Transcript elektrik piyasası ve osb`ler

Elektrik Piyasası
ve
Organize Sanayi Bölgeleri
Muhsin ERSOY
EPDK
Başkan Danışmanı
V. OSB Enerji Zirvesi
26 Kasım 2011
KKTC
Sunum Planı
 OSB Enerji Zirveleri
 Türkiye Elektrik Piyasası
 OSB’lerin Elektrik Piyasası Gündemi
2
OSB Enerji Zirveleri
 Rekabet ortamından en fazla faydalanabilecek
tüketici grupları olan OSB’ler; ucuz, kaliteli,
sürekli elektrik enerjisi sağlanabilecek en
önemli oluşumlardır,
 Beşincisi yapılan enerji zirveleri OSB
katılımcılarının elektrik piyasasına bakış
açısını değiştirmiş ve ufkunu açmıştır,
 İlk zirvede katılımcıların tereddüdü son
zirvelerde bilinçli bir arz / talebe dönüşmüştür.
3
OSB Enerji Zirveleri
 Türkiye’de tüzel kişilik kazanmış,
mevcut veya kuruluş aşamasında
yaklaşık 264 adet OSB bulunmakta
ve bunların 137 adeti OSBÜK
üyesidir ve Kasım 2011 ayı itibarıyla
135 OSB’ye Kurul Kararı (EPDK)
ile OSB Dağıtım Lisansı verilmiştir.
4
OSB Enerji Zirveleri
 OSB elektrik piyasasında lisanslı faaliyet talebi,
 Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik,
 İletime doğrudan bağlı sistem kullanıcılığı,
 Serbest tüketici ve perakende satış hizmeti,
 Dağıtım bedeli.
5
Türkiye Elektrik Piyasası
6
Elektrik Piyasa Yapısı
Düzenlenen Faaliyetler
Dağıtım
İletim
Rekabetçi Faaliyetler
Üretim
-EÜAŞ
-Yİ-YİD-İHD
-ÖZEL ÜRETİCİ
-OTOPRODÜKTÖR
Toptan
Satış
Piyasası
Perakende
Satış
Serbest
Tüketiciler
-TETAŞ
-Özel toptan
satış şirketleri
-İhracat, ithalat
Perakende
Satış
Serbest
Olmayan
Tüketiciler
Piyasası
Serbest Tüketici Limiti Sıfırlandığında
7
www.epdk.gov.tr
Türkiye Elektrik Piyasası
Elektrik Piyasası Geçiş Süreçleri
TEDAŞ
TEDAŞ
Dağıtım
Dağıtım
TEK
Dikey
Entegrasyon
TEİAŞ
İletim
TETAŞ
TEAŞ
Üretim,
İletim, Ticaret
1970
1994
2001
8
Toptan SatışEÜAŞ Ticaret
Üretim
Elektrik Piyasası Reformu
Elektrik Piyasası
YİD Kanunu
Özel sektörün
Kanunu
(No: 3996)
elektrik
Yİ Kanunu (No: 4628)8)
faaliyeti
(No : 4283)
Kanunu: 3096
1984
1994
1997
Özel sektöre
dağıtım ve
üretim,
dağıtım
işletmeciliğini TEK
n önü açıldı.
TEDAS
2001
EPDK
TEAS
Strateji
Belgesi
Strateji
Belgesi
2003
Mali
Uzlaştırma
EÜAS
Ve
Serbest
TEİAS
tüketici
Tebliği
TETAS
2004
YEK
F-BSR Değişikliği Gün öncesi
DUY Nakdi(No: 6094) piyasasıTeminat
uygulama
mekanizması
Yenilenebilir
Enerji Kanunu
(YEK)
(No:5346)
2005
2006
2008
2009
Dağıtım
şirketlerinin
özelleştirilmesi
başlangıcı
Strateji Belgesi
uygulaması
2010
2011
2013
42 küçük HES
siözelleştirilmesi
% 100
Liberalleşme
(özelleştirme+
Piyasa
mekanizmaları)
9
Kurulu Gücün Dağılımı
Eylül 2011
Rüzgar
3,1%
Diğer
0,4%
Petrol Ürünleri
3,4%
Yerli Kömür
16 ,9%
Hidro
33 ,1%
İthal Kömür
6,4%
Doğal Gaz
36 ,6%
Kurulu güç
- Yenilenebilir
- Termik
51.076 MW
% 36
% 64
Elektrik Üretiminin Dağılımı
(Son 12 Ay
Rüzgar
1,9%
- Eylül 2011)
Diğer
0,5%
Petrol Ürünleri
1,9%
Yerli Kömür
18,4%
Hidro
22,9%
İthal Kömür
9,3%
Doğal Gaz
45,2%
Üretim (son 1 yıl)
Yenilenebilir
Termik
Puant yük (2011)
222.1 TWh
% 25
% 75
36.122 MW
Mesken ve
Mesken
Sanayi ve
Fiyatları
Sanayi(€¢/kWh)
Fiyatları (€¢/kWh)
Yüksek ve Düşük Senaryoya Göre
Puant ve Enerji Talebi Tahmini
Yüksek Talep
Düşük Talep
Puant Talep
YIL
Enerji Talebi
Puant Talep
Enerji Talebi
MW
Artış (%)
GWh
Artış (%)
MW
Artış (%)
GWh
Artış (%)
2010
32170
7,7
209000
7,7
32170
7,7
209000
7,7
2011
33780
5,0
219478
5,0
33780
5,0
219478
5,0
2012
36314
7,5
235939
7,5
36043
6,7
234183
6,7
2013
39037
7,5
253634
7,5
38458
6,7
249873
6,7
2014
41965
7,5
272657
7,5
41035
6,7
266615
6,7
2015
45112
7,5
293106
7,5
43784
6,7
284478
6,7
2016
48450
7,4
314796
7,4
46674
6,6
303254
6,6
2017
52036
7,4
338091
7,4
49754
6,6
323268
6,6
2018
55886
7,4
363110
7,4
53038
6,6
344604
6,6
2019
60022
7,4
389980
7,4
56539
6,6
367348
6,6
12
Yüksek Puant ve Enerji Talebi Senaryosu
13
Düşük Puant ve Enerji Talebi Senaryosu
14
Elektrik İletim
TEİAŞ Milli Yük Tevzi merkezi (Ankara) ve 9 Bölgesel Yük Tevzi Merkezi
15
İletim şebekesi ve enterkonneksiyon
2 500 MVA
BULGARİSTAN
DIMODICHEV
FILIPPI
HABİPLER
BABAES
HAMİTABA
Kİ
ALİBEYK
T
ÖY
A.ALANI
İKİTELL
ÇAYLI
TES
AMASRA BOYABAT
İ
D.PAŞA Y.TEP
KARABÜ
BEYKOZ PAŞAKÖ
KAPTAN
EREĞLİ
E
Z.KÖY
K
OSMANCA
Y
ÇANKIRI
UNIMAR AMBARLI
ÜMRANİY
X
ADATEPEÖRE
İÇDAŞ
E
GEBZE
KARABİGA
BAĞLU
N ADAPAZAR
ÇAYIRHAN
I
M
SİNCAN HİSAR
GÖKÇEKAYA
İÇDAŞ
BURS
GÖLBA
BALIKESİR
ÇAN
TEMELLİ
A
KARGI
TUNÇBİLEK
ŞI
SOMA
SEYİTÖMER
GÜRSÖĞÜT
1 500 MVA
290 MVA
KARADENİZ
SİNOP
TES
AKFEN
ALTINKAY
A
SAMSUN
TES
SAN-SEL
CENGİZ
TES SAMSUN
DGKÇ
BORASC
ÇARŞAMBA
O
KAYABAŞI
K.KALE
DGKÇ
İÇANADOL
U DGKÇ
KAYSERİ
TİREBOLU
ORDU-2
AKINCI
BORÇKA
DERİNER
ARTVİN
ARKUN
KALKANDERE
İAKSU
YUSUFEL
İ
UZUNDERE
DENİZLİ
AYDIN
YENİKÖY
HİLVAN
YEDİGÖZE
SEYDİŞEHİR
YATAĞAN
KEMERKÖY
ADANA
OYMAPINAR
AKS
A
VARSAK
ERMENEK KAYRAKTEPE
MERSİN
KAVŞAK
ERZİN
G.ANTEP
DİYARBAKIR
BATMAN
ATATÜRK
ANDIRIN
BİRECİK
BABEK
TATVAN
KARAKAYA
YEŞİLHİSAR
KONYA
260 MVA
BAZARGAN
VAN
ELBİSTAN
MANİSA
ERMENİSTA
N
IĞDI
AĞRI R
D.BEYAZIT
KEBAN
IŞIKLAR
570
GUMRIMVA
KARS
HORASAN
ÖZLÜCE
KANGAL
ERZURUM
KOCATEPE
ALİAĞA
GÜRCİSTAN
HOP
A
H.UĞURLU
SİVAS
DEÇEKO
BATU
M
Ş.URFA
ÇETİN
KHOY
790İRAN
MVA
ILISU
SİLOPİ TESDOĞANLI
HAKKARİ
ÇUKURCA
PS3
CİZRE
ZAKHO
KIZILTEPE
KESEK
IRAK
İSDEMİR
İSKENDERUN
410 MVA
TEİAŞ-APK 2008
HATAY
AKDENİZ
HALEP
1 000 MVA
SURİYE
TS (PLANLANAN)
TS (MEVCUT)
HES (PLANLANAN)
HES (MEVCUT)
TL (MEVCUT)
TL (PLANLANAN)
220 kV EİH
154 kV EİH
ENTSO-E kapsamında Avrupa şebekesi ile senkronize olan Türkiye elektrik
sistemi, Türkiye’de elektrik arz kalitesi ve güvenliğini artıracak ve
nihayetinde Avrupa Elektrik Piyasasına tam erişimi sağlayacaktır.
SINIR ÖTESI ELEKTRİK TICARETİ
İHALE KURALLARI
•
•
•
•
•
EPDK Toptan Satış lisansına sahip olmak;
İhale Kuralları Dökümanı’nı imzalamak;
EIC koduna sahip olmak (TEİAŞ);
PMUM’a kayıtlı olmak,TEİAŞ’a borcu olmamak;
TEİAŞ’la enterkonneksiyon kullanım anlaşması imzalamış
olmak;
• Müflis ya da tasfiye durumunda olmamak;
• TEİAŞ tarafından ihalelerden, ikincil TİH (Ticari İletim
Hakkı)
piyasasından
ve
Program
Bildiriminden
(Nominasyon) hariç bırakılmamış olmak.
17
İhale Platformu
(TCAT)
• Türkçe ve İngilizce
• Kullanıcı İsmi ve Şifre
• Her bir kullanıcı için istenirse
statik IP
• Teklifler elektronik imzalı
• Tam Güvenlik
• Teklifler İhale Operatörü
tarafından bile görülemez
Türkiye Elektrik Piyasası
18
21 Dağıtım Bölgesi
19
Serbest tüketici
75
633
49,2
27,8
30
32
2004
2005
2006
40,6
38,6
2007
2008
20
2009
2010
2011
Toptan satış piyasalarının yönelişi
VOB:
Vadeli
Opsiyon
PMUM:
Piyasa Mali
Uzlaştırma
Merkezi
Dengeleme
Piyasası
Borsası
Borsa (Takas)
Spot (Gün
öncesi) Piyasa
Ref: Challenges in Pricing of Electricity Risk, Juri Hinz
Gelecek
Piyasaları
Borsa dışı
(OTC) Piyasalar
янв.08
фев.08
мар.08
апр.08
май.08
июн.08
июл.08
авг.08
сен.08
окт.08
ноя.08
дек.08
янв.09
фев.09
мар.09
апр.09
май.09
июн.09
июл.09
авг.09
сен.09
окт.09
ноя.09
дек.09
янв.10
фев.10
мар.10
апр.10
май.10
июн.10
июл.10
авг.10
сен.10
окт.10
ноя.10
дек.10
Kurulu Güç ve Karşılanabilir Güç (MW)
60 000
50 000
40 000
30 000
20 000
10 000
0
Karşılanabilir Güç (MW)
Kurulu Güç (MW)
22
www.epdk.gov.tr
OSB’lerin Elektrik Piyasası
Gündemi
23
2011 gelişmeleri

Türkiye kurulu gücüne 2011 yılında (Ekim’e kadar) 2.261 MW ilave tesis
devreye alınmıştır,

5346 sayılı “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimine
İlişkin Kanun”(YEK Kanunu), kapsamında YEKDEM Yönetmeliği
çıkarıldı,

ENTSO-E bağlantısı sonrası, Elektrik Piyasası İthalat ve İhracat
Yönetmeliği yayımlanmış ticari elektrik enerjisi alışverişleri,
Bulgaristan, Yunanistan ve Avrupa’dan Türkiye yönüne 400 MW’a, ters
yönde de 300 MW’a kadar olmak üzere 2011 yılı Haziran ayında
başlatılmıştır,

DUY değişikliği ile 1 Aralık 2011 tarihinde , piyasa katılımcılarının kendi
portföylerini dengelemek ve sistem işletmecisine gün öncesinden
dengelenmiş bir sistem sunmak amacıyla faaliyet gösterecek bir spot
piyasa olan “Gün Öncesi Piyasası”na teminat sistemi ile birlikte
başlanacaktır.
24
2011 gelişmeleri
 Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine Dair
Yönetmelik çıkarılmış, TEİAŞ – PMUM ile uyumlu olacak
şekilde gerekli düzenlemeler yapılmış ve Yönetmeliğin
uygulanmasına ilişkin yapılacak Bağlantı ve Sistem Kullanım
Usul ve Esasları çalışmasının ardından ilk uygulamaya
geçirilmesi beklenmektedir,

18 Mayıs 2009 tarihli ve 2009/11 sayılı Yüksek Planlama Kurulu
kararı eki Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji
Belgesi paralelinde serbest tüketici limitinin düzenli olarak
indirilmesi ve 2011 yılı sonu itibarı ile meskenler hariç tüm
tüketicilerin, 2015 yılına kadar ise tüm tüketicilerin serbest
tüketici olması beklenmektedir,
 Yine Kanunun 3’üncü maddesi ile dağıtım şirketleri, üretim ve
perakende satış faaliyetlerini, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren
ancak ayrı tüzel kişilikler altında yürütebileceklerdir.
25
OSB Yönetmelik değişikliği taslağı
Kuruma sunulmayan veya onaylanmayan OSB’lerde Kurul
tarafından re’sen belirlenen dağıtım bedellerinin uygulanması,
 Dağıtım bedeli ile ilgili Tablo-1’de daha kapsamlı ve uygulamaya
paralel değişiklikler,
Üretim tesisi sistem kullanım bedeli tahsili,
Sanayi katılımcısı ve Sanayi harici katılımcı ayrımı.
26
Dağıtım bedeli
 Yönetmeliğin 16’ncı maddesi; Lisans sahibi OSB tarafından,
onaylı sınırları içerisinde yıllık olarak uygulanacak dağıtım bedeli
önerisi, bu yönetmeliğin ekindeki Tablo-1’e uygun olarak her yıl
Ekim ayı sonuna kadar hazırlanarak Kurul onayı alınmak üzere
Kuruma sunulur.
 2011 yılı için EPDK’ya OSB’lerce sunulan Dağıtım bedeli
önerileri:
- Zamanında 104, Geç gelenler 19,
- Gelmeyen 4 adet OSB var.
27
Dağıtım Bedeli Önerileri
28
Katılımcı sayısı ve önerilen
2010 dağıtım bedelleri
14000
5
4,5
12000
4
10000
3,5
3
8000
6000
2
1,5
4000
1
2000
0,5
0
0
Ortalama Toplam Katılımcı Sayısı
Ortalama Uygulama yılına ait hesaplanan dağıtım bedeli
29
krş/kWh
Adet
2,5
Öneriler
OSB Enerji Zirvesinden çıkarılacak sonuçlar:
EPDK’ya OSB Dağıtım lisansı için zamanında başvuruda
bulunulmalı,
OSB’ler Yönetmelikte yer almayan abone grupları oluşturmamalı
ve Dağıtım şirketlerinin OSB sınırları içerisinde aboneleri olmamalı,
 OSB’ler Dağıtım bedeli önerilerini Yönetmelikte belirtilen son
tarihten (Ekim ayı sonu) önce mutlaka EPDK’ya sunmalı,
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerini
eksiksiz uygulamalı.
30
Sorularınız
İlginize Teşekkürler
31