Transcript 3.hafta.Genel Kimya II180210

ÜÇÜNCÜ HAFTA
Asitler ve bazlar. Asit baz tanımları.
Hidroliz. İyonik denge, pH ve pOH.
ASİTLER VE BAZLAR,
İYONİK DENGE
Asitler ve bazlar kimyada çok geniş bir yer tutarlar. Çoğu
kimyasal reaksiyon asit veya bazların yardımıyla
gerçekleşir. İnsan vücudunda mide hidroklorik asit (HCl)
salgılar. Sülfürik asit (H2SO4), hidroklorik (HCl), nitrik asit
(HNO3) ile sodyum hidroksit (NaOH), amonyak (NH3),
sönmüş kireç: Kalsiyum hidroksit: Ca(OH)2 endüstride çok
fazla kullanılmaktadır. İlk asit tanımı, tadı acı, mavi
turnusolu kırmızıya çeviren, bazı metaller (Mn, Zn, Fe,...
gibi) ile birleşince hidrojen gazı açığa çıkaran maddelerdir
şeklinde idi. Baz da sabunumsu, kırmızı turnusolu maviye
çeviren madde olarak tanımlanıyordu.
Asit-baz tanımları
Arrhenius; sulu çözeltiye proton veren asit,
hidroksit iyonu veren de bazdır diye yapmıştır.
Asit baz tanımı daha genel bir anlamda bugün
çok kullanışlı olan Lowry-Brönsted tanımıdır.
Ortam ne olursa olsun (sulu veya susuz) proton
veren asit, proton alan da bazdır.
Lewis’e göre ortaklanmamış bir elektron çifti
alan asit, ortaklanmamış bir elektron çifti veren
de bazdır.
Susuz ortamda gerçekleşen
proton alış verişi:
Konjuge asit-baz tanımı
Lowry-Brönsted’e göre asit-baz tarifindeki en
çarpıcı nokta bir asidin bir proton kaybederek yeni
bir bazı konjuge bazını, bir bazın bir proton alarak
yeni bir asidi konjuge asidini oluşturmasıdır. Bir
başka ifadeyle bir asidin konjuge bazını bulmak için
molekül formülünden bir proton çıkarılır. Bir bazın
konjuge asidini bulmak için de ona bir proton
eklenir.
Konjuge asit-baz örnekleri
Basit Asitler
Basit asitler biri hidrojen olmak üzere iki cins
atomdan ibaret olan asitlerdir.
Basit asitlerin adlandırılması; hidro diğer
atomun adı ik şeklinde yapılır. Asit kuvvetliliği
de periyodik tabloda yukarıdan aşağıya doğru
indikçe artar:
(hidroflorik asit) HF
H2 O
artan
H2 S
asit
kuvvetH2 Se (hidroselenik asit)
(hidrobromik asit) HBr liliği
(hidroklorik asit) HCl
(hidroiyodik asit) HI
H2 T e (hidrotellurik asit)
Basit asitlerde asit kuvvetliliği
soldan sağa gittikçe artar:
 Artan asit kuvvetliliği
(zayıf baz)
(amfoter)
(asit)
Amfoterlik hem asit hem de baz
Özelliğine aynı anda sahip olmaktır.
Okso asitler
Anyonunda oksijen
ve bir başka atom
bulunduran asitlerdir.
Okso asitlerin kuvvetliliği
Hidrojen ve oksijen dışında üçüncü atomun
elektronegatifliği arttıkça asit kuvvetliliği
artar.
Aynı cins merkez atomlu asitlerde, merkez
atomun yükseltgenme sayısı arttıkça
asit kuvvetliliği artar.
Okso asitlerde, Periyodik tabloda soldan
sağa gittikçe bazlık azalır, asitlik artar.
Oksoasitlerde periyodik tabloda yukarıdan
aşağı inildikçe bazlık artar.
Bazı Asitlerin Elde Edilişi
1. Derişik sülfürik asidin nitrat, florür, klorür,
asetat tuzlarına etkisiyle elde edilir.
2. HCl ve HF elementlerinden elde edilebilir.
3. HI ve HBr tuzları üzerine derişik fosforik asit
etki ettirilerek elde edilirler:
4. H2SO4, sülfürlü filizlerin havada yakılmasıyla
oluşturulan SO3 gazından elde edilir.
5. HNO3 azot ve hidrojenin reaksiyonuyla
oluşturulan amonyaktan elde edilir.
6. Asit anhidritlerinin su ile reaksiyonundan
asitler ele geçer.
Nötralleşme
reaksiyonları
Bir asit ve bazın reaksiyonuna nötralleşme
reaksiyonu denir. Proton ve hidroksit iyonu
birleşerek su oluştururken, asidin anyonu ile
bazın katyonu da tuz oluşturur:
KOH (aq) + HCl(aq)  KCl(aq) + H2O
Hidroliz
Tuzlar bir asidin anyonu ile bir bazın
katyonundan oluşmuş maddeler olduğuna göre
bunların su ile reaksiyonlarını incelediğimizde
bazı iyonların sudan bir proton koparıp hidroksil
iyonlarını serbest bıraktığını, bazılarının da
sudan hidroksit iyonu koparıp protonu serbest
bıraktığını görürüz. Böylece bazik veya asidik
çözeltiler oluşur. Suyun hidrojen-oksijen
bağının kırılarak yeni bileşikler oluşturmasına
hidroliz denir.
İyonik Denge, pH ve pOH
Asitlik ve bazlığı üslü sayılarla ifade etmek yerine küçük
sayılarla vermek daha kullanışlıdır. Bunun için H+ veya OHiyonları derişimleri yerine eksi logaritma değerleri alınır. Bu
değerler pH ve pOH olarak adlandırılır.
Tanım olarak;
pH, eksi logaritma H+ derişimidir: pH = - log [H+]
pOH, eksi logaritma OH- derişimidir: pOH = - log [OH-]