Transcript İndir - WordPress.com

Makroskopik Anatomi (Gross Anatomi):
İnsan yapısını gözle görülebilen şekliyle inceleyen
Anatomi dalıdır. Bu amaçla kullanılan temel eğitim
aracı, ilaçlanarak doku özelliklerinin uzun zaman
kalıcılığı sağlanan ölü insan vücududur (kadavra).
1.
2. Mikroskopik Anatomi (Histologia): Vücudu
Oluşturan organlardan özel teknikler ile alınarak
boyanan doku örneklerini mikroskop altında
inceleyen bilim. Mikroskop, gözle görülemeyen
varlıkları değişen oranlarda büyüterek
görülebilmelerini sağlayan en önemli eğitim aracıdır.
3. Gelişimsel Anatomi (Developmental
Anatomy): İnsan vücudunun şekillenmeye
başladığı ilk andan ölümüne kadar geçirdiği
evreleri ve normal yapısal değişiklikleri
inceler. Çeşitli alt başlıklara ayrılabilir:
A-Doğum Öncesi Dönemi Anatomisi (Embryologia):
Dişi ve erkek eşey hücrelerinin birleşmesi ile şekillenen zigot
oluşumundan doğuma kadar olan dönemi incelemeyi temel
alır. Bu dönemi de embriyo ve fetus dönemi anatomisi olarak
ikiye ayırmak olanaklıdır. Teknolojik gelişmeler, bazı
Hastalıkların doğumdan önce saptanabilmesini ve tedavisini
sağlayabilmekte olduğundan fetus anatomisinin önemi
giderek artmaktadır.
B-Çocukluk Dönemi Anatomisi (Child
Anatomy): Doğumdan itibaren puberte dönemi sonrasına
kadar süren gelişimi inceler.
C-Erişkin Dönemi Anatomisi (Adult
Anatomy): Erişkin insan vücudunun yapısını inceler.
Klasik ders kitaplarında verilen bilgiler erişkin insan vücudu
temel alınarak hazırlanmıştır.
D-Yaşlılık Dönemi Anatomisi (Geriatric
Anatomy) : Yaşlı insanlardaki normal yapısal
değişiklikleri inceler.
4. Patolojik Anatomi: Makroskopik ya da mikroskopik olarak insan
dokusunun normal olmayan yapısını inceler.
5. Sistematik Anatomi : İnsan vücudunu organ gruplarına göre
İnceler. Bu anatomide insan vücudu 8 sisteme ayrılarak incelenir.

hareket sist.
•İdrar ve üreme sist.

Sinir sist.
•İç salgılı bezler sist.

Duyu organları

Dolaşım sist.

Sindirim sist.

Solunum sist.
6. Topografik anatomi : insan vücudunun bölüm
ve bölgelere ayrılması sonucu ortaya çıkmıştır.
Bölgelerdeki oluşumlar hangi sisteme ait
olurlarsa olsunlar kat kat bir düzen içinde
incelenir. Örn: uygulamalı anatomi, klinik
anatomi, cerrahi anatomi…
7. Tıp eğitimi dışında kullanılan anatomi :
Artistik anatomi, sportif anatomi, popüler
anatomi
Anatomik duruş:
Anatomi öğretiminde organlar ve oluşumları anlatılırken tüm
tanımlamalar ve ilişkiler; karşımızda ayakta duran, yüzü bize
dönük, baş ve gövdesi dik, kolları yanlarda aşağıya sarkık,
avuç içi öne bakan, ayakları birleşik ve öne dönük bir kişiye
göre yapılır. Bu pozisyona anatomik duruş denir.
Bu pozisyonda, organların belirli noktaların
tanımlanmasında superior, inferior, anterior ve posterior
(üst, alt, ön ve arka) gibi terimler kullanılır.
embriyolojik gelişim aşamaları ile ilgili tanımlanmış olan
cranialis, caudalis, ventralis ve dorsalis (baş, kuyruk, ön ve sırt)
sözcükleri de kullanılabilir.
İnsan vücudu dış şekline göre ;
1. Gövde
a. Göğüs(toraks)
b. Karın(abdomen)
c. Leğen (pelvis)
2. Uzuvlar(ekstremiteler)
ÖN
ARKA
Median çizgiye daha yanda bulunan vücut bölümü
ne “lateral”, medial çizgiye yakın olan kısım ise
“medial” olarak adlandırılırlar.
Vücut bütünü içinde baş tarafına doğru yapılan tarif
lerde “superior/cranial” terimi, aşağıya doğru yapılan
Tariflerde “inferior” terimi kullanılır.
Öne doğru (karın yönünde) “ventral”/”anterior”
Arkaya doğru (sırt yönünde) “dorsal”/”posterior”
İNSAN VÜCUDUNDAKİ
BOŞLUKLAR
DORSAL
KRANİYAL
SPİNAL
VENTRAL
GÖĞÜS BOŞLUĞU
KARIN BOŞLUĞU
(TORASİK BOŞLUK)
Mukoza: dışa açılan veya dış ortamla ilişkili olan içi boşluklu organların iç yüzlerinde bulunan zar.
Seröz zarlar: dış ortamla bağlantılı olmayan vücut
Boşluklarının iç yüzleri
Sinovyal zarlar: hareketli eklem boşluklarında
LEĞEN BOŞLUĞU (PELVİK)
DÜZLEMLER (PLANUMLAR)
İnsan vücudunu tanımlamak amacıyla kullanılırlar ve vücudu
tasarlanmış kesitlere ayırırlar
1. Planum medianum (orta düzlem) : vücudun ortasından geçirilen
ve vücudu sağ-sol olarak iki eşit parçaya ayıran dik plandır.
2. Planum sagittale (sagital düzlem) : planum medianuma paralel
olarak geçirilen dik planları belirtmek için kullanılır. Vücudu sağ-sol
olarak eşit olmayan iki parçaya ayırır.
3. Planum frontale- coronale ( alın düzlemi) : dik bir düzlem olup,
sağdan sola, soldan sağa doğru sagital düzlemlerle dik açı yapacak
şekilde geçer. Vücudu ön-arka olarak eşit olmayan iki yarıma ayırır.
4. Planum horizontale-transversum ( enine yere paralel düzlem ):
vücudun herhangi bir seviyesinden yere paralel olarak geçirilen
düzlemdir. Vücudu üst-alt olarak eşit olmayan iki parçaya ayırır.
Planum
sagittale/
medianu
m
Planum
frontale/
coronale
dorsal
Planum
horizonta
le/transv
ersum
palmar
dorsal
plantar
Eksenler (Axis'ler - Yönler): İnsan
vücudundan geçen ve eklemler çevresinde oluşan
hareketlerin tanımlanmasında kullanılan yönlerdir.
Üç temel ve sonsuz sayıda ikincil eksen vardır.
1.
Axis verticalis(dikey eksen): Baştan
ayaklara doğru düşey inen, yere dik eksendir.
2.
Axis sagittalis(ön-arka enine eksen): Ok
yönünde, yere paralel, önden arkaya veya
arkadan öne geçen eksendir.
3.
Axis transversalis(sağ-sol enine eksen):
Yere paralel, sağdan sola, soldan sağa geçen
eksendir.

rostral
occipital
Pozisyonun belirtilmesinde kullanılan yön ve yer
belirten terimler:









dexter- sağ X sinister- sol,
anterior- ön, önde X posterior- arka, arkada
ventralis- karın
X dorsalis- sırt, sırtta,tarafında
sagittalis- oksal, ok X transversalis- enine,yönünde
medialis- iç yan X lateralis- dış yan,
verticalis- düşey X horizontalis- yatay
superior- üst, üstte X inferior- alt, altta
cranialis- baş tarafında X caudalis- ayak tarafında, kuyruk
tarafında
superficialis- yüzeysel
X profundus- derin









medius- orta
intermedius- iki oluşumun arasında
longitudinalis- boyuna, boyunca
centralis- merkezi X peripheralis- çevre
internalis- iç (dahili)
X externalis- dış
(harici)
proximalis- merkezi
X distalismerkezden uzak
ipsilateralis- aynı taraf X contralateraliskarşı taraf
apex- tepe
X basis- taban
apicalis- tepede
X basalis- tabanda




Organizmadaki hareketi belirtmek için
kullanılan terimler
angular- açısal hareketler
flexion- bükme, bükülme. Herhangi bir uzvu
sagittal düzlemde ve horizontal eksende bükme
işlemidir.
extention- germe, gerilme. Bükülü olan uzvun
tekrar gerilmesidir.
abduction- uzaklaştırma. Herhangi bir uzvun
trontal düzlemde ve sagittal eksende orta hattan
uzaklaştırılmasıdır.
adduction- yaklaştırma. Uzaklaştırılan uzvun
tekrar orta hatta yaklaştırılmasıdır.
Angular hareketlerin kombinasyonu
dairesel bir hareket sağlar. Buna da
circumduction adı verilir.
lateral flexion :Gövdenin koronal
düzlemde
yapılan bükülme hareketine
rotation- dönme, döndürme
external rotation (lateral rotation)- dışa
döndürme
internal rotation (medial rotation)- içe
döndürme










Özel tanımlanmış rotasyon hareketleri:
supinasyon- önkolun dışa döndürülmesi, su
içme pozisyonu, avuç içinin öne bakması
pronasyon- önkolun içe döndürülmesi, avuç
içinin arkaya bakması
inversion- ayak tabanının içe döndürülmesi
eversion- ayak tabanının dışa döndürülmesi
elevation- yukarı doğru kaldırma
depression- aşağı doğru bastırma
Opposition- iki şeyin birbiri üzerine getirilmesi
hareketi
Reposition- bu hareketin tersine denir
DOKU; spesifik fonksiyonları yapmak üzere biraraya
gelmiş
hücre topluluğuna denir.
Dokular; özel görevlerdeki aşırı yüklenmelere
hipertrofi veya
hiperplazi ile cevap verirler.azalan faaliyetler ise
atrofiye yol
açar.
Rejenerasyon; herhangi bir nedenle doku kaybı
ortaya
çıktığında,yeni doku oluşumuyla bu kayıplar
karşılanır.
Dejenerasyon; dokunun kendine has özelliğini
kaybetmesidir.
Doku çeşitleri:
1.
Epitel doku : koruma, salgılama ve emme
görevleri vardır. Deri, mukoza ve bezlerden
2. Bağ ve destek dokusu; vücuttaki birçok
yapıyı
koruyup destekler, dokuları organlara,
organlarıda
sistemlere bağlar.

Gevşek bağ dokusu

Sık örgülü bağ dokusu

Kıkırdak ve kemik dokusu

Kan dokusu
3. Kas dokusu : kasılma ve bunun sonucu
mekanik hareket oluşturabilmektedir.
 İskelet kası; ekstremite, yüz, gövdede bulunur
 Düz kas; sindirim kanalı, kan damarı ve gözde
 Kalp kası; sadece kalpte
Çizgili kaslar; somatik sinir sistemi tarafından
uyarılır ve istemli çalışır.
İskelet kası ve kalp kası
Düz kaslar; otonom sinir sistemi tarafından
uyarılırlar ve irade dışı hareket ederler.
İdrar kesesi, uterus ve damar duvarı
4. Sinir dokusu: canlı organizmada uyarıların
alınması, değiştirilmesi ve iletilmesi görevini
yapar. Sinir hücreleri(nöron), sinir hücresi
uzantıları(dendrit ve akson), destek
hücreleri(nöroglia) dan oluşur.
Beyin, omirilik ve sinirler sinir dokusundan oluşur.



Kaynaklar
Dere F, anatomi ders kitabı, 3. baskı,
adana, 1994
Açık öğretim anatomi ve fizyoloji ders
kitabı