Transcript hastaneciyiz.files.wordpress.com

SAĞLIK BAKANLIĞI
TAMAMLAYICI BESLENME
PROGRAMI
Dr. Sema ÖZBAŞ
ANA ÇOCUK SAĞLIĞI VE
AİLE PLANLAMASI
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sağlık Slaytları
http://hastaneciyiz.blogspot.com
Beslenme, ağız yolu ile alınan besinlerin
gastrointestinal sistemde önce sindirilmesi, besin
öğelerinin daha sonra emilerek vücut tarafından
kullanılmasıdır
Bebeklik ve Erken Çocukluk Yaş Grubu
(0 - 3 yaş),

Optimal büyüme
Optimal sağlık (mikrobesin eksiklikleri / çocukluk yaş grubu
hastalıkları)
Davranış gelişimi

için çok önemli ve kritik bir dönem
Çocukluk ve erişkin yaş gruplarında minimal hastalık riski ve


spektrumu da Optimal Beslenme ile yakından ilişkili
International Symposium - Early Nutrition Programming in Human and
Animal Models. 23rd April 2008, GRANADA
Early Nutrition Programming & Health Outcomes in Later Life:
Obesity & Beyond, 20 - 21 April 2007, BUDAPEST
S
a
ğ
l
ı
k
S
l
a
y
t
l
a
r
ı
Çocukluk yaş grubunda çocuk sağlığı ve
sağlıklı büyümesi için optimal beslenmenin
temel özellikleri,
6 ay boyunca sadece anne sütü
6. aydan sonra uygun besinlerle ek
beslenmeye geçilmesi ve 24 ay
süreyle anne sütüne devam edilmesi
İLK 6 AY SADECE ANNE SÜTÜ İLE
EMZİRME ORANLARINDAKİ GELİŞMELER
4525
40
20
35
3015
25
2010
15
5
10
5 0
0
2003 TNSA
20,8
2,9
40,4
1,3
20,8
2,9
1993
1993
1,3
1998
1998
2003
2003
2008


Anne sütünün en az 2 yaşına kadar
verilebildiğinde, bebeğin ihtiyacını karşılayan
en önemli besin ögesi kaynağı olmaya devam
ettiği gösterilmiş
Anne sütü ilk 6 ayda bebeğin ihtiyacının
%100’ ünü, 6-12 ayda bebeğin ihtiyacının
%50’ sini ve 12.aydan itibaren de %30’ unu
karşılar
Enerji (kcal/gün)
1000
Artan ve
doldurulması
gereken
enerji farkı
800
600
Anne
sütünden
gelen
enerji
400
200
0
0-2 ay
3-5 ay
6-8 ay
Yaş (ay)
9-11 ay 12-23 ay
Anne sütü ne kadar sürdürülmelidir?

Gelişmekte olan ülkelerde, emzirilmekte olan 12-23
aylık süt çocukları, tüm enerjinin %35-%40'ını anne
sütünden alırlar

Anne sütü tamamlayıcı besinlere oranla daha fazla
yağ içerir, esansiyel yağ asidi ve enerjinin temel
kaynağı

Hastalık esnasında anne sütü önemli

Uzamış emzirme süresinin büyümeye ve bilişsel
(kognitif) işlevlere olumlu etkisi ile kronik hastalık ve
şişmanlık riskini azaltıcı etkisi var
Emzirme Ve Ek Gıda
Anne sütü
ve su; 3,8
Sadece
anne sütü
40.4%
Halen
emzirilmiyor
5,0
Sadece anne
sütü
Halen
1.6%
emzirilmiyor
Anne sütü
ve sıvılar
1.2%
Anne sütü
ve mama
2.8%
19.9%
Anne sütü
ve katılar
13.5%
Anne sütü
ve mama
15.6%
Anne sütü
ve su
18%
Anne sütü
ve katılar
70.7%
Anne sütü
ve sıvılar
7.6%
< 6 Aylık Bebekler
6-9 Aylık Bebekler
9
Beslenme Bozukluklarında
Temel Üç Neden



Tıbbi veya fiziksel nedenler
Uygun olmayan besin seçimi
Uygun olmayan beslenme dinamikleri
Beslenme Bozuklukları

“Kritik pencere" dönemi

Çocukluk çağı hastalıklarının ve ölümünün en
önemli nedenlerinden olan büyüme geriliği, bazı
vitamin ve mineral eksiklikleri ve ishaller en
sık 0-2 yaş grubunda

Büyümenin en hızlı olduğu bu dönemde oluşan
büyüme geriliğinin iki yaş sonrasında
düzeltilmesi oldukça güç
Beslenme Yetersizliğinin Sonuçları

İki yaşından küçük çocuklarda yetersiz
beslenmenin erken dönem sonuçları;
hastalanma ve ölüm oranında artış

Fiziksel büyüme ve zekâ-motor gelişmede
gecikme
Yaşa Göre Boy –Bodurluk (-2 SD)
25
20
22,5
20,9
18,4 17,2
15
13
10,4
9 7,7
10
7,8
7,7 9,5
5,5
12,2
10,3
7,1
4,4
5
0
KIR
KENT
BATI
GÜNEY
2003
2008 TNSA
ORTA
2008
KUZEY
DOĞU
TÜRKİYE
Çocukların Beslenme Durumunda
Değişmeler
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
18,9
16
12,2
10,3
9,5
8,3
5,9 6,1
3,6 3,2
-2 SD'nin altındaki
yüzde
-3 SD'nin altındaki
yüzde
Yaşa Göre Boy
1993
3,9
2,8
-2 SD'nin altındaki
yüzde
1,8 1,4
0,6 0,3
-3 SD'nin altındaki
yüzde
Yaşa Göre Ağırlık
1998
2003
2008
14 14
Tamamlayıcı beslenme nedir?
Anne sütünün tek başına, süt çocuğunun
besin ihtiyacını karşılamaya daha uzun süre
yeterli olamayacağı zamanda başlatılan ve
diğer yiyecek ve içeceklerin anne sütü ile
birlikte sunulduğu süreç
Tamamlayıcı beslenme nedir?




Tamamlayıcı besinler, geçiş besinleri ve aile
yemekleri olmak üzere iki grup
Geçiş besinleri, süt çocukları için özel
hazırlanmış besinler
Aile yemekleri ise ailenin diğer fertlerinin
tükettiği sofra yemekleri
Tamamlayıcı beslenme için en uygun dönem
6-24 aylar arasıdır, bu dönemde emzirmenin
sürmesi çocuk sağlığı açısından oldukça
önemli
Tamamlayıcı Beslenme Neden Gerekli ?
NÜTRİSYONEL

Tek başına emzirmenin 6. aydan sonra enerji
gereksinimini karşılayamaması

Doğum Fe ve Zn depolarının 6. ayda
tükenmesi

Düşük gelirli toplumlarda Vit B6 eksikliği riski!
Institute of Medicine, US
Tamamlayıcı Beslenme Neden Gerekli ?
GELİŞİMSEL


Isırma ve çiğneme becerisi geliştirilmesi
“farklı tat ve yapıda besin”
Konuşmanın geliştirilmesi
“çiğneme ile ağız-dil koordinasyonu”
6 aylık bebeğe farklı tat ve özellikte besin
sunulmaya başlanmaması
İLERİDE RED NEDENİ
Uygun Tamamlayıcı Beslenme
World Health Assembly, 2002




ZAMANINDA
>6 ay tüm çocuklara
YETERLİ
Besi değeri en az AS kadar
GÜVENLİ
Kontaminasyon riski minimal olmalı
BİBERON KULLANMA!
UYGUN
“Doğru uygulama; kıvam, miktar”
Çocuğun “açlık/tokluk” işareti, öğün sıklığı, yöntem
“AKTİF KATILIM”
Beslenme Alışkanlıkları

Yaklaşık olarak çocukların %50’sinin demiri diyetle yetersiz alıyor

Çalışan anne ve babaların çocuklarının protein ve özellikle
hayvansal protein ile bazı besin ögelerini alım düzeyleri
çalışmayanlardan daha yüksek
Anne ve babanın eğitim düzeyi arttıkça da çocukların enerji ve
besin ögesi alımları artmakta
Anne ve babaları çalışan çocuklara inek sütü dışındaki besinler
daha geç ve fazla miktarda verilmeye başlanıyor
Çay, kolalı içecekler, çikolata, hazır çorbalar, hazır meyve suları
ve kahveye bir yaş öncesi dönemde başlanıyor, ancak başlanma
oranları düşük



2007 12-24 ay çocuklarda demir araştırması
Öncelikli Populasyon Grupları



Düşük sosyo-ekonomik düzey
Adölesan anne bebekleri
Obes anne bebekleri
Ek besinlerin uygun zamanda başlanması
infant mortalite ve morbiditesi ile
ilişkilidir.
Tamamlayıcı Besinlere Neden 6
Ayda Başlanmalıdır?





Bebeğin artan kalsiyum ve enerji gereksiniminin,
yalnızca anne sütüyle karşılanamaması
Doğumda sağlanan demir ve çinko depolarının
tükenmesi
Farklı tat ve kıvamlarının bebekte ısırma ve çiğneme
becerisini arttırması
Çiğneme becerisinin ağız ve dil koordinasyonunu
arttırması
Daha geç başlamanın besinlerin reddedilmesine
neden olabilmesi
Tamamlayıcı beslenmeye geçiş
zamanına etki eden etmenler nelerdir?
Katı besinlerle beslenme yeteneği;




Nöromuskuler
Sindirim
Boşaltım
Savunma sistemlerinin olgunlaşması ile yakından
ilgilidir
Ek besinlere başlamada etkili faktörler





Kültürel uygulamalar
Annenin özellikleri
Doktorun önerileri
Gece uykusu sorunu
Kilo artışı
“cereal”
Meyve suyu
Meyve
sebze
Karışık besinler
4.0 (0.50–6.5 ay)
4.5 (1–11 ay)
5.0 (0.5–8.2 ay)
5.5 (1–7.7 ay)
7.0 (3–12 ay)
Addition of Supplementary Foods and Infant Growth (2 to 24 Months)
Journal of the American College of Nutrition, Vol. 19, No. 3, 405-412 (2000)
Tamamlayıcı besinlere erken
başlamanın sakıncaları nelerdir?

Anne sütünün veriminin azalması

Anne sütünün hastalıklara karşı koruyucu
etkisinin azalması

Büyüme açısından bir üstünlüğünün olmaması

İlk aylarda dilin dışarı itme refleksinin güçlü
olması

Çiğneme becerisinin 6 aydan önce gelişmemesi

Baş kontrolünün tam gelişmemiş olması
Tamamlayıcı besinlere erken
başlamanın sakıncaları nelerdir?

Bebeklerin isteksizliği

Böbrek fonksiyonlarının yeterince gelişmemesi

Sindirim sistemindeki enzimlerin yeterince
gelişmemesi

Alerjik hastalıkların artmasına neden olması

Katı besinlerin boğulmalara neden olabilmesi

Başta zatürre ve ishal olmak üzere hastalıklarda
artışa neden olması
Tamamlayıcı besinlere geç
başlamanın sakıncaları nelerdir?



İlaveten besin alınmaması bebeğin artan
gereksinmelerinin karşılanmamasına sebep
olur
Büyüme ve gelişmesi daha yavaşlar
Besin öğelerini yetersiz alınması
malnütrisyon, anemi gibi hastalıkların
görülme riskini arttırır
Gölbaşı merkez sağlık ocakları ve Ana Çocuk
Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi’ ne kayıtlı 273
gebe kadın üzerinde yapılan çalışmada yetersiz ve
dengesiz beslenme sorunlarının önlenmesinde en
etkili yöntemin beslenme eğitimi olduğu saptanmıştır
Beslenme eğitimine ne kadar küçük yaşta
başlanırsa etkisi o kadar kalıcı olacaktır. Bu eğitim
hastaneler, sağlık ocakları, ana ve çocuk sağlığı
merkezleri gibi kuruluşlarda sağlık personeli
tarafından yapılmalıdır sonucuna da varılmıştır
“2-5 yaş arası sağlıklı çocukların beslenme
özellikleri ve aile etkileşimi” isimli çalışma da
ise aileler, ev ziyaretleri ya da takip sıklığı
sağlanarak çocukların beslenmeleri hakkında
bilgilendirilmelidir sonucuna ulaşılmıştır

“Annelere doğum öncesinde verilen yenidoğan bakımı ile ilgili
eğitimin doğum öncesi ve doğum sonrasında değerlendirilmesi”
çalışmasına 101 anne katılmıştır

Çalışmanın sonucunda sağlık kuruluşlarında çalışan ebe ve
hemşirelerin doğum öncesi ve doğum sonrasında ailelere eğitim
verebilmeleri için uygun fiziki ortamın sağlanması ve eğitimin
desteklenmesi, ebe ve hemşirelerin yenidoğan döneminde sık
görülen sorunlar ve bakımına yönelik eğitimlerine ağırlık
verilmesi, sağlık sisteminin ebe ve hemşirelerin doğum öncesi
dönemden başlayarak doğum sonu dönemde de en az bir yıl
süreyle ev ziyaretleri yapmaları anlamlı bulunmuştur
Bu veriler ışığında sağlık personelinin
tamamlayıcı beslenme konusunda eğitilmesi
ve eğitilmiş sağlık personelleri ile bebeğe
bakım veren kişinin eğitilmesinin bebek ve
çocuk sağlığına katkı sağlayacağı
düşünülerek, bir eğitim programı geliştirilmesi
çalışmalarına başlanmıştır



Bakanlığımız ile Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölge Ofisi
tarafından 12-14 Kasım 2007 tarihleri arasında Ankara’ da
üniversitelerin ilgili bölümlerinden öğretim üyelerinin de katılımı
ile Türkiye’ de gebe, bebek ve küçük çocuk beslenmesi ile ilgili
(Workshop on Maternal, Infant and Young Child Nutrition
Recommendations in Turkey)” bir çalıştay gerçekleştirildi
Çalıştay sonucunda beslenme önerileri, halk eğitiminde
kullanılacak dokümanlar tartışılmış ve bir beslenme programı
hazırlanmasına karar verildi
Çalıştay sonrası sağlık personeli için hazırlanan kitapçık basıma
hazırlandı ve program geliştirildi
Eğitim Programı
Tamamlayıcı Beslenme Nedir,
Neden Önemlidir?
Tamamlayıcı beslenme tanımını söyleyebilmek
x
Bebek beslenmesinde doğru tamamlayıcı beslenme
uygulamalarının önemini sayabilmek
x
Tamamlayıcı besinlere geç başlamanın sakıncaları
nelerdir sıralayabilmek
Tamamlayıcı Besinlere Ne
Zaman Ve Nasıl
Başlanmalıdır?
Annelere Bebeklerini
Beslemek İçin Verilecek
Beslenme Önerileri
x
Uygun tamamlayıcı beslenmenin kurallarını
sayabilmek
x
İlk 6 ay sadece anne sütünün bebek için yararlarını
sıralayabilmek
x
Tamamlayıcı beslenmeye geçiş zamanına etki eden
etmenler nelerdir sayabilmek
x
Tamamlayıcı beslenmeye geçiş zamanını ve hazır
olma belirtilerini sayabilmek
x
Tamamlayıcı besinlere erken başlamanın sakıncaları
nelerdir açıklayabilmek
x
Hangi besin gruplarının tamamlayıcı beslenmede yer
aldığını tanımlayabilmek
x
x
Tamamlayıcı besinlerin içeriği nasıl olmalıdır
tanımlayabilmek
x
Tamamlayıcı besinlerin miktarı ve kıvamını
açıklayabilmek
x
Bebeğin yaşına uygun beslenme önerisi
geliştirebilmek
x
Tamamlayıcı Beslenme
Süre:180 dk, 50’er dakikalık 3 oturum
Hedef grup: Sağlık personeli
Genel amaç: Bebek ve çocukların 6. aydan sonra uygun gıdalarla
beslenmeye başlaması
Özel amaç: Bebekler için uygun tamamlayıcı beslenme ilkeleri
konusunda sağlık personelini bilgilendirmek
Bebeklerde Tamamlayıcı Beslenme İçin Alt Başlıklar
Tamamlayıcı beslenme nedir, neden önemlidir?
Tamamlayıcı besinlere ne zaman ve nasıl başlanmalıdır?
Annelere Bebeklerini Beslemek İçin Verilecek Beslenme Önerileri
Tamamlayıcı Beslenme




Teorik dersler
Oyunlaştırmalar
Ön test-son test
Eğitimci değerlendirme
İyi Bir Tamamlayıcı Besinin Özellikleri
Ne Olmalıdır?









Enerji, protein, vitamin ve minerallerce zengin olan (özellikle
demir çinko, kalsiyum, A vitamini, C vitamini, folat )
Temiz ve güvenli olan
Çok fazla sıcak ya da soğuk olmayan
Çok tuzlu ve baharatlı olmayan
Bebek tarafından kolay yenebilen
Bebek tarafından sevilen
Bölgesel olarak ulaşılabilir, bulunabilir, satın alınabilir
Hazırlanması kolay
Kıvamı uygun
Tamamlayıcı besinlerin içeriği nasıl
olmalıdır?



Altı ay- iki yaş arası bebeklerde, nispeten daha
küçük miktarlarda tamamlayıcı besin tüketimi
olduğundan, tamamlayıcı besinlerin enerji içerikleri
ve besin değerleri yüksek olmalı
Et, tavuk, balık, yumurta tamamlayıcı besinler içinde
mümkün olduğunca sık sunulmalı
Yaşamın ilk yılında peynir, yoğurt gibi süt ürünlerinin
( diğer yiyeceklerin içine ilave edilerek) tüketilmesi
daha uygun
Tamamlayıcı besinlerin içeriği nasıl
olmalıdır?

Vitamin A eksikliğinden korunmak için vitamin A'dan zengin
meyve ve sebzeler

Süt çocuğunun diyetinde en uygun yağ miktarı tartışmalıdır,
ancak tüm enerjinin %30-45'inin yağlardan sağlanması
gerektiği kabul edilmekte

Çok az miktarda yağ alımı; yetersiz esansiyel yağ asidi ve
düşük enerji alımı

Aşırı miktarda yağ alımı ise; şişmanlık ve erişkin dönemde
kardiyovasküler hastalıklar

Tüketilen meyve suyu miktarı, besin değeri yüksek olan
besinlerin alımını engellememesi için sınırlandırılmalı
Tamamlayıcı besinlerin kıvamı ne
olmalıdır?

Başlangıçta besinler püre halinde sunulmalı

Bebek bir yaşında aile yemeklerini yemeğe
hazır duruma gelmeli ve aile sofrasında yerini
almalı

Bebeğin katı gıdalara geçişi 10. aya kadar
geciktirilirse, bu dönemde gelişen beslenme ile
ilgili davranış bozuklukları, daha sonraki
dönemlerde devam etmekte
Tamamlayıcı besinlerin miktarı ne
olmalıdır?
Çocuklar tamamlayıcı besinlere başladığında
yeni tat ve dokulara alışması zaman gerektirir
Çocuğun besinleri yeme becerisini
kazanması da gerekli
Ailelerin yeni besinleri günde 2 kez 2-3 küçük
kaşık vermeleri desteklenmeli
Tamamlayıcı besinlerin miktarı ne
olmalıdır?
Tamamlayıcı besinlerin hazırlanmasında ve
saklanmasında uyulması gereken kurallar
nelerdir?


Besin hazırlamadan önce ellerin mutlaka sabunla
yıkanması
Taze besinlerin kullanılması

Çabuk bozulan besinlerin (et, süt gibi) hazırlayana kadar
buzdolabında saklanması

Eğer buzdolabı yoksa ağzı kapalı tutulan pişirilmiş
yemeklerden en fazla 2 saat içinde tüketilmesi
Yemek öncesinde çocuğun ellerinin de yıkanması
Evde hayvan varsa evin dışında tutulması


Tamamlayıcı besinlerin hazırlanmasında ve
saklanmasında uyulması gereken kurallar
nelerdir?

Çocuğu beslerken temiz kaşık, bardak kullanılması, asla
biberon kullanılmaması

Evin böcek, haşere ve fareden arındırılması

Çocuğun altını temizledikten sonra ya da tuvalete
gittikten sonra mutlaka ellerin yıkanması
Mutfak malzemelerinin haşere ve farelerden uzak
tutulduğuna emin olunması
Suyun yine böceklerden uzak tutulması, gerekirse
kaynatılması


Beslenmede uyulması gereken psikososyal
bakım kuralları nelerdir?

Uygun tamamlayıcı beslenme, yalnızca bebeğin ne yediği ile
değil, aynı zamanda nasıl, ne zaman, nerede ve kiminle yediği ile
belirlenir

Süt çocuğu anne ya da bakıcı tarafından doğrudan beslenmeli,
daha büyük çocukların beslenmelerine yardımcı olunmalı

Çocukların açlık, tokluk belirtilerine duyarlı davranılmalı, yavaş
ve sabırla beslenmeli

Çoğu besini reddeden çocuklar için değişik tat, lezzet ve yapıda
yeni birleşimler denenmeli ve teşvik yöntemleri artırılmalı

Yemek esnasında çocuğun dikkatini dağıtacak oyunlar en aza
indirilmeli, yemek zamanlarının öğrenme ve aile içi iletişim için
olduğu bilinmeli
Çocuklara Verilecek Besinleri
Zenginleştirme Yolları



Muhallebi ya da Diğer Temel Besinler İçin: Hazırlarken
daha koyu kıvamlı olması sağlanmalı, hazırlanan besin
akıcı ve sulu kıvamda olmamalıdır
Çorba ve Sebze-Et Yemekleri İçin: Çorba ve sebze ya
da et ve sebzeden hazırlanan (mercimek çorba, sebze
çorba, kıymalı ıspanak, kabak dolma vb.) yemekler
ezilerek püre kıvamına getirilebilir
Muhallebi, çorba ve sebze yemeklerine enerji ve besin
öğesi yönünden zengin besinler eklenebilir
Çocuklara Verilecek Besinleri
Zenginleştirme Yolları



Çorbalara eklenecek nohut, bulgur, bezelye, kuru
fasulye, mercimek, pirinç, patates ve benzeri çorbayı
sadece sıvı bir besin olmaktan çıkaracaktır.
Kuru fasulye, nohut, mercimek ve benzeri besinlerden
eklenmesi (ekonomik koşullar göz önünde tutularak
kıyma, balık, tavuk gibi besinlerin ezilerek yemeklere
eklenmesi söylenebilir)
Bir tatlı kaşığı zeytinyağı, diğer sıvı yağlar, tereyağı ve
yumuşak margarin gibi yağlar eklenebilir
Çocuğun Yemeklerinde Kullanılacak
Yağlar




Çok az miktarda kullanılan örneğin yarım tatlı kaşığı katı
ya da sıvı yağın yemeğe eklenmesi ekstra enerji sağlar
Ayrıca yağ yemeğin ya da muhallebinin kıvamını
yoğunlaştırır ayrıca da yemeği yumuşak yenilebilir
kıvama getirir
Eğer yemeklere fazla miktarda yağ eklenirse çocuk çok
fazla doyacağından diğer besinleri alması zor olur
Eğer çocuk iyi büyüyorsa genellikle çocuğun ekstra yağa
ihtiyacı yoktur
Susayan çocuk








İlk besin sağlıklı su olmalı
Ayrıca mevsimine uygun taze meyvelerden hazırlanmış meyve
suları da uygun
İçeceğin fazla şeker içermesi aslında çocuğu daha fazla
susamasına sebep olur
Çay ve kahve, besinlerden sağlanan demirin kullanımını engeller
Çocuk bazen yemeğin arasında susayabilir, çok az miktarda verilen
su çocuğun susama duygusunu giderir
Öğün sırasında çocuğa sıvı verilecekse öğünün sonuna doğru çok
az miktarda verilmeli
6-24 aylık ve hiç anne sütü almayan bebeklerin günlük sıvı
gereksinmesi 2-3 su bardağı kadar
Bu miktar sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde günde 4-6 su bardağına
çıkabilir
Duyarlı (Uyumlu) Yemek Uygulamaları…



Çocuğun yemeğini yemesine yardım etmek,
tepkilerine duyarlı olmak
Çocuğu sabırla ve yavaş beslemek, yemeğini
yemesi için desteklemek ama zorlamamak
Çocuğu beslerken göz göze teması
kullanmak
Ailelere öneriler

Çocuğun besinlerini ayrı bir kaba konulması
gerektiği böylece yeterli miktarda besin aldığının
anlaşılabileceği

Çocuğun yemeğinin yemesinin aktif olarak
desteklenmesi için öğün boyunca çocuğa eşlik
edilmesi ya da birlikte oturulması gerektiği,

Çocuğun acele ettirilmemesi gerektiği, çocuğun
biraz yemek yiyip biraz oyun oynayabileceği ve
yeniden yemeğe devam edebileceği
Ailelere öneriler

Küçük çocukların çoğunlukla kendilerinin yemek
isteyebileceği, bu durumda çocuğu destekleyerek
yemeğini bitirdiği, kaşığına yeteri kadar besin aldığı
tespit edilmesi gerektiği

Çocuğun sevdiği besinlerle sevmediği besinleri bir
arada karıştırarak verilebileceği

Çocuğun acıktığı hissedildiği an yemeğinin
yedirilmesi gerektiği, çocuk acıktığında hemen
yemeği yedirilmediğinde bebeğin üzülerek iştahının
kaçabileceği
Ailelere öneriler…

Bazen çocuğun yemek yemeye ara verip bekleyip
daha sonra daha fazla yemek isteyebileceği

Yemek zamanlarının mutluluk ve huzur zamanları
olması gerektiği

Çocuk uykuluyken yemek yedirilmemesi gerektiği
Yemeklerin zorla yedirilmemesi gerektiği, çocuğun
stresle iştahının azalabileceği

Ayrıca, ailelere çocuk büyüdükçe …





Sık sık emzirmenin sürdürülmesi
Öğünde verilen tamamlayıcı besin miktarlarının arttırılması
gerektiği ve çocuğun aktif olarak yemeklerini yemesi için
desteklenmesi
Öğün sayılarının yavaş yavaş arttırılması, 6-7. aya
gelindiğinde günde 3 kez tamamlayıcı besin verilmesi, 12. aya
gelindiğinde en az 5 kereye çıkılması (3 ana 2 ara öğün)
İlk verilmeye başlandığında besinlerin daha yumuşak olması,
zamanla daha küçük parçalara bölünerek verilmeye
başlanması,
Çocuğun yemesi için desteklenmesi, aktif olarak
beslenmesinin sağlanması mutlak öğretilmelidir.
Annenin Çocuğuna Yönelik Beslenme
Danışmanlığını Anlayıp Anlamadığının
Kontrolü…

Annelere çocuğun beslenmesi ile ilgili bilgi
verilirken anlayıp anlamadığı sık sık kontrol
edilmeli

Açık uçlu ve anlayabileceği sorular sorarak
anlayıp anlamadığı kontrol edilmeli
Bir Sonraki Görüşmenin Planlanması

İzlem özellikle beslenme ile ilgili bir zorluk varsa çok
daha önemli

İzlem ziyareti; hangi besinlerin kullanıldığının, nasıl
verildiğinin, vücut ağırlığının ve genel gelişim
kontrollerini içerir

Bu ziyaretler ayrıca annenin ya da çocuğa bakan
kişinin uygulamalarının pekiştirilmesi, iyi
uygulamaların övülmesi ve öz güven kazandırılması
için iyi bir fırsat
WIC, the Women, Infants, and Children program
Örnek öğünler

Anne sütü alan 12-23 aylık bebek
 Sabah öğünü


Öğlen öğünü




3 yemek kaşığı (YK) pirinç pilavı+1 çay kaşığı tereyağ
1 YK kuru fasülye
Yarım portakal
Akşam öğünü




Pirinç unu (sütle hazırlanmış) muhallebi (200 mL)
3 yemek kaşığı (YK) pirinç pilavı+1 çay kaşığı tereyağ
1 YK balık (ya da karaciğer)
1 YK yeşil sebze
Ara öğünler


Bir dilim ekmek
Bir adet muz
6-8 months of age
Emzirilen bebeklerde tamamlayıcı
beslenme kuralları (WHO)
1.
Bebek doğumdan altıncı ayın sonuna kadar tek başına anne sütü
ile beslenmeli, tamamlayıcı besinler altıncı ayın sonunda (180
gün) anne sütüne ilave olarak verilmeli
2.
İsteğe bağlı, sık emzirme 2 yaş ve ötesine kadar sürdürülmeli
3.
Sorumlu beslenme uygulaması, psikososyal bakım ilkelerini temel
almalı
4.
Besinler doğru bir şekilde ve temizlik kurallarına uygun olarak
hazırlanmalı
5.
Sık emzirme devam ederken, altıncı ayda küçük miktarlarda
tamamlayıcı besinlere başlanmalı ve çocuk büyüdükçe besin
miktarı artırılmalı
Emzirilen bebeklerde tamamlayıcı
beslenme kuralları (WHO)
6. Tamamlayıcı besinlerin kıvamı, süt çocuğunun gereksinimine ve
motor gelişimine uygun olarak, bebek büyüdükçe dereceli olarak
artırılmalı
7. Tamamlayıcı beslenmede öğün sayısı, bebeğin yaşına ve anne
sütünden yararlanma miktarına göre ayarlanmalı
8. Tamamlayıcı beslenme döneminde süt çocuğunun besin ihtiyacını
karşılamak, çok çeşitli besinleri içeren bir beslenme rejimi ile
mümkün
9. Süt çocuklarının sağlıklı gelişimi için vitamin ve mineral desteği
almaları ya da zenginleştirilmiş besin tüketmeleri gerekmekte
10. Hastalık esnasında emzirme sıklığını artırma yolu ile sıvı alımının
artırılması ve bebeğin yumuşak, iştah açıcı, favori besinleri
tüketmeye teşviki edilmesi
Sağlık Slaytları
http://hastaneciyiz.blogspot.com