Transcript YETİŞKİNLER NASIL ÖĞRENİR - TC Mardin Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C.
ANKARA VALİLİĞİ
SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
ANA ÇOCUK SAĞLIĞI VE AİLE PLANLAMASI
ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve BEBEK DOSTU
SAĞLIK KURULUŞLARI
TÜRKİYEDE EMZİRME
.DrD
TÜRKİYE’ DE BEBEK DOSTU SAĞLIK
KURULUŞLARI PROGRAMI
Vizyonumuz
Her kadına şartları ne olursa olsun;
Emzirme için gerekli profesyonel
ve toplumsal desteğin
sağlanması,
Annelerin emzirme ile ilgili
tecrübe kazanabilmesini
sağlayacak tüm bilgi, eğitim ve
öz güvenin verilmesidir.
AMAÇLAR:
Bebeklere doğumdan itibaren ilk 6 ay
sadece anne sütü verilmesi,
Ek gıdaya uygun zamanda ve uygun gıdalarla
Başlanması ve 2 yaşına kadar
emzirmenin desteklenmesi,
Hastane ve 1.basamak sağlık kuruluşlarında
bebek dostu
uygulamalarının geliştirilmesi
ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve
BDK PROGRAMI
AMAÇLAR
 BESLENME BOZUKLUKLARININ
1/3 ORANINDA,
 BÖH(
Bebek Ölüm Oranı
)1/3 ORANINDA
AZALTILMASI
BÖH TNSA 2003 binde 29
2008 binde 17
17
MALNÜTRİSYON TÜM DÜNYADA
HALA BÜYÜK BİR PROBLEM
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE 5
YAŞ ALTINDA 11 MİLYON
ÇOCUĞUN %60’ INININ ÖLÜM
NEDENİ MALNÜTRİSYONLA
İLGİLİDİR.
Malnutrisyonu azaltmada en büyük katkı
SAĞLIKLI BESLENMEDE İLK
ADIM
ANNE SÜTÜ
ANNE SÜTÜ İLE EMZİRMENİN KORUNMASI,
DESTEKLENMESİ VE YAYGINLAŞTIRILMASI İLE
Yaşam KALİTESİNİN YÜKSELMESİ
•Hayata Sağlıklı Başlangıcın Sağlanması
•Beslenme Yetersizliklerinin Önlenmesi
•Sağlıklı Beslenmenin Sürdürülmesi
•Mikro-Besin Öğesi Yetersizliklerinin Önlenmesi
GERÇEKLEŞEKTİR.
Yaşam Kalitesini Belirleyen Süreç:
•Gebelik, intrauterin yaşam
•Doğum
•İlk dakikalar
•İlk günler
BEBEK ÖLÜMLERİNİN ÖNLENMESİNDE
EMZİRMENİN KATKISI
Önlem Uygulamaları
Sayı
(Bin)
Tüm çocukların
ölüm oranında
yaptığı azalma
1301
13%
İlaçlar
691
7%
Ek Beslenme
587
6%
Çinko
459
5%
Aşılama
403
4%
Hijyenik Doğum
411
4%
Su,sanitasyon, hijyen
326
3%
Emzirme
Kaynak: Lancet 2003
TARİHSEL ANNE SÜTÜ KULLANIMI
• Ebers Papirusu’nda (eski mısır MO 1550)
Bebek beslenmesinde kullanılacak tek besinin anne
sütü olduğu ve bebeğin üç yaşına kadar anne sütü
alması gerektiği vurgulanmıştır.
Anne sütü ile besleme alışkanlığı
hatırlanamayacak kadar eski zamanlardan
beri süregelmektedir
Bilinen en eski emziren anne
ve çocuk bronz heykeli
M.Ö. 2200,
Horoztepe, Antalya, Türkiye
EMZİRME HER ZAMAN
GÜZEL ANLATILMIŞ
Anne sütü ile
beslenmeye büyük
önem veren babiller
baştanrıçaları
İŞTAR’ı bebeğini
emzirirken tasvir
edilmiştir.
Bebeklerin anne sütü ile
beslenmelerinin teşvik edilmesi savaş
şartlarında bile terk edilmemiştir.
Örneğin 1970’ lerde Nikaragua Devrimi
sırasında silahlı Sandanist Gerillası
bir anneyi silahı sırtında bebeğini
emzirirken gösteren bir afişle
emzirmenin önemi
vurgulanıyor.
NORVEÇ
6. ayda emzirme oranı;
1968’de %30 iken,
2003 de %80 e yükseldi
Avrupanın emzirme
oranı en yüksek ülkesi
Pek Çok Ülkede;
• Anneler Mama Kodu ihlallerinin izlenmesinde
rol alıyorlar.
• Emzirmeyi desteklemek biberonla beslemenin
risklerinden korumak için annelere emzirme
ve re-laktasyon desteği verilen özel “Bebek
İstasyonları” var
• Emziren annelere özgü yerler var.
• Ev ziyaretlerinde emzirme bilgileri veriliyor,
mama firmalarının reklamlarının etkileri ile ilgili
bilinçlendirme yapılıyor.
Ülkemizde Son Durum
TNSA 2008
TNSA 2008
Anne ölümlerinin %79’u
doğrudan nedenlerden kaynaklı
•Kanamalar
•Preeklampsi/ Eklampsi
•Enfeksiyonlar
•İntihar
%25
%18
% 5
% 3
YILLARA GÖRE ANA ÖLÜM ORANLARI
YÜZBİN CANLI DOĞUMDA
250
200
208
150
132
100
100
50
49
28,5
21,2
19,4
2005
2007
2008
0
1974
Kaynak: 1974,1981 DİE ,
1981
1990
1998
1990 Tahmini hesaplama, 1998 SB Hastane Kayıtları Çalışması,
2005 Ulusal Anne Ölümleri Çalışması, 2007-2008 Bakanlık Kayıtları
21
ÜLKEMİZDE SON DURUM
TNSA 2008’e göre
İLK YARIM-BİR SAAT İÇİNDE
EMZİRMEYE BAŞLAMA
70,00
60,00
47,9
50,00
40,7
40,00
30,00
60,4
51,5
41
63,2
50
55,2
55,7
31,8
60,8
55,8
40,6
45,2
32,1
20,00
10,00
18,6
20,8
22,4
24,3
16,5
0,00
BATI
GÜNEY
1993TNSA
2003TNSA
ORTA
KUZEY
DOĞU
1998TNSA
2008TNSA
TÜRKİYE ORTALAMASI % 39 (TNSA 2008)
TNSA 2008 verilerine göre
• İlk bir saatte anne sütü veren anneler karşılaştırıldığında;
Hiç eğitim almamış annelerin oranı % 31,8
İlköğretim birinci kademe %40,2
En az lise eğitimi almış annelerin oranı % 43,9
• Anne sütünden önce başka gıda alanlar karşılaştırıldığında;
Hiç eğitim almamış annelerin oranı % 22,5
İlköğretim birinci kademe % 21,9
Lise ve üzeri eğitim almış annelerin oranı % 29
BÖLGELERE GÖRE BİR SÜRE
EMZİRME YÜZDELERİ
98
97,3
97
% 96
95
96,7
97,2
97,3
96,5
95,4
96,9
97,1
96,6
96,5
94
94,9
95,6
94,5
93
92
96,7
93,9
Batı
Güney
1998 TNSA
Orta
2003 TNSA
Kuzey
2008TNSA
Doğu
ÜLKEMİZDE SON DURUM
TNSA 2008’e göre
ÜLKEMİZDE YILLAR İÇERİSİNDE
ORTANCA EMZİRME SÜRELERİNİN
DEĞİŞİMi
16
16
14
14
12
10
8
11,9
10,28
12.0
6
4
2
0
1988
1993
1998
2003
Ortanca emzirme süresi (ay)
2008
KAYNAK :
TNSA-1988,
TNSA-1993
TNSA-1998
ÜLKEMİZDE SON DURUM
TNSA 2008’e göre
ANNE SÜTÜ ve EK GIDA
Ay
0-1
2-3
4-5
6-7
Hiç emzirilmeyen
Sadece anne sütü
Anne sütü ve ek gıda
1,8
1,5
43,5
69
54,7
30
6,2
2,3
15,7
42
78,1
56
13,4
7,5
10,6
23,6
76
69
18,8 16,2
1,8
1,6
79,4
82,3
TNSA 2003
TNSA 2008
BİBERON KULANANLARIN
YÜZDESİ
Altı Aydan Küçük % 41
6-9 AY % 55,1
Biberon Maması Tavsiye Odakları
60%
5%
Kaynak : Piar - 2002
Outlook Express.lnk
20%
8%
Ek Besinlerin Tavsiye Odakları
41%
35%
14%
Kaynak : Piar - 2002
6%
Türkiye Toplam Mama Pazarı
(Kg / 2001-2004)
5.000.000
+33,9
4.000.000
-9,4
+9,1
3.000.000
2.000.000
1.000.000
0
Türkiye
2001
2002
2003
2004
3.109.914
2.816.321
3.091.001
4.138.463
Source: AC Nielsen
Bebek Mamaları
Süpermarket ve Eczane (kg)
2003
2004
18%
28%
SUPERMARKET
SUPERMARKET
İLAÇ DEPOSU
Source:AC NIELSEN
72%
İLAÇ DEPOSU
82%
İLK 6 AY SADECE ANNE SÜTÜ İLE
EMZİRME ORANLARINDAKİ GELİŞMELER
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
41,6
20,8
2,9
1,3
1993
1998
2003
2008
Bebek Dostu Sağlık Kuruluşlarının Artışına Paralel Olarak
Sadece Anne Sütü Verme Oranında Artış
0-6 Ay Emzirme Oranının Düşük
Olmasındaki Bazı Nedenler
1. Sağlık Personeli Anneye Gebelik ve Doğum Sırasında Yeterli
Danışmanlık Verilmemesi
2. Annelerin Özgüveninin Yetersiz olması
3. Annelerin Sütünün Bebeği İçin Yeterli Olmadığını Düşünmeleri
4. Çoğul Gebelik Yaşaması
5. Annelerin İşe Başlaması
6. Eş- Aile Desteğinin Yetersizliği
7. Ticari Mama Firmalarının Baskısının Artması
(Ne kadar pahalı olsa da Mamalara Karşı Duyarsız Kalınamaması)
8.Biberon ve Emzik Kullanımının olağan sayılması vs.
Mama Reklamları
• İmalatçıların hepsi ürünlerinin
reklamını yapar. Bu sayede insanları
daha fazla satın almaya teşvik
ederler.
• Bu reklamlar annelerin kendi sütüne
olan güvenini azaltır.
• Bu düşünce anne sütü ile beslenmeye
zarar verir.
Mama Reklamları
• Eğer formül sütler hastanelerde,
annelerin doğumdan sonra gittikleri
sağlık merkezlerinde kolay elde
edilebilir şekilde bulunuyorsa bu anne
sütü ile beslenmeyi engelleyecektir.
Sağlık Görevlileri Yoluyla Reklam
• Sağlık görevlilerine duvara asmaları için
poster, takvim verilmesi, kalem, büyüme
eğrisi, araç- gereç verilmesi
• Doğumhanelere ücretsiz numuneler
verilmesi,
• Sağlık görevlilerine armağanlar verilmesi
Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması ile
ilgili Uluslararası Yasa
( Mama Kodu)
1981 yılında DSÖ’ nün oluşturduğu mamaların gereksiz ve
hatalı kullanımının önlenmesi, emzirmenin korunması,
özendirilmesi ve desteklenmesi amacıyla;
34. Dünya Sağlık Asamblesi’nde Ülkemizin de içinde bulunduğu
118 ülke tarafından kabul edilen “Anne Sütü Muadillerinin
Pazarlanması ile ilgili Uluslararası Yasa( Mama Kodu)” Sağlık
Bakanlığı’nın bebek ve küçük çocuk beslenmesi ile ilgili ülke
politikalarından birisi olarak 81 İldeki sağlık kuruluşlarında
uygulanmaktadır.
Sağlık kuruluşları ve sağlık personeli mama firmalarının kendilerini reklam aracı olarak
kullanmalarına engel olarak bu yasaya işlevsellik kazandırabilir.
Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması
ile ilgili Uluslararası Yasa
( Mama Kodu 1981)
Yasanın Kapsamı;
Aşağıdaki maddelerin pazarlanması ve bununla ilgili
faaliyetleri kapsar;
Formüle bebek maması dahil anne sütü muadilleri; aynen ya da
ilavelerle, kısmen ya da tamamen anne sütü yerine kullanılmasının
uygun olduğu söylenerek pazarlanan ya da başka biçimde tanıtılan
,biberonla verilebilecek ek gıdalar dahil diğer süt ürünleri, yiyecek
ve içecekler; biberonlar ve emzikler.
(Bunların kalitesi ve arzı ile kullanımına ilişkin bilgiler)
Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması
ile ilgili Uluslararası Yasa
( Mama Kodu 1981)
• Anne Sütü yerine kullanılabilecek ürünlerin reklamının
yapılmaması,
• Bu ürünlerin serbest bir şekilde dağıtılmaması,
• Mama firmasının pazarlama personeli ile anneler arasında
bağlantı kurmaması,
• Annelere ücretsiz numune verilmemesi.
• Etikette, mama ile beslenme hakkında bilgi, anne sütünün
yararları ve mama ile beslenmenin zararları ve masrafları
belirtilmesi,
Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması
ile ilgili Uluslararası Yasa
( Mama Kodu 1981)
• Afişlerde ve mamaların etiketlerinde, mamayla
beslenmenin en ideal olduğunu gösterir biçimde
bebeklerle mamaların bir arada resimlerinin
bulunmaması,
• Sağlık çalışanlarının katıldığı kongre vb.
etkinliklerin düzenlenmesinde mama ile ilgili her
türlü mamayı tanıtan etkinlikten (afiş,broşür vb.)
kaçınılması gerekmektedir.
BEDAVA DAĞITIMA SON!
• 1986’ da DSÖ formül sütü bağışını yasakladı:
• “ Az sayıda çocuk için gerekli olabilecek anne
sütünün benzeri formül sütlerinin hastanelerde
bedava dağıtım ile değil sadece normal yollarla
bulundurulması”
• Eğer hastane formül sütlerin bedava verilmesini
kabul ederse bu hastane “Bebek Dostu” olamaz!
BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞU
• Gebeliklerinden itibaren anne adaylarını anne sütü ve emzirme
konusunda bilgilendiren,
• Doğumdan sonra annelerin bebeklerini emzirmesini
sağlayan,emzirmeyi sürdürmesinde destekleyen,
• Güncel bilgilerle eğitilmiş sağlık personeli yardımıyla annelere
bebeklerini nasıl emzirecekleri konusunda yardımcı olan kurumlar,
• “Bebek Dostu Sağlık Kuruluşu” ünvanını almaktadır.
Nasıl Bebek Dostu Kurum Olunur ?
• BDK Adayı Kurumlarda görev yapanlardan tespit
edilen eğitim ekibi ( K.Doğum uzmanı, Çocuk
Uzmanı, Aile Hekimi,Pratisyen Hekim,Diyetisyen,
Ebe, Hemşire) il eğitim ekiplerince “Anne Sütü ve
Emzirme” Eğitimine Alınır.
• Eğitim alanlar kendi kurumlarındaki tüm personeli
eğitirler(15-18 saat).
• Gerekli şartları sağlayarak hazır olan kurum , Sağlık
Müdürlüğü AÇS/ AP Şubesine bildirir.
Nasıl Bebek Dostu Kurum Olunur ?
• Hazır olan bu kurumlar, Ulusal değerlendirme
ekibi tarafından değerlendirilerek, (80)-(60)
ve üstünde puan alanlar Üst Komitenin onayına
sunulur.
• Üst Komite tarafından onaylanan kurumlar
Emzirme Haftasında (1-7 Ekim)düzenlenen bir
törenle Plaketlerini alırlar.
• Dünya Emzirme Haftası Türkiye’de 1992
yılından itibaren kutlanmaktadır.
BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞLARI
DEĞERLENDİRMELERİ
• Doğum Yapılan Hastaneler “Emzirmede 10 Adım”
• Çocuk Hastaneleri “Emzirmede 9 Adım”
• Birinci Basamak Sağlık Kuruluşları “Emzirmede 8 Adım”
BEBEK DOSTU İLLER
80
70
60
50
40
30
20
10
0
67
72
76
2007
2008
47
25
1
2002
8
2003
2004
2005
2006
BEBEK DOSTU HASTANELER
ÜLKEMİZDEKİ TÜM HASTANE DOĞUMLARININ % 95’si BEBEK DOSTU HASTANEDE
YAPILMAKTADIR
500
400
300
478
200
100
141
46
0
1991-2002
2003-2007
2008
TOPLAM 665 Hastane Bebek Dostu Hastanedir
ANKARA;
2005 Yılında
BEBEK DOSTU İL Oldu
İLİMİZDE 2008 itibariyle;
• Bebek Dostu Hastaneler 32 tane
• Bebek Dostu 1. Basamak Sağlık
Kuruluşu 90 tane
Bebek Dostu İlçelerimiz
•
•
•
•
•
•
•
POLATLI
KIZILCAHAMAM
BEYPAZARI
ÇUBUK
ETİMESGUT
MAMAK
ŞEREFLİKOÇHİSAR
Mutlu annelerle ELELE
TEŞEKKÜRLER