Transcript b) Kamu Ekonomisi

Tanım:İktisadı
Kamu Ekonomisi
Refah
Kişilerin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin
piyasa
ekonomisince
üretilmemesi/
üretilememesi veya sosyal optimum altında
üretilmesi nedeniyle, arz ve talebin kamu
kesimince
örgütlenip
üretimin/sunumun
gerçekleştiği ekonomidir.
HAFTA 2
Piyasa Aksaklıkları
(Market Failure)
ve
Devletin Rolü
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
Piyasa ile Kamu Ekonomisin karşılaştırılması gereken
üç temel özelliği mevcuttur:
1. Mal ve Hizmet Üretim Süreci
2. Üretim Sürecinde Yer Alan Bileşenler
3. Etkinliğin Ölçülmesi
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
1. Mal ve Hizmet Üretim Süreci
Piyasa Ekonomisi:

Fiyat mekanizmasının esas olduğu;

Simetrik piyasa bilgisinden hareketle bireysel
taleplerin dikkate alındığı

Firmaların bu talep karşısında hangi üründen ve ne
kadar üretmeye arz talep ekseninde karar verdiği bir
üretim süreci…
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
b) Kamu Ekonomisi:

Asimetrik bilgi sorunu mevcut;
açıklama sorunu oluşmakta.
talep

Oy mekanizması ile tercihlerin belirlendiği
varsayımı mevcut
(NeoKlasikler: halkın tercihlerini iyi okuyan bir
sosyal planlamacının varlığını kabul etmiştir)
!!!
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
2. Üretim Sürecinde Yer Alan Bileşenler
a) Piyasa Ekonomisi:

Tam rekabet piyasasında karar alıcılar:
Tüketici tercihlerinin esas alındığı fayda/kar
maksimizasyonun olduğu arz talep oluşumu
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
b) Kamu Ekonomisi:
Karar alıcılar:

Arz yanında hükümet
(siyaset adamı + bürokrat)

Talep yanında seçmenler
(temsili demokrasilerde: milletvekilleri)
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
3. Etkinliğin Ölçülmesi
a) Piyasa Ekonomisi:

Pareto Optimum
(pareto etkinlik – pareto iyileştirme)
Refah
Piyasaİktisadı
Başarısızlıkları (Market Failure)
b) Kamu Ekonomisi:

Kamu hizmeti tekel sunulmaktadır; etkinliği
ölçen mekanizma yok.

Son yıllarda kamuda etkinlik ve verimlilik
kapsamında

Performans ölçümü teknikleri geliştirilmektedir.
Fakat kamuda girdi – çıktı ölçüm sorunu devam
etmektedir (tam kamusal mallar, dışsallıklar, vs.)
Piyasa Başarısızlıkları Teorisi
Refah
İktisadıof Market Failure)
(The Theory
NoeKlasik kamu ekonomisi teorisi devleti bir
kalıntı olarak ifade eder.
Devlet fonksiyonlarını, piyasanın çalışmadığı
(başarısız olduğu) veya eksik çalıştığı
alanlarda icra eder.
Devletin ekonomideki rolünün ne olması
gerektiği konusundaki normatif soruyu
Musgrave devletin üç fonksiyonu dikkate
alarak açıklamaktadır:
Piyasa Başarısızlıkları Teorisi
(The Theory of Market Failure)
Refah İktisadı
Bunlar:
1.
Kaynak dağılımına ilişkin fonksiyonlar
2.
Gelir dağılımına ilişkin fonksiyonlar
3.
İstikrarı sağlama fonksiyonu
Kaynakİktisadı
dağılımına ilişkin fonksiyonlar
Refah

Kamusal Mallar (public good)

Dışsallıklar (externality)

Doğal Tekel (natural monopoly)

Eksik Piyasalar - Bilgi Eksikliği (asymmetric
information)
(Bedavacı –free rider– sorunu)
Gelir dağılımına
Refah
İktisadı ilişkin fonksiyonlar
Piyasada kaynak dağılımı etkin olsa da, gelir
dağılımı kabul görmüş adalet ölçüsüne göre
adil olmayabilir.
İstikrarıİktisadı
sağlama fonksiyonu
Refah
Piyasada kaynak dağılımı etkin ve gelir dağılımı
kabul görmüş adalet ölçüsüne göre adil olsa
da, ekonomik istikrarsızlıkların “görünmez el”
ile yeniden istikrara kavuşması sorunu
mevcuttur.
Dolayısıyla;
Refah
İktisadı

Ekonomide hiçbir kamusal mal ve hizmet
sunumuna ihtiyaç olmasa da;

Bütün ekonomideki üretim özel mal ve
hizmetten ibaret olsa da;

Gelir dağılımı adil olsa da;

Ekonomide istikrar mevcut olsa da;
devlete yine de bir rol düşecektir.
Bu da:İktisadı
Refah

Piyasaların iyi işlemesini ve kaynakların etkin
bir şekilde ve en az maliyetle tahsisini
sağlamak!!!

Mülkiyet haklarını tanımlanması ve karşılıklı
olarak tanınmasını sağlamak!!!

Piyasalarda oluşan belirsizlikleri azaltmak!!!

…mak!!!
Devletin Piyasa Aksaklıklarına Müdahale
Refah
İktisadı
Araçları
Kamu ekonomisi içindeki merkezi hükümet,
yerel idareler, kamu işletmeleri gibi çeşitli
üretim birimleri piyasa aksaklıklarının
giderilmesinde çeşitli araçları kullanarak
piyasa müdahale eder:

Kamusal malların üretimi ve sunulması,

Kamu mallarının finansmanı,

Yasal düzenlemeler ve standartlar koyma…
Oyun Teorisi: Suçlunun ikilemi
2. KİŞİ
İtiraf
Red
İtiraf
5 yıl ; 5 yıl
0 yıl ; 20 yıl
Red
20 yıl ; 0 yıl
0 yıl ; 0 yıl
1. KİŞİ
Oyun Teorisi: Kamusal Mallarda Bedavacılık
Sorunu
2. KİŞİ
Fayda: 100
Maliyet: 150
Bedavacılık
Ödeme
Bedavacılık
0;0
100 fayda; -50 zarar
Ödeme
-50 zarar ; 100 fayda
25 fayda; 25 fayda
1. KİŞİ