Hematiri - Dr. Barış Altay
Download
Report
Transcript Hematiri - Dr. Barış Altay
Hematüri
Prof.Dr.Barış ALTAY
Normal İdrar
Renk– Açık sarı-sarı, berrak
Protein- Genellikle negatif
Hemoglobin – Negatif
Bilirubin-- Negatif
Nitrit– Negatif
pH: Asit
Sediment– Eritrosit-lökosit ortalama <3-4/her
alan
Nadir kristaller, epitel hücreler,
Tanım
Kabaca idrarda eritrositlerin bulunması
durumunu ifade eder
İdrar rengindeki değişikliğe bağlı olarak
tanımlanan;makroskopik hematüri
İdrar renginin normal olduğu ancak idrar
analizinde saptanan;mikroskopik
hematüri
ÇEVRİLMEMİŞ
ÇEVRİLMİŞ
Bir litre suya veya 1 litre idrara bir
damla kan damlatılması ile bile idrar
kırmızı renk alır.
İdrar analizi
Normal idrarda her bir büyük
büyütme sahasında 3’ten daha az
eritrosit
Dipstick incelemede idrarda kan
pozitifhematüri, hemoglobinüri ve
myoglobinüri
Bu üç tanının biribirinden ayrılması
için idrar sedimentinin mikroskopik
incelenmesi yapılmalıdır
Bazı durumlarda ise hematüri olmamasına
rağmen idrar renginde değişiklik olabilir;
bunlara örnek olarak
-Pancar
-Böğürtlen
-Gıdalardaki boyalar
-Fenazopiridin
-Fenindion
-Fenotiazinler
-Fenoftalein
-Rifampisin
Tanım
Glomerüler kaynaklı gros hematüri
genellikle kahverengi, çay rengi ya da
kola rengi
Alt üriner sistem kaynaklı hematüri
ise pembe ya da kırmızı renkli idrar
TANIMLAR
Makroskopik hematüri: Açık kırmızıdan koyu
çay rengine dek idrar.
Mikroskopik hematüri: İdrar renk değişikliği
olmaksızın idrarda anlamlı sayıda eritrodir
bulunması.
Asemptomatik hematüri: Yakınma ve FB
bulguları olmaksızın hematüri saptanması.
İzole hematüri: Diğer üriner anormallikler,
idrar bulguları olmaksızın hematüri
görülmesidir.
Rekürrent hematüri: Yineleyen hematüri
atakları
Persistan hematüri: Sürekli, çok uzun süreli.
Hematürinin ayırıcı tanısı ve
değerlendirilmesi
Nefrolojik orjinli hematüri idrarda
silendirler ve genellikle proteinüri
Ürolojik orijinli hematüriidrardaki protein
konsantrasyonu 100 ile 300 mg/dl ya da
dipstickle +2 ve +3
Glomerüler hastalıklara bağlı hematüride
eritrositler dismorfiktir
Bunun aksine tubulointersityel böbrek
hastalıklarında ve ürolojik orijinli
hastalıklarda eritrositler küre şeklinde
HEMATÜRİ
Öykü
İdrar analizi
Sikling testi
Fizik Bakı
İdrar Ca/kreatinin
İYE
* Orak Hüc.Anemi
Sediment: Faz-kontrast mik.
* Hiperkalsiüri
HEMATÜRİ TİP TAYİNİ
Non glomerüler hematüri
Glomerüler hematüri
Glomerüler hematüri
Renal biyopsi ile glomerülonefrit tanılı
hastaların %20’sinde kırmızı kan hücreleri
silendirleri ya da proteinüri Glomerüler
hematüri
İncelemeler;
serum kreatinin
kreatinin kleransi
24 saatlik idrarda protein miktarı ölçülmesidir
Kesin tanı için renal biyopsi genellikle yapılır
Berger hastalığı(IgA nefropatisi)
Glomerüler hematürinin en sık nedeni ve olguların %30’u
Çocuklarda ve genç erişkinlerde
Düşük düzeyde ateş ve eritomatöz cilt lezyonları
Tipik olarak egzersizi takiben veya üst solunum yolu
enfeksiyonu sonrası
Normal serum ASO titresi ve C3 düzeyi
Alport sendromu
Ailesinde hematüri veya nefrit öyküsü
bulunan hasta
Sağırlık
Hematüri
Good-pasture sendromu
Glomerüler hematüri
Hemoptizi
Mikrositik anemi
Anormal kanama paterni izlenebilir
SLE
Glomerüler hematüri
Artrit
Ciltte rash
Serum ANA, C3 ve C4 değerlerinin
yüksek
Post-streptokokal glomerülonefrit
Tipik olarak daha önce üst solunum
yol enfeksiyonu geçiren hasta
Cilt enfeksiyonu sonrası da görülebilir
Artmış serum ASO ve C3 değerleri
tanı için önemli
Glomerüler hematüri
Böb.Fonk.Testleri
Rutin kan-yayma
Mikroskopik
Glomerülonefrit
Hemolitik Üremik send.
C3, ANA, ASO, odiometri
Sistem Hast. Nonspesifik GN
Streptokoksik GN
Tipik gidiş
Normal
Atipik gidiş
6 ay izlem
İyileşme
Nefroloji
Konsültasyonu
Biyopsi
Non glomerüler hematüri
Kanama
diatezi
Taş/ travma
Kanama z. USG
Tromb.
Pz
IVP
APTZ
Biyopsi
Anormal
Taş/ travma
Polikistik
böb.
Hidronefr.
Nöroblast.
Wilm’s tm.
Normal
6 ay izlem
İyileşme
Nefroloji Konsültasyonu
Hematüri atak
GLOMERÜLER
Dismorfik erit.
Silendir
Çay rengi idr.
Parlak kırmızı
Pıhtılı
Kristal
Protein
Öykü
Ailede KBY öyküsü
Sistemik hastalık
Taş
Travma/ İşeme sem.
Sistemik bulgu
Hipertansiyon
Ödem
Karında kitle
Genital bulgu
Non-GLOMER.
+
+
++
+
+
+
++
+
+
-
+
+
+
++
+
-
+
+
+
+
+
Non-glomerüler hematüri-medikal
Tubulointertsiyel, renovasküler, ya da
sistemik hastalıklara sekonder
Glomerüler hematüri gibi
nonglomerüler hematüride de belirgin
proteinüri
Ürolojik hastalık ile nefrolojik hastalık
ayırıcı tanısında bu önemli
Kanama bozukluğuna sebep olan
durumlar
Ailesel ve sporadik kanama diatezleri
Vücudun başka yerlerinde de kanama ile
ilgili bozukluk
Tetkikler ;
trombosit değerleri
periferik yayma
Pz ,aPtz, INR
kanama zamanı
Bu tip hastalıklara örnek olarak;
a)Hemofili
b)Trombositopeni
c)Trombotik trombositopenik purpura
d)Dissemine intravaskuler koagulasyon
Renal kistik hastalıklar
Genetik kistik hastalıklar
otozomal resesif(infantil) polikistik böbrek
hastalığı
otozomal dominant (erişkin) polikistik böbrek
hastalığı
OR polikistik böbrek hastalığı 5-40 binde
birhepatik fibroz ve bilier agenezi
OD polikistik böbrek hastalığı ise 5001000’de bir divertikülit, karaciğer ve dalak
kistler, mitral regürjitasyon ve intrakraniyel
anevrizmalar
Renovasküler hastalıklar
Önce geçirilmiş kalp cerrahisi olan, MI
öyküsü , AF öyküsürenal arter
trombozu veya embolisi görülebilir
A-V fistül travma veya renal cerrahi
sonrası dirençli hematüride akla
gelmeli
Altın standart olarak arteriyogram
önerilir
İlaçlar
En çok bilineni kemoteropatik ilaç
olarak kullanılan siklofosfamid
Penisilin, klorpromazin ve torazin
örnek olarak verilebilir
Antikoagülan ilaç kullanımı terapötik
dozlarda hematüriye neden olmaz
Yine yoğun analjezik kullanımı olan
hastalarda papiller nekroza bağlı
Nonglomerüler hematüri- Cerrahi
Ürolojik tümörler ,taşlar, ve İYE
esansiyel hematürinin en sık
nedenleri
Nonglomerüler medikal ve cerrahi
nedenlerindeki idrar analizi sirküler
eritrosit ve eristrosit silendirlerinin
yok
Esansiyel hematüri proteinüri Ø!!!
Yaklaşım
Detaylı bir hikaye ve fizik muayene
İlk basamakta;
Tam idrar tahlili
USG veya
IVP istenmeli
Yaklaşım
İdrar tahlilinde enfeksiyon bulgusu,
proteinüri ve sedimente bakılmalı
İVP’de dolum defektleri ve taş
bulgusu önemli
USG mesane ve böbrekte taş ve
kitlesel oluşumların tanısı için önemli
Yaklaşım
TİT,USG ve İVP normalsistoskopi !!!
Mesane tümörleri için sistoskopi altın
standarttır
Sistoskopi ile birlikte idrar sitolojisi
Sistoskopisi de normal olan hasta için üst
üriner sistem görüntülemesi için BT veya
MR ürografi kullanılabilir
Benign nedenler
Üriner enfeksiyonlar
Üriner sistem taşları
BPH
Travma
Üriner enfeksiyonlar
Sistit başta olmak üzere bütün idrar
yolu enfeksiyonları ile birlikte
Üretrit veya prostatite bağlı
enfeksiyonda idrarın başlangıcında
Mesane veya renal enfeksiyonlarda
total hematüri
TİT hematürinin yanı sıra pyüri
İdrar kültürü yapılması ve uygun
tedavinin başlanması
Üriner sistem taşları
Aralıklı gross hematüri veya çay rengi
Çoğunda mikroskopik hematüri
Kolikler sırasında veya daha sonra
hematüri
Olguların %10-15’inde taş tam
obstrükte hematüri Ø
Tanıda USG,İVP ve Non konrast BT
BPH
Nadiren makroskopik hematüri
Bir araştırmada 750 hastanın
250’sinde mikroskopik hematüri
İleri tetkiklerde sadece 3 hastada
mesanede tümör
Hematüri genellikle inisyal
Dirençli hematüri cerrahi endikasyonu
Travma
Üriner sistemin keskin ve künt
travmaları için hematüri sıkça
rastlanan bir bulgu
Acil USG veya BT çekilmesi önemli
Gerekli durumda acil operasyon
Malign nedenler
Böbrek tümörleri
Üreter tümörleri
Mesane tümörleri
Prostat kanseri
Böbrek tümörleri
Klasik triad hematüri, palpabl kitle ve yan
ağrısı
Bu triad hastaların sadece %6-10u
Olguların %50’sinden fazlası tetkiklerde
raslantısal olarak saptanır
Total hematüri olarak izlenir
Üreter tümörleri
Olguların %75’inde mikroskopik veya gross
hematüri
Hematürinin oluşturduğu pıhtılar üreterin
şeklini alacağı için genellikle ince uzun iplik
şeklinde
Tanı için BT,MRG ürografi
Üreterorenoskopi altın standart
Mesane tümörleri
En sık görülen semptom ağrısız
hematüri
Hastaların %85’inde
Hematüri total veya özellikle
trigondan kaynaklanan tümörlerde
terminal hematüri izlenebilir
USG veya İVP istenebilir
Tanıda altın standart sistoskopi
Prostat kanseri
Hematüri genellikle inisyaldir
Hastaların %15’ inden az oranda görülür
Prostat kanseri için non-spesifik bulgu
Uygun yaş grubunda dikkatli olunması
gerekir.
Risk faktörleri
Sigara
Kimyasal ajanlar ve boyalar (benzen,
aromatik amin)
>40 yaş
Ürolojik hastalık öyküsü
İrritatif işeme semptomları
İYE öyküsü
Analjezik kullanımı
Pelvik radyasyon öyküsü