ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR

www.ogretmen.info

 Suda çözündüğünde H iyonu veren bileşiklere asit, hidroksit (OH-) iyonu veren maddelere baz denir.

 Asitlerle bazlar tepkimeye girerek tuz ve su oluştururlar.Bu tepkimeye nötrleşme tepkimesi denir.  HCI + NaOH NaCI + H 2 O  Asit Baz Tuz Su

Bazı asitler ve Formülleri

 HCI : Hidroklorik asit  HNO 3 : Nitrik asit  H 2 SO 4 : Sülfürik asit  H 3 PO 4 : Fosforik asit

Bazı bazlar ve Formülleri

 NaOH :Sodyum hidroksit  KOH :Potasyum hidroksit  Ca(OH) 2 :Kalsiyum hidroksit

Bazı tuzlar ve Formülleri

 NaCI : Sodyum klorür (sofra tuzu)  CuSO 4 : Bakır sülfat  Na 2 CO 3 : Sodyum karbonat  NH 4 NO 3 : Amonyum nitrat

 Bir maddenin asit mi yoksa baz mı olduğunu turnusol kağıdı, fenolftalein, metil oranj gibi maddeler ile karşılaştırarak anlayabiliriz.Bu maddeler asitler ve bazlarla farklı renk verirler.Bunlara indikatör veya ayraç denir.

ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

1.Sulu çözeltisinde H+ iyonu vardır.

2.Turnusol kağıdı batırıldığında mavi turnusolu kırmızıya çevirirler 3.Sulu çözeltilerine çinko metali atıldığında hidrojen gazı açığa çıkar.Bu nedenle salça, yoğurt, turşu gibi bazı yiyeceklerin saklanması için metal kaplar kullanılmaz.

Zn + 2HCI ZnCl 2 + H 2 (g)

4.Asitlerin tatları ekşidir.Tatlarına bakılmaz.

5.Bakır, oksijeni olmayan asitlerle tepkime vermez.Oksitli

asitlerin asitlik kuvveti oksijen sayısı arttıkça artar.

6.Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.

7.Asitler karbonatlı bileşiklere etki eder ve CO2 gazı açığa çıkarırlar.

2HCl(s) + CaCO 3 (k) CaCl 2 (k) + CO 2 (g) + H 2 O(g)

8.Hidrojen iyonlarının miktarını belirlemek için pH ölçüsü geliştirilmiştir. Bunun içn pH kağıdı ve pH metre kullanılır.25

o göre renk değiştirir.

C de pH 0 ile 14 arasındaki değerleri alır.pH kağıdı maddenin asit değerine 9.Bir maddenin pH si 0 7 arasında ise o madde asittir.pH değeri küçüldükçe asidik kuvveti artar.Bir maddenin pH si 7 ise nötrdür, pHsi 7-14 arasında ise o madde bazdır.

Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin yapısında bulunur.

BAZLARIN ÖZELLİKLERİ

1.Suda çözündüğünde hidroksit (OH-) iyonu verirler.

2.Turnusol kağıdında, kırmızı turnusolü maviye çevirirler.

3.Ele kayganlık duygusu verirler.(Sabunlar).

4. Tatları acıdır.

5.Bazların sulu çözeltileri iletkendir.

Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin yapısında bulunur.

TUZLARIN ÖZELLİKLERİ

Asitlerle bazların birleşmesiyle oluşan oluşan nötr maddelere tuz denir.

1.Katı halde elektrik akımını iletmezler.Suda çözündüklerinde veya eritildiklerinde elektrik akımını iletirler.

2.Turnusol kağıdının rengini değiştirmez.

3. Kristal yapıdadır.

Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin yapısında bulunur.

ÖRNEK (2000-ÖO)

I II III Etiketleri kaybolmuş üç ayrı kapta NaOH (baz), HCI (asit) ve NaCI(tuz) çözeltilerinin olduğu bilinmektedir.Kaplardan I. Çözelti mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirmektedir.Diğer iki kaptaki çözeltilere, aşağıdaki hangi işlem yapılırsa kaplardaki çözeltiler doğru etiketlenir?

A)II. kaba mavi turnusol kağıdı batırılırsa B)II. kaba az miktarda NaCI eklenirse C)III.kaba mavi turnusol kağıdı batırılırsa D)II.kaba kırmızı turnusol kağıdı batırılırsa

ÖRNEK (2001-LGS)

Biri asit, diğeri baz çözeltisi olan iki sıvıdan eşit hacimlerde karıştırılırsa çözelti tamamen nötrleşmektedir.Bu asit ve baz çözeltileri ile aşağıdaki deneyler yapılmaktadır.Asit çözeltisinin farklı miktarları üç ayrı kapta bulunmaktadır.Bu kapların her birine 10 ml baz çözeltisi ilave edildiğinde I.kapta turnusol kağıdı maviden kırmızıya II.kapta turnusol kağıdı kırmızıdan maviye dönüşmekte, III:kapta ise mavi ve kırmızı turnusol kağıtlarında renk değişmemektedir.

Bu bulgulara göre, bu üç kaptaki asit çözeltilerinin hacimleri büyükten küçüğe doğru nasıl sıralanır?

A) I> III > II B) II > III > I C) I=II > III D) III > II > I

ÖRNEK

Yukarıdaki deneyde, içinde sıvı bulunan kaba çinko metali konulduğunda çıkan gaz yandığına göre sıvı ve gaz sırasıyla nedir?

A)Baz,Oksijen B)Baz, Hidrojen C)Asit, Oksijen D)Asit, Karbondioksit

ÖRNEK

Aşağıdakilerden hangisi asit, baz ve tuzların ortak özelliği değildir?

A)Suda çözünme B)Suda iyonlarına C)Turnusolün rengini değiştirme D)Çözeltilerinin elektrik akımını iletmesi

ÖRNEK

I.İyon bulundurma II.Elektrik akımını iletme III.Acımsı tatta olma Yukarıdakilerden hangileri asit,baz ve tuzların sulu çözeltilerinin ortak özelliğidir?

A)I-II B)I-III C)II-III D)I-II-III

ÖRNEK(2003-AL)

Sulu çözeltilerinin asidik veya bazik özelliği pH denilen bir ölçü sistemi ile ifade edilir. Bir çözeltinin pH si 0-7 arasında ise asidik,7-14 arasında ise bazik,7 ise nötrdür X, elektriği iyi ileten ve NaOH ile tepkime veren bir çözeltidir.

Y, elektriği iyi ileten ve NaOH ve HCI ile tepkime vermeyen bir çözeltidir.

Z, elektriği iyi ileten ve NaOH ile tepkime vermeyen bir çözeltidir.

Buna göre, X,Y,Z nin pH değerlerinin nasıl olması beklenir?

0 7 arası 7-14 arası 7(Nötr)

A)X Z Y B)Z X Y C) X Y Z D)Y X Z www.ogretmen.info