộ
 Kết thúc hợp đồng (trả tiền lần cuối)
 Quyền sử dụng tiếp công nghệ:
 Chỉ trả tiền đói với những quyền còn thời gian
bảo hộ
 Quyền của bên nhận khi bị bên thứ ba xâm phạm
hoặc hạn chế sử dụng đối tượng SHTT

28
Các cam kết của bên giao
 Quyền chuyển giao (chủ sở hữu hợp pháp)
 Cam kết chất lượng công nghệ
 Năng lực chuyển giao, hỗ trợ
 Tiến độ chuyển giao, đào tạo, hỗ trợ, bảo hành
 Đảm bảo không có bên thứ 3 gây cản trở cho bên nhận.
 Cam kết bảo hành công nghệ
 Cam kết giá có lợi cho bên nhân
 Cam kết các bảo hộ SHCN còn thời gian bảo hộ và
đăng ký tại lãnh thổ bên nhận (VN)
29
Phạm vi chuyển giao
a) Độc quyền hoặc không độc quyền sử dụng CN;
b) Được chuyển giao lại hoặc không được chuyển giao lại quyền
sử dụng công nghệ cho bên thứ ba;
c) Lĩnh vực sử dụng công nghệ;
d) Quyền được cải tiến công nghệ, quyền được nhận thông tin cải
tiến công nghệ;
đ) Độc quyền hoặc không độc quyền phân phối, bán sản phẩm do
công nghệ được chuyển giao tạo ra;
e) Phạm vi lãnh thổ được bán sản phẩm do công nghệ được chuyển
giao tạo ra;
g) Các quyền khác liên quan đến CN được chuyển giao.
(
30
Phương thức chuyển giao
1. Chuyển giao tài liệu về công nghệ.
2. Đào tạo cho bên nhận công nghệ nắm vững và làm chủ công
nghệ theo thời hạn quy định trong hợp đồng chuyển giao công
nghệ.
3. Cử chuyên gia tư vấn kỹ thuật cho bên nhận công nghệ đưa
công nghệ vào sản xuất với chất lượng công nghệ và chất
lượng sản phẩm đạt các chỉ tiêu và tiến độ quy định trong hợp
đồng chuyển giao công nghệ.
4. Phương thức chuyển giao khác do các bên thỏa thuận.
31
CHUYỂN GIAO QUYỀN SHTT TRONG HỌAT
ĐỘNG CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ
Chuyển giao quyền SHTT bao gồm:
- Chuyển giao quyền sở hữu
- Chuyển giao quyền sử dụng
Trong hợp đồng chuyển giao công nghệ nếu có các
đối tượng quyền SHTT phải tiến hành chuyển
giao theo quy định của Luật SHTT
Chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp
-
Chuyển giao quyền sở hữu: lµ viÖc chñ së
h÷u quyÒn SHCN chuyÓn giao quyÒn së
h÷u cña m×nh cho tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c.
- Việc chuyển nhượng phải được thực hiện dưới
hình thức hợp đồng bằng văn bản
Hîp ®ång chuyÓn nhîng ph¶i cã c¸c
néi dung chñ yÕu:
1. Tªn vµ ®Þa chØ ®Çy ®ñ cña c¸c
bªn;
2. C¨n cø chuyÓn nhîng;
3. Gi¸ chuyÓn nhîng;
4. QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn.
ChuyÓn giao quyÒn sö dông :
- ChuyÓn quyÒn sö dông ®èi tîng SHCN lµ
viÖc chñ së h÷u ®èi tîng SHCN cho phÐp
tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c sö dông ®èi tîng
SHCN thuéc ph¹m vi quyÒn sö dông cña
m×nh.
- ViÖc chuyÓn giao ph¶i ®îc thùc hiÖn díi
h×nh thøc hîp ®ång b»ng v¨n b¶n
C¸c d¹ng hîp ®ång
Hîp ®ång ®éc quyÒn: trong ph¹m vi vµ thêi h¹n chuyÓn giao:
- Bªn nhËn: ®éc quyÒn sö dông,
- Bªn giao: kh«ng ®îc cÊp li-x¨ng cho bªn thø ba vµ chØ ®îc sö
dông nÕu bªn nhËn cho phÐp;
Hîp ®ång kh«ng ®éc quyÒn trong ph¹m vi vµ thêi h¹n chuyÓn
giao:
- Bªn nhËn: cã quyÒn sö dông,
- Bªn giao: cã quyÒn sö dông vµ cÊp li-x¨ng kh«ng ®éc quyÒn
cho bªn thø ba;
Hîp ®ång thø cÊp: Bªn giao lµ ngêi ®îc chuyÓn giao quyÒn sö
dông ®èi tîng SHCN ®ã theo mét hîp ®ång kh¸c
Néi dung cña hîp ®ång
- Hîp ®ång ph¶i cã c¸c néi dung chñ yÕu:
a) Tªn vµ ®Þa chØ ®Çy ®ñ cña c¸c bªn;
b) C¨n cø chuyÓn giao;
c) D¹ng hîp ®ång;
d) Ph¹m vi chuyÓn giao: giíi h¹n
quyÒn sö dông, giíi h¹n l·nh thæ;
®) Thêi h¹n hîp ®ång;
e) Gi¸ chuyÓn giao;
g) QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn.
Néi dung cña hîp ®ång (Tiếp theo)
- Hîp ®ång sö dông ®èi tîng SHCN
kh«ng ®îc cã c¸c ®iÒu kho¶n h¹n
chÕ bÊt hîp lý quyÒn cña bªn
nhËn,
®Æc biÖt lµ c¸c ®iÒu kho¶n kh«ng
xuÊt ph¸t tõ quyÒn cña bªn giao,
nÕu cã mÆc nhiªn bÞ v« hiÖu.
Hạn chế các điều khỏan hạn chế bất hợp lý trong




hợp đồng
Không được cấm bên nhận cải tiến đối tượng được giao
(trừ nhãn hiệu).
Hạn chế bên nhận xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ được sản
xuất hoặc cung cấp dịch vụ sang những Quốc gia mà Bên
giao không nắm giữ quyền.
Buộc bên nhận phải mua linh kiện, nguyên liệu hoặc
thiết bị cuả bên giao/cuả bên thứ ba do bên giao chỉ định.
Cấm bên nhận được khiếu kiện về hiệu lực cuả quyền sở
hữu /quyền chuyển giao cuả bên giao.
HiÖu lùc hîp ®ång
- Đối với Sáng chế, Kiểu dáng công nghiệp, Nhãn hiệu
(trừ nhãn hiệu nổi tiếng), Thiết kế bố trí :
Hîp ®ång chuyÓn nhîng quyền sở hữu chØ cã
hiÖu lùc khi ®· ®îc ®¨ng ký
- Hîp ®ång sö dông cã hiÖu lùc gi÷a c¸c bªn, nhng chØ cã gi¸ trÞ ph¸p lý ®èi víi bªn thø ba khi
®· ®îc ®¨ng ký.
- Lưu ý: Hîp ®ång sö dông ®èi tîng SHCN mÆc
nhiªn bÞ chÊm døt hiÖu lùc nÕu quyÒn SHCN
cña bªn giao chÊm døt.
* Chuyển giao quyền tác giả
 Chuyển nhượng quyền tác giả: là việc chủ sở hữu
quyền tác giả chuyển quyền sở hữu cho tổ chức, cá
nhân khác theo hợp đồng.
 Tác giả: Không được chuyển quyền nhân thân
 Nếu chủ sở hữu là đồng sở hữu: phải có sự thỏa thuận
của tất cả các đồng sở hữu.
Lưu ý:Trường hợp có thể tách ra từng phần độc lập
thì có thể chuyển phần riêng biệt của mình cho tổ
chức, cá nhân khác.
Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả
 Tên, địa chỉ bên chuyển nhượng và bên nhận
chuyển nhượng.
 Căn cứ chuyển nhượng
 Giá, phương thức thanh toán
 Quyền và nghĩa vụ của các bên
 Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng
* Chuyển quyền sử dụng tác phẩm
 Chuyển quyền sử dụng tác phẩm: là việc chủ sở hữu
tác phẩm cho phép người khác sử dụng có thời hạn
toàn bộ/một phần tác phẩm.
 Tác giả: không được chuyển quyền nhân thân
 Nếu chủ sở hữu là đồng sở hữu: phải có sự thỏa thuận
của tất cả các đồng sở hữu.
Lưu ý:Trường hợp có thể tách ra từng phần độc lập
thì có thể chuyển phần riêng biệt của mình cho tổ
chức, cá nhân khác.
- Có thể chuyển giao thứ cấp nếu chủ sở hữu cho phép.
Hợp đồng sử dụng quyền tác giả,
quyền liên quan
 Tên, địa chỉ bên chuyển quyền và bên được
chuyển quyền.
 Căn cứ chuyển quyền
 Phạm vi chuyển giao quyền
 Giá, phương htức thanh toán
 Quyền và nghĩa vụ các bên
 Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng
3. Kỹ năng đàm phán Chuyển giao công nghệ
* Những điều cần lưu ý khi đàm phán:
- Khi đàm phán chuyển giao công nghệ cần lưu ý đến
các đối tượng quyền SHTT.
- Nếu trong hợp đồng CGCN có chuyển giao đối
tượng quyền SHTT phải tiến hành thủ tục theo quy
định của Luật SHTT (lập hợp đồng riêng)
- Phân biệt CGCN với Chuyển giao quyền SHTT
- Lưu ý các điều khoản bất hợp lý trong hợp đồng
* Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh
+ C¸c mèi quan hÖ víi bªn ngoµi
§èi t¸c: hîp t¸c; nhµ cung cÊp; nhµ
ph©n phèi; kh¸ch hµng (bao gåm
c¶ license, franchise); ngêi hç trî
(chÝnh quyÒn/ c¬ quan qu¶n lý;
ngêi kh¸c)
§èi thñ: ®èi thñ c¹nh tranh, ngêi cã
kh¶ n¨ng x©m ph¹m TSTT;
Ngêi c¶n trë (chÝnh quyÒn/c¬
quan qu¶n lý; ngêi kh¸c)
* Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i
c¶nh (tt)
+ C¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng, ngo¹i
c¶nh
M«i trêng ph¸p lý: c¬ chÕ b¶o
hé SHTT, chÝnh s¸ch hç trî
s¸ng t¹o, chÝnh s¸ch ®Çu t, th¬ng m¹i…
M«i trêng x· héi: t©m lý x· héi
(ngêi tiªu dïng, truyÒn
thèng…)
*Chuẩn bị trước khi đàm phán
+ Trước khi đàm phán tức là trước khi tiếp cận với đối tác,
bên có quyền công nghệ cần phải:
- Dành thời gian để xác định mục tiêu kinh doanh,
- Đánh giá độc lực, nghiên cứu đối tác và quyết định tầm
quan trọng của các điều khoản chính trong hợp đồng.
- Chuẩn bị kỹ tài liệu, các quyền sở hữu trí tuệ có thể
chuyển giao.
Chuẩn bị trước khi đàm phán(tt)
+ Việc chuẩn bị đàm phán chuyển giao công nghệ được




bắt đầu bằng cách đặt ra những câu hỏi và phải tự trả
lời các câu hỏi này một cách suôn sẻ trước khi bắt đầu
đàm phán. Chẳng hạn như:
Mục tiêu của việc chuyển giao công nghệ là gì?
Để đạt được mục tiêu này cần phải đưa ra những thoả
thuận gì?
Những tác động nào mà bạn muốn tránh?
Tại sao đối tác lại muốn có thoả thuận này?
* Lập kế hoạch để thực hiện cuộc đàm phán
 Trước khi đàm phán có thể giới thiệu sản phẩm của





mình trên phương tiện thông tin đại chúng.
Tham gia một hội chợ hoặc một hội nghị thương mại
nào đó để giới thiệu công nghệ.
Thời gian để thoả thuận tạm thời.
Thời gian thoả thuận cuối cùng …
Chuẩn bị dữ liệu và tài liệu: bản mô tả kỹ thuật, các bản
dự thảo hợp đồng , các thông tin liên quan đến công
nghệ chuyển giao.
Chọn người có khả năng tham gia cuộc đàm phán.
* Chuẩn bị soạn thảo hợp đồng(1)
 Để hợp
đồng được soạn thảo một cách hoàn chỉnh,
trước hết phải xác định những nội dung chính tức là
những vấn đề chủ chốt của hợp đồng.
 Để không bị bỏ sót các nội dung cần đưa vào hợp
đồng, nên liệt kê tất cả những điều khoản chính của
hợp đồng một cách ngắn gọn ra một tờ giấy. Việc đưa
ra danh mục các điều khoản chính giúp cho việc giữ
được mục tiêu của cuộc đàm phán đồng thời giúp cho
nhóm đàm phán giữ được quan điểm nhất quán, tránh
được tình trạng mỗi thành viên trong nhóm có thể nói
một kiểu khác nhau trong qúa trình đàm phán.
Chuẩn bị soạn thảo hợp đồng(2)
Chuẩn bị những nội dung chính trong hợp đồng:
 Đối tượng chuyển giao công nghệ là gì?
 Đã hoàn thiện chưa ?
 Ai có quyền Sở hữu Trí tuệ đối với công nghệ (xác định chủ sở hữu
của công nghệ)
 Loại quyền nào được chuyển giao? Phạm vi quyền? Phạm vi lãnh
thổ? Chuyển giao độc quyền hay không độc quyền?
 Các điều khoản về tài chính: Giá chuyển giao? Hình thức thanh
toán?
 Thực hiện / bảo đảm/ bồi thường nếu vi phạm hợp đồng?
 Sự phát triển của công nghệ theo thời gian …
* Chiến lược đàm phán
 Đối với mỗi điều khoản được liệt kê trong danh
mục,cần phải xác định trước đâu là “giới hạn cuối
cùng” và giới hạn cuối cùng này không nên thay đổi
từng bước trong quá trình đàm phán mà nó chỉ được
bộc lộ vào cuối quá trình đàm phán.
 Đưa ra những phán đoán về giới hạn đầu tiên cũng
như giới hạn cuối cùng của phía đối tác trong quá trình
đàm phán có thể là gì? để nếu không đạt được giới hạn
cuối cùng mà mình đã đặt ra thì phải có phương án
thay thế.
 Không nên chấp nhận những thoả thuận sơ bộ và nên
tìm hiểu đâu là điểm mạnh và đâu là mục tiêu của
nhóm đàm phán đối tác.