Transcript KEMİK DOKU Spongios kemik Trabekül+kemik iliği Kompakt kemik

HİSTOLOJİ
KEMİK DOKU
•
•
•
•
•
•
Sert
İskeleti oluşturur.
Hareketi sağlar
İç organları korur.
Kalsiyum deposudur.
Kemik iliğinde kanın şekilli
elemanları yapılır. (Hemapoez)
KEMİK DOKU
Spongios kemik
Trabekül+kemik
iliği
Periost
Kan damarları
Kompakt kemik
Spongios kemik
Kemik iliği
Kemiğin içi
Epifiz
Epifiz plağı
Diafiz
Metafiz
Süngersi
Kemik
Kompakt
kemik
Meduller
boşluk
KOMPAKT KEMİK
(Tıkız kemik)
• Kemiklerin çevresinde tıkız ve dayanıklı
bir tabaka yapar.
• Toplam kemik kütlesinin 3/4’üdür.
• Uzun kemiklerin diafiz bölgesinde
yoğundur.
KOMPAKT KEMİK
Lakuna
Lamel
Havers
Kanalı
Osteon
Kan Damarı
Kanalcık
Osteosit
Havers kanalı
Lameller
Laküna
• Kompakt Kemikte:
İçinden kan damarı geçen Havers Kanalı
+
Halkasal yerleşen kollajen liflerden oluşan
lameller
=
OSTEON
Osteon
• Havers kanalları arasında yerleşen
lakunalarda kemik hücreleri yer alır.
• Lakunalar küçük kanalcıklar aracılığı ile
birbirleriyle ilişki kurar, böylece çok iyi
kanlanma sağlanır.
SÜNGERSİ KEMİK
(Trabeküler / spongioz kemik)
• Dallanmış ve birbirine ağ gibi bağlanmış
kemik trabeküllerinden oluşur.
• Trabeküllerin arasını kan damarları, bağ
dokusu ve kemik iliği doldurur.
• Uzun kemik epifizlerinde, omurlarda
ve yassı kemiklerde baskındır.
Süngersi dokuda Havers Kanalları yoktur.
Kemik iliği
ve kan damarı
Kemik hücresi
Kanalcıklar
Lakunalar
Lameller
• Spongioz kemikteki trabeküler yapı
sayesinde:
• Çok sağlam ve hafif bir iskelet yapısı,
• Kemik hücreleri ve kapillerler arası
yakın ilişki,
• Trabekülleri sağlayan osteoblastlar
sayesinde sürekli bir kemik yapımı ve
yıkımı dengesi
elde edilir.
PERİOST:
• Tüm kemiklerde kemik yüzeyini
örten,hücreden zengin bir çeşit zardır.
KEMİK DOKU
• KEMİK ŞEKİLLERİ:
Uzun kemikler
Kısa kemikler
Yassı kemikler
KEMİKLERİN TÜMÜNDE ORTAK
OLAN YAPILAR
•
•
•
•
•
Damar ve sinir yapıları
Kemik iliği
Periost
Sünger doku tabakası
Kemiğin eklem yapan yüzünü örten
kıkırdak doku tabakası
KEMİK DOKU
• Kalsifiye ekstrasellüler kısım içinde
Osteosit
Osteoblast
Osteoklast
hücrelerinden
oluşur.
KEMİK DOKU
• HÜCRELER ARASI MATRİKS:
• Organik kısım: kollajen lifler
• İnorganik kısım: Tuzlar
Kalsiyum
Sodyum
Sitrat
Fosfor
Karbonat
Flor
Magnezyum
KEMİK DOKU
• OSTEOBLASTLAR: Kemik matriksin
yapımı
• OSTEOSİTLER: Sentez işlevleri daha az.
Kalsiyum metabolizmasında rol oynar.
• OSTEOKLASTLAR: Kemik yıkımından,
(rezorbsiyonundan) sorumludur.
Kalsiyum metabolizmasında da rol oynar.
• Kemik doku sürekli olarak yapıma ve
yıkıma uğrayan dinamik bir dokudur.
• Yapım ve yıkım sürecinden kemik
hücreleri sorumludur.
KEMİK DOKUNUN HÜCRELERİ:
Osteoblast
Osteosit
Osteoklast
OSTEOBLASTLAR:
• Kemik matriksin “osteoid” denilen
organik maddesini sentezler.
• Osteoid madde, osteoblastı çevreledikçe,
yüzeydeki aktif osteoblastlar salgı işlevini
üstlenir.
• Hapsolan osteoblastlar, osteositlere
dönüşür.
• Osteoid madde kalsiyum fosfat vb.
minerallerin çökmesi ile 8-10 günde
kireçlenir.
Osteoblast
OSTEOSİTLER:
• Lakunalarda yer alır.
• Sentez işlevleri ostoblastlardan azdır.
• Uzantıları sayesinde birbirleri ile ilişki
kurarlar.
• Paratiroid bezden salgılanan parathormon
etkisiyle kalsiyum iyonunun kemikten kana
geçişinde aktif rol oynar.
OSTEOKLASTLAR:
• Kemik rezorbsiyonundan (yıkımı)
sorumludur.
• Normalde kemik yüzeyinin %1’inden az
bir bölümünde aktivite gösterirler.
• Rezorbsiyon bölgelerinde erime
çukurları (Howship lakunası) oluşturur.
• Parathormon ve kalsitonin yardımı ile
kalsiyum metabolizmasıda da rol oynar.
KEMİK YENİLENMESİ
• Büyümekte olan kemikler dışında:
Kemik yapım hızı=Kemik yıkım hızı
• Total kemik kitlesi sabit kalır.
KEMİĞİN SÜREKLİ YAPILIP
YIKILMASININ ÖNEMİ:
1) Stresle karşılaşan kemik kalınlaşabilir.
2) Kemiğin şekli bu yapım ve yıkım ile
düzenlenir.
3) Sürekli dayanıklı ve genç kemik yapımı
sağlanmış olur.
4) Kırık onarımı sağlanır.
KEMİK YENİLENMESİ
Osteoklastların yerleştiği bölgede kemik
yapımı durur. Enzimlerle kemik matriks
parçalanır. (REZORBSİYON)
Bu arada açılan çukurun iki yanındaki
osteoblastlar kemik yapımını sürdürür.
Osteoklastlar ayrılınca çukura gelen
osteoblastlar kemik ara maddesi yaparak
çukuru doldurur. Osteoid madde ile çevrelenen
osteoblastlar, osteositlere dönüşür. Osteoid
madde, mineral ve tuzların çökmesi ile
kireçlenir.Rezorbsiyon bölgesinde yeni bir
osteon yerleşir. Bu yeni kemik üniteelerine
BASİC MULTİSELÜLER ÜNİTELER (B.M.U) denir.
Küçük kan damarı
Yeni gelişen kemik
matriks
Osteoklastlarca açılan
tünele sıralanan
osteoblastlar
Gevşek bağ dokusu
Eski kemikte tünel açan
osteoklastlar
Eski kemik
Osteosit
20 günlük
rezorbsiyon
dönemi
3 ay
30 günlük
morfolojik
inaktivasyon
70 günlük
yeni kemik
yapımı
KEMİK DÖNGÜSÜ
YAŞA BAĞLI KEMİK
YENİLENMESİ
• Kemiklere her gün 900 mg.’a dek ulaşan
Ca++ çöküş ve çıkışı olur.
• Her yıl sünger dokunun % 20’si yenilenir.
• Yenilenme B.M.U düzeyinde gerçekleşir.
Çocukta yeni kemik oluşumu>Kemik rezorbsiyonu
Erişkinde kemik oluşumu= Kemik rezorbsiyonu
Yaşlıda kemik oluşumu< Kemik rezorbsiyonu
• Yaşlandıkça her B.M.U düzeyinde
yenilenen kemik doku miktarı azalır.
• Süngersi kemik sıkılığı azalır.
• Kompakt kemik incelir.
• Kemik kırılgan hale gelir.
• Şekil bozukluğu olabilir.
KEMİK GELİŞİMİNİ VE
YENİLENMESİNİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
1)Beslenme:
D vit eksikliği.....Osteomalazi veya raşitizm
A vit eksikliği.....İskelet gelişimi yavaşlar
C vit eksikliği.....Skorbüt, büyüme geriliği
Kalsiyum ve fosfor eksikliği … Raşitizm
2)Endokrin Faktörler:
Parathormon (PTH) : Paratiroid bezden salınır.
Osteoklastları uyarıp, kemik yıkımını arttırır.
Kan kalsiyumunu yükseltir.
Kalsitonin (CT) : Tiroid bezden salınır. Osteoklast
etkinliğini azaltır. Rezorbsiyon durur. Kan
kalsiyumu düşer.
Östrojenler: Gonadlardan salınır. Kemik
rezorbsiyonunu baskılar. Menapoz sonrası
östrojen azalmasına bağlı osteoporoz görülür.
KIKIRDAK DOKU
• Bağ dokusunun alt gurubundandır.
• Jelsi matriks içinde kondrosit
hücrelerinden oluşur.
• Perikondrium denen sıkı fibröz bağ
dokusu ile çevrilidir.
• Sinir ve kan damarları içermez.
Kondrosit
KIKIRDAK DOKU
• GÖREVLERİ:
1) Uzun kemiklerin büyümesi
2) Eklem yüzeylerinin korunması
Büyüme
plakları
Kemik
oluşumu
Kemik iliği
Kan damarları
İkincil kemikleşme
merkezi
Olgun kemik
Uzun kemiklerin
büyümesi
Kemik boşluğu
gelişimi
Kemik
gelişimi
Kıkırdak
Kemikleşme Kan damarlarının
kıkırdağı
gelişimi
KIKIRDAK DOKU
• ÇEŞİTLERİ:
1)HİYALİN KIKIRDAK:Elastik ve yarı
saydam
*Kaburga ön uçları
*Trakea
*Larinks
• 2)ELASTİK KIKIRDAK:Sarı,opak, esnek
*Dış kulak kepçesi
*Östaki kanalı dış duvarı
*Epiglot
•3)FİBROKARTİLAJ:
•Kıkırdak-fibröz doku arası geçiş
*Omurga diskleri arasında
*Symphisis pubis ekleminde
*Tendon- kemik birleşme
yerlerinde
• Basınç, sürtünme vb dış etkenler kıkırdak
yüzeyde hasarlanma oluşturur.
• Hasarlı dokunun perikondriyumundan veya
fasyasından gelişen yeni bağ dokusu hasarlı
yeri doldurur.
• Hücre zedelenmesi yoksa matriks oluşumu
hızlıdır.
KIKIRDAĞIN REGRESİF
DEĞİŞİKLİKLERİ
• KALSİFİKASYON en önemlisidir.
• Kıkırdak dokuda gelişen kireçlenmedir.
• Genellikle yaşla birlikte doğal olarak oluşur.
DEJENERE OLMUŞ KIKIRDAK
NORMAL KIKIRDAK