Transcript İdrar İncelemesi - Nefroloji Bilim Dalı

ANORMAL İDRAR
ANALİZİNDE HASTAYA
YAKLAŞIM VE TANIYA
GİDİŞ
Prof. Dr. Oktay Karatan
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Güvenilir bir idrar analizi yapabilmesinin ilk şartı, idrar
numunesinin toplanmasında gösterilen özendir. İdrar
toplanırken çevre şartlarından en az etkilenecek
şekilde toplanmalıdır. Bu şart için üretra çıkış yeri
sabunlu su ile yıkanmalı kurulanmalı ve akım
ortasından birkaç damla idrar, temiz bir kavanoz veya
tüpe alınmalıdır. Ancak bu toplamanın yapılamadığı
yatalak hasta veya çocuklarda üretral kateterle idrar
alınabilir. Erkek hastalarda prezervatif sondalarla da
idrar toplanabilir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


İdrar yolu infeksiyonlarında bakteriyolojik çalışma için
en uygun yöntem suprapubik bölgeden enjektörle 3
– 5 mililitre idrar almaktır. Bebeklere sıklıkla
uygulanmaktadır. Yetişkinlerde düşük kolonili
üremelerde, mikroorganizmayı tam tayin edebilmek
için bu işleme başvurulabilir. İşlem mesane tam dolu
iken ve tecrübeli kişiler tarafından yapılmalıdır.
Rutin idrar analizinde, İdrarın görünümü şeffaf bir
kavanozda veya tüpte gözle değendirilerek yapılmalı
ve kokusu, rengi berraklığı veya bulanıklığı not
edilmelidir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş









İdrarda:
pH
Glikoz
Protein
Keton
Ürobilinojen
Bilurubin
Nitritler
Kimyasal yöntemlerde araştırılır. Ancak günümüzde
uygulanmakta olan Dipstick yöntemler kimyasal yöntemlerin
yerini almıştır. Dipstick yöntemlerle idrardaki kan
reaksiyonlarının tesbiti ile eritrosit, lökosit esteraz tayini ile de
lökositlerin varlığı saptanabilmektedir.
İdrar analizinde mutlaka mikroskopik muayene yapılmalıdır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
Böylece
 Lökositler, eritrositler, epitelial hücreler, renal tübüler
hücreler, oval yağ damlacıkları
 Bakteriler, trikomonas vajinalis, spermatozoalar
 Ürate, oksalat, kalsiyum fosfat, sistin kristalleri
 Hiyalen, granüler, eritrosit, lokosit, geniş mumsu
silendirler, dejenere tübüler hücreler içeren geniş
kahverengi silendirler, lipid damlacıkları içeren
silendirler tesbit edilebilir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Görünüm: Normal idrar içindeki
ürokromdan dolayı açık sarı renktedir.
İdrarın konsantrasyonunun artması ile
renk daha koyulaşır. Çeşitli ilaçlarla
diğer patolojik metabolitler, idrarda renk
değişikliklerine ve değişik kokulara
sebep olabilir
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
Renk değişiklikleri
Maddeler
Beyaz
Fosfat kristalleri , şiloz idrar
Kırmızı/pembe/kahverengi
Eritrosit, hemoglobin, miyoglobulin,
porfiria, pancar, fenolfitaleyin,
metildopa sinameke
Sarı/portakal/kahve
Bilurubin, ürobilin, nitrofrantoin,
Rhubarb (ışkın), rifampin,fenitoin
Kahve/siyah
Methemoglobin, homogenesitisik asit,
metildopa, melanin(melanoma)
Mavi veya yeşil
Biliverdin, psödomonas enfeksiyonu,
Metilen mavisi,Bilineldin, psödomonas
enfeksiyonu metilen mavisi,
triamteren
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
Koku
Madde veya durum
Çürük meyve
Keton
Amonyak
Küf
Bakteriyel infeksiyonlar
sonucu üre parçalanması
Fenilketonuri
Ekşi
Tyrosinemia
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İdrarın Özgül Ağırlığı ( dansite)
Sıvıların özgül ağırlığı, o sıvının ağırlığının, aynı
volümdeki distile suyun ağırlığının oranına eşittir.
İdrarın dansitesi normal böbrek fonksiyonunda
1003’ten 1030’a kadar değişiklik gösterir. İdrardaki
çözünen solütleri yansıtan osmolalite kavramı ile idrar
dansitesi arasında çok yakın ilişki mevcuttur. İdrarın
dansitesi 1001 iken osmolalite 30 mOsm/kg, dansite
1030 iken osmolalite 1200 mOsm/kg civarındadır.
Kanın osmolalitesi 285-310 mOsm/kg arasında
değişebilir, yaklaşık 300 mOsm/kg dır. İdrarın
osmolalitesinin kanın osmolalitesine yakın olduğu
zaman izostenüriden söz edilir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


O durumda idrar dansitesi de 1010 civarındadır. Eğer
idrarda glikoz, protein veya radyo kontrast madde
bulunuyorsa idrarın dansitesi rolatif olarak yükselir. Bu
durumlarda osmolaliteyi tayin etmek doğru sonuca
erişmenin en iyi yoludur. İdrarın özgül ağırlığı
(dansitesi) nin tayini için 3 metot mevcuttur.
1-Hidrometre: Bu ölçüm için hidrometrenin
bulunduğu tüpte veya kavanozda aletin yüzeceği
kadar yeterli idrar ve hidrometrenin içerisinde idrarın
ısısını ölçebilecek termometre olmalıdır. Kalibrasyon
ısıya göre yapılır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


2-Refrakrometre ile bir damla idrardan,
dansitesi ile refrakter indeks arasındaki
ilişki ile dansite tayin edilir.
3-Dipstick yöntemi ile dansite tayin
edilir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Osmolite tayininde osmometre kullanılır.
İdrarın donma noktasının tayin edilmesi ile
osmolalitesi belirlenir. Bilim dalımızda her tür
biyolojik sıvılarda osmolaliteyi tayin edebilen
osmometre cihazı bulunmaktadır. İdrarın
konsantre olup olmadığını tayin etmek için
idrar dansitesine bakılır. Hipergliseminin eşlik
ettiği solüt diürezinde, diüretik tedavide ve
üriner obstrüksiyonun açılmasından sonra
idrar izostenüriktir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Yani osmolalitesi yaklaşık 300 mOsm/kg
civarındadır. Aşırı hidrasyon ve diyabetes
mellitusta idrar dansitesi 1004 veya
daha düşüktür. Proteinüri, glikozüri veya
iyodlu kontrast madde alımı yoksa ve
idrar dansitesi 1018 veya daha yukarı
ise böbreklerin konsantrasyon yeteneği
korunuyor demektir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İdrar tetkikinde “dipstick” yöntemi birçok kolaylık
getirmiştir. “Daldırma çubuk” yöntemi diyebileceğimiz
bu metotla idrarda protein, glikoz, keton cisimcikleri,
hematuri , lökositesteraz tayini ile lökositüriyi, nitrit
tayini ile de üriner infeksiyonu belirleyebiliriz. İdrara
batırılan çubuktaki renk değişikliklerinin çizelgedeki
renklerle karşılaştırmak sureti ile tetkik tamamlanır.
Ancak mutlaka idrar mikroskopisinin yapılması gerekir.
Dipstick yöntemi ile idrarda kan reaksiyonunun pozitif
olması hemoglobinüri ve miyoglobulinüride de oluşur.
Hematüri diyebilmek için mikroskopide eritrositlerin
görülmesi gerekir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş



İdrar PH
İdrar pH sı 4.5-8 arasında değişiklik gösterir. Ancak genellikle 5
ile 6.5 arasında seyreder. Yemek sonrası alkali olmaya meyillidir.
Gece açlığından sonra idrar pH sı asitleşmeye başlar. İdrar pH
sının gün içinde değişiklik göstermesi böbrek taşlarının
oluşmasını önleyebilmektedir.
Asit idrarda ürik asit ve sistinin eriyebilirliği azalırken, alkali
idrarda ise kalsiyum karbonat, kalsiyum fosfat, amonyum
fosfatın eriyebilmesi azalmaktadır. İdrar pH sı tayini taze idrarda
yapılmalıdır. Değerlendirme pH çubuklarının idrara daldırılması
ile oluşan renk değişiklikleri ile yapılır. Beklemiş idrarda üreyen
bakterilerinin etkisi ile üre parçalanması ve CO2 kaybı ile pH
yükselir. İdrarda glikoz mevcudiyetinde glikozun bakterilerin
etkileri ile yapısının bozulması ile ortaya çıkan organik asit
oluşumu ile pH daha da asite kayar
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş





Üriner infeksiyonlarda
Renal tübüler asidozlarda
Aşırı alkali yiyecek tüketiminde
Sistemik alkoloz da
İdrar ph sı alkaliye yönelir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İdrarda protein aranması
İdrarda dipstick ile başlıca albumin tayin edilir.
İmmünglobulin hafif zincirleri gibi diğer proteinler
tesbit edilemez. Dipstick yöntemi albumin için yüksek
oranda spesifik, ancak proteinürinin araştırılması için
sensitif değildir. Protein değerleri idrarda 300-500
mg/gün’ü geçtiği zaman pozitif sonuç
alınabilmektedir. Dolayısıyla diyabetik hastalarda
mikroalbuminürinin tayininde dipstick testi hassas bir
metod değildir. Çünkü 30-300 mg/gün albuminüri
mikroalbuminüri olarak isimlendirilmiştir.
Mikroalbuminüriyi tayin edebilen özel dipstickler
geliştirilmiştir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Daha ileri yöntemler olarak, araştırma
laboratuvarlarında Radio Immune Assay (RIA),
turbidimetrik veya nefelometrik yöntemlerle de
mikroalbumin tayini yapılabilir. Sulfosalisilik asit testi
ile idrardaki tüm proteinler belirlenir. Özellikle yaşlı
hastalarda benign idrar bulguları ve dipstick negatif
veya hafif protein müsbetliği gösteren myeloma
böbreği gözden kaçabilir. Negatif dipstick testi ile
birlikte belirgin sulfosalisilikasit testi, idrarda albumin
dışı proteinlerin özellikle de immünglobin hafif
zincirlerinin mevcudiyetini gösterir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İdrarda protein tayini 24 saatlik idrarın
toplanması ile elde edilen numuneden
bakılabileceği gibi, herhangi bir zamanda
alınan idrarda tayin edilen total proteinin,
idrar kreatinine bölünmesi ( mg/mg ) günlük
protein kaybını çok az bir hata ile
gösterecektir. Örnek : Hastanın sabah saat
11.10’daki idrarında total protein miktarı 265
mg/dl, kreatinin miktarı ise 39 mg olarak
belirlenmiş olsun 265/39=6.7gr. 24 saatte
atılması beklenen protein miktarıdır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İdrarda 24 saatte böbreklerden normalde 150 mg
kadar protein atılır. Bunun yaklaşık % 10-15’i
albumindir. Ancak 24 saatte çok yüksek seviyelere
çıkan proteinüriler de gelişir. İdrarla günde 3 gramın
üstünde protein kaybına nefrotik veya massif protein
atılımı denmektedir. Klasik kitaplarda 30 gr/gün
olabileceği belirtilirken Bilim Dalımızda 42gr/gün
protein kaybına rastladık. (H.M. Protokol : 1052541,
1999). Aşırı protein kaybettiren durumlarda nefrotik
sendroma yol açan tüm nedenlerin araştırılması
gerekir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İdrarda eritrosit, hemoglobin ve miyoglobin tayinleri
daldırma çubuk miyarlar ile yapılır. Kan, hemoglobinin
peroksidaz aktivitesi üzerine etki ile organik bir
peroksite katalize eder, sonuçta indikatör boya okside
olur ve renk değişikliği gelişir. İdrar povidone-iodine,
hipoklorid veya bakteriyel peroksidaz ile kontamine
ise “yalancı pozitif ”, idrarda askorbik asit
mevcudiyetinde ise “yalancı negatif” lik söz konusu
olur. Daldırma çubuk miyarlar ile pozitif kan
reaksiyonu çıkan her durumda idrarın mikroskopik
analizinin yapılması şarttır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş



Glikoz
İdrarda glikoz tayini için, modern çubuk miyarlar mevcuuttur. Bunlar
glikoz için spesifiktir. Ancak idrardaki askorbatlar, ketoasitler testin
sensivitesini azaltırlar.
Ürobilinojen
İdrarda ürobilinogen, barsakta bilurubin metobolizması sonucu oluşur.
Safra yolları ile duodenuma atılan bilurubinin bir kısmı gaita ile atılır.
bir kısmı ise barsaktan reabsorbe olarak sistemik dolaşıma geçer,
oradan da böbrekler yolu ile ürobilinogen olarak atılır. İntrahepatik
veya ekstrahepatik kolestazda bilurubin barsağa akamaz, idrarla
ürobilinojen atılımı azalır. Hemolitik sarılıklarda idrarla ürobilinogen
atılımı artar. Ürobilinojen testinin temeli Ehrlich reaksiyonudur. Bu
reaksiyonda dietilaminobenzaldehit asit ortamda ürobilinojen ile
reaksiyona girer ve sonuçta pembe renk oluşur. İdrarda mevcut
sulfonamidler, false pozitif reaksiyona sebep olurlar.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş



Biluribin
Normalde idrarda konjuge bilurubin mevcut değildir. Klorpromazine veya
phenazopyridine ilaçlarını alanda yalancı pozitifliğe, askorbatlada ise
yalancı negatifliğe rastlanabilir. İdrarın rengi çay rengindedir ve
berraktır. Taze İdrarın üstünde yeşil köpükler dikkat çeker.
Nitrit
Gram (-) bakterilerin üriner nitratları nitrite dönüştürürken kromogeni
aktivite etmek özelliğine dayanır. Güvenilir bir tarama testidir. İdrarda
askorbat mevcutsa enterokoklar veya diğer organizmalar nitrit
oluşturamaz. Eğer idrar mesanede 4 saatten az beklemişse, nitrattan
nitrit oluşturacak yeterli zaman olmadığından yalancı negatif sonuçlar
ortaya çıkar.
Lökositler
lokosit esterazın idrarda tespiti ile idrar enfeksiyonu belirlenir. İdrarda
glikozuri, yüksek dansite, sefaloksin tetrasiklin veya fazla okzalat atılımı
mevcutsa, yalancı negatiflik oluşabilir. Kadınlarda vaginal akıntı idrara
karışırsa hakiki üriner enfeksiyon olmadan pozitif teste rastlanır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

İDRARIN MİKROSKOPİK ANALİZİ
Usulüne uygun alınmış 12 ml idrar numunesi konik
santrifüj tüblerinde 5dk 1500-2000 devirde (rpm )
(450g) santrifüje edilir. Daha sonra tübün üst
tarafındaki idrar atılır (pipetle veya dikkatlice yan
yatırılarak). Altta kalan çöküntü üzerine birkaç damla
idrar konur ve karıştırılır. Tübten doğrudan doğruya
veya pipet yardımı ile lama bir damla konur. Genellikle
lam üzerindeki idrar boyanmadan, mikroskop ayarı
yapılarak 10, daha sonra 45 büyütme ile saha taranır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Eritrositler
Glomerüller dahil olmak üzere, üretra meatusuna
kadar olan her yerden idrara eritrositler geçebilir.
İdrarda bir mikroskop sahasında 2 veya 3’den fazla
eritrosit patolojik kabul edilmelidir. Eritrositler
bikonkav ve 7m çapındadır. Hipertonik idrarda kenarı
tırtıllaşır. Hipotonik idrarda eritrositler şişer. Renal
parankimden kaynaklanan eritrositlerde şekil
bozukluğu mevcuttur (dismorfik). Eritrositler ince
uzun veya kabarcıklı halde olabilir. Faz kontrast
mikroskop tetkiki ile bu ayrıntılar açıkça ortaya
konulur.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


Lökositler
Eritrositlerden daha büyüktür. Ortalama 12 m
çapındadır ve sitoplazmalarında granüller vardır.
Polimorf nükleuslu hücreler üriner inflamasyonu
gösterir. Bunlar intra parankimal hastalık olarak
glomerulonefritis veya interstisyel nefritistir.
Renal Tübüler Epitelial Hücreler
Polimorfonükleer lökositlerden daha büyüktür.
Proksimal tübüler hücreler oval veya yumurta
şeklindedir. Küboid distal hücrelerden daha
büyüktürler. Ancak hücrelerin büyüklüğü idrarın
osmolaritesi ile degişiklik gösterir. Tübüler hücreler
daha çok tübüler hasarlarda veya akut tübüler
inflamasyonlarda veya interstisyel nefritislerde
görülebilir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


Silendirler
Silendirlerin, immünfloresans çalışmalarda yapısının
üriner bir mukoprotein olan Tamm-Horsfall dan
oluştuğu gösterilmiştir. Tamm-Horsfall mukoproteini
nefronun Henle Kulpu’nun çıkan kalın kısmı ve sonraki
yapılardan salgılanır. Silendirler distal tübülüslerde ve
toplayıcı segmentlerde oluşur.
Hiyalen Silendirler
Sadece mukoproteinden ibarettir. Işığı kırma indeksi
idrarınkine çok yakındır, dikkatli araştırmak gerekir.
Birçok patolojik durumda görülebileceği gibi,
konsantre normal idrarda da görülür.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Granüler Silendirler
İnce kalın granüler materyalden oluşur. İnce
granüllerin değişiklik göstermiş serum proteinleri
olduğu immünfloresans çalışmalarda ortaya
konmuştur. Kaba granüller hücre
dejenerasyonlarından kaynaklanabilirler. Nonspesifiktirler, ancak genellikle altta yatan bir patolojiyi
yansıtır. Akut tübüler nekrozda, glomerulonefritte,
tübülo-interstisyel nefritte görülebilir. Egzersizden
sonra ve basit volüm azlığında rastlanabilir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Mumsu Silendirler
Mumsu silendirler veya geniş silendirler,
hiyalin silendirlerden daha refraktil indekse
sahip hiyalin materyalden oluşur. Dolayısıyla
mumsu görünümdedir. Hiyalin silendirlerden
daha kırılgandır. Geniş silendirler atrofik ve
dilate tübülüsler içerisinde kronik parankimal
hastalıklar sonucu gelişir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Eritrosit Silendirleri
Eritrosit silendirleri kanamanın böbrek parankimininden
kaynaklandığını gösterir. Glomerulonefritlerin önemli bir
belirleyicisidir. Tübülointerstisyel hastalıklarda nadiren
görülür. Normal kişilerde eksersizlerden sonraki hematuri
ile beraber oluşabilir. Taze idrarda eritrosit silendirleri
kahverengiye çalan bir renktedir. Boru şeklinde bir yapı
içinde eritrositler seçilebilir. Zamanla renk kaybolur,
granüler silendirden ayrılması zorlaşır. Eritrosit silendirleri,
dismorfik eritrositler (eritrositlerde kabarcık,
tomurcuklanma, yer yer membran kaybı, şekil değişikliği
ve küçülme) ve proteinuri ile birlikte bulunur.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


Lökosit Silendirleri
Protein matriksi ve lökositlerden oluşur.
Pyelonefritlerde karakteristiktir. Aşağı üriner sistem
infeksiyonlarından pyelonefritlerin ayrılmasında
önemlidir. İnterstisyel nefritislerde de görülebilir.
Tübüler Hücre Silendirleri
Bu silendirler böbrek tüb lümeninde dökülen tübüler
hücrelerin hiyalin matriks içinde yoğun birikimlerinden
meydana gelir. Konsantre idrarda görülebilir ise de
Akut Tübüler Nekrozda görülmesi karakteristiktir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Bakteri, Mantar ve Diğer İnfeksiyoz
Ajanlar
Basil veya kokkal yapıdaki bakteriler,
boyanmamış idrarda görülebilir. Santrifuje
edilmemiş idrarda her geniş alan mikroskop
sahasında görülen bir mikroorganizma mm3
’de 20.000 mikroorganizmaya eşdeğerdir.
İdrarda görülebilen kandidalar eritrositlere
benzer, ancak bikonkav görülmez, yeşilimsi
küreler şeklinde görülür. Trikomonas vajinalis
gözyaşı damlası şeklinde ve flagellidir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Lipidüri
Nefrotik sendromda tübüler hücreler yağı reabsorbe
eder. Tüb lümeninde dökülen tübüler hücrelerde yağ
damlacıkları mevcuttur. Yağlar tübüler hücreler
içerisinde veya idrarda yüzen damlacıklar halinde
bulunur. Işık mikroskobunda yağ damlacıkları
yuvarlak ve hafif yeşil renkte görülür. Kolesterol
esterleri anisotropiktir. Kolesterol damlaları polarize
ışığı çevirir. Polarize ışık altında malta haçı görünümü
oluşur. Malta haçında, haçın 4 kolu birbirine eşit ve
çentiklidir. Işık mikroskop altında trigliseridler beyaz
görülür.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Kristaller
Sistin kristalleri benzen halkasına
benzeyen altıgenlerden oluşur. Kalsiyum
okzalat kristalleri mektup zarfı
şeklindedir. Fosfat kristalleri dikdörtgen
şeklinde görülürken, okzalatlar halter
şeklinde ve ürat kristalleri paralel kenar
şeklinde görülebilmektedir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
KARAKTERİSTİK İDRAR SEDİMENTLERİ
 Akut nefritik sendromda idrar pembemsi veya açık
kahve renginde ve bulanıktır. Bu rengi kola
rengine benzetebiliriz. Dipstick ile kan ve orta
derecede proteinüri tespit edilir. Mikroskopik
muayenede eritrosit ve lökosit silendirleri,
granüler ve hiyalen silendirler görülür. Lökosit
silendirleri nadirdir.

Nefrotik sendromda idrar berrak ve sarıdır.
İdrarın protein içeriğinin fazlalığından dolayı üstü
köpüklüdür. Hiyalin silendirleri, oval yağ
cisimcikleri ile lipiduri veya lipid yüklü silendirler
ortama hakimdir. Kronik glomerülonefritin bazı
formlarında teleskopik idrar sedimenti gözlenir.
Bu terim geniş ve mumsu silendirler, aşırı
proteinüri ve nefritik elementlerinin mevcudiyetini
kapsar.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş

Pyelonefritiste lökosit silendirleri ve
çok sayıda lökosite bakteriler eşlik
eder. Aşağı üriner sistem
enfeksiyonunda lökosit silendiri
yoktur. Akut Tübüler Nekroz’da
tübüler hücreler, tübüler hücre
silendirleri, kirli kahverengi granüler
silendirler sedimentte görülür.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
BÖBREK HASTALIKLARINDA İDRAR
MİKROSKOPİSİ
Glomerülonefritlerde başlıca idrar mikroskopik
bulguları:



Eritrosit silendirleri, dismorfik eritrositler
Anormal kompleks silendirler
Yağ damlacıklarıdır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


Kresentik glomerülonefritlerde idrar incelemesinde
çok sayıda glomerüler kaynaklı eritrosit görülür. Çok
sayıda eritrosit silendirlerinin görülmeside olağandır.
Tübüler ve granüler silendirlerde görülebilir. Proteinüri
ve eğer araştırılır ise yağ damlacıklarına da rastlanır.
Proliferatif glomerülonefritlerin tüm formlarında
glomerüler eritrositler sıklıkla bulunur. Glomerülonefrit
düşünülen hematürili hastalarda proteinüri, silendirler
veya yağ damlacıkları, çok az veya hiç yoksa orta
şiddette IgA nefropatisi veya ince bazal membran
hastalığından şüphelenilmelidir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


İnce bazal membran hastalığında genellikle mililitrede
100.000 – 200.000 eritrosit sayılır. Poteinüri ve yağ
damlacıkları yoktur. Silendir sayısı da mililitrede 250
nin altındadır. İdrarda protein atılımı nadiren günde
250 mg ı geçer. IgA nefropatisinde de mililitrede
100.000 - 200.000 eritrosit sayısı vardır. Eritrosit
silendirleri bulunabilir. Proteinüri hastalığın aktivitesi
ile değişiklik gösterir ve ileri durumlarda günde 2-3
grama kadar çıkar.
Membranöz glomerülonefritlerde, idrarda eritrosit
sayıları IgA ve ince bazal membran hastalığından
daha azdır. Ancak yağ damlacıkları ve yüzer oval yağ
cisimcikleri idrarda mevcuttur. Aşırı proteinüri ile
birliktedir. Proteinürinin nefrotik seviyeye erişmesi
şart değildir.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş


Tüm silendir tiplerinin, şekillerinin ve büyüklüklerinin idrarda
bulunmasına teleskopik idrar denir. En sık olarak lupus
nefritinde görülür. Diğer glomerülonefritlerde de görülebilir.
Lupus nefritinde bol miktarda glomerüler eritrosit, çok sayıda
lökosit bulunur. Lökositler üriner infeksiyondan
kaynaklanmamaktadır.
Kronik tübülointerstisyel nefritisli hastaların idrar mikroskopileri
normal görülebilir. Ancak aktif bir inflamasyonun
mevcudiyetinde lökositler, renal tübüler hücreler, granüler ve
tübüler epiteliyal hücre silendirlerine rastlanır. Proteinürinin
şiddetinin artması fokal ve segmental glomerülosklerozu gösterir.
Kötü prognozun habercisidir. Herhangi bir sebebten kaynaklanan
Akut Tübüler Nekrozda, idrarda tübüler hücreler, granüler
silendirler, değişik çapta ve şekillerde tübüler hücre birkintilerine
ve silendirlerine rastlanır.
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
Resim 1.
a)
Üç adet yüzeyel
uroepitelyal hücre
b)
İki adet derin
uroepitelyal hücre
c)
Bir adet ovoid renal
tubuler hücre
d)
Nötrofiller
e)
Dismorfik glomerüler
eritrositler
f)
İzomorfik nonglomerüler eritrositler
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
Resim 2.
a) ve b) İnce granüler
silendirler
c) Eritrosit silendirleri
d) Hemoglobin
silendiri
e) Lökosit silendiri
f) Epitelyal silendir
İdrar Analizi ve Tanıya Gidiş
Resim 3.
a)
Ürik asit kristalleri
b)
Bihydrated Kalsiyum oxalate
kristalleri
c)
Monohyrated kalsiyum
oxalate kristalleri
d)
Yıldız benzeri kalsiyum fosfat
kristali
e)
Triple fosfat kristali
f)
Kolesterol kristali
g)
Sistin kristalleri
h)
Sulfadiazine kristali
i)
İntratubuler kalsiyum
oxalate monohidrat
kristallerinin presipitasyonu