Transcript Etkili Sunum

ZAMİRLER
(ADILLAR)
11-14 yaş arasına yöneliktir.
AYŞE GÜL
2010
1
X
KAZANIMLAR
Bu konunun sonunda;
 Zamirler hakkında bilgi sahibi olacaksınız.
 Zamirlerin sahip olduğu özellikleri diğer
sözcük türlerinden ayırt edebileceksiniz.
 Zamirlerle ilgili soruları çözebileceksiniz.
2
X
İÇİNDEKİLER
ZAMİR ÇEŞİTLERİ

ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ

İŞARET ZAMİRLERİ

BELGİSİZ ZAMİRLER

SORU ZAMİRLERİ

İLGİ ZAMİRİ

İYELİK ZAMİRLERİ
3
X
ZAMİR NEDİR
Adların yerini tutan
sözcüklere zamir
(adıl) denir.
4
X
ZAMİR ÇEŞİTLERİ
1.
ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ
Şahıs isimlerinin yerine kullanılan
zamirlerdir. Kişi zamirleri şunlardır:
“ben, sen, o, biz, siz, onlar”
“Boy verdiğin aynalarda seni
düşünüyorum.
“Bir efkar bastı onu ansızın.”
5
X
ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ
•Hal eklerini alarak isimler gibi çekimlenebilirler.
Şahıs
Zamirleri
Belirtme
Hali
Yaklaşma
Hali
Bulunma
Hali
Ayrılma
Hali
ben
beni
bana
bende
benden
sen
seni
sana
sende
senden
o
onu
ona
onda
ondan
biz
bizi
bize
bizde
bizden
siz
sizi
size
sizde
sizden
onlar
onları
onlara
onlarda
onlardan
6
X
ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ

Kişi zamirleri isim tamlamasında
tamlayan görevinde kullanılabilir:
Onun arabası var, güzel mi güzel…
Beni yakacaklar senin yerine…
Benim aşkım uymaz öyle her saza…
7
X
ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ

Kişi zamirleriyle kurulan isim
tamlamalarında bazen tamlayan
düşebilir:
Kardeşin dersine çalışıyor mu? (senin
kardeşin)
Arkadaşı gelecekmiş, onun için gelmedi
maça. (onun arkadaşı)
8
X
ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ

Dönüşlülük zamiri dediğimiz “kendi”
zamiri de bir çeşit şahıs zamiridir. Bu
zamir özneyi pekiştirerek belirtir. Asıl
şahıs zamirlerinin yerini tuttuğu gibi şahıs
zamirleriyle birlikte de kullanılabilir.
9
X
ŞAHIS (KİŞİ) ZAMİRLERİ

Ayrıca dönüşlülük zamirleri, isim
tamlamasında tamlayan ve tamlanan
olabilirler:
Bu soruyu ben kendim çözdüm.
kendisinin işi, sevginin kendisi
ty
tn
ty
tn
10
X
2. İŞARET ZAMİRLERİ

Varlıkların yerini işaret yoluyla tutun
zamirlerdir. Bugün kullanılan işaret
zamirleri şunlardır: “bu, şu o, bunlar,
şunlar, onlar.”
“Engin dere şu mudur?
İçi dolu su mudur?
Al ile gönlüm aldın
Son cevabın bu mudur?”
11
X
İŞARET ZAMİRLERİ
•Hal eklerini alarak isimler gibi çekimlenebilirler:
İşaret
Zamirleri
Belirtme
Hali
Yaklaşma
Hali
Bulunma
Hali
Ayrılma
Hali
bu
bunu
buna
bunda
bundan
şu
şunu
şuna
şunda
şundan
o
onu
ona
onda
ondan
bunlar
bunları
bunlara
bunlarda
bunlardan
şunlar
şunları
şunlara
şunlarda
şunlardan
onlar
onları
onlara
onlarda
onlardan
12
X
İŞARET ZAMİRLERİ


“Öteki, beriki, bura, şura, ora”
sözcükleri de işaret yoluyla varlıkların
yerini tuttuğu için işaret zamiri sayılır.
İşaret zamirleri de isim tamlamasında
görev alabilir: Bunun kitabı, şunun
arabası, ötekinin çantası…
13
X
İŞARET ZAMİRLERİ

“O” sözcüğü, bir insan adının yerine
kullanılırsa “şahıs zamiri”; insan dışındaki
bir varlığın isminin yerini işaret yoluyla
tutarsa “işaret zamiri” olur:
O söylediyse doğru söylemiştir. (şahıs
zamiri)
O günlerde kimseyi görmüyordu gözüm.
(İşaret sıfatı)
14
X
3. BELGİSİZ ZAMİRLER


Belirsiz varlıkların yerini tutan
zamirlerdir.
Belgisiz zamirlerde kesinlikle bir kişi ya
da nesne gösterilmez.
15
X
BELGİSİZ ZAMİRLER

Belgisiz zamirler genellikle şu
sözcüklerden oluşur:
“biri, birisi, kimi, kimisi, herkes, kimse,
hiç kimse, çoğu, hepsi, bazısı, birkaçı,
birazı, birçoğu, başkası, her biri, hiçbiri,
şey, falan, filan…”
16
X
BELGİSİZ ZAMİRLER
“Doğup yaşıyorlar kimi az kimi çok
Hepsi de bir amma, kimi aç, kimi tok
Şu insan geçinen üç milyar kişiyi
Saymaya kalkarsan: kimi var kimi yok.”
17
X
BELGİSİZ ZAMİRLER

“Bu, şu, o” işaret zamirleri yalın olarak
ya da ek alarak ikileme kurduklarında
belgisiz zamir olurlar:
Şunu bunu dinleme, işini yap.
Şu bu ne derse desin, aldırma.
18
X
4. SORU ZAMİRLERİ

Adların yerini soru yoluyla tutan
zamirlerdir. En çok kullanılan soru
zamirleri “kim” ve “ne”dir. “Hangi, nere,
kaç” sözcükleri de iyelik ve hal ekleriyle
birlikte soru zamiri olarak kullanılır:
19
X
SORU ZAMİRLERİ
“Eğme de güzel kaşını,
Kim bağladı başını,
Ayrılan kavuşmaz mı?
Sil gözünün yaşını.”
“Kum birikmiş derede,
Vefasız yar nerede?
Geçersin belki dedim
Bekledim pencerede.”
20
X
SORU ZAMİRLERİ

Soru bildiren sözcükler, belirtili ad
tamlamalarında “tamlayan” ya da
“tamlanan” olduklarında da soru
zamiridirler:
Elmaların kaçı çürük çıktı?
Meyvelerin hangisinden istiyorsunuz?
Hangisinin resmini görmedik ki?
21
X
5. İLGİ ZAMİRİ

Adların yerini tutan “-ki” ekine ilgi zamiri
denir. İlgi zamirleri genellikle ad
tamlamalarında tamlananın yerini
tutarlar:
Benim babam seninkini döver.
Bizimki yine okula gelmedi.
Senin kalemin ince, benimki kalın
yazıyor.
22
X
İLGİ ZAMİRİ

“-ki eki bazı sözcüklerde sıfat görevinde
kullanılabilir:”
Evdeki hesap çarşıya uymaz.
Yarınki maça sen de gelecek misin?
23
X
İLGİ ZAMİRİ

Sıfat görevinde kullanılan “ki”yi bağlaç
olan “ki” ile karıştırmayınız. Bağlaç olan
“ki” iki yargıyı birbirine bağlar ve ayrı
yazılır:
Sen gül ki ben de güleyim.
Düşün ki sen üniversiteyi birincilikle
bitirmişsin…
24
X
6. İYELİK ZAMİRLERİ

Bazı dilciler iyelik eklerini iyelik zamiri
saymaktadırlar. Bu dilcilere göre kişi
zamiriyle kurulan tamlamalarda,
tamlamalara gelen iyelik ekleri iyelik
zamiridir.
25
X
İYELİK ZAMİRLERİ
(benim)
(senin)
(onun)
okulum
okulun
okulu
(bizim)
(sizin)
(onların)
okulumuz
okulunuz
okulları
26