Transcript Afet Yönetimi - İzmir Valiliği

AFET YÖNETİMİ
VE
ACİL YARDIM PLANLARI
Necmettin ŞAHİN
Yük. Şehir Plancısı
İzmir Valiliği Kriz Yönetim Merkezi
Afet;
 Fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar
doğuran,
 Normal yaşamı ve insan faaliyetlerini
durdurarak veya kesintiye uğratarak
toplulukları etkileyen,
 Etkilenen topluluğun kendi imkân ve
kabiliyetlerini kullanarak üstesinden
gelemeyeceği doğal, teknolojik veya insan
kökenli olayların doğurduğu sonuçlardır.
2
Afet;
 Sadece bir doğa olayı değil,
toplumsal bir olgudur.
 Teknik, sosyal, ekonomik hatta
psikolojik boyutlu bir olgudur.
 Doğal veya teknolojik olayın kendisi
değil, olumsuz sonucudur.
3
Afet Türleri
afetler
Doğal Afetler








Depremler
Su Baskınları
Toprak Kaymaları, Heyelanlar
Kaya Düşmeleri
Çığ
Kuraklık
Volkan Patlamaları, Yangınlar
Fırtına, Kasırga, Hortum,
Tayfun, Tsunami vb.
Teknolojik ve
İnsan Kaynaklı Afetler








Savaşlar
Terör Olayları
Salgın Hastalıklar
Yangınlar
Trafik Kazaları
Sanayi Kazaları
Baraj Patlamaları
Nükleer ve Kimyasal Kazalar
4
5
Afet Yönetimi Nedir ?
Afet Yönetimi;
Afetlerin önlenmesi ve zararlarının yok
edilmesi veya azaltılması amacıyla afet
öncesi ve sonrasında yapılması gereken
faaliyetlerin planlanması, yönlendirilmesi,
desteklenmesi, koordine edilmesi ve
uygulanması için toplumun tüm kurum ve
kuruluşlarıyla, kaynaklarının bu ortak amaç
doğrultusunda kullanımını gerektiren bir
yönetim şeklidir.
6
afet yönetimi
çok
yönlü
çok
karmaşık
çok
dinamik
çok
aktörlü
çok
aşamalı
çok
disiplinli
çok
kapsamlı
7
Afet Yönetimi Evreleri
1. Zarar Azaltma
2. Hazırlık
3. Müdahale
4. İyileştirme
Afet Öncesi
Risk Yönetimi
Afet Sonrası
Kriz Yönetimi
Evreler bazen çakışabilir, bazen de aynı
anda yürütülmeleri gerekebilir.
Bu durum, evreler arasındaki kesin ayrımı
zorlaştırabilir.
8
RİSK
YÖNETİMİ
ZARAR
AZALTMA
HAZIRLIK
AFET
YÖNETİMİ
İYİLEŞTİRM
E
MÜDAHALE
KRİZ
YÖNETİMİ
9
Afet Yönetimi Evreleri
Risk Yönetimi
Oluşabilecek zarar ve olumsuzlukların en
aza indirilebilmesi için, bu olumsuzlukların
niteliklerinin araştırılması ve zararları
azaltmak üzere önceden alınabilecek etkin
önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmasıdır.
10
Afet Yönetimi Evreleri
Kriz Yönetimi
Afet durumunda oluşan sorunların belirlenip
en kısa sürede en az zararla atlatılması için
gerekli kararların süratle alınması ve
uygulanması faaliyetlerini kapsar.
11
Afet Yönetimi Evreleri
1. Zarar Azaltma
Afet tehlikesinin önlenmesi veya
büyük kayıplar doğurmaması için
alınması gereken tüm önlemler ve
faaliyetleri içerir.
12
Afet Yönetimi Evreleri
1. Zarar Azaltma
Ülke ve Bölge Ölçeğinde;
 Yasal mevzuat ve yönetmeliklerin gözden
geçirilmesi, gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi,
 Tehlike haritalarının hazırlanması,
 Bilimsel ve teknik araştırma-geliştirme
faaliyetlerinin planlanması ve uygulanması,
 Afet erken uyarı ve kontrol sistemlerinin
kurulması ve geliştirilmesi,
 Afetlere karşı önleyici ve zarar azaltıcı
mühendislik önlemlerinin geliştirilmesi ve uygulanması.
13
Afet Yönetimi Evreleri
1. Zarar Azaltma
Yerleşme Ölçeğinde;
 Afet tehlike/risklerinin belirlenmesi, önlemlerin
alınması,
 Bilgilendirme, bilinçlendirme ve baş edebilme
kapasitesini geliştirme,
 Afet öncesi ve sonrasında uygulanan mevzuat ve
kurumsal yapılanmanın geliştirilmesi,
 Araştırma-geliştirme politika ve stratejilerinin
belirlenmesi ve uygulanması.
14
Afet Yönetimi Evreleri
2. Hazırlık
Afete maruz canlıların kurtarılması ve acil
yardım gereksinmelerinin karşılanması için
gerekli arama-kurtarma kabiliyetinin
geliştirilmesi ve zinde tutulması ile afet
sonrasında ihtiyaç duyulacak tüketim maddeleri
için stok oluşturma ve dağıtım hizmetlerinin
yürütülmesine ilişkin ilkelerin belirlenmesi ve
uygulamaların yapılandırılması işlerini kapsar.
15
Afet Yönetimi Evreleri
2. Hazırlık
Acil durum planlarının hazırlanması ve geliştirilmesi,
 Planlarda görev verilen personelin eğitim ve
tatbikatlarla bilgi düzeyinin geliştirilmesi,
 Arama-kurtarma faaliyetlerinin örgütlenmesi,
geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması,
 Alarm ve erken uyarı sistemlerinin kurulması ve
geliştirilmesi,
 Gerektiğinde bölgesel ve yerel ölçekte acil yardım
malzemelerinin stoklanması.
16
SEN NEYE HAZIRSAN,
O DA SENİN İÇİN
HAZIRDIR.
Marc Victor Hansen
17
Afet Yönetimi Evreleri
3. Müdahale
Afet sırasında veya hemen sonrasında,
mümkün olan en kısa süre içerisinde çok
sayıda insan hayatını kurtarma, hayati
gereksinimlerini karşılama çalışmalarının
tümüdür.
Afetin oluşundan hemen sonra başlayarak,
afetin büyüklüğüne bağlı olarak 1-2 aylık
süre içerisinde gerçekleştirilen
faaliyetlerdir.
18
Afet Yönetimi Evreleri
4. İyileştirme
Afete uğrayan toplumun yaşam koşullarını
yeniden oluşturma amacıyla, olası afet
risklerini azaltmak için sistemli bir özendirme
ve gerekli düzenlemeleri yapmak için alınan
kararlar ve faaliyetlerin tümüdür.
Afetin büyüklüğüne bağlı olarak 1-2 yıl
sürebilen tüm faaliyetlerdir.
19
Afet Yönetimi Evreleri
4. İyileştirme
Hedef;
 Zarara uğramış birey ve toplulukları desteklemek.
 Toplumu olası bir yeni afet karşısında daha
dirençli kılmak.
 Afete uğramış toplulukların hayati aktivitelerini
zaman içerisinde geliştirilerek devamını sağlamak.
 Afet öncesinden daha güvenli ve gelişmiş bir
yaşam çevresi oluşturmak.
20
Afet Yönetimi Evreleri
İyileştirme;
 Yerel bir çalışmadır,
 Çok yönlü bir çalışmadır,
 Afet yönetiminin de gözden geçirilmesini
gerektirebilir,
 Tekrarlanabilir afet tehlikesi karşısında
daha güçlü olmayı gerektirir,
 Eskiye göre daha üstün standartları
yakalamaktır.
21
Afet Yönetimi Evreleri
Zarar Azaltma Çalışmaları :









Ulusal sismik ağın güçlendirilmesi
Makro ve mikro ölçekli çalışmalar
Risk analizlerinin yapılması
Kentsel planlama
Kentsel dönüşüm projeleri
Binaların güçlendirilmesi
Kaçak yapılaşmanın önlenmesi
İdari tedbirler
Doğal afet sigortası sisteminin geliştirilmesi
22
Afet Yönetimi Evreleri
Hazırlık Çalışmaları :






Risk belirleme
Senaryo ve faraziyeler
Eğitim çalışmaları
Arama kurtarma ekiplerinin örgütlenmesi
Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) çalışmaları
Acil haberleşme sisteminin oluşturulması
23
Afet Yönetimi Evreleri
Müdahale Çalışmaları :
 Örgütlenme
 Acil Yardım/Hizmet grupları planlarının
uygulanması
 Diğer kurum ve kuruluşların acil yardım
planlarının uygulanması
24
Afet Yönetimi Evreleri
İyileştirme Çalışmaları :





Psikososyal destek
Geçici iskanın sağlanması
Kalıcı konutların yapımı
Altyapı onarım ve yapımı
Yeniden planlama çalışmaları
25
Sonuç olarak afet,





Beklenilmedik bir olaydır.
Streslidir.
Hassas bir konudur. Herkes ilgilidir.
Çok disiplin gerektirir.
Çok fazla medya baskısı vardır.
Bu nedenle afet yönetimi zordur ve tüm
kurum ve kuruluşlar ile kaynakların ortak
amaç doğrultusunda kullanımını gerektirir.
26
Acil Yardım Planı
 Bir yerleşme biriminin karşı karşıya
bulunduğu tehlikeleri tespit eden,
 Oluşacak tehlikelerde uğranacak
kayıp ve zararları belirleyen,
 Oluşacak afetlerde kimlerin, ne
zaman, hangi görev ve yetkiyle, hangi
kaynaklar kullanılarak görev
üstleneceğini
tanımlayan bir belgedir.
27
Acil Yardım Planı Nasıl Olmalı ?
 Anlaşılır,gerçekçi ve kabul edilebilir olmalı,
 Gerçekçi senaryolar esas alınarak hazırlanmalı,
 Yönetim, komuta ve kontrol mekanizmalarının ve
bilgi akışının nasıl olacağını açıklıkla belirlemeli,
 Görev alacak birimler ve personelin, görev, yetki
ve sorumluluklarını açıklıkla belirtmeli,
 Farklı kuruluşlar arası en uygun koordinasyonu
sağlamalı,
 Kullanılması gereken imkan ve kaynakları
belirlemeli ve bunlara kolayca ulaşabilecek
sistemleri oluşturmalı,
28
Acil Yardım Planı Nasıl Olmalı ?
 Mevcut imkan ve kaynaklarla neler
yapılabileceğini, ilave imkan ve kaynakların
gerçekçi olarak nereden ve nasıl
karşılanacağını göstermeli,
 Acil haberleşme, ulaşım, aramakurtarma, ilkyardım, geçici barındırma,
lojistik destek, güvenlik gibi alt planları da
kapsamalı,
 Yaşanan her afet olayı ve tatbikatlardan
elde edilen yeni dersler ve deneyimler
doğrultusunda düzeltilmeli ve geliştirilmeli,
29
Plan hiç bir şeydir,
ama
planlama süreci her şeydir.
General Dwight David Eisenhower
30
Acil Yardım Planı Hazırlanırken
Yapılması Gereken Çalışmalar
31
RİSKLERİN BELİRLENMESİ
HASAR VE ZARAR GÖREBİLİRLİLİĞİN BELİRLENMESİ
ACİL HABERLEŞME VE ULAŞIM SİSTEMİNİN
GELİŞTİRİLMESİ
ELDEKİ İMKAN VE KAYNAKLARIN YETERLİLİĞİNİN
BELİRLENMESİ
DEĞİŞİK AFETLERE GÖRE SENARYOLAR HAZIRLANMASI
EKİPMAN TEMİNİ VE
ORGANİZASYONUNUN SAĞLANMASI
KURUMLAR ARASI KOORDİNASYONUN SAĞLANMASI
P
L
A
N
KURUMLARIN PLANLARI İLE BÜTÜNLÜĞÜN
SAĞLANMASI
HIZLI VE ETKİLİ
KOMUTA, KONTROL VE BİLGİ SİSTEMİNİN KURULMASI
EĞİTİM VE TATBİKATLAR YAPILMASI
32
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
“Zarar Azaltma” ve “Hazırlık” evrelerindeki
çalışmalar ;
 Ülkeyi/yerleşmeleri afetlere hazırlar,
 Daha güvenli ortamlarda yaşanılmasını sağlar,
 Afet sonrası can ve mal kaybının az olmasını
sağlar,
 Afet sonrası için daha az yıkım ve daha az
maliyet yaratır.
Afet yönetiminde afet öncesi çalışmalar olan
“Zarar Azaltma” ve “Hazırlık” evrelerine ağırlık
verilmelidir.
33
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Acil Yardım Planları;
 Yasal gerekliliği yerine getirmek için
yasak savma mantığı ile hazırlanan ve
raflarda dosyalar içinde bulunması gereken
bir metin olarak görülmemelidir.
 Zaman içerisinde ortaya çıkabilecek yeni
ihtiyaçlar ve olabilecek değişiklikler dahil
edilerek sürekli güncel tutulmalıdır.
34
Plansızlığı planlayanlar,
başarısızlığa planlanmıştır.
35
Geçmişini
hatırlamayanların
yazgılarında geçmişi
yeniden yaşamak
vardır
George Santayana
36
TEŞEKKÜRLER …
37