Transcript warunkowanie klasyczne - Serwis Informacyjny WSJO

UCZENIE SIĘ POPRZEZ
WARUNKOWANIE
KLASYCZNE
PROBLEMATYKA



Uczenie się poprzez warunkowanie klasyczne- analiza teorii
behawiorystycznych (koneksjonistycznych) przyjmujących, że
podstawą uczenia się są różnego typu połączenia między
bodźcami i reakcjami; praktyczne implikacje teorii warunkowania–
warunkowanie klasyczne w życiu codziennym i w klasie szkolnej.
Słowa- klucze: behawioryzm, warunkowanie klasyczne, bodziec
warunkowy, bodziec bezwarunkowy, generalizacja, wygaszanie,
metoda kolejnych przybliżeń, zasada Premacka
Mietzel, G. (2002). Psychologia kształcenia. Gdańsk: GWP. s. 147156
PLAN WYKŁADU


Założenia behawioryzmu
Uczenie się skojarzeniowe



Natura warunkowania klasycznego




Warunkowanie klasyczne
Warunkowanie sprawcze
Cztery komponenty
Procesy podstawowe
Przyczyna
Warunkowanie w realnym świecie
Założenia behawioryzmu









Zjawiska psychiczne to epifenomeny działania mózgu,
Psychologia musi się ograniczyć do eksperymentów,
Człowiek działa w myśl koncepcji: S – R (bodziec – reakcja);
środowisko jest układem aktywnym, człowiek zaś układem
reaktywnym,
Uczenie się ma charakter uniwersalny,
Badania prowadzone na zwierzętach podstawowe badania
psychologiczne,
Na te same bodźce ludzie różnie reagują,
Ta sama reakcja pojawia się pod wpływem różnych bodźców,
Neobehawioryści sugerują, że pomiędzy S i R coś się znajduje -->
S-O-R,
„Człowiek może być kierowany przez środowisko, ale należy
pamiętać, że środowisko jest prawie całkowicie ukształtowane przez
Uczenie się skojarzeniowe
koneksjonizm (ang. connectionism), model
uczenia się, w którym jednostką, jaka zostaje
wyuczona, jest skojarzenie, nawyk lub związek
między bodźcem i reakcją;
 Warunkowanie klasyczne – uczenie się
przewidywalnych sygnałów
 Warunkowanie sprawcze – uczenie się o
konsekwencjach
Natura warunkowania
klasycznego


Definicja: warunkowanie klasyczne (ang.
classical conditioning), forma uczenia się
polegająca na tym, że zachowanie (reakcja
warunkowa) zaczyna być wywoływane przez
pewien bodziec (bodziec warunkowy), który
uzyskał tę zdolność wskutek powiązania go z
bodźcem istotnym biologicznie (bodźcem
bezwarunkowym).
Odkrycie: badania I.Pawłowa nad trawieniem
psów; warunkowanie pawłowowskie
Cztery komponenty
warunkowania klasycznego

bodziec bezwarunkowy, Sb (ang. unconditional stimulus, UCS), w
warunkowaniu klasycznym bodziec, który wywołuje i wzmacnia reakcję
bezwarunkową.

bodziec warunkowy, Sw (ang. conditional stimulus, CS), w warunkowaniu
klasycznym, bodziec poprzednio obojętny, który zaczyna wywoływać reakcję
warunkową.

reakcja bezwarunkowa, Rb (ang. unconditional response), W warunkowaniu
klasycznym, reakcja wywoływana przez bodziec bezwarunkowy, bez
uprzedniego ćwiczenia czy uczenia się.

reakcja warunkowa, Rw (ang. conditional response), w warunkowaniu
klasycznym reakcja wywoływana przez bodziec poprzednio obojętny; występuje
w wyniku powiązania bodźca obojętnego z bodźcem bezwarunkowym.
Philip Zimbardo, Psychologia i życie
Podstawowe
cechy
warunkowania
klasycznego
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA 2004
Procesy podstawowe


Nabywanie
Wygaszanie i samorzutne odnowienie



Generalizacja bodźca


wygaszanie (ang. extinction), w warunkowaniu - osłabienie związku
warunkowego, gdy nie jest podawany czynnik wzmacniający czyli
bodziec bezwarunkowy.
samorzutne odnowienie (ang. spontaneous recovery), ponowne
pojawienie się wygaszonej reakcji warunkowej po okresie odpoczynku.
(ang. stimulus generalization), automatyczne rozszerzenie reakcji
warunkowej na podobne bodźce, które nigdy nie były zestawiane z
bodźcem bezwarunkowym.
Różnicowanie bodźców

różnicowanie bodźców (ang. stimulus discrimination), proces
warunkowania, kiedy to organizm uczy się reagować inaczej na
bodźce, które w pewnym wymiarze różnią się od bodźca warunkowego
Dlaczego zachodzi
warunkowanie


Styczność w czasie
Zasada kontyngencja
Przykłady warunkowania klasycznego
w realnym świecie



Fobie: systematyczna desensytyzacja
Uczenie się miłości i sympatii
Uczenie się awersji do smaku (ang. taste-aversion learning),
biologiczne predyspozycje do uczenia się, polegające na
tym, że organizm uczy się w jednej próbie unikać pokarmu,
po spożyciu którego zachorował;
Ćwiczenie myślenia krytycznego wg Richarda O. Strauba
Psychologowie uważają, że dzieci uczą się kontrolowania pęcherza podczas snu na zasadzie warunkowania
klasycznego, czyli typu uczenia się, w którym organizm zaczyna kojarzyć różne fakty. Normalnie mokra pościel
lub pieluszka powoduje, że dziecko się budzi. Przez powtarzające się połączenie tych dwóch faktów napięcie
pęchrza zostaje skojarzone z wrażeniem wilgoci i dzieci budza się, kiedy czują, że pęcherz jest pełny.
Wyobraź sobie, że jesteś opiekunem/opiekunką sześcioletniego dziecka, które jeszcze nie nauczyło się łaczyć
napięcia pecherza z mokrym łóżkiem. Zatroskani rodzice zwrócili się o pomoc do psychologa rozwojowego,
który opracował metodę działania na moczenie nocne za pomocą warunkowania klasycznego, posługując się
specjalnym prześcieradłem wyposażonym w maleńkie przewody elektryczne. Kiedy śpiące dziecko zmaoczy się
do łóżka, mocz (przewodząc prąd elektryczny) natychmiast włacza obwód elektryczny i uruchamia głośny
dzwonek, który budzi dziecko. Z czsem napięcie pęcherza kojarzy się z dzwonkiem i dziecko zostaje
uwarunkowane na budzenie się przed zmoczeniem łóżka.
Choć rodzice przeczytali broszurę wyjaśniającą podstawowe zasady warunkowania poprosili, abyś pomógl/pomogła
im dokładnie zrozumieć, dlaczego to skutkuje

Czy potrafisz wymienić elementy warunkowania klasycznego u dzieci, które bez specjalnego
treningu uczą się budzić przed zmoczeniem lóżka?

Bodziec bezwarunkowy:

Reakcja bezwarunkowa:

Bodziec warunkowy:

Reakcja warunkowa:

Czy potrafisz wymienić elementy warunkowania kasycznego u dzieci, u których budzenie się jest
warunkowane za pomocą specjalnego prześcieradła i dzwonka?

Bodziec bezwarunkowy:

Reakcja bezwarunkowa:

Bodziec warunkowy:

Reakcja warunkowa: